Morgunblaðið - 03.10.1991, Side 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. OKTOBER 1991
Gustavsberg
Veljið aðeins það besta
— veljið heildarlausn
frá Gustavsberg
í baðherbergið
Gustavsberg
Fæstíhelstu
igarvöruvers
umlandallt.
philips Whirlpool
FRYSTIKISTUR
Gói tækí. Gott veri
• AFG 015
138 lítra. h:88 b:60 d:66 cm
kr.stgr. 29.830.-
• AFG 033
327 lítra. h:88 b:112d:66 cm
kr.stgr. 42.655.-
• AFG 041
408 lítra. h:88 b:135 d:66 cm
kr.stgr. 45.505.-
Heimilistæki hf
SÆTÚNI8 SlMI 691515 ■ KHINGLUNNI SlMI 6915 20
’.scmoutufiiM
Minning:
Katrín J. Guðmunds-
dóttir frá Rifi
Þegar ég fer að rifja upp minning-
ar um Katrínu systur mína koma
fyrst upp í huga minn bernskuárin
þegar við vorum að leika okkur
heima á Rifi. Okkar leikföng voru
ólík því sem verið er með nú til dags.
Okkar ær og kýr voru kindarhorn
og skeljar og allt annað sem við
gátum fundið til.
Fullu nafni hét hún Katrín Jó-
hanna. Fædd 2. maí 1917, dáin 25.
september 1991. Dóttir hjónanna
Jófríðar Jónsdóttur og Guðmundar
Guðmundssonar er bjuggu á Rifi á
Snæfellsnesi. Þegar foreldrar okkar
voru búin að eignast 6 börn var orð-
ið of lítið fyrir þau að búa á Selhól,
Keflavík við Hellissand. Þau þurftu
að hafa meira svigrúm fyrir börnin.
Móðir mín sagði mér, að þegar hún
var búin að eignast þessi sex börn
hafi hún sagt; að nú væri komið
nóg, þrennt af hvoru. En svo varð
þó ekki því hún átti eftir að eignast
þrjár stúlkur til viðbótar. Af þeim
var Katrín Jóhanna elst en við vorum
þijár stundum kallaðar „yngri syst-
urnar“.
Kata, eins og við kölluðum hana
oft, var einskonar fyrirliði okkar
Astu bæði í leik og starfi. Þegar við
stálpuðumst fórum við að vinna
ýmis störf við okkar hæfi, bæði inn-
an bæjar og utan. í sveitinni voru
alltaf til næg verkefni og skemmti-
leg. Margt, sem við vorum látnar
gera, gátum við gert að einskonar
leik. En ýmis verk, sem við Ásta
gátum ekki leyst af hendi, urðu oft
leikur í höndum Kötu. Það var ekki
frítt við það að ég hálf öfundaði
hana. Ef kýrnar voru annars staðar
en þær áttu að vera, eða ef þurfti
að reka hestastóð var Kata sjálfsögð
til þess og alltaf leysti hún sín verk-
efni vel af hendi. Henni þótti líka
fjarska vænt um skepnurnar sem hún
umgekkst. Hún gat gengið að hest-
unum úti í haga sem aðrír voru í
vandræðum með að ná í. Svona
mætti lengi telja frá bernskuárunum
okkar heima á Rifi. Katrín gekk aldr-
ei í barnaskóla og ég ekki heldur.
Mér þótti það svo sjálfsagt að við
lærðum heima, að ég gerði aldrei
neina athugasemd við það. Foreldrar
okkar kenndu okkur, þau voru svo
langt á undan sinni samtíð, þó var
hvorugt þeirra skólagengið. Móðir
okkar kenndi Kötu sérstaklega allt
sem hún þurfti undir ferminguna,
hún var ekkert óvön því að kenna
krökkum. Ilvort sem það voru vísur
eða vers, sem Kata lærði þegar hún
var ung, mundi hún þau alltaf. En
móðir okkar kenndi okkur fleira en
bóklegt. Hún kenndi okkur allt verk-
legt sem hún kunni og það féll vel
í jarðveg hjá Kötu, því það átti eftir
að koma fram að hún var listræn í
sér. Hún hefur ef til vill veríð það
sem nú er kallað seinþroska. Þegar
unglingsárin voru liðin fór Kata að
fara í burtu til að vinna fyrir sér.
Það var ekki þörf fyrir allar þessar
stelpur heima. Svo vildi mamma ekki
Umhverfisvæn
efni
leggðu þitl af mörkum
til umhverfisverndar!
Þvottaefni sem eru
ekki msð fosfati. -
að við værum alltaf að vinna einhver
strákaverk. Fyrsta sumarið sem hún
fór að heiman fór hún í kaupavinnu
suður í Borgarfjörð. Ég man hvað
hún var ánægð þegar hún kom úr
þessari dvöl. Þarna kynntist hún
nýju fólki og nýju umhverfi. Ég
minnist þess þegar við vorum bara
stelpur að Kata var að tala um hvað
það væri nú gaman að fara til ann-
arra landa og sjá svo margt þar.
Mér fannst þetta svo mikil fjar-
stæða, að við sem vorum hérna úti
á hjara veraldar, alveg fákunnandi,
að komast til annarra landa. Ég hef
oft hugsað um þetta nú seinni árin.
Sá Katrín framtíð sína þarna í ein-
hvetjum hillingum eða var hana að
dreyma fyrir utanlandsferðum sín-
um.
Síðan lá leið Katrínar systur
minnar til Reykjavíkur. Þá var mest
um að stúlkur utan að landi færu í
vist í húsum. Eitthvað var hún það,
en það var ekki lengi. Þegar Kata
lenti hjá fólki sem henni féll vel við
hélst sá kunningsskapur árum saman
en um hina vildi hún ekki tala. Kata
festi sig ekki lengi við svona störf.
Hún fór að vinna á sjúkrahúsum, sem
féll henni sérstaklega vel, að annast
þá sem sjúkir voru. Hún vann þar á
meðal á Kleppsspítala. Þar féll henni
líka vel að vinna. Það var eitthvað í
kringum 1950 sem Katrín giftist.
Sá maður hét Kristinn Bjömsson.
Þau bytjuðu sinn búskap á að fara
til Noregs. Hann var þar við nám.
Þar með rættist hennar fyrsti draum-
ur, að fara til annarra landa. Hún
vann þar algjörlega fyrir sér. Hún
minntist þeirrar dvalar ævinlega með
ánægju. Hún hikaði ekki við að vinna
á norskum heimilum þó hún kynni
lítið í málinu. Þeirra hjónaband stóð
yfir í eitthvað 15 ár. Eins og ævin-
lega vill verða er erfitt að rifta í
sundur heimili, sem fólk er búið að
byggja upp með öðrum. Katrín var
ekki að blása sín vandamál út um
torg. Hún kom til mín og sagði mér
frá þessum vanda og að hún ætlaði
að tala við mömmu einslega, sem
hún gerði. Ég vissi aldrei hvað þeim
fór á milli. Hún vissi að móðir okkar
ráðlagði alltaf það besta. Hún skildi
Kötu betur en sálfræðingurinn. Eftir
að Kata var orðin ein eignaðist hún
litla íbúð við Rauðarárstíg '3. Þama
þurfti hún ekki að deila neinu með
öðrum. Hún hafði mikla ánægju af
að prýða heimilið sitt. Enda ber það
merki um hvað handavinnan hennar
er falleg. Katrín var félagslynd kona,
sem átti margar og góðar vinkonur.
Þær hafa sagt mér að það voru þeim
ógleymanlegar stundir sem þær áttu
í eldhúsinu hennar Katrínar. Hún
átti þarna í húsinu trausta konu, sem
hélt nokkurskonar verndarhendi yfír
Katrínu. Það er Helga Melsted, sem
Kata keypti íbúðina af. Það er ekki
alltaf sem myndast gott samband á
milli seljanda og kaupanda. Það vissu
fáir um það traust og á Helga
Melsted þakkir skilið fyrir að hafa
stutt systur mína í hennar erfiðleik-
um. Árum saman vann Katrín á
Hrafnistu í Reykjavík. Þar líkaði
henni vel að vinna. Vistfólkið kunni
vel að meta umhyggju hennar fyrir
því. Hún vann þar, þar til hún þurfti
að hætta að vinna aldurs vegna. Hún
fór oft í heimsókn þangað. Hún sagði
mér að hvert sinn sem hún kæmi
Karólína S. Jósefs-
dóttir — Minning
Fædd 5. febrúar 1905
Dáin 15. september 1991
Amma mín, Karólína Soffía Jó-
sefsdóttir, lést á Hrafnistu í Reykja-
vík þann 15. september eftir Ianga
vanheilsu og jarðarförin hefur farið
fram í kyrrþey að ósk hennar. Amma
var fædd þann 5. febrúar 1905 að
Lögmannshlíð í Kræklingahlíð í Eyj-
afirði og var því á 87. aldursári er
hún lést. Hún var dóttir hjónanna
Sigurbjargar Sigurgeirsdóttur og
Jósefs ísleifssonar sem bjuggu í Lög-
mannshlíð í sambýli við foreldra Sig-
urbjargar sem var eins og maður
hennar eyfirskrar bændaættar í aftur
í aldir. í Lögmannshlíð, hinum forna
kirkjustað, var fjölmennt í heimili og
þar var oft margt um manninn á
sunnudögum og hátíðisdögum því að
þá var byggð fjölmenn í Kræklinga-
hlíð og Glerárþorpi og það fólk sótti
Lögmannshlíðarkirkju.
Amma átti glaða æskudaga í hópi
margra barna og það átti vel við
hana. Hún var söngelsk og söng í
kirkjukór Lögmannshlíðar og tók
mikinn þátt í félagslífi sveitarinnar.
Hún minntist æsku sinnar með hlýj-
um hug og sagði mér oft sögur frá
þessum árum. Amma missti móður
sína þegar hún var átta ára og það
var henni mikið áfall, nokkur sárabót
var að hún átti áfram skjól hjá afa
sínum og ömmu því faðir hennar bjó
áfram í Lögmannshlíð með hana og
bræður hennar, Eggert og Sigurgeir,
sem síðar urðu báðir kunnir sjómenn
á Siglufirði og nú eru látnir, og Bern-
harð iðnaðarmann á Akureyri. Þá
átti amma einnig hálfbróður Ara
tollþjón í Reykjavík.
Þegar amma var 22 ára giftist hún
afa mínum Jóhannesi Jóhannessyni
sem var sveitungi hennar og nábúi.
Afi lést fyrir tæpum tveimur árum.
Afí og amma stofnuðu sitt eigið
heimili strax eftir giftinguna á litlu
býli, Rangái-völlum, skammt ofan við
Akureyri.
Þau eignuðust tvær dætur Berg-
rósu móður mína 1927 og Elsu 1929.
Barnabörnin eru átta og barnabarna-
börnin eru orðin átján. Um 1930
fluttu þau niður í bæinn. Þá var vinna
farin að aukast við höfnina og langt
fyrir afa að sækja vinnu frá Rangár-
völlum en við höfnina vann hann
lengstum. Árið 1938 byggðu þau sér
lítið hús við Holtagötu 2 og þar
bjuggu þau til 1976 en þá fluttu þau
til Reykjavíkur þar sem dætur þeirra
voru þá báðar búsettar. Þar keyptu
þau sér litla íbúð að Leifsgötu 10
og bjuggu þar í nokkur ár en seldu
þá íbúðina og leigðu hjá Elsu sem
þá var orðin ekkja. Afí bjó þar til
dauðadags en amma þar til fyrir fjór-
um árum að hún var vistuð að Hrafn-
istu.
Hjónaband a*fa og ömrnu var ein-
Kerfistækni og System 7.0
ítarlegt námskeiö um hiö byltingarkennda stýrikerfi Madntosh,
© nettengingar, flutning skjala á milli IBM PC og Madntosh og flest
annaö sem ábyrgöarmenn Madntosh tölva þurfa aö kunna.
<%» Tölvu- og verkfræöiþjónustan
Grensásvegi 16 - flmm ár í forystu

&
þaðan væri hún búin að heita því að
vera ekki að fara oftar „en það er
eitthvað sem dregur mig þangað. Það
er svo gaman að tala við gamla fólk-
ið“, sagði hún, „og segja þeim frá
ferðalögum mínum“. Og kem ég þá
að síðasta kafla þessarar minningar.
Katrínu þótt fjarska gaman að ferð-
ast. Hún var búin að ferðast mikið
hérna um landið. Hún naut þess að
sjá fallega staði og ekki síður hrika-
lega staði sem eru margir hérna á
íslandi. En hún lét ekki hér staðar
numið. Hún var búin að fara í ótrú-
lega margar stórar utanlandsferðir
með vinkonum sínum í hópferðum.
Hún tók alltaf bara vissan hluta af
kaupinu sínu til heimilishalds en
safnaði hinum hlutanum til næstu
ferðar. Hún borgaði ekki ferðakostn-
aðinn eftirá. Hún var alltaf kvitt
þegar heim kom. Hún var heldur
ekki að koma með fullar töskur af
innkaupum. Hún var að ferðast til
að sjá alltaf eitthvað nýtt og nýtt í
heiminum.
Fyrir rúmu ári fór hún að fínna
fyrir þeim veikindum, sem hún átti
svo eftir að líða mest fyrir. Þegar
það fór að koma í Ijós að hún var
farin að vera eitthvað skrítin í tali
og átti jafnframt erfítt með að renna
niður fór hún strax að leita sér lækn-
inga. Henni var vísað frá einum
lækninum til annars. Síðan var kveð-
inn upp sá dómur að ekkert væri
hægt að gera. Þetta væri lömun sem
myndi halda áfram. Þetta var reiðar-
slag fyrir Katrínu. Það hefði margur
ekki þolað minna. En Katrín var eins
og klettur sem bylgjumar brotna á.
Hún tók þá ákvörðun að vera sjálf-
bjarga í lengstu lög. Það var erfiðast
fyrir hana þegar fólk gat ekki skilið
þegar hún var að reyna að tjá sig.
En oftast nær kom það í ljós. Það
var líka erfítt að fara frá henni og
vita ekki hvað það var sem hún vildi
segja mér. Eins og ævinlega þegar
hún var að búa sig í ferðalög var
hún ekki með neinn þusugang né
hávaða. Eins var það þegar hún lagði
upp í sína hinstu ferð. Nú er hún
farin að kanna nýja heima.
Ég vil þakka fyrir hönd Katrínar
systur minnar starfsfólkinu á dagsp-
ítala Landakotsspítala, Hátúni lOb,
fyrir þolinmæði og aðstoð við hana.
Þar leið henni vel.
María Guðmundsdóttir
staklega farsælt þó þau væru ekki
skaplík. Afi var mjög skapstilltur og
hæglátur maður en það gat gustað
af ömmu og hún var kvik og snör í
snúningum og öllu kátari en afi.
Amma hafði mikð gaman af að dansa
en aldrei sá ég afa stíga dansspor.
Aldrei heyrði ég þau deila þó þau
væru ekki alltaf sammála. Amma var
þá fljót að slá á léttari strengi. Hún
var ein af þessum konum sem aldrei
gat setið iðjulaus og fann sér alltaf
eitthvað að stússa.
Við hús ömmu og afa í Holtagöt-
unni var lítill garður sem amma hirti
af mikilli umhyggju og hlaut viður-
kenningu bæjaryfirvalda fyrir.
Ég minnist þess ekki að hafa séð
heimili jafn snyrtilegt og vel hirt
utanhúss sem innan eins og heimili
ömmu minnar. Ég á góðar minningar
um ömmu mína frá bamæsku og
fram til þess tíma að hún veiktist
af Alzheimer sjúkdómi. í veikindum
sínum naut hún mikillar og góðrar
ummönnunar á deild A-3 á Hrafnistu
í Reykjavík og flyt ég þeim bestu
þakkir fyrir.
Blessuð sé minning hennar.
Elsa K. Ásgeirsdóttir