Morgunblaðið - 27.10.1991, Blaðsíða 6

lyiQfiGUNBlAÐÍÐ MANNLIFSSTRAUMAR SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1991
$ G
LÖGFRÆDI/ Hvenær hefur
hindandi samningur stofnast?
Fastdgnakaup
NÝLEGA barst mér í hendur rit sem Páll Skúlason lögfræðingur
liefur tekið saman og nefnist Að eignast íbúð (Leiðbeiningar fyr-
ir almenning). I því er að finna margvíslegar upplýsingar um
kaup og sölu íbúðarhúsnæðis. í formála segir höfundur að ritið
sé fyrst og fremst ætlað þeim sem hyggjast kaupa íbúðarhús-
tiæði, ekki síst þeim sem eru að kaupa í fyrsta sinn, en ýmislegt
ætti þó að geta komið seljendum að notum og húseigendum al-
mennt.
Meðal efnis í riti Páls má nefna
upplýsingar um fjármögnun
íbúðarhúsnæðis, félagslegt hús-
næði, gerð kaupsamninga, réttindi
og skyldur kaupenda og seljenda,
þinglýsingar,
hlutverk fast-
eignasalans, sér-
reglur um fjölbýl-
ishús,
skatta,
tryggingar o.fl. I
lokakafla ritsins
eftír Davíð Þór er að finna sýnis-
Björgvinsson horn ýmissa
skjala og eyðublaða sem notuð eru
í fasteignaviðskiptum. Má þar
nefna kaupsamning, makaskipta-
samning, umboð, veðleyfi o.fl. Rit-
ið, sem er 120 bls., er ríkulega
myndskreytt og hið vandaðasta að
allri gerð. Með því er bætt úr þörf
fyrir greinargóða handbók fyrir
almenning um fasteignaviðskipti.
í 5. kafla ritsins fjallar Páll um
tilboð og samþykki. Eins og allir
vita sem gengið hafa í gegnum
húsnæðiskaup er gerð tilboðs fyrsti
liðurinn í því að koma á kaupsamn-
ingi milli kaupanda og seljanda.
Með tilboði er í lögfræði átt við
loforð sem þarf að samþykkja,
áður en það verður bindandi. Þeg-
ar slíkt loforð hefur verið sam-
þykkt er kominn á samningur milli
viðkomandi aðila. Samþykki til-
boðs felur í sér yfirlýsingu gagnað-
ilans um að hann gangi að þeim
kostum sem honum eru boðnir í

jVQRÆTTI HÁS'f-
Síðasti söludagur
í B-flokki
r
ó morqun.

Milljónir dregnar út
þriöjudagskvöld.
SPENnanW !
- efþú átt miða!
tilboðinu. Oftast er tilboð tíma-
bundið. Ef það er samþykkt eftir
að sá tími hefur runnið út bindur
það ekki þann sem gaf tilboðið og
skoðast sem nýtt tilboð af hálfu
hins aðilans.
í riti Páls er fjallað um dóm
Hæstaréttar frá 1985 (bls. 671)
þar sem reyndi á ýmis grundvall-
aratriði sem varða tilboð og sam-
þykki þeirra. Dómurinn er um
margt lærdómsríkur fyrir þá sem
standa í íbúðarkaupum.
Málavextir voru þeir að árið
1982 var fasteignasölu í Reykjavík
falið að selja íbúð við Nóatún í
Reykjavík. Eigandi hennar var B.
Þann 30. júní gerðu hjónin A og
S skriflegt tilboð í íbúðina að fjár-
hæð kr. 1.250.000 og skyldi út-
borgun vera 900.000 og greiðast
á einu ári, en eftirstöðvar á skulda-
bréfí til 4 ára. Eigandi íbúðarinnar
samþykkti þetta tilboð þennan
sama dag. Síðar um daginn frétti
B af því að H hefði sýnt áhuga á
að skoða íbúðina. Lauk því með
því að H gerði tilboð í íbúðina sem
hljóðaði upp á 1.100.000 sem
skyldi greiðast upp á 5 mánuðum.
Þótti B þetta tilboð öllu hagstæð-
ara. Hafði B þá samband við A
og lýsti vilja sínum til að falla frá
fyrra samþykki sínu, en á það
gátu A og S ekki fallist, enda höfðu
þau þegar selt sína íbúð. Gerði B
sér þá lítið fyrir og lýsti því yfir
að hann rifti samþykki sínu. Sam-
þykkti hann að svo komnu síðara
tilboðið og var gerður kaupsamn-
ingur á grundvelli þess. A og S
mótmæltu riftun á tilboði sínu og
létu þinglýsa því. í kjölfarið kröfð-
ust þau afhendingar íbúðarinnar í
samræmi við tilboðið. Því var ekki
sinnt og var íbúðin afhent H stuttu
síðar. A og S höfðuðu þá mál til
útgáfu afsals og afhendingar á
íbúðinni, auk þess sem þau kröfð-
ust skaðabóta.
í héraðsdómi var ekki fallist á
kröfu A og S um útgáfu afsals og
afhendingu íbúðarinnar þeim til
handa. Var það byggt á því að þau
hefðu ekki haldið rétti sínum nægi-
lega til haga gagnvart H sem hafði
verið í góðri trú um samningsstöðu
sína. Hæstiréttur klofnaði í málinu.
Um afhendingarkröfu A og S sagði
meirihlutinn: „Fallast ber á þá
niðurstöðu héraðsdóms, að B hafi
samþykkt kauptilboð A innan til-
skilins samþykkisfrests, sbr. 1.
mgr. 2. gr. laga nr. 7/1936 um
samningsgerð, umboð og ógilda
löggerninga, og að samþykki hans
hafi ekki verið afturkallað rétti-
lega. Hafi því komist á bindandi
samningur um kaup A og S á íbúð-
inni. Bar þeim því að efna samn-
inginn af sinni hálfu. A og S sýndu
í verki vilja sinn til að efna samn-
inginn. Síðari samningsgerð B og
H braut því í bága við samnings-
skyldur B við A og S. Eigi verður
fallist á ákvæði héraðsdóms um
tómlæti A og S. Þau létu þinglýsa
kaupsamningi sínum þegar í stað
og allar athafnir þeirra sýndu að
þau ætluðu að standa á rétti sínum
samkvæmt samningnum. Sam-
kvæmt þessu eiga A og S lög-
mæta kröfu á því að fá afsal fyrir
íbúðinni úr höndum B í samræmi
við efni hins samþykkta kauptil-
boðs.”
I niðurstöðu Hæstaréttar er tek-
in skýr afstaða til þess að með
samþykki kauptilboðs hefur í
reynd komist á bindandi samning-
ur milli aðila. Hann hefur því mik-
ið leiðbeiningargildi fyrir þá sem
við fasteignaviðskipti fást.
AD EIGNAST
LÆKNISFRÆDI/ ... ellegar nokkub á leib?
Krabbamán í brjóstum
Þreifað eftir hnútum.
LIÐIN eru rétt hundrað ár
síðan William Halsted skurð-
læknír í Baltimore gatþess
lauslega í grein um meðferð
sára að hann hefði á síðustu
átta árum skorið upp 13 konur
með krabbamein í brjósti og
beitt nýrri aðferð og róttæk-
ari en áður hafði viðgengist.
Þremur árum seinna birtist
ritgerð þar sem hann fjallaði
eingöngu um bijóstaskurði sína
og því er 1894 oftast nefnt sem
upphafsár þeirrar aðgerðar, en
næstu hálfa öld
eða vel það var
hún álitin hin
eina rétta með-
ferð við krabba-
meini í brjósti.
Ekki svo að
eftir Þórarin skilja að hún
Guðnason væri með öllu
ein um hituna því lengstaf tíðk-
aðist að röntgengeisla aðgerðar-
svæðið eftir og stundum jafnvel
fyrir uppskurðinn líka.
Þessar nýmóðins aðferðir til
lækninga þóttu gefast allvel
enda hafði aldrei fyrr tekist að
stemma stigu við alveldi þessa
banameins. Þegar fram í sótti
og nokkurra áratuga reynsla
sýndi að ekki tókst að lækna til
frambúðar nema aðra hverja
konu eða tæplega það fóru efa-
semdir að vakna um ágæti ríkj-
andi meðferðar og menn fóru að
þreifa fyrir sér um breytingar.
Suma skurðlækna grunaði að of
lítið væri að gert og tóku því
burt eitla sem liggja innan á
rifjahylkinu til viðbótar við hol-
handareitlana sem eftir forskrift
Halsteds fylgdu með þegar
bijóstkirtillinn og vöðvinn undir
honum voru fjarlægðir. Ekki
reyndist þetta breyting til
batnaðar en eins og verða vill
þegar hreyfing kemst á, sveiflað-
ist pendúllinn í báðar áttir og
margir læknar töldu vænlegast
að minnka uppskurðinn í stað
þess að stækka hann og Iosuðu
konuna þess vegna aðeins við
bijóstkirtilinn en létu vöðva í
friði og eitla líka ef æxlið virtist
ekki hafa náð að breiðast út í
þá. Þeir sem smátækastir voru
létu sér nægja að nema æxlis-
hnútinn burt og nánasta um-
hverfi hans í kirtlinum. Slíkt
kallast fleygskurður og nýtur
víðast hvar mestrar hylli eins og
sakir standa. Honum fylgir
gjarnan eftirmeðferð, geislun
eða lyf eða hvorttveggja, að ráði
kunnáttumanna um slíkt hveiju
sinni þar sem tekið er tillit til
aldurs konunnar og ýmissa
atriða sem rannsóknir kunna að
leiða í ljós. Ekki ber á öðru en
að þessi stefna í meðferð sjúk-
dómsins ætli að standa hinum
fyrrtöldu á sporði en reynslan
er ólygnust og hún er varla orð-
in nógu löng enn.
Þessi pistill hefur hingað til
snúist um meðferð krabbameins
í bijóstum þá örskotsstund sem
eitt hundrað ár eru í sögu mann-
eskjunnar. En hvað þá um tíðni
sjúkdómsins, greiningu hans á
okkar dögum og batahorfur
þeirra kvenna sem verða á vegi
hans nú og í næstu framtíð?
Bijóstakrabbi er víðast hvar í
heiminum algengast krabba-
meina í konum. Hér á landi
greindist hann 1981-5 hjá 88
konum að meðaltali á ári (99
árið ’85) en eftir það fer nýjum
sjúklingum fjölgandi og reyndust
flestir 1988 eða 133, en 119
árið áður og 122 árið eftir. Þess-
ar tölur leiða hugann að þrennu:
íbúum landsins fer sífjölgandi
og bæði konur og karlar ná
hærri aldri en fyrr þekktist;
vegna áróðurs huga konur vænt-
anlega betur að bijóstum sínum
nú en áður og fleiri smá æxli
greinast með aukinni þátttöku í
krabbameinsleit og bættri rönt-
genmyndatækni; í þriðja lagi er
ekkert vafamál að þessi sjúk-
dómur er nú um stundir í sókn
bæði hér og annars staðar. Samt
bendir allt til þess að sá tæpi
helmingur þeirra sem læknuðust
fyrir nokkrum áratugum og
minnst var á hér að framan sé
nú orðinn rúmur helmingur, með
öðrum orðum — það mjakast í
rétta átt, þótt hægt fari. Því ber
að fagna. Það er svo bágt að
standa í stað.