Morgunblaðið - 27.10.1992, Blaðsíða 52

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. OKTÓBER 1992
*r
MU;l 1 "3I~!/J I / U ") r'f I; ^

HÖGNI HREKKVÍSI
BRÉF TIL BLADSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Betra að vanta brauð
Fyrri hluti
Frá Úlfi Ragnarssyni:
FÓLK með vakandi, óspillt innsæi
er að eðlisfari trúað á tilgang í líf-
inu. Það getur verið óháð öllum
trúarbrögðum og samtökum eins
fyrir því, en tekur samt mark á
innra skyni, sem það býr yfír, finn-
ur á sér hvað til heilla horfir og
hvað sé skaðvænlegt.
Kannanir sem gerðar hafa verið
(t.d. af Erlendi Haraldssyni) benda
til þess að þjóðin okkar hafi þetta
innra skyn jafnvel í ríkara mæli
en flestar aðrar.
Hugsanlegt er að hörð lífsbar-
átta og náin tengsl við náttúru
landsins hafi stuðlað að því að ís-
lendingar hafi eignast þennan
þjóðarauð, þetta, sem heimsborg-
arinn Einar Benediktsson skynjaði
sem svo dýrmætt sérkenni frónbú-
ans, að betra væri að vanta brauð
en glata því. Þó að þetta sé ort
fyrir nærfellt öld á það enn við —
eigi síður nú en þá:
En þó við Flóann byggðist borg
með breiða vegi og fögur torg
og gnægð af öllum auð -
ef þjóðin gleymdi sjálfri sér
og svip þeim týndi er hún ber
er betra að vanta brauð.
- Þeir segja að hér sé hættan mest
og héma þróist frónskan verst
og útlend týzka temjist flest
og tungan sé í nauð.
Þetta er ort árið 1897, en boð-
skapurinn er fyllilega tímabær enn,
jafnvel það að héma (í Reykjavík)
sé hættan mest, hættan á öfugþró-
un frónskunnar, sem er í huga
skáldsins hið jákvæðasta, sem
þjóðin á.
Hvaða hlutverk getur sú þjóð
átt, sem býr yfir þesskonar þjóðar-
auði sem hér er við átt?
Draumar geta gefið verðmætar
vísbendingar um hvað framundan
er og hvemig bregðast megi við.
Hér kemur einn draumur af mörg-
um, sem mér hafa verið sagðir.
Þessi er rúmlega ársgamall, og það
var skynsöm kona á besta aldri
sem dreymdi hann. Ég greini frá
honum í fyrstu persónu eins og
hann var sagður:
Ég þóttist standa á barmi Al-
mannagjár ásamt vinkonu minni,
sem heitir Vera. Veður var fagurt,
himininn heiður og kyrrð yfír öllu.
Ég horfði til austurs yfír Þingvell-
ina. Sá ég þá eld gjósa upp á Ioftið
í fjarska, ekki á landinu okkar,
heldurmiklu fjær. Þessi eldurgaus
upp þrívegis, en hjaðnaði þess á
milli. Það greip mig ótti við að
landið okkar yrði eldinum að bráð.
En þá sá ég furðulegt fyrirbæri.
Stórri hendi var brugðið upp á loft-
ið. Fyrst kom ein, en svo fjölgaði
höndunum, og ég vissi að landinu
okkar yrði þyrmt.
Ráða mætti drauminn svo: Al-
mannagjá skírskotar til almenn-
ings. Þetta varðar almenning á
íslandi. Eldurinn gæti táknað þijár
heimsstyijaldir, en tvær þeirra era
að baki eins og allir vita. Hendum-
ar era verndarhendur afla, sem
okkur eru hliðholl. Fyrsta höndin
gæti verið hönd Guðs. Hinar til-
heyra fólki, sem gengur til liðs við
vemdaraflið. Vinkonan, Vera, er
trúlega draumgjafinn, æðri vera,
ekki af okkar heimi, sem flytur
dreymandanum þennan boðskap.
Það er algengt að fremur beri að
fara eftir táknrænni merkingu
nafna en líta svo á að persóna með
því nafni komi við sögu. Þetta
þekkja allir sem eitthvað hafa
fengist við draumráðningar.
Draumurinn virðist fleirum ætlað-
ur en konunni sem dreymdi hann.
Þess vegna birtist hann hér. Boð-
skapur draumsins til þjóðarinnar
er einfaldur: Friðaröflin í hjörtum
fólksins á íslandi eru traustasta
vörnin gegn ófriðarvá. Takið hönd-
um saman! Sjáið um að ísland
verði fríðarlandið!
ÚLFUR RAGNARSSON,
Neðstabergi 6, Reykjavík.
Höfundur er læknir sem numið
hefur djúpsálarfræði við sál-
fræðistofnun C.G. Jung í Sviss.
Bréf til
blaðsins
Morgunblaðið hvetur les-
endur til að skrifa bréf til
blaðsins um hvaðeina, sem
hugur þeirra stendur til. Meðal
efnis, sem vel er þegið, eru
ábendingar og skoðanaskipti,
fyrirspurnir og frásagnir, auk
pistla og stuttra greina. Bréf
þurfa að vera vélrituð, og nöfn,
nafnnúmer og heimilisföng að
fyigja.
Sérstaklega þykir ástæða til
að beina því til lesenda blaðs-
ins utan höfuðborgarsvæðis-
ins, að þeir láti sinn hlut ekki
eftir liggja hér í dálkunum.
Velvakandi
Velvakandi svarar eftir sem
áður í síma frá mánudegi til
föstudags.
Flestir virðast sammála um, að
Bush falli í kosningunum, sem fram
fara í Bandaríkjunum að viku lið-
inni, þótt rétt sé að hafa í huga, að
á árinu 1948 vann Traman óvæntan
sigur eftir almenna spádóma um
að Dewey, ríkisstjóri, yrði kjörinn.
Þá er líka rétt að minna á, að John
Major vann þingkosningamar í
Bretlandi á síðustu dögum kosn-
ingabaráttunnar, þrátt fyrir skoð-
anakannanir, sem bentu til sigurs
Verkamannaflokksins.
Falli Bush er ljóst, að hann fellur
af svipuðum ástæðum og Hoover í
kosningunum á milli hans og Roose-
velts fyrir sex áratugum, þ.e. vegna
efnahagskreppunnar.
xxx
Iumfjöllun um stjómmálaleiðtoga
er þess of sjaldan gætt, að þeir
era leiksoppar örlaganna að veru-
legu leyti. Þeir ráða sjaldnast ferð-
inni, þótt á því séu örfáar undan-
tekningar. Atburðarásin tekur völd-
in. Uppsveifla í efnahagsmálum
getur leitt til mikillar velgengni,
þótt viðkomandi stjórnmálaleiðtogi
hafi haft lítið um þá uppsveiflu að
segja. Með sama hætti getur sam-
dráttur í efnahagsmálum ráðið ör-
lögum stjórnmálamanna, sem mikl-
ar vonir eru bundnar við.
Víkveiji skrifar
Kekkonen gnæfði yfir aðra
finnska stjórnmálamenn á
sinni tíð. Hann var talinn hálfgerð-
ur galdramaður í samskiptum við
Sovétríkin og ráðamenn þess, mað-
ur, sem annars vegar hafði gott
samstarf við ráðamenn í Kreml en
tryggði hins vegar sjálfstæði Finn-
lands. Nú era ýmsar upplýsingar
að koma fram í dagsljósið, sem
varpa ljósi á samskipti Kekkonens
og þessara manna.
Þegar Kekkonen var fyrst kjörinn-
forseti 1956 munaði einungis tveim-
ur atkvæðum á honum og Fager-
holm, en þeir tveir vora þá helztu
forystumenn í finnskum stjórnmál-
um. Þær upplýsingar, sem nú eru
komnar fram um stuðning sovézkra
ráðamanna við Kekkonen í þeirri
kosningabaráttu benda ótvírætt til
þess, að mennimir í Kreml hafi
ráðið úrsíitum forsetakosninganna
þá.
Þegar aftur var kosið 1962 var
virtur finnskur lögfræðingur í fram-
boði gegn Kekkonen en dró fram-
boð sitt til baka nokkram vikum
fyrir kosningar, ef Víkveiji man
rétt, án þess að fullnægjandi skýr-
ingar kæmu fram á því. Nú er kom-
ið í ljós, að Kekkonen og Kremlveij-
ar gerðu með sér samsæri til þess
beinlínis að hræða Finna til að end-
urkjósa Kekkonen.
Vafalaust eiga fleiri upplýsingar
eftir að koma fram um þessi sam-
skipti. Hér á áram áður var talað
um svonefnda „Finnlandiseringu"
og var þá átt við yfirráð Sovétríkj-
anna yfír Finnlandi án þess, að
sovézkur hermaður væri á finnskri
jörð. Finnar vora mjög viðkvæmir
fyrir þessu orði og vildu ekki heyra
á þetta minnzt. Óneitanlega fær
þetta orð sterkari merkingu eftir
þær upplýsingar, sem fram era
komnar um tengsl forseta Finn-
lands og ráðamanna í Kreml.
Það er svo önnur saga, hvort leið
Kekkonens var eina færa leiðin til
þess að koma í veg fyrir, að sovézk-
ir hermenn ryddust inn I Finnland
og legðu landið undir sig. Jaras-
elski, fyrrverandi forseti Póllands
ver herlögin, sem hann setti á sínum
tíma og bann við starfsemi Sam-
stöðu með því, að þannig hafi hann
komið í veg fyrir sovézka innrás í
Pólland.
xxx
Herbert Hoover, Gerald Ford og
Jimmy Carter, era einu for-
setar Bandaríkjanna, sem á síðustu
60 áram hafa ekki náð endurkjöri
eftir setu í Hvíta húsinu. Hoover
féll vegna kreppunnar, Ford varð
forseti við óvenjulegar aðstæður og
kannski ekki réttmætt að hafa hann
með í þessum hópi og kosningu
Carters á sínum tíma má rekja til
Watergate-málsins.