Morgunblaðið - 14.07.1993, Qupperneq 1

56 SIÐURB/C
156. tbl. 81.árg.
MIÐVIKUDAGUR 14. JÚLÍ 1993
Prentsraiðja Morgunblaðsins
Hassfundur
íhafi við
Azoreyjar
KAFARAR portúgalska flotans
koma með tunnu fulla af hassi
upp á yfirborðið en í gær fund-
ust 60 tonn af hassi sem komið
hafði verið fyrir á 40 metra
dýpi skammt undan ströndum
Azoreyja. Hassfundurinn er
árangur tveggja ára samstarfs
kanadískra, hollenskra og
portúgalskra lögregluyfirvalda.
Trabant-
inn útlæg-
ur úr Ung-
verjalandi
Búdapest. Reuter.
YFIRVÖLD í Búdapest hafa
skorið upp herör gegn
reykspúandi bílum af gerð-
unum Trabant og Wartburg
sem framleiddar voru í A-
Þýskalandi er var.
Þeir sem afhenda Trabant til nið-
urrifs fá að ferðast frítt næstu tvö
árin með almenningsfarartækjum;
Wartburg er metinn til þriggja ára.
120.000 bílar af þessum tegundum
eru enn á götum Búdapest.
Vænni bílar niðurgreiddir
Áætlað er að kostnaður ríkissjóðs
af þessu nemi jafnvirði 1,7 millarða
króna. Eigendum gamalla aust-
antjaldsbíla sem afhenda rennireið-
ar til niðurrifs standa einnig til
boða niðurgreidd lán til að kaupa
umhverfisvænni farskjóta.
Reuter
Mannskæðasti jarðskjálftinn í Japan í tíu ár
JAPANSKA sjónvarpið NHK skýrði frá því í gær að tveir snarpir jarðskjálftar, sem riðu yfir norðurhiuta
Japans í fyrradag, hefðu kostað að minnsta kosti 61 mann lífið og 17 til viðbótar væri saknað. Aðrar
fregnir hermdu að manntjónið hefði verið mun meira, en Ijóst er að þetta er mannskæðasti jarðskjálftinn
í Japan í tíu ár. „Við óttumst að allt að 200 manns kunni að hafa látið lífið,“ sagði Yukio Koshimori,
bæjarstjóri á eyjunni Okushiri, sem kom verst út úr skjálftunum. Skjálftarnir ollu einnig miklum flóðöldum
og húsbrunum. Á myndinni má sjá bugður sem mynduðust í skjálftunum á vegi á Okushuri.
Sjá „Oflugasti jarðskjálfti í Japan í aldarfjórðung" á bls. 20.
Vilja fisk-
veiðistjóm-
imiiia heini
Reuter
Mikilvæg atkvæðagreiðsla í bresku lávarðadeildinni
StjórnMajors stefnir
hefðarfóM til Lundúna
N orður-N oregur
Gegn flokknum
Verði Major forsætisráðherra að
ósk sinni fer samkomulagið á ný
til Neðri málstofunnar til endan-
legrar staðfestingar og verður
væntanlega að lögum í næsta mán-
uði. Neðri málstofan hafnaði þjóð-
aratkvæði um Maastricht-sam-
komulagið fyrr í sumar.
Thatcher hefur sagst myndu
greiða atkvæði gegn samkomulag-
inu í lávarðadeildinni en það yrði í
fyrsta sinn sem hún gengi gegn
íhaldsflokknum í þau 34 ár sem
hún hefur setið á þingi.
London. Reuter.
BRESKA stjórnin reynir með öllum ráðum að kveða í kútinn
hóp sem lafði Thatcher af Kesteven er í forystu fyrir í lávarða-
deild breska þingsins og skorið hefur upp herör gegn Maa-
stricht-sáttmálanum. Til þess að verjast Thatcher, forvera Johns
Majors í forsætisráðuneytinu, hefur stjórnin látið boð út ganga
til ystu nesja og hefur barónum, barónessum, lávörðum og löfð-
um verið stefnt til Lundúna til að greiða samkomulaginu atkvæði.
í lávarðadeildinni eiga 1.200
hefðarmenn og -konur sæti en jafn-
vel í stærstu málum finna einungis
lítill hluti þeirra, nokkur hundruð,
hjá sér hvöt til þess að leggja leið
sína til Lundúna.
Þannig er vart gert ráð fyrir að
nema um 500 svari kalli og taki
þátt í atkvæðagreiðslunni í dag.
Engu að síður eru fulltrúar stjómar-
innar sem staðið hafa í smölun hefð-
arfólksins vongóðir um sigur; að
deildin samþykki sáttmálann og
hafni breytingartillögu sem myndi
knýja stjómina til þess að efna til
þjóðaratkvæðis um samkomulagið.
Stoltenberg og Owen lávarður vara við afleiðingum síversnandi ástands í Bosníu
Hætt við að SÞ þurfi að
draga gæshdiðið úr landi
Sameinuðu þjóðunum, Sarajevo. Reuter.
THORVALD Stoltenberg, sáttasemjari í
Bosníudeihmni, átti í gær fund með Ör-
yggisráðinu í kjölfar skýrslu sem hann
og Owen lávarður gáfu ráðinu seint í
fyrradag. Þar gerðu sáttasemjararnir
grein fyrir því að Sameinuðu þjóðirnar
(SÞ) yrðu ef til vill að draga gæslulið
sitt burt frá Bosníu, ef átök myndu
magnast og minna fengist af hjálpar-
gögnum. Hætta er talin á að samkomu-
lag um að koma rafmagni aftur á í
Sarajevo verði rofið.
Stoltenberg og Owen segja í skýrslu sinni að
ráðið hljóti að „íhuga hið skelfílega ástand í land-
inu í ljósi þeirra möguleika sem séu á samningum
um frið. Haldi ástandið áfram að versna svo sem
nú gerist, er veruleg hætta á að sveitum SÞ
reynist ógemingur að dvelja áfram í Bosníu og
Herzegovinu.“ Þá segir í skýrslunni, að ekki sé
einvörðungu um að ræða útbreidd átök, heldur
einnig víðtækar truflanir á og átök um dreifingu
hjálpargagna. Sanlt ættu SÞ að halda áfram
hjálparstarfi eins lengi og mögulegt væri. Það
væri með naumindúm að hjálparstofnanir gætu
mætt þörfinni nú í sumar, og því síður yrði það
mögulegt á vetri komanda.
SÞ ber ekki að hóta brottför /.
Sáttasemjararnir segja ennfremur að sú breyt-
ing hafi nýlega orðið á að átökin séu ekki leng-
ur staðbundin milli Serba og múslima í austur-
hluta Bosníu, heldur séu nú orðin að víðtæku
stríði milli Króata og múslima. Það hindri flutn-
ing hjálpargagna í mið Bosníu.
Friðargæslusveitir SÞ hafi enn ekki nægan
mannafla til þess að halda uppi gæslu á griðar-
svæðum múslima, þar á meðal í höfuðborginni
Sarajevo. Auk þess verði gæsluliðar í auknu
mæli fyrir árásum, og hingað til hafi 548 þeirra
særst, og þar af 51 látist. Sáttasemjararnir ítrek-
uðu samt, að þeir væru ekki að gefa í skyn að
SÞ bæri að hóta því að fara brott úr landinu ef
múslimar neituðu að semja um friðartillögu Serba
og Króata.
Samningur um raforku
Leiðtogi Bosníu-Serba, Radovan Karadzic, og
forseti Bosníu, Alija Izetbegovic, gerðu á mánu-
dag, samning um að starfsmenn SÞ myndu njóta
griða á meðan þeir gerðu við raflínur í Sarajevo.
Þannig myndi aftur komast á rafmagn í borg-
inni og þar með yrði gas og vatn fáanlegt á ný.
í gær sögðust embættismenn SÞ hins vegar ótt-
ast að samkomulagið yrði ekki virt af hálfu
múslimskra yfirvalda landsins, þar eð rafmagnið
gæti gagnast Serbum við vopnaframleiðslu.
BYGGÐIR í nyrstu lilutum
Noregs eiga í vök að veijast
vegna fiskleysis og íbúum fer
fækkandi. Vaxandi kröfur
eru nú um að ákvarðanir í
tengslum við fiskveiðikvóta
verði teknar í héruðunum
sjálfum en ekki í Ósló, að
sögn Aftenposten.
Bent er á að í samningaviðræðum
við Evrópubandalagið, EB, krefjist
norsk stjórnvöld þess að fá sjálf að
stjórna fiskveiðum við landið og
hafna í reynd miðstýringu frá
Brussel. Eðlilegt sé að sama hugsun
sé lögð til grundvallar innanlands.
„Takist ríkisstjórninni að fá sam-
þykkt að nálægðarhugtakið gildi í
fiskveiðistefnu EB á ég erfitt með
að imynda mér að hægt sé að halda
fast við miðstýringu í fiskveiðimál-
unum hér,“ segir Svein Jentoft,
félagsfræðiprófessor í Tromso.
Hann hefur árum saman rekið áróð-
ur fyrir því að þessum málefnum
sé stjórnað í auknum mæli í héraði.
Fulltrúar Norðmanna í viðræðum
við EB taka greinilega undir það
sjónarmið. „Fjarlægðin milli þeirra
sem taka ákvarðanir og sjómann-
anna getur skipt öllu þegar sann-
færa skal sjómenn um réttmæti
niðurstöðunnar,“ segir í vinnuskjali
samninganefndarimlar.