Morgunblaðið - 20.03.1993, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. MARZ 1993
25
Opið hús í Háskól-
anum og sérskólum
HÁSKÓLI íslands og rúmlega tuttugu aðrir sérskólar og skólar
á háskólastigi bjóða almenningi í heimsókn nk. sunnudag undir
yfirskriftinni: Þekking, menntun, kraftur - hornsteinar gróandi
þjóðlífs. Nokkur hefð er orðin fyrir því að þessir skólar efni til
sameiginlegs kynningardags á vorin og hafa framhaldsskólanem-
endur verið duglegir að nýta sér þennan árlega markað skól-
anna. Nú er hins vegar markmiðið að ná til allra, ekki síst skatt-
borgaranna sem greiða fyrir menntun landsmanna, og veita þeim
innsýn í mikilvægt kennslu- og rannsóknarstarf sem fram fer I
æðri menntastofnunum landsins.
Skólamir, sem em 22 talsins,
ætla að opna dyr sínar fyrir gestum
og gangandi frá kl. 13-18 á
sunnudag og leyfa þeim að skoða
það umhverfí sem kennsla, rann-
sóknir og almennt starf skólanna
fer fram í. Ekki geta allir sérskól-
anna haft opið hjá sér þennan dag,
en þeir munu þess í stað kynna
starf sitt í húsakynnum stærri
skólanna. Þannig verður Opið hús
í nokkrum kjörnum á höfuðborgar-
svæðinu, alls 24 byggingum. Tveir
strætisvagnar verða í föram milli
helstu viðkomustaða allan daginn.
Sérstök dagskrá verður gefín
út með yfírliti yfír það helsta sem
um er að vera í Opnu húsi og mun
hún liggja frammi í öllum skólun-
um á sunnudaginn kemur. Hér
fylgir hins vegar stutt yfírlit yfír
þær byggingar sem opnar verða á
sunnudaginn og hvaða skólar
verða kynntir á hveijum stað:
1. Aðalbygging Háskóla ís-
lands:
í anddyri aðalbyggingar verður
móttaka þar sem gestir Opins húss
geta fengið allar nánari upplýs-
ingar um hvað um er að vera. Þar
verður einnig kynning á guðfræði-
deild, Guðfræðistofnun, Alþjóða-
skrifstofu háskólastigsins, Upplýs-
ingastofu um nám erlendis, náms-
ráðgjö/ o.fl.
2. Árnagarður:
Þar verður nám í heimspekideild
kynnt, einnig starfsemi Ámastofn-
unar, Sagnfræðistofnunar, Málvís-
indastofnunar o.fl.
3. Oddi:
Kynning á námi í félagsvísinda-
deild, viðskipta- og hagfræðideild,
starfsemi Félagsvísindastofnunar
o.fl. Nemendur í námsráðgjöf bjóða
gestum að taka áhugasviðspróf.
Þar verða einnig fluttir ijölmargir
stuttir og hnitmiðaðir fyrirlestrar
um ýmis rannsóknarverkefni sem
styrkt hafa verið af Rannsókna-
sjóði Háskólans. Einnig verða
fluttir fyrirlestrar um sálfræðileg
málefni á vegum Sálfræðingafé-
lags íslands.
4. Lögberg:
Kynning á námi í lagadeild,
starfsemi Lagastofnunar og Orat-
ors, félags laganema. Einnig verð-
ur þar fluttur fyrirlestur á vegum
Siðfræðistofnunar: „The idea of
an environment“. Fyrirlesari: Dr.
Nigel Dower frá Háskólanum í
Aberdeen.
5. íþróttahús Háskólans:
Þar fara m.a. fram þrekmæling-
ar allan daginn.
6. Jarðfræðahús:
Þar geta gestir skoðað steina-
og steingervingasafn og háþiýsti-
ofn, sem t.d. er notaður til að
kanna bergkviku á 30-40 km dýpi.
7. VR-I:
Þar fer fram kynning á námi í
raunvísindadeild. Lifandi kynning,
þar sem gestir geta skoðað ýmsar
sjávarlífverur og -gróður í sýnis-
búrum og handíjatlað krabbadýr
úr fjörunni.
8. VR-H:
Kynning á námi í verkfræðideild
við Háskólann, einnig í veðurfræði
og þar verða fluttir fyrirlestrar um
ýmis vísindaleg málefni. í VR-II
verður einnig kynnt nám við
Bændaskólann á Hóium íHjaltadal
og Bændaskólann á Hvanneyri,
Garðyrkjuskóla ríkisins og físk-
eldisnám við Kirkjubæjarskóla á
Síðu.
9. VR-III:
Þar verður hluti af starfsemi
Raunvísindastofnunar kynntur,
gestum leyft að skoða rannsókna-
stofur, þar sem m.a. verða til sýn-
is lasergeislar, hologram og ofur-
leiðari.
10. Verkfræðistofnun
v/Hjarðarhaga:
Þar verða m.a. kynnt ratsjár-
kerfí, farvakakerfí, staðsetningar-
kerfí í flugvélar o.fl.
11. Raunvísindastofnun
v/Dunhaga:
Kynning á rannsóknum á sviði
líftækni- og lífefnafræði, efna-
fræði, matvælafræði, eðlisfræði og
stærðfræði.
12. Tæknigarður:
Þar verður kynnt starfsemi
Raunvísindastofnunar, Endur-
menntunarstofnunar HÍ, Reikni-
stofnunar HÍ, Tækniþróunar,
Rannsóknaþjónustu HÍ, Samment-
ar, Sjávarútvegsstofnunar og Upp-
lýsingaþjónustu HÍ. Einnig verður
kynnt nám við Háskólann á Akur-
eyri, Tölvuháskóla V7 og Sam-
vinnuháskólann á Bifröst.
13. Vetrarhöll v/Tæknigarð:
Þar ætla nemar í tölvufræði við
Háskólann að sýna tölvuleiki og
tölvutöfra. Einnig fer þar fram
kynning á forritinu Louis á vegum
fyrirtækisins Softis.
14. Félagsstofnun stúdenta
v/Hringbraut:
Þar fer fram kynning á ýmsum
hagsmunasamtökum stúdenta og
einnig launþegasamtökum. Stúd-
entar bjóða upp á menningar- og
skemmtidagskrá frá kl. 14.20 til
15.30.
15. Orðabók Háskólans, Nes-
haga 16:
Þar verður starfsemi stofnunar-
innar kynnt og boðið upp á kaffí.
16. Stofnun Sigurðar Nordals,
Þingholtsstræti 29:
Starfsemi stofnunarinnar kynnt.
Erlendir stúdentar sérstaklega
boðnir velkomnir.
17. Læknagarður v/Vatn-
smýrarveg:
Þar fer fram kynning á námi í
læknisfræði, tannlækningum,
lyfjafræði lyfsala, sjúkraþjálfun,
dýralækningum, iðjuþjálfun, tann-
smíði og námi aðstoðarmanna
tannlækna. í Læknagarði geta
gestir m.a. fengið að bora í gervi-
tennur, mæla jafnvægisskyn sitt
og skoða „plöstun" líffæra, sem
er ný tækni við að varðveita lífræn
sýni.
18. Eirberg, Eiríksgötu 34:
Þar verður nám í hjúkrunar-
fræði kynnt. Gestum m.a. boðið
upp á mælingu á blóðþrýstingi og
blóðsykri.
19. Mannfræðistofnun, Hóla-
vallagötu 13:
Starfsemi stofnunarinnar kynnt
og rannsóknir á hennar vegum.
20. Kennaraháskóli Islands
v/Stakkahlíð:
Þar verður kynnt nám við Kenn-
araháskóla^ íslands, íþróttakenn-
araskóla íslands, Leiklistarskóla
Islands, Listdansskólann, Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands,
Tónlistarskóla Reykjavíkur og
Þroskaþjálfaskóla íslands. Gestum
verður böðið upp á líflega dagskrá
sem skólarnir hafa sameinast um,
en þar verður flutt tónlist, listdans
og leikatriði auk tveggja forvitni-
legra erinda um uppeldi bama. Á
kynningunni verður sýning á mun-
um og listaverkum sem unnin hafa
verið af nemendum skólanna.
21. Fósturskóli íslands,
Laugalækjarskóla v/Sundlauga-
veg: ‘if'-
Nám við skólann kynnt á lífleg-
an hátt. Gestum verður boðið að
taka þátt í myndsköpun, náttúru-
skoðun, leikrænni tjáningu, bygg-
ingarleik, skuggaleikhúsi, brúðu-
leikhúsi, tónlist og_ fleiru.
22. Tækniskóli íslands, Höfða-
bakka 9:
Kynning á námi við Tækniskól-
ann, Iðnskólann í Reykjavik, Iðn-
skólann í Hafnaríirði, Samvinnu-
háskólann á Bifröst og þar verður
fulltrúi frá Fiskvinnsluskólanum í
Hafnarfirði. Þar verður sýning á
ljósmyndum eftir nemendur
Tækniskólans, sem jafnframt
skemmta gestum með gítartónlis^,
og harmoníkuleik.
23. Sjómannaskólinn:
Kynning á námi við Stýrimanna-
skólann í Reykjavík og Vélskóla
íslands. Gestum boðið upp á skoð-
unarferðir um sali skólans þar sem
verkleg kennsla fer fram. Til sýnis
verða m.a. samlíkir, stöðugleika-
tankar, dýptarmælitæki, lóran, lík-
an af botnvörpu, vélhermir, skil-
vindubúnaður, vatns- og gufutúrb-
ínur og ýmis sérhæfð mælitæki,
svo eitthvað sé nefnt. <;
24. Fiskvinnsluskólinn í Hafn-
arfirði:
Þar verður kynnt nám við skól-
ann og gestum boðið að ganga um
hið nýja hús hans. Nemendur bjóða
gestum sínum upp á fískrétti sem
þeir matbúa sjálfír. Einnig verða
þeir með sýnikennslu í flökun.
Allar nánari upplýsingar um við-
burði dagsins og tímasetningar er
að fínna í dagskrá Opins húss.
Sjónarhorn
Mikíll samdráttur í
sölu á frönskum vínum
í nóvemberblaði bandaríska
fæðutimaritsins Food Business
segir að orsökin fyrir minnk-
andi sölu franskra vína sé efna-
hagsástandið í heiminum og
umhygjgja neytenda fyrir heilsu
sinni. A síðasta áratug var upp-
skera einstaklega góð og voru
vín verðlögð mjög hátt, en eftir
mikinn samdrátt í sölu eru
franskir vínræktendur nú rétt
að byrja að ná áttum.
Hnignandi efnahagsástand í
heiminum hefur komið mjög hart
niður á hinum þekktu vínræktar-
héruðum í Bordeaux, Burgundy
og Campange. Verðfall hefur orð-
ið á hinum miklu vínbirgðum,
neyslan hefur minnkað og einnig
hefur komið til samkeppni erlend-
is frá. Þeir einu sem græða eru
víndrykkjumenn sem nú geta
keypt góð vín á viðráðanlegra
verði en þeir hafa getað gert í
mörg ár.
Gæðavín eru nú seld á 30-40
prósent lægra verði en í fyrstu
var sett upp fyrir þau. Þetta eru
sagðar góðar fréttir fyrir víndýrk-
endur, en slæmar fréttir í þeim
héruðum sem byggja afkomu sína
á vínframleiðslu. Haft er eftir
frönskum vínframleiðenda að svo
dökkt hafí útlitið ekki verið síðan
á áratugnum eftir 1940.
Verðfall hefur orðið á vínum á
síðustu þremur árum. Flaska af
Burgundarvíni sem árið 1989
kostaði 530,00 krónur kostar nú
440,00 krónur. Árið 1989 var
mikil eftirspurn eftir vínum og
verð þeirra sett svo hátt að erfitt
reyndist að selja þau. Tilraunir til
að hækka verðið mistókust og
formaður vínræktarsamtakanna
sagði af sér þegar tilraunir hans,
til að fá vínræktendur til að draga
úr framleiðslu og lækka verðið til
að losana við vínbirgðir, mistók-
ust. Vínræktendur sem orðnir
voru mjög skuldugir brugðust við
með því að auka vínframleiðsluna
eins mikið og þeir mögulega gátu.
Þannig voru vínræktendur sjálfír
og vínsölumenn þeirra orðnir fóm-
arlömb eigin velgengni, segir í
greininni.
Bestu árgangar franskra vína
voru árin 1982, 1985 og 1988-90.
Á þessum ámm höfðu víndýrk-
endur iðnríkja Evrópu, Bandaríkj-
anna og Japan nægjanlegt fé
handa á milli til vínkaupa og er
til þess tekið að árið 1990 var
lélegt vín, eins og Beaujolais No-
uveau, seít í Tókýó á 1.500 krón-
ur flaskan. En síðan hefur orðið
samdráttur í efnahagslífí sem
komið hefur niður á vínum, kon-
íaki og öðmm lúxus-vamingi sem
er mikilvægur hluti af frönskum
útflutningi.
Vínræktendur sem áður gátu
gengið að hæsta verði fyrir fram-
leiðslu sína sitja nú uppi með gíf-
urlegar vínbirgðir. Vín sem áður
vora í háum verðflokki má nú
finna á hilium matvörumarkaða á
niðursettu verði. Sum bera merki
bandarískra innflutningsfyrir-
tækja sem sent hafa vínin til baka
óseld.
Menn sjá nú fyrir sér uppstokk-
un í frönskum víniðnaði sem af
sumum er talinn er vera bæði
„snobbaður" og gamaldags, en
þeir sem verst verða úti era skuld-
settir vínræktendur sem ekki geta
borgað skuldir og sölumenn þeirra
sem hafa verið sniðgengnir af
þeim sem kaupa nú beint af fram-
leiðendum.
I Frakklandi fer einn þriðji af
vínuppskerunni til útflutnings og
samkeppni fer vaxandi, en bæði
Ástralía og Kalifornía framleiða
Uppstokkun virðisl framundan
í franska víniðnaðinum.
léttari vín sem eiga betur við nú-
tíma matargerð en frönsku rauð-
vínin. Annað er að yngri kynslóð-
in drekkur yfirleitt minna af víni
en hinar eldri og fjölmenn diykku-
boð eru færri en áður, er haft
eftir frönskum vínsmakkara.
Frakkar sjálfir era nú sagðir
leggja meira upp úr gæðum vins
en magni. Árið 1957 drakk hver
Frakki að jafnaði 162 flöskur af
borðvíni á ári, en nú drekka þeir
62 flöskur. Ástæðan er sögð vera
sú, að þeir hafa áhyggjur af heils-
unni og einnig að hinn hefðbundni
franski margrétta málsverður er
sjaldnar á borðum en áður, segir
í lok greinarinnar.
Þegar hrun verður á mikilvægri
útflutningsvöra þjóðar, eins og í
þessu tilfelli á rauðvíni hjá Frökk-
um, kemur ýmislegt til og þá ekki
síst íhaldssemi í viðhorfum gagn-
vart neytendum. Þeim varð hált á
því, Frökkum, eins og sjá má á
því að á síðasta áratug eru þeir
komnir með vöru sem í lok áratug-
ar var beinlínis verðlögð út af
markaðnum. En á sama tíma er
lífsstíll neytenda að breytast og
um leið þær kröfur sem þeir gera
til vörunnar.
Framleiðendur neituðu að horf-
ast í augun við veraleikann og
sitja nú uppi með miklar birgðir
af vöru sem þeir geta ekki selt
og skuldir sem þeir ráða ekki við.
Ef til vill kemur EB Frökkum til
hjálpar! Hvað sem því líður þá
hafa franskir neytendur uppgöt-
vað að það er hægt að fá ágæta
vöru (í þessu tilfelli vín) annars
staðar frá sem hentar betur bæði
maga og pyngju, jafnvel þó að
framleiðsla eigin lands sé í boði á
niðursettu verði.
Það er ljóst að fleiri þjóðir eiga
í erfíðleikum í markaðsmálum en
við!
En hvað skyldi annars valda
því að verðlækkanir erlendis skila
sér ekki hér á landi?
M.Þorv.