Morgunblaðið - 31.05.1992, Blaðsíða 19

MORGUNBLÁÐIÐ SUNNUDAGUR ‘31. MAÍ 1992
19
KAUPMANNAHAFNARBRÉF
Stóru línurnar eða
hagsmunastreð
Þessa dagana er erfitt að hugsa um annað
hér en væntanlega þjóðaratkvæðagreiðslu
um Maastricht-samkomulagið 2. júní næst-
komandi. Það kemst einfaldlega ekkert ann-
að að, nema rétt til hliðar við þetta mál
málanna. Samkvæmt skoðannakönnunum
er lítill munur á já- og nei-kjósendum, en
í vikunni var í fyrsta skipti í fjórar vikur
örlítili, en ómarktækur meirihluti í já-liðinu
og straumurinn meðal óákveðinna virtist
líka í þá átt. Undanfarið hafa verið stöðug-
ar fréttir af ósætti í flokkunum um afstöð-
una og kýting milli meðmæltra flokka um
hveijum sé helst að kenna að treglega geng-
ur að leiða fram jákvæði kjósenda, en nú
hefur verið slegið á það.
Líkt og íslendingar miða allt við fískinn,
miðuðu Danir um árabil allt við landbúnað-
inn. Þegar inngangan í Efnahagsbandalagið
var samþykkt 1972 stóðu bændur og allur
þeirra iðnaður einhuga saman að því og það
skipti örugglega sköpum. Nú standa Land-
búnaðarsamtökin, Danska málmiðnaðar-
sambandið og Iðnaðarsambandið saman að
auglýsingaherferð um jákvæðið, en meðal
óbreyttra félagsmanna er nokkur kurr. Það
eru margir sem slá á þá strengi að það
hafi verið sjálfsagt að taka þátt í efnahags-
samvinnnu Evrópuríkjá, en öðru máli gildi
með stjórnmálasamvinnu þeirra.
Maðurinn í brennipunkti umræðnanna er
tvímælalaust Uffe Ellemann-Jensen utan-
ríkissráðherra. Það er reyndar erfitt að skilja
að hann hafi ekki meira en 24. klst. á sólar-
hring, því maðurinn er alls staðar. Á fund-
um, í fjölmiðlum og auk þess birtast grein-
ar eftir hann. Ráðherrann er fyrrverandi
blaða- og fréttamaður og það er oft haft
á orði að ha'nn sé einstaklega laginn við að
koma fram og koma sér á framfæri við fjöl-
miðla. Hann hefur töff yfirbragð og er ekki
sú manngerð, sem læðist með veggjum og
biður af sökunar á sjálfum sér. Og hann
er ekki þannig að fólk láti sér standa á
sama' um hann. Meðal Dana er hann ýmist
hataður eða elskaður, fyrirlitinn eða dáður.
Samkvæmt nýlegri könnun er hann vin-
sælasti ráðherrann í stjóminni. Það sæti
skipaði Poul Schliiter forsætisráðherra í
mörg ár, en hefur nú húrrað niður í tólfta
sæti og það fer sáralítið fyrir honum í EB-
umræðunum nú. Því hefur verið fleygt að
vegna þess hve jákvæði er mikið metnaðar-
mál fyrir utanríkisráðherrann, séu kannski
einhverjir, sem ekki vilji styðja samkomulag-
ið og þar með óbeint ráðherrann, en það
er reyndar erfítt að ímynda sér að kjósend-
ur geti verið svo skammsýnir að persónu-
gera málin á þennan hátt.
Elleman-Jensen hefur rækt vel samband-
ið við Þýskaland og það hefur löngum farið
vel á með honum og Genscher, fyrrum þýska
starfsbróður hans og saman hafa þeir með-
al annars lagt grunninn að Eystarasaltsráð-
inu. Árið 1346 náði Valdimar konungur að
heija á Eistland og Elleman-Jensen hefur
á friðsamlegan hátt fetað í fótspor danska
kóngsins bæði þar og í Lettlandi og Lithá-
en. Áhugi Dana á að verða fyrstir til að
viðurkenna þessi ríki stafaði örugglega ekki
aðeins af bróðurkærleika og lýðræðisást,
heldur af því þeir ætla sér stóran hlut í
uppbyggingu þessara landa.
Viðurkenningin var ekki bara pólitískt
sprikl út í loftið, heldur brýnt hagsmunamál
og kannski var það þess vegna að hann tók
svo illa upp að íslendingar skildu ekki hafa
samflot við Norðurlöndin í þessu máli, þar
sem hin löndin virtust samþykkja frum-
kvæði Dana. Samhliða þessari pólitísku að-
gerð, var nefnilega búið að undirbúa og
styrkja dönsk fyrirtæki til að leita markaða
á þessum slóðum. Nú uppskera þau ríflega,
því þarna er mikill velvilji í garð Dana.
Danskir viðskiptamenn, sem stunda við-
skipti í þessum löndum, segja mér reyndar
að íslendingar séu vel kynntir, en þeir eru
bara ekki til staðar til að njóta góðs orðst-
írs síns.
Auk þess hefur ráðherann gert allt til
að búa sem best í haginn fyrir Dani í póli-
tísku samstarfi EB-ríkjanna. Samkvæmt
honum gætu þeir verið nokkurs konar hlið
fyrir straumana inn eftir Eystrasaltinu og
svo við Norðurlöndin þijú, sem vilja ganga
í EB. Nú óttast hann um áframhaldandi
árangur af erfiði sinu, ef Danir segja nei
og höfðar mjög til landsmanna sinna að
hafa þetta í huga, en ekki einhver smáatriði.
Forysta Jafnaðarmannaflokksins styður
samkomulagið, en svo virðist sem aðeins
um 27% flokksmanna taki undir það. Elle-
man-Jensen hefur ekki reynt að fela erg-
elsi sitt yfir því hve honum finnst forystan
taka loðið til orða og að þeim bæ sé reynt
að bera kápuna á báðum öxlum, en yfir
hádegismat í vikunni var þetta ósætti jafnað
og ráðherrann segist ekki lengur finna sig
einan í baráttunni. Þessi kýtingur hefur
tæplega haft góð áhrif á landsmenn. Marg-
ir segja líka að utanríkisráðherrann og aðr-
ir jámenn reyni of mikið að hræða fólk til
jákvæðis með því að hóta einangrun Dan-
merkur, auknu atvinnuleysi og illu efna-
hagsárferði. Ummæli embættismanna í EB
og háttsettra stjórnmálamanna í Frakklandi
og Þýskalandi, sem lúta að atkvæðagreiðsl-
unni, hafa heldur ekki fallið í góðan jarðveg
og verið túlkuð sem afskiptasemi.
Afstaðan til þeirrar samvinnu, sem Ma-
astricht-sarhkomulagið felur í sér, á ólíkan
hljómgrunn eftir þjóðfélagshópum. Það er
hætt við að danskir atvinnuleysingjar og
aðrir, sem þiggja félagslegar bætur, en af
þeim er mikið úrval, séu hikandi. Um tíundi
hluti landsmanna er á atvinnuleysisbótum
og þessi hópur og aðrir bótaþegar eru
áhyggjufullir yfir að bæturnar og aðrar fé-
lagslegar greiðslur lækki, frekar en hækki,
ef EB kemst með puttana frekar í spilið,
því að þessu leyti eru Danir á allt öðru plani
en hinar EB-þjóðirnar.
í upphafi umræðufundar í vikunni sagð-
ist stjórnandinn í upphafi vonast til að eitt-
hvað nýtt kæmi fram á fundinum, en það
er nú satt að segja óðabjartsýni eftir þrot-
lausar umræður undanfarnar vikur, enda
gekk þessi ósk ekki eftir. Hins vegar heyrði
ég nýlega splunkunýtt sjónarmið í þessu
máli málanna. Á sunnudaginn var sagði ég
við sex-áringinn í ijölskyldunni að ég gæti
ekki lesið fyrir hann strax eftir kvöldmat-
inn, því ég ætlaði að horfa á löngu sunnu-
dags-sjónvarpsfréttirnar. Þegar hann vildi
vita hvað yrði í fréttum, sagði ég við hann
að mig langaði að heyra eitthvað um vænt-
anlega þjóðaratkvæðagreiðslu um samstarf
Evrópuríkja. Nú ætti fólk semsé að segja
af eða á um hvað það vildi í þessu efni.
Hann spurði þá hvort þetta þýddi að Evrópa
yrði á endanum bara eitt land. Ég svaraði
að það stæði ekki til á næstunni, en sumir
þættust eygja slíka framtíðarsýn. Þá svar-
aði hann að bragði að þá gætu ítölsku eðl-
urnar, sem hann er svo hugfanginn af, kom-
ið til Danmerkur og íslensk dýr, sem ekki
eru til hér, komið hingað. Það var greinilegt
að hugmyndin um opna Evrópu og fijálsar
ferðir dýra hugnaðist honum afar vel.
Þó Elleman-Jensen og skoðanabræður
hans hafi ekki eygt þennan möguleika, þá
fellur hann að því sjónarmiði að Danir eigi
ekki aðeins að hugsa um að þeir missi eitt-
hvað, heldur að hafa í huga að til þeirra
streymi bæði mögnleikar og tækifæri ... og
kannski nýjar dýrategundir, þegar til langs
tíma er litið.
Sigp-ún
Davíðsdóttir
Frá og með 1. júní 1992 breytast allir millitímar á leiðinni Reykjavík -
Akureyri - Reykjavík og er markmiðið að stytta ferðatímann verulega
á þessari leið. Ekki er við því að búast að hægt verði að standa við
þessa tímaáætlun fyrst í stað en til þess að þurfa ekki að breyta tíma-
áætlun nema á nokkurra ára fresti er hún sett svona stíf í fyrstu.
Vikudagar/Weekdays
Allt árið S M Þ M F F L
Frá Reykjavík... ...08.00 08.00 08.00 08.00 08.00 08.00 08.00
Frá Reykjavík... ... 17.00 17.00
Frá Akureyri ... 09.30 09.30 09.30 09.30 09.30 09.30 09.30
Frá Akureyri ... 17.00 17.00
15/6-31/8
Frá Reykjavík... ... 17.00 17.00 17.00 17.00 17.00 17.00 17.00
Frá Akureyri ... 17.00 17.00 17.00 17.00 17.00 17.00 17.00
\
Afgreiðslustaðir
Bifreiðastöð íslands (BSÍ), Umferðarmið-
stöð, sími 22300
Sími 11150
Söluskálinn, sími 12465
Blönduskálinn, sími 24350
Hótel Varmahlíð, sími 38170
Verslun Haraldar Júlíussonar, sími 35124
Umferðarmiðstöðin Hafnarstræti 82,
símar 24442, 24729
Reykjavík:
Staðarskáli:
Hvammstangi:
Blönduós:
Varmahlíð:
Sauðárkrókur:
Akureyri:
Kl.
08.00
09.00
09.15
09.45
10.10
10.45
11.20
11.40
12.30
13.20
14.30
Kl.
17.00
18.00
18.15
18.45
19.10
19.45
20.15
20.35
21.25
22.15
23.20
Viðkomustaðir og brottfarartímar
Árdegisferðir
JL Frá Til t Kl.
y Þyrill, Hvalfirði.......................... I 14.55
J. Borgarnes............................... 114.20
* Brú........................................ T 13.20
t Staðarskáli................................ ^ 13.15
i Norðurbraut .............................. A 12.25
j Blönduós ................................ Jl.11-35
J. Akureyri................................... t 09.30
X tíi Frá t
4, t
Síðdegisferðir I
▼ Frá Til T Kl.
t Reykjavík ................................. t 23.25
J, Þyrill, Hvalfirði.......................... Js 22.25
■ Akranesvegamót............................. 1 22.10
▼ Borgarnes................................. T 21.50
t Bifröst..................................... t21-25
J. Brú........................................ f 20.50
T Staðarskáli................................ I 20.45
4/ Norðurbraut ............................... T 20.00
4, Blönduós................................... t 19-10
| Varmahlíð.................................. ^ 18.20
j Akureyri................................... I 17.00
^ Til Frá t