Morgunblaðið - 27.10.1992, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. OKTÓBER 1992
29
Sá blettur í berginu þar sem veðrunin hefur gengið næst ættar-
tölunni á þeim fimm árum sem liðin eru síðan hún var máluð. Þarna
er bergið sprungið og vatn seytlar niður sprunguna.
Einn gerninganna sem framkvæmdir voru og sýndir eru í bókinni.
Forsíða bókarinnar um umhverf-
islistaverkið.
1989 og sá ættartöluna fyrst þá um
sumarið, sagði við Morgunblaðið í
gær að hann teldi eðlilegt að ráðist
yrði í að afmá ummerki um þessi
spjöll af berginu, til dæmis með sand-
blæstri. Hann segist telja slíkar ráð-
stafanir nauðsynlegar því reynsla
sýni að séu spjöll af þessu tagi látin
standa óhögguð þá virki þau eins og
segull á aðra þá sem vilji setja mark
sitt á umhverfið með svipuðum hætti.
Kári kvaðst telja að til þess að
geta unnið verkið hljóti Hollending-
arnir að hafa haft einhvers konar
sigstóla eða annart sigútbúnað þar
sem erfitt sé að ímynda sér að menn
geti komið við stigum á þessum stað.
Bergið er um það bil 12 metra hátt
og er efsta nafnið í ættartölunni í
allt að fjögurra mannhæða hæð.
Hver stafur í ættartölunni er allt að
40 sentímetrar á hæð. Kári sagði að
þegar ekið væri vestur yfir ána sæist
grilla í ættartöluna í augnablik
skömmu áður en komið væri að
brúnni sem tekin var í notkun yfir
fijótið árið 1987, árið sem Hollend-
ingamir voru að störfum. Um 100
metra gangur væri upp fyrir veginn
uns ættartalan blasti við vegfarend-
um.
Guðríður Þorvarðardóttir, starfs-
maður Náttúruverndarráðs, sagði við
Morgunblaðið að ljóst væri að máln-
ingin sem Hollendingarnir notuðu á
hamarinn hefði veðrast ótrúlega lítið
og þá aðeins þar sem vatn rynni nið-
ur með sprungum í berginu. Hjá fleiri
viðmælendum Morgunblaðsins kom
fram undrun yfir því hversu lítið
málningin hefði látið á sjá og mátti
ráða að fyrstu viðbrögð ýmissa þeirra
sem af málinu fréttu hefðu verið þau
að vona að málningin veðraðist af
mun hraðar en komið hefur á daginn.
Frá fundinum á Hótel Sögu í gær. Morgunbiaðið/Þorkeii
Arthur endurkosinn formaður
ARTHUR Bogason var endur-
kosinn formaður Landssam-
bands smábátaeigenda á fundi
sambandsins í gær. Ekki tókst
að ljúka fundinum vegna fjölda
mála og verður honum því fram-
haldið í dag.
Aðrir í stjórn Landssambands-
ins eru Aðalbjörn Siglaugsson frá
Ólafsfirði, Arnar Barðason frá
Suðureyri, Haukur Jónsson frá
Siglufirði, _ Heimir Bessason frá
Húsavík, Áki H. Guðmundsson frá
Bakkafírði, Birgir Albertsson frá
Stöðvarfírði, Hilmar Sigurbjörns-
son frá Vestmannaeyjum, Gunnar
Svavarsson frá Keflavík, Jón Rún-
ar Backmann úr Garðabæ, Birgir
Guðjónsson úr Reykjavík, Skarp-
héðinn Árnason frá Akranesi,
Bergur Garðarsson frá Grundar-
fírði og Leif Halldórsson frá Pat-
reksfírði. Áheyrnarfulltrúar eru
Bjarni Elíasson frá Drangsnesi,
Björn Guðjónsson úr Reykjavík og
Rögnvaldur Einarsson frá Akra-
nesi.
Aðalfundur Landsambands smábátaeigenda
Smábátamir hagkvæm-
asti útgerðarkosturinn
-segir Arthúr Bollason formaður L.S.
í SETNINGARRÆÐU sinni á aðalfundi Landssambands smábátaeig-
enda í gærmorgun greindi Arthúr Bollason formaður L.S. frá því að
á næstunni væri Háskóli íslands að skila af sér verkefni um afkomu
smábátaútgerðarinnar. Þar kæmi fram stuðningur við það sjónarmið
smábátaeigenda að smábátaútgerð væri hagkvæmasti útgerðarkostur-
inn. „Þetta er því merkilegra þegar það er haft í huga hversu litlar
aflaheimildir fjöldi þeirra hefur,“ segir Arthúr.
Aðalfundur L.S. var haldinn á
Hótel Sögu í gærdag. Að lokinni
setningarráðu formannsins ávarpaði
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráð-
herra fundinn. Hann greindi frá
stöðu mála í sjávarútvegi í dag en
hvað varðaði smábátaeigendur sér-
staklega fjallaði hann m.a. um þær
skiptu skoðanir sem eru innan sjáv-
arútvegsins hvort setja eigi alla
þessa báta á kvóta eða framlengja
krókaleyfið sem þeir eru með. Þor-
steinn segir það sína skoðun að fínna
verði milliveg í þessum efnum.
Örn Pálsson framkvæmdastjóri
L.S. flutti skýrslu stjórnar og þar
kom fram hörð gagnrýni á fiskveiði-
stjórnunina á síðustu árum einkum
vegna þess hve mjög hún hefur skert
hlut smábátaeigenda. Og hann taldi
að stjórnvöld hafi átt að grípa fyrr
inn í það sem hann kallar „hömlu-
lausar tilfærslur aflaheimilda yfír á
togara.“ Síðan sagði Örn um fisk-
veiðistjórnunina: „Það ákvæði lag-
anna að gefa ekki öllum smábátum
kost á að velja á milli banndagakerf-
is og aflamarks hefur verið of dýru
verði keypt. Það skilur eftir sig þá
staðreynd að smábátum sem settir
voru á kvóta 1. janúar 1991 hefur
fækkað um 40%, eða úr 900 niður
í 550 báta. Eins og áður var vakin
athygli á færðust veiðiheimildir
þeirra án undantekninga yfir á tog-
ara.“
í máli Arnar kemur fram að smá-
bátaeigendur hafa aflað sér víðtæks
stuðnings við áframhald á krókaleyf-
um smábáta en leyfið á að gilda fram
til 1. september 1994. Alls hafa 23
sveitarfélög ályktað um stuðning
sinn við smábátaeigendur í þessum
efnum svo og Fjórðungssamband
Vestijarða.
I almennum umræðum sem urðu
á aðalfundinum í kjölfar upphafser-
indanna var töluvert rætt um Hag-
ræðingarsjóð og krókaleyfin. Allir
sem tjáðu sig um Hagræðingarsjóð
vom mótfallnir sölunni á kvóta hans,
einkum þar sem þeir gætu engan
veginn staðið undir því verði sem
kvótinn er boðinn á, eða 38 krónur
kílóið. Kristinn Gunnarsson I Garði
sagði að salan á kvóta Hagræðingar-
sjóðs sé rugl og með því að sam-
í úttekt þeirri sem Karl Benedikts-
son hefur gert kemur fram að hlut-
deild smábáta í botnfiskafla er mjög
mismunandi eftir landshlutum. Mest-
ur er hann á Vesturlandi eða 13%
en minnstur á Suðurlandi eða 5%. Á
AustQ'örðum er þessi hlutdeild 12%
og á_ Suðurnesjum er hlutdeildin
11%. 1 öðmm landshlutum liggur hún
á bilinu 8-10%. Ef reynt er að meta
hve mikla atvinnu smábátaflotinn
skapar í landi má gefa sér að fyrir
hvert starf á sjó séu þijú í landi og
að þannig séu þetta um 4000 störf
alls við veiðar og vinnslu aflans af
smábátum.
Þegar skoðaðar em tölur um
aukningu á afla smábáta í einstökum
sjávarplássum á milli áranna 1983
og 1991 kemur í ljós að mest er
aukningin á Suðurnesjum. í Grinda-
vík hefur þessi afli farið úr um 600
þykkja hana séu útgerðarmenn í
raun að samþykkja auðlindarskatt.
Og hvað krókaleyfíð varðar sagði
Kristinn: „Við verðum að sækja til
baka krókaleyfí á báta 6-10 tonn
að þyngd. Krafa okkar á að vera
óbreytt krókaleyfi fyrir báta að 10
tonnum að stærð.“
Aðalbjörn Sigurlaugsson Ólafs-
firði sagði að krókaleyfið sé ódýrasta
leiðin til að halda uppi atvinnu á
landsbyggðinni. Hann lýsti yfír
ánægju með þann stuðning sem
þegar hefur aflast meðal sveit-
arstjóma og bæjarfélaga í því að
viðhalda krókaleyfinu og hvatti til
þess að áfram verði haldið á þeirri
braut.
tonnum árið 1983 og upp í rúmlega
2000 tonn í fyrra. Hlutfallslega er
aukningin hinsvegar mest í Keflavík
en þar var smábátaaflinn innan við
100 tonn árið 1983 en var kominn
í 1600 tonn í fyrra.
Um 70% af afla smábáta erþorsk-
ur og þegar skoðaðar em tölur yfir
hlutdeild smábátaflotans í þorskveið-
um á undanförnum áratug kemur í
Ijós að þegar þorskaflinn náði
hámarki 1987 var hlutfall smábáta
9,3% af um 390.000 tonnum af
óslægðum þorski. í fyrra var
hlutfallið hinsvegar 11,6% af innan
um 306.000 tonnum. Hinsvegar hef-
ur hlutfall smábáta í þorskaflanum
aukist ört frá 1983 en þá nam það
4,3% af rétt innan um 290.000 tonn-
um. Hámarki náði hlutfallið 1990
er það nam 14,3% af heildarþorsk-
aflanum.
*
Arsverk í smábáta-
útgerð 1300talsins
í ERINDI sem Karl Benediktsson landfræðingur flutti á aðalfundi
Landssambands smábátaeigenda kemur fram að unnin ársverk í smábá-
taútgerð á landinu öllu eru nú rífiega 1300 talsins. Karl athugaði sér-
staklega vægi smábáta í atvinnu tveggja landshluta, Suðurnesja og
Austfjarða, og kemur fram í þeirri athugun að veiðar og vinnsla tengt
smábátum geti verið 4% af mannafla á Suðurnesjum og um 10% af
mannafla á Austfjörðum. Karl tekur fram að hér sé ekki um nákvæma
útreikninga að ræða en þeir gefi ágæta vísbendingu um mikilvægi
þessa sjávarútvegs fyrir efnahag viðkomandi landshluta.