Morgunblaðið - 14.02.1993, Blaðsíða 9

■MPKqyNBUffln isyNj>upA,Gyii>H.;^MSýA^.j,a88
eftir Árna Matthíasson
KRIS Kristofferson er um
margt merkilegnr og saga
hans sérstæð. Það var
nánast fyrir tilviljun að
hann ákvað að reyna fyrir
sér sem lagasmiður, en
sem slíkur hefur hann haft
drjúg áhrif á þróun
bandarískrar
sveitatónlistar
aukinheldur sem hróður
hans sem
kvikmyndaleikara hefur
farið víða og fer vaxandi.
Kris Kristofferson heldur
tvenna tónleika hér á landi
í vikulokin.
Kris Kristofferson er
kominn vel yfir
fimmtugt, fæddur
22. júní 1937, en
, heldur hæglega sessi
sínum sem einn fremsti laga-
og textasmiður
sveitatónlistarinnar
bandarísku. Til að byrja með
var það þó ekki tónlistin sem
heillaði hann, því hann
hugðist gerast rithöfundur.
Honum gekk vel í skóla og
fékk einn eftirsóttasta
námsstyrk Bandaríkjanna til
að stunda nám við
Oxford-háskóla í lok sjötta
áratugarins og þar ákvað
hann að reyna fyrir sér í
tónlistinni. Fyrir ráð
umboðsmanns síns, sem
meðal annarra var með
Tommy Steele á sínum
snærum, tók hann sér
listamannsnafnið Kris
Carson, en fékk ekki náð
fyrir eyrum poppþyrstra. Á
endanum skráði hann sig í
bandaríska herinn og gegndi
herþjónustu sem
þyrluflugmaður í Þýskalandi
næstu fimm árin. Þá tók
hann sig upp og flutti til
Bandaríkjanna að nýju, með
það fyrir augum að kenna
enskar bókmenntir við West
Point-herskólann. Á leið til
West Point kom hann í það
sem átti að vera stutt
heimsókn til Nashville, því í
gegnum kunningja í hernum
komst hann í samband við
lagaútgefanda og hugðist
biðja hann að hlusta á
nokkur laga sinna. Nashville
var þá að ganga í gegnum
miklar breytingar eftir að
hafa verið helsta vígi
íhaldssamra sveitasöngvara
í áraraðir og mikil gróska.
Kris heillaðist svo af
staðnum að hann ákvað að
taka sér ár í að reyna að
koma undir sig fótunum sem
lagasmiður, en fýsti lítt að
troða upp sjálfur.
Ræstitæknir
Árin urðu þó fleiri en eitt,
því næstu íjögur árin bjó
Kris í Nashville og vann við
ýmis störf, þá helst sem
ræstitæknir í hljóðverum og
þar komst hann í kynni við
ýmsa. Frægt er að hann
hékk í hljóðveri því sem Bob
Dylan hljóðritaði Blonde on
Blonde, til að nema sem
mest af goðinu. Á þessum
árum kynntist hann Johnny
Cash, sem hreifst af
lagasmíðum Kris og keypti
af honum nokkur lög, þar á
meðal Sunday Morning
Coming Down, sem varð
geysi vinsælt. Cash plataði
Kris á svið, því á
Newport-þjóðlagahátíðinni
1969 var Kris staddur
baksviðs með Cash, sem átti
að fara á svið eftir skamma
stund. Cash sætti lags á
Kris, sem var góðglaður, og
áður en hann vissi af var
hann kominn á svið frammi
fyrir 10.000 manns. Fyrir
eitthvert glópalán tókst
honum að komast í gegnum
lag sitt Me and Bobby
McGee, sem Roger Miller
hafði gert frægt. Eftir á
áttaði hann sig á að þetta
var einmitt það sem hann
vildi helst gera og tók að
koma fram sem einskonar
trúbadúr hvenær sem færi
gafst. Frekari vegtyllur voru
framundan, því hann komst
í klíku
„Nashville-útlaganna", sem
þá voru að breyta
sveitatónlistinni úr
sakleysislegum
draumóravísnasöng í tónlist
með textum sem áttu erindi
til fólks; tæptu á mygluðu
heyi og tilfínningahungri og
breikkuðu gríðarlega
hlustendahópinn, nokkuð
sem sveitatónlist býr enn að
í Bandaríkjunum.
Leikari
Með tímanum fór að bera
meira á leikaranum Kris
Kristofferson en
tónlistarmanninum, því enn
fyrir tilviljun bað Harry Dean
Kris
Kristofferson
syngur á Hótel
islandi um
næstu helgi,
en ferill hans
er næsta
ævintýralegur
Stanton honum að leika á
móti sér í myndinni Cisco
Pike. Sú telst ekki veigamikil
í kvikmyndasögunni, en
sannaði þó að Kris gat leikið
o g á næstu árum átti hann
eftir að leika í fjölda mynda,
yfirleitt með góðum árangri
útávið, en ástandið var ekki
björgulegt hið innra.
Frægðin hafði sett Kris út
af sporinu og þessi hægláti
heiðursmaður var orðinn
drykkjufól hið versta og
dópæta og ágerðist í réttu
hlutfalli við frægðina. Kris
hefur sjálfur lýst því að hann
hafi talið það nánast göfugt
hlutskipti að brenna út á
brennivíni og dópi á besta
aldri; helst að falla í
slagsmálum á einhverri
skítabúllunni. Tvennt varð til
að fá hann af þeirri skoðun,
annað að hann eignaðist
barn með annarri konu sinni,
Ritu Coolidge, sú fyrsta var
löngu horfin með tvö böm,
og hitt að í myndinni A Star
is Born, sem Barbra Streis-
and fékk hann í, lék hann
sjálfan sig má segja og drakk
sig í hel á tjaldinu. Hann
lýsti því löngu síðar að þegar
hann hefði séð sjálfan sig
liggja á líkbörunum í lok
myndarinnar hafí hann farið
að hugsa málið og þegar
dóttirin fæddist varð honum
ljóst að hann vildi lifa lengur
enn. Síðan hefur hann ekki
bragðað áfengi.
Einlægur
Áður hefur komið fram
að Kris Kristofferson er
jafnan talinn með bestu
lagasmiðum
sveitatónlistarinnar, en lög
hans hafa farið mun víðar
en það, eins og sannast af
útgáfu Janis Joplin á Me and
Bobby McGee og hér heima
á uppskrúfaðri útgáfu Ruth
Reginalds á Help Me Make
it Through the Night. Sem
söngvari telst Kris vart með
þeim fremstu, enda kemur
hann jafnan til dyranna eins
og hann er klæddur og er
lítið fyrir það gefínn að beija
sér á bijóst. Aðal hans er
einlægnin og pesónuleg
túlkun á textum og sterk,
þó ekki sé beitt flúri og
fimleikum. í flutningi vill
hann greinilega að sem
minnst standi í veginum fyrir
innihaldi lagsins, enda er
hann frábærlega snjall sem
textasmiður.
Kvikmyndaferillinn setti
strik í tónlistarreikninginn
og breiðskífur frá Kris
Kristofferson hafa verið
sjaldséðar síðustu ár. Platan
Reposessed frá 1986 sýndi
þó að hann hafði enn sitthvað
til málanna að leggja og á
síðasta ári tók hann upp
plötu með Don Was, sem
meðal annarra hefur unnið
með Bob Dylan. Líklega
verða þó gamlir slagarar
uppistaðan í tónleikunum á
Hótel íslandi á föstudag og
laugardag, enda af nógu að
taka.
LÆKNINGASTOFA
Hef opnað lækningastofu í Læknastöðinni
Uppsölum, Kringlunni 8-12, sími 686811.
Tímapantanir alla virka daga kl. 9-17
í síma 686811.
Brjánn Á. Bjarnason,
læknir.
Sérgrein: Geðlækningar.

mmmmmmmmmmmmmmm^mammmmm
TIL SOLU
Til sölu af sérstökum ástæðum einn besti söluturn lands-
ins, staðsettur í miðbæ Reykjavíkur.
Velta er um 3,5 til 4,0 milljónir á mánuði.
35-40% af veltu er smurbrauð, sem smurt er á staðnum.
Fyrirtœkjasala
Fyrirtoézjaþjónusta
Baldur Brjánsson
framkvstj.
llafnarslriNi 20. 4. hted. sími 625080
0*
SAMKEPPNI
- nytt lag við Fögru veröld
Almenna bókafélagið hf. efnir til samkeppni meðal lagasmiða um nýtt lag við Ijóðið FAGRA VERÖLD
úr samnefndri Ijóðabók Tómasar Guðmundssonar.
í tilefni af því að á þessu ári eru 60 ár liðin frá útkomu bókarinnar FAGRA VERÖLD eftir
borgarskáldið Tóhias Guðmundsson hyggst Almenna bókafélagið minnast skáldsins með veglegum hætti.
Liður í því er útgáfa geisladisks sem inniheldur meðal annars verðlaunalagið.
Reglur samkeppninnar um besta lagið eru eftirfarandi:
<á
Laginu skal skilað á nótum eða á snældu.
1 Lagasmiður skal auðkenndur með dulnefni
og skulu laginu fylgja tvö umslög. Annað
umslagið, merkt með dulnefni höfundar,
á að geyma lagið; hitt á að vera lokað,
merkt með dulnefninu, og í því á að koma
fram rétt nafn höfundar og heimilisfang.
• Skilafrestur er til 25. mars nk. og skal lögunum
skilað til Almenna bókafélagsins hf.,
Nýbýlavegi 16, 200 Kópavogi.
• Ein verðlaun verða veitt fyrir besta lagið að
upphæð 100.000 kr.
• Dómnefndin áskilur sér rétt til að hafna öllum
innsendum lögum.
é>

ammammsmmmmaa
d
ALMENNA BOKAFELAGIÐ HF
Nýbýlavegi 16, 200 Kópavogi
Jé