Morgunblaðið - 11.06.1991, Blaðsíða 26

no
26
n:er iviui. .n auoAauurirrci HinAJaMuor?oi/i
MORGUNBLASIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNÍ 1991
Bandaríkjamenn
fagna sigri í New
York og Wasiiington
Washington, New York. Reuter.
EFNT var til hersýninga í Washington á laugardag og New York
i gær til að fagna sigri Bandarikjamanna og bandamanna þeirra í
stríðinu fyrir botni Persaflóa. Er þetta í fyrsta sinn sem slík sigur-
hátíð er haldin í borgunum frá því lokum heimsstyrjaldarinnar síð-
ari var fagnað.
Hermenn og óbreyttir borgarar skoða bandarískan skriðdreka sem sýndur var á hersýningu í Washing-
ton um helgina.
Um 200.000 manns fögnuðu
hermönnum sem gengu yfir Lafay-
ette Park við Hvíta húsið með Nor-
man Schwarzkopf, yfirmann her-
afla ijöjþjóðahersins, í broddi fylk-
ingar. Ýmsum vopnum og tækjum,
sem notuð voru í stríðinu, svo sem
skriðdrekum og Patriot-gagneld-
flaugum, var ekið yfir torgið og
82 herflugvélar flugu yfir það.
Hátíðahöldin hófust með ræðu Ge-
orge Bush Bandaríkjaforseta, sem
minntist þeirra 376 Bandaríkja-
manna sem féllu í bardaga eða biðu
bana í slysförum í stríðinu.
Schwarzkopf, Dick Cheney varn-
Eldgosið á Filippseyjum:
Helmingur Clark-herstöðvar-
innar gæti farið undir hraun
Maniia, Glark-herstöðinni á Filippseyjum. Reuter.
TUGÞUSUNDIR Filippseyinga og bandarískra hermanna ásamt skyld-
uliði þeirra voru látin yfirgefa Clark-flugbækistöðina og byggðir í
grennd hennar í gær vegna eldgoss er hófst á sunnudag í fjallinu
Pinatubo, skammt frá stöðinni. Pinatubo er um 90 km norðvestur af
Manila, höfuðborg Filippseyja, og gaus síðast fyrir rúmum sex öldum.
Ekki höfðu borist fréttir af mannskaða í gær en jarðfræðingar vara
við því að enn öflugri sprengigos gætu orðið og telja að allt að helm-
ingur Clark-stöðvarinnar gæti þá grafist í hrauneðju.
Filippseyjar
O',
Pinatubo-<>
eldfjall
Bandarískur talsmaður sagði að
1500 manna lið hefði verið skilið
eftir í Clark-stöðinni, sem er um 50
km norðan við Manila, til að halda
þar uppi nauðsynlegustu störfum.
Flugvélum og þyrlum var flogið á
brott til öryggis er gosið hófst en
orrustuþotur hafa ekki verið í stöð-
inni um hríð vegna niðurskurðar á
fé til varnarmála og minnkandi
spennu í alþjóðamálum. Um 14.500
Bandaríkjamenn fóru í 6.000 bíla
lest frá stöðinni til flotastöðvar
Bandaríkjamanna í Subic, vestar í
landinu. Þyrlur sveimuðu yfir bíla-
lestinni í gær til að vernda fólkið
en skæruliðar kommúnista hafa und-
anfarin ár átt til að ráðast á Banda-
ríkjamenn úr launsátri. Um 15.000
innfæddir þorpsbúar í næsta ná-
grenni við eldflallið flúðu einnig
heimili sín. Flestir eru þeir af þjóð-
flokki Aeta. Að sögn yfirvalda hafa
allmargir þeirra neitað að hverfa á
brott frá hættusvæðinu. Fidel Ram-
os, varnarmálaráðherra Filippseyja,
sagði að ríkisstjórnin íhugaði að
flytja á brott um 200.000 íbúa borg-
arinnar Angeles, sem nær að mörk-
um Clark-stöðvarinnar, ef öflugri
gos yrðu. Yfirmaður eldfjallarann-
sóknastöðvar Filippseyja, Raymundo
Runongbayan, hvatti menn til að
yera á varðbergi og sagði jarðfræð-
ingana hafa ákveðið að yfirgefa
könnunarstöð sína í Clark-stöðinni.
„Öflugri gos eru yfirvofandi, spreng-
igos sem einkennast af gjóskufalli
og þau gætu valdið ægilegu tjóni,“
sagði Punongbayan. Hann bætti því
við að vestri helmingur stöðvarinnar
gæti grafist undir hrauni og sjóð-
andi aur auk þess sem aska kynni
að leggjast yfir allt svæðið. Allt að
1000 gráðu heitur hraunstraumur
ógnar nú smábæjum við rætur eld-
fjallsins og jarðfræðingar sögðu að
hraunið væri sums staðar komið í
12 km fjarlægð frá fjallinu. Bandarf-
skir talsmenn segja að engin hætta
sé á að vopn eyðileggist í Clark-stöð-
inni en véku sér undan að svara er
spurt var hvort þar væru kjarnorku-
vopn,-
Clark-stöðin og flotahöfnin í Subic
eru stærstu herstöðvar Bandaríkja-
manna í Asíu og hafa staðið yfir
samningaviðræður árum saman um
hærri greiðslur af hálfu Bandaríkja-
manna fyrir afnot af þeim. Um
40.000 Bandaríkjamenn búa í stöðv-
unum. Gildandi samningur um her-
stöðvarnar rennur út í september
en umtalsverð andstaða er við dvöl
erlenda herliðsins á Filippseyjum.
Landið var undir bandarískri stjórn
frá því um aldamótin fram undir
síðari heimsstyijöld.
armálaráðherra og Colin Powell,
forseti bandaríska herráðsins, tóku
einnig þátt í minningarathöfn um
hina föllnu í kirkju í New York á
sunnudag. Níu manns voru hand-
teknir í kirkjunni eða utan við hana
eftir að þeir höfðu mótmælt stríð-
inu. Nokkrir mótmælendur hrópuðu
„morðingi, morðingi" er þremenn-
ingarnir ávörpuðu kirkjugesti og
urðu þeir alls átta sinnum að gera
hlé á máli sínu.
Búist var við að tvær milljónir
manna myndu fylgjast með hersýn-
ingu sem haldin var í New York í
gær. New York-búar höfðu lagt
metnað sinn við að hátíðahöldin
yrðu enn glæsilegri en í Washing-
ton og borgarstjórinn, David Dink-
ins, hafði lofað „móður allra her-
sýninga". Áætlað var að 6.000
tonnum af pappírsstrimlum yrði
kastað yfir skrúðgöngu um 24.000
hermanna og óbreyttra borgara frá
öllum ríkjum Bandaríkjanna og um
40 öðrum löndum.
Fyrirtæki og einstaklingar fjár-
mögnuðu hátíðahöldin í New York,
sem áætlað var að kostuðu þijár
milljónir dala. Kostnaðurinn af her-
sýningunni í Washington var hins
vegar tólf milljónir dala og þar af
greiddi bandaríska varnarmálaráð-
uneytið sjö.
Eldgos, úrhelli og hitabylgja
Tókíó, Islamabad, Bombay, Karachi. Reuter.
MIKIL rigning var í gær á Unzen-fjalli á japönsku eyjunni Kyushu
og óttast var það kynni að valda miklum skriðuföllum eða gífurlegu
sprengigosi eftir að fjallið hafði gosið að nýju á laugardag. Úrhelli
var einnig í öðrum Asíuríkjum um helgina, svo sem Afganistan og
Indlandi þar sem hundruð manna létu Iífið. Þá varð gífurleg hita-
bylgja að minnsta kosti 300 manns að bana í Pakistan á sunnudag.
Haldi úrhellið í Japan áfram bæjarins höfðu verið fluttir í burtu
og ekkert lát verður á landskjálft-
um í Unzen-fjalli er búist við að
skriður falli á bæinn Shimabara, sem
er á hverasvæði um 8 km frá eldfjall-
inu. Um 10.000 af 44.000 íbúum
er sprengigos varð á laugardag og
var herinn með mikinn viðbúnað á
eyjunni ef flytja þyrfti fleiri úr bæn-
um. Jarðfræðingar óttast einnig að
úrhellið valdi því að hraun storkni í
Laun á Grænlandi hækka
almennt um 6 af hundraði
Kaupraannahöfn. Frá Nils Jurgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
SAMKOMULAG um almennar
launahækkanir hefur náðst á
milli grænlensku landsstjórnar-
innar og launþegahreyfinga þar
í landi. Þar með hefur verkfalli
sem hefjast átti á miðvikudag
verið aflýst.
Samkvæmt samkomulaginu fá
launþegar að jafnaði 6% launa-
hækkun, en mikill munur er á
milli einstakra hópa. Þannig fær
ófaglært launafólk á tímakaupi
5,04% hækkun, en ófaglært fólk
á föstum mánaðarlaunum fær um
8% hækkun. Faglært skrifstofu-
fólk fær 8,85% hækkun, sem jafn-
gildir u.þ.b; 11.200 ÍSK á mánuði.
aðalgígnum á fjallinu, sem leiði til
gífurlegs sprengigoss.
Vegna hættunar á frekari nátt-
úruhamförum hefur herinn hætt leit
að fórnarlömbum fyrsta gossins í
fjallinu á mánudag í fyrri viku.
Fundist hafa 33 lík og talið er _að
fjórir til viðbótar hafi farist af völd-
um gossins. Þá eyðilögðust 70 hús
í sprengigosinu á laugardag.
728 manns hafa beðið bana af
völdum úrhellis og flóða í norður-
hluta Afganistans undanfarna sjö
daga. 2.800 nautgripir hafa einnig
drepist og stór landbúnaðarsvæði
orðið fyrir skemmdum.
Að minnsta kosti 44 létu lífið í
Bombay og nágrannaborginni Thane
á Indlandi um helgina í mesta úr-
helli í sögu landsins. Nokkrir þeirra
lentu í holræsum eftir að þau höfðu
verið opnuð til að minnka vatnsflóð
á götum. Aðrir létust er hús hrundu
eða eftir að hafa fengið raflost þeg-
ar rafmagnslínur slitnuðu.
Meira en 300 manns létu lífið í
gífurlegri hitabylgju í Sind-héraði í
suðurhluta Pakistans á sunnudag.
Flestir þeirra voru bændur og land-
búnaðarverkamenn að vinnu á ökr-
um sínum. Hitinn varð mestur 52
gráður á Celsius og einni gráðu
minni en mesti hiti sem mælst hefur
í Iandinu, en það var 12. júní 1919.
■ KUVEIT - Herréttur kvað á
laugardag upp fyrsta dauðadóm-
inn yfir einum af rúmlega 200
manns, sem ákærð eru fyrir sam-
starf við Iraka meðan á hernámi
Kúveits stóð á síðasta ári og fram
á þetta ár. Flestir sakborninganna
eru Palestínumenn eða arabar án
ríkisfangs og geta þeir ekki áfrýjað
dómum réttarins. Lögfræðingar
sakborninganna hafa lýst yfir því
að kúveiskir Iögreglumenn hafi
knúið fram játningar með pynting-
um. Starfandi saksóknari í Kúveit
segist ætla að rannsaka ásakanir
um pyntingar og lofar hveijum
þeim, sem vill bera fram kvartanir
um slíkt, vernd.
■ MOSKVU - Vopnaðir menn
eyðilögðu á laugardag tvær toll-
varðstöðvar sem ríkisstjórnir Lett-
lands og Eistlands höfðu komið
upp á landamærum landa sinna, að
sögn fréttastofunnar Baltfax.
Fréttastofan hefur eftir aðstoðar-
innanríkisráðherra Lettlands, Zen-
on Indrikov, að svarthúfusveit-
irnar svokölluðu beri ábyrgð á ár-
ásunum. Ríkisstjórnir Eistlands,
Lettlands og Litháens hafa sett upp
tollvarðstöðvar á landamærum sín-
um til að leggja áherslu á sjálfstæð-
iskröfur sínar en Sovétstjórnir telur
stöðvarnar ólöglegar.
Claudio Arrau látinn
Santíagó, Vín, New York. Reuter.
HINN heimsþekkti píanóleikari frá Chile, Claudio Arrau, lést í
Austurríki á sunnudag eftir að hafa gengist undir uppskurð vegna
kviðslits. Arrau var einn kunnasti tónlistarmaður nútímans og
hann þótti búa yfir frábærum hæfileikum. Hann var einkum þekkt-
ur fyrir flutning sinn á verkum eftir Beethoven og var það engin
tilviljun þar sem kennari hans, Martin Krause, gat rekið rætur
sínar i tónlistinni allt aftur til tónskáldsins góökunna.
Arrau fæddist árið 1903 í smá-
bænum Chillan í Chile. Þar ólst
hann upp til sjö ára aldurs en fór
þá í nám til Berlínar. Arið 1941
flutti hann búferlum til Bandaríkj-
anna til að forðast ógnarstjórn
Hitlers. Hann var bæði bandarísk-
ur og chileskur ríkisborgari, en
sjálfur skilgreindi hann sig sem
„heimsborgara". Hann sneri aftur
til Chile árið 1984 en fram að því
hafði hann neitað að halda tónleika
í fæðingarlandi sínu af pólitískum
ástæðum.
Mikil sorg ríkti í Chile þegar
fregnin af andláti hans barst.