Morgunblaðið - 28.04.1992, Page 40

40
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 1992
Erna Sæmunds-
dóttir - Minning
Fædd 4. október 1942
Dáin 16. april 1992
í gegnum móðu og miáur
ég mikil undur sé.
Ég sé þig koma Kristur
með krossins þunga tré.
Af enni daggir dijúpa
og dýrð úr augum skín.
A klettinum vil ég kijúpa
og kyssa sporin þín.
(D. Stefánsson.)
A skírdag kvaddi vinkona okkar
Erna Sæmundsdóttir þetta líf. Nú
3r hún laus við þjáningar sínar.
3ins og Kristur bar hún þjáningar
iínar með reisn. Nú er hún komin
sólfegri heima, laus við allar þján-
ngar. Þessi fallega, kjarkmikla
cona sem aldrei kvartaði yfir sínum
/eikindum, við munum best brosið
íennar bjarta og dillandi hlátur.
Ema bjó í nokkur ár í Dallas í
Texas þar sem við kynntumst henni
jg vomm saman í saumaklúbb, sem
kallaður var „Týnda nálin", þar var
glens og gaman og margt brallað.
Eftir að hún fluttist aftur til ís-
lands, kom hún nokkmm sinnum í
heimsókn tii okkar, og alltaf var
farið fyrst til Emu þegar við vomm
á ferðinni á íslandi. Ævinlega tók
hún á móti okkur fagnandi með
brosinu blíða og dillandi hlátri og
það var eins og við hefðum skilið
í gær.
Nú kveðjum við Ernu með sökn-
uði og þakklæti, þakklæti fyrir að
hafa átt vináttu hennar öll þessi
ár, það verða dýrmætar perlur í
minningasjóði.
Það verður tómlegt að koma til
íslands og sjá Ernu ekki lengur,
en svona er lífið, að deyja er það
eina sem við vitum að skeður hjá
okkur öllum, þó aldrei séum við
viðbúin þegar kallið kemur. Við
emm þess fullvissar að nú líður
Emu vel, laus við þjáningar og erf-
iðleika þessa heims og bíður okkar
fagnandi þegar þar að kemur.
Við biðjum algóðan Guð að gefa
Elísabetu einkadóttur Emu styrk
og þrek á sorgarstundu en minning
um góða og ástríka móður lifir.
Þá viljum við senda aldraðri
móður Ernu, Vigdísi, innilegar sam-
úðarkveðjur svo og öðmm aðstand-
endum.
Veri Ema vinkona okkar Guði
falin um alla eilífð.
Ég fell að fótum þínum
og faðma lífsins tré.
Með innri augumjnínum
ég undur mikil sé.
Þú stýrir vorsins veldi
og vemdar hveija rós.
Frá þínum ástareldi
fá allir heimar Ijós.
(D. Stefánsson.)
Edda, Sigrún Nancy, Mæja
og Hanna.
Um vináttu hefur margt verið
sagt og skrifað, en raunveruleg vin-
átta er þeim sem hennar em aðnjót-
andi dýrmætari en nokkur orð geta
tjáð. Og það er mér efst í huga,
þegar ég hugsa til elsku Ernu
minnar. Því hún var mér ekki að-
eins sem besta frænka héldur ein
besta vinkona mín, traust og góð.
Erna Sæmundsdóttir fæddist 4.
október 1942. Hún var yngsta bam
Sæmundar Ólafssonar sem er lát-
inn. Systkini Ernu em þau Ólafur
og Guðrún. Nú horfir elsku Vigdís
mín á eftir öðm bami sínu.
Ema var einstök manneskja,
góðum gáfum gædd. Alltaf var
gaman að koma til hennar og rabba
um lífið og tilvemna.
Minningarnar em yndislegar um
þessa góðu frænku mína. Mun ég
minnast þeirra með miklum sökn-
uði.
Fáar manneskjur hef ég þekkt
sem áttu eins mikið af vinum og
kunningjum. Og veit ég það að
elsku Ernu minnar verður sárt
saknað.
Ég dáðist alltaf að því hvað hún
Erna mín hafði gott skap. Og aldr-
ei kvartaði hún hvað sem á gekk.
Erna lætur eftir sig eina dóttur
EJizabeth, sem horfír nú á eftir
ástkærri móður sinni. Ég trúi því
að annað og betra líf taki við hjá
henni Ernu minni, því það var með
ólíkindum hvað lagt var á hana, og
það vita allir sem til hennar þekktu.
Og að lokum vil ég þakka henni
fyrir allar góðu stundimar sem við
áttum saman, þær mun ég varð-
veita.
Elsku Vigdís mín, Elizabeth og
Grétar. Guð styrki ykkur öll í þess-
ari miklu sorg. Við vitum að núna
líður Emu okkar vel.
Hvert ðrstutt spor var auðnuspor með þér.
Hvert andartak er tafðir þú hjá mér
var sólskinsstund og sæludraumur hár,
minn sáttmáli við Guð um þúsund ár.
Hvað jafnast á við andardráttinn þinn.
Hve öll sú gleði er fýrr naut hugur minn
er orðin hljómlaus utangátta tóm
hjá undrinu að heyra þennan róm.
Já, vita eitthvað anda hér á jörð,
er ofar standi minni þpkkargjörð
í stundareilífð eina sumamótt.
Ó, alheimsljós, ó, mynd, sem hverfur skjótt.
(Halldór Laxness)
Elín Sjöfn Sverrisdóttir.
Okkur setti hljóð þegar okkur
barst sú harmafregn að Ema hefði
kvatt þennan táradal er við nefnum
jörð.
Við minnumst hennar með sökn-
uði og þökkum algóðum Guði fyrir
þann heiður að fá að kynnast henni
og vera henni samferða á göngunni
miklu sem leiða á okkur til aukins
þroska gegnum kærleiksboðorð
Krists.
Hveijum hafði komið í hug að
dagurinn í dag gæti verið hin síð-
asta kvöldmáltíð.
Ema var góðhjörtuð og viljasterk
kona, þrátt fyrir hjólastólinn var
hún glaðvær og jákvæð. Hún fékk
okkur oft til að hugsa þá hugsun
„að hafa ávallt gaman af því sem
við erum að gera en ekki aðeins
gera það sem er gaman að gera“.
Þetta kann að hljóma ankannalega,
en ekki ef þessi orð eru hugsuð á
enda. Getur verið að það sem okkur
finnst leiðinlegt að gera, getur ver-
ið að sá sem er í hjólastól vildi gera
í okkar spomm. Þannig vann Ema
mannbætandi starf þeim sem vildu
meðtaka boðskap hennar.
Sama er að segja um Elísabetu,
dóttur hennar, sem var móður sinni
ómetarileg hjálparhella og á hrós
skilið fyrir fórnfýsi og óeigingjarna
hjálpsemi. Hún skynjaði ófullkom-
leikann en kærleikurinn og góðgirn-
in krýndi hana þá skynsemi að hún
endurgalt hann með skyldunni að
heiðra móður sína og elska hana
eins og sjálfa sig. Göfugri hugsjón
er varla hægt að rækta með sér.
Við vottum Elísabetu og skyld-
fólki Ernu okkar dýpstu samúð og
lifuin í voninni um að æðra líf taki
við að loknu þessu og að algóður
Guð styrki þau í sorginni.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
(V. Briem)
Fjölskyldan á Reynimel 47.
Jesús mælti: „Takið á yður mitt
ok og lærið af mér, því ég er hóg-
vær af hjarta íítillátur, og þá skuluð
þér finna sálum yðar hvíld; því að
mitt ok er indælt og byrði mín létt.“
(Matt. 11, 29:30.)
í dag verður Erna Sæmundsdótt-
ir, móðir unnustu minnar, jarðsung-
in frá Hallgrímskirkju. Það er ekki
ofsögum sagt að hún var einstök
kona í alla staði. Hún bar þungar
byrðar allt sitt líf en það sást aldrei
á henni, Hún kvartaði ekki þegar á
móti blés enda var hún vön að segja
að Guð legði ekki meira á okkur
en við gætum þolað. Og mikið var
það sem Ema mín gat þolað.
Þegar ég kynnitst Érnu fyrst
hafði sjúkdómur hennar dregið
hana í hjólastólinn sem hún fór í
allar sínar ferðir. En það aftraði
henni ekki frá því að lifa lífínu lif-
andi, meira lifandi en flest okkar
sem álheilbrigð emm. Hún fór hvert
sem er geislandi af gleði veitandi
samferðarmönnum sínum birtu og
yl. Allir gátu leitað til hennar og
engan lét hún frá sér fara fyrr en
búið var að létta á þeim. Erna var
elskulegur hlustandi og hlýddi á
vandamál allra þó svo þau væra
léttvæg á við hennar eigin. Öll emm
við henni hjartanlega þakklát fyrir
að hafa gefið sér tíma til að hlusta
á okkar vandkvæði hvort sem þau
vom lítilfjörleg eða mikil. Hún gerði
meira en að hlusta, hún veitti ráð
og tók fullan þátt í gleði okkar og
sorg, var gnægtarbrunnur fyrir alla
þá mörgu sem í hann vildu leita.
Erna var sérfræðingur um mann-
legt líf og meistari í samskiptum
við annað fólk. Við áttum öll dýr-
mætan vin í henni og fyrir okkur
er skarð fyrir skildi því ekkert get-
ur komið í staðinn fyrir Emu. Nú
er ekki lengur hægt að ganga að
henni vísri á Sjafnargötunni með
heitt á könnunni, tilbúin til að ræða
og hlusta og veita okkur ástúð og yl.
Ef jeg á eitthvað önugt heima
og eitthvað, sem jeg þarf að gleyma,
þá kem ég hingað hvert eitt sinn,
að heyra fagra saunginn þinn.
Og jeg tek vor með ástarómi
og yl úr þínum hlýja rómi,
ef illur stormur úti hvín
og andar köldu á blómin mín.
Og þegar öllu er um mig lokað
og ekkert getur hliðum þokað,
þá á jeg víðan unaðs heim,
sem opnast fyrir rómi þeim.
(Þorsteinn Erlingsson)
Hún mátti ekkert aumt sjá,
hvorki hjá mönnum né málleysingj-
um. Hún elskaði kisuna sína, hana
Ástarblóm, eins heitt og hún elsk-
aði fólkið sitt, enda var hún ein af
fjölskyldunni. Hún elskaði reyndar
öll dýr jafn mikið og hún elskaði
menn. Ein af mínum fegurstu end-
urminningum er síðastliðið sumarfrí
sem ég var svo heppinn að mega
eyða með henni og dóttur hennar
á Spáni. Á fyrstu dögum frísins
gengum við fram á villiketti sem
héldu til á byggingarlóð skammt frá
hótelinu okkar og eftir það varð
Ema að koma við hjá þeim a.m.k.
tvisvar á dag, heilsa upp á kisurnar
sínar og gefa þeim að borða og
drekka. Rétt áður en lagt var af
stað heim til íslands hittum við sem
betur fer tvær konur sem bjuggu í
bænum og hugsuðu einnig um þær.
Við það létti Emu mjög, hún gat
snúið heim áhyggjulaus yfir litlu
kisunum sínum með vissu um að
þær yrðu ekki yfirgefnar. Oft var
henni þó hugsað til þeirra í vetur
og sagði þá upp úr eins manns
hljóði; hvemig ætli kisubömunum
mínum á Spáni líði.
Þó Ema væri fötluð og berðist
við ólæknandi sjúkdóm sem hún
vissi að myndi draga sig til dauða
fyrir aldur fram þá var hún alltaf
sterk og jákvæð og hafði mikið að
gefa öðrum. Það lýsir henni e.t.v.
best að á dánarbeði sínu spurði hún
mig hvernig ég hefði það af kvef-
pestinni. Eins og það skipti máli.
Hennar heilsa var aldrei í forgangs-
röð heldur leit hún alvarlegra á það
hvemig hennar nánustu höfðu það
af léttvægum flensum eða öðram
kvillum. Það var líka alveg í hennar
anda að kveðja þennan heim á frí-
degi svo allir hennar kærustu gætu
verið nálægir og ekki þyrfti að
ónáða neinn í vinnunni. Hún beið
líka fram á þann dag sem vinnutörn
dóttur hennar Iauk til að valda henni
ekki of miklum óþægindum. Hún
vildi aldrei láta neitt fyrir sér hafa
en vildi allt fyrir aðra gera. Hún
neitaði þráfaldlega að verða ósjálf-
bjarga, enda varð hún það aldrei,
þó við flest sem fullkomlega heil-
brigð erum myndum eflaust bugast
ef jafn mikið væri á okkur lagt. Þó
að hún væri líkamlega fötluð og
haldin hræðilegum sjúkdómi vil ég
samt segja að hún var heilbrigðasta
manneskja sem ég hef þekkt. Enda
mun ég minnast Ernu minnar sem
sterkri, óeigingjamri og æðrulausri
manneskju og ég veit að ég væri
annarskonar og minni maður ef ég
hefði ekki kynnst henni. Ég á eftir
að minnast okkar óteljandi sam-
verustunda hvort sem þær voru á
veitingahúsum, í veislum, í heima-
húsum, á íslandi eða á Spáni, á
rólegum eftirmiðdögum eða kvöld-
um, í heimsóknum til hvors annars,
yfir sjónvarpinu, á erfíðum tímum
svo og auðveldari, í leikhúsi og yfír
sunnudagssteikinni sem henni þótti
svo gaman að gefa mér og mér svo
yndislegt að þiggja, með eftirsjá en
þó gleði og þakklæti.
Hún lét aldrei bugast þótt dauð-
inn berði æ ákveðnara að dyram
heldur horfði hún stöðugt fram á
veginn með jákvæðum huga. Við
hin eigum að læra af því. Allt til
þess síðasta talaði hún um fimm-
tugsafmælið sitt sem hefði verið í
haust og hlakkaði mikið til enda
skyldi hvergi til sparað, sem hennar
var von og vísa. Ekki dró það úr
eftirvæntingunni að allir hennar vin-
ir, hérlendis sem erlendis, vora bún-
ir að tilkynna komu sína til að sam-
gleðjast henni á þessum tímamót-
um. Þótt hún fengi ekki að lifa þenn-
an dag veit ég að hún kvaddi þenn-
an heim sátt við sitt hlutskipti og
því sem hún áorkaði í lifenda lífi.
Margir eiga um sárt að binda við
fráfall Ernu en enginn jafnmikið og
Elisabeth, einkadóttir hennar og
augasteinn, sem henni þótti vænna
um en allt annað í heiminum. Allir
sem til þekkja vita að sú væntum-
þykja var gagnkvæm og skilja því
hversu erfíðir tímar eru í vændum
hjá henni. Þess vegna er það okkar
hlutverk að leiða hana gegnum erf-
iðasta hjallann með skilningi og
umhyggju og láta hana sjá ljósið
framundan; ljósið sem vissulega er
til staðar þó stundum virðist að
ekkert nema svartnættið blasi við.
Það var í anda Ernu að horfa fram
á við í stað þess að festast í fortíð-
inni. Megi góður Guð styrkja Betu
mína og leyfa henni að sjá framtíð-
ina með gleði í hjarta og í glæstum
endurminningum um fegurstu og
bestu móður sem nokkur getur
hugsað sér.
Ég átti dýrmætan vin í Ernu,
traustan og sterkan, sem aldrei
mátti sjá mann særðan eða bugað-
an. Slíkir vinir era vandfundnir.
Líklega á ég aldrei aftur á lífsleið-
inni eftir að hitta manneskju eins
og Emu og því er ég þakklátur fyr-
ir samfylgdina þótt ég hefði vissu-
lega óskað eftir að hún yrði lengri.
„Jafnvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert iilt, því þú er hjá mér,
sproti þinn og stafur hugga mig.“ (Davíðs-
sálmur 23, 4.)
Grétar Erlingsson.
Frænka mín, Ema Sæmunds-
dóttir, er látin. Vil ég minnast henn-
ar nokkram orðum.
Ema fæddist í Reykjavík árið
1942, yngst fjögurra barna þeirra
Sæmundar Ólafssonar stýrimanns
og konu hans Vigdísar Þórðardótt-
ur. Sæmundur lést árið 1983 en
Vigdís býr enn í hárri elli í húsi
sínu á Sjafnargötu 2. Hún sér nú
á bak öðra bami sínu yfír móðuna
miklu. Hið fyrra var elsti sonur
þeirra hjóna, Ólafur, er lést níu ára
að aldri árið 1935. Hin systkini
Emu era Guðrún og Ólafur Þórður.
Árið 1964 giftist Erna Bandaríkj-
amanni, John B. Ley. Þau eign-
uðust eina dóttur, Elísabeth, árið
1967. Hún syrgir nú móður sína.
Fjölskyldan bjó hér á landi til 1968
en flutti þá til Bandaríkjanna.
Heimili þeirra var lengst af í borg-
inni San José í Kaliforníuríki. Þar
bjuggu þau sér fallegt heimili. Þrátt
fyirr langan veg frá æskustöðvun-
um hélt Erna sterkum tengslum við
ættingja sína og vini á íslandi. Það
var alltaf tilhlökkun sem fylgdi því'
að opna bréf frá Ernu eða heyra
frá henni á snældu. Snemma tókst
góður vinskapur milli bennar og
samlandanna ytra, sem varað hefur
æ síðan.
Árið 1976 slitu Ema og John
samvistir. Þetta var henni mikið
áfall. Þennan brotsjó, sem og marga
aðra, stóð hún af sér æðralaus. Hið
óbilandi sálarþrek var eitt hennar
höfuðeinkenna. Eftir skilnaðinn
fluttu þær mæðgur til Texasríkis.
Þar áttu þær góða granna, æsku-
vinkonuna Eddu Guðmundsdóttur
og hennar mann, Donald Ger-
bracht, auk annarra góðra vina.
Árið 1980 fluttu Erna og Elísa-
beth heim til Íslands. Á Sjafnargötu
2 bjó Erna þeim yndislegt heimili,
sem þær héldu saman þar til Elísa-
beth hóf sambúð með unnusta sín-
um Grétari Erlingssyni fyrir tveim-
ur áram.
Eftir að Erna kom heim urðu
kynni okkar nánari og vinabönd
voru bundin þéttar en frændsemin
ein megnar. Svo vinsæl var Erna
að oftast var fyrir gestur er annan
bar að garði. Gestum var tekið
meðkostum og ávallt vel fagnað,
hvemig sem á stóð. Þó var reyndin
sú, að menn komu fremur til að
þiggja en gefa. Það er eins og orð-
in fleygu, að sælla sé að þiggja,
hafí verið leiðarljós Ernu jafnt í
andlegri sem veraldlegri merkingu.
Þrátt fyrir vanheilsu sína var
Ema glaðlynd kona. Hún gladdist
vel á góðri stund og sýndi hveijum
manni áhuga og skilning. Þess skal
og getið, að Erna var mikil vinur
dýranna. Einkar mikla ánægju
hafði hún af köttum. Kannski veitti
það henni gleði að fylgjast með
sjálfstæði og frelsi kattarins.
Aðeins fárra ára gömul fékk
Erna þann sjúkdóm, sem svo mjög
mótaði allt líf hennar. Þetta var
vöðvarýrnun, sem kom fram í skert-
um mætti. Framan af hafði þetta
einkum þau áhrif að Erna átti sí-
fellt erfíðara um gang. Síðar herti
fjötur þessi einnig að annarri vöðva-
starfsemi. Svo fór fyrir nokkrum
árum að Erna varð bundin hjóla-
stólnum og fékk það mjög á hana.
Hún reyndi þó að lifa lífínu sem
best hún mátti og naut ómetanlegs
stuðnings dóttur sinnar.
Hin síðari ár varði Erna miklu
af tíma sínum á sjúkrastofnunum.
Hún eignaðist fjölda vina meðal
sjúklinga og starfsfólks. Hún var
alla tíð ákaflega þakklát fyrir þá
góðu umönnun, sem hún naut fram
á seinustu stund.
Á þessari skilnaðarstund vil ég
hafa yfír tvær hendingar úr kvæði
Steins Steinarr:
Ég sakna þín, ég syrgi farinn vin,
í sálu þinni fann ég dýpsta hljóminn,
er hóf sig yfir heimsins dægur-glys.
A horfna tímans horfi ég endurskin,
ég heyri ennþá glaða, þýða róminn,
frá hreinni sál með hárra vona ris.
Sæmundur E. Þorsteinsson.
Með þessum fáu orðum vil ég
minnast elsku frænku minnar Ernu
Sæmundsdóttur.
í mínum huga og eflaust flestra
annarra var hún sönn hetja. Og ég
er þess fullviss að það hefði verið
öllum gott veganesti að fá að kynn-
ast henni. Hennar líf var ekki alltaf
dans á rósum. Stóran hluta ævi
sinnar var hún bundin hjóiastól og
ofan á það fékk hún þennan ban-
væna sjúkdóm sem leiddi til dauða.
Þrátt fyrir þetta var alltaf stutt
í brosið og hjartahlýjuna sem ein-
kenndi hana. Enda átti hún marga
vini sem gjarnan leituðu til hennar