Morgunblaðið - 14.07.1993, Blaðsíða 27

Morgunblaðið - 14.07.1993, Blaðsíða 27
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. JÚLÍ 1993 27 PARLE VÚ FRANSÍ? Blóm vikunnar Umsjón: Ágústa Björnsdóttir 273. þáttur Lesendur Blóms vikunnar vita sjálfsagt margir að Garðyrkjufé- lag íslands hefur garðaskoðunar- dag á hveiju ári í Reykjavík eða nágrannabæjum. Hitt vita líklega færri að við höldum okkur ekki eingöngu við garðaskoðun á ís- landi, heldur höfum við farið 4 sinnum utan í skoðunarferðir. Nú eru nýkomnir til landsins 44 fé- lagar úr Frakklandsferð. Farið var um Loiredalinn, Normandí og loks dvalið 2 daga í París og garð- ar og annað markvert skoðað. Leið okkar lá fyrst um Loiredal- inn, en þar er mjög gróðursælt og skemmtilegt um að litast. í Loiredalnum eru mörg hundruð hallir og kastalar og þar blasti við okkur hver byggingin á fætur annarri, prýdd tumum og flúri svo furðu sætti. Það kvað vera fallegt í Kína, keisarans hallir skína hvítar mót safírsænum... Þessar ljóðlínur Tómasar áttu svo sannarlega við um hallimar í Loiredalnum, sem standa á bökk- um Loire eða þveráa hennar, svo skínandi hvítar. Byggingarefnið er kalksteinn, sem hefur þá nátt- úra að vera tiltölulega mjúkur og auðtelgdur fyrst í stað en harðnar síðan og hvítnar með tímanum. Steinflúrið í sumum þeirra halla sem við skoðuðum er með ólíkind- um, manni kæmi frekar til hugar að um gipssteypu væri að ræða en steinhögg. Stærstu kalksteins- námurnar eru við bæinn Beurre, sem stendur við Cher, þverá Lo- ire, en þar era gífurieg setlög, margmilljón ára gömul, frá þeim tíma er þama var sjávarbotn. Ekki var um opið gijótnám að ræða, heldur vora grafin út náma- göng á mörgum hæðum, en á landinu yfir námunum var ræktað grænmeti, korn og vínviður og unnu námamennimir við það á sumram. Námagöngin í Beurre era um 80 km löng, en gijótnám- ið fór stöðugt minnkandi á þess- ari öld uns það lagðist alveg niður 1954, enda komin önnur bygging- arefni til sögunnar. Námumar standa þó ekki ónot- aðar, franskt hugvit og útsjónar- semi hefur séð sér leik á borði og nýtt göngin á stórmerkilegan hátt. Og nú er ég loks komin að því hvers vegna félagar GÍ skoðuðu þessi námugöng. I námugöngun- um í Beurre eru ræktaðir sveppir. Frakkar era þriðji stærsti sveppa- framleiðandi heims, á eftir Kína og Bandaríkjunum, en fýrirtækið sem á svepparæktina í Beurre, framleiðir um 57% þeirra sveppa, sem ræktaðir era í Frakklandi. Forn-Egyptar töldu sveppina guðafæðu, fæðu af himnum ofan, Rómveijar nauðsynlegt grænmeti við matargerð, en Frakkar iitu á sveppi sem mikið hnossgæti. Á síðari hluta 17. aldar, dögum Loð- víks 14., komust Frakkar upp á lag með að rækta sveppi, en áður hafði eingöngu verið um villi- sveppi að ræða. Sveppir vora fyrst ræktaðir í 14. og 15. hverfí París- ar og af því er komið nafnið, Champignions de Paris. Sveppa- ræktunin er þónokkuð flókinn fer- ill og fengum við að kynnast nokkram hluta hans. Vaxtarefnið er mjög mikilvægt í ræktuninni, en það er hálmur og blanda af hrossahlandi og hrossataði, sem flutt er víðs vegar úr Frakklandi og var okkur sagt, að ekki væri nú notað tað frá hvaða bykkju sem væri! Þessi metall er látinn geijast í nokkrar vikur og honum bylt við reglulega til að hæfilegt loft blandist saman við. Við geijunina myndast verulegur hiti og þessi eðla blanda brotnar hæfilega nið- ur — sami ferill og á sér stað í safnhaugnum. Eftir hæfílegan tíma er geijunin stöðvuð með Pasteuríseringu — hitun í 70- 80°C — en þá drepst megnið af óæskilegum bakteríum. Þegar vaxtarefnið hefur síðan kólnað hæfílega niður, er réttum sveppa- gróum blandað saman við. Á nokkrum dögum taka gróin að vaxa og mynda sveppaþræði eða micellur. Vaxtarefnið með sveppa- þráðunum er síðan sett í djúpa bakka á vögnum sem ekið er inn í bása í göngunum, en þessum básum er svo lokað með plastdúk. Þama era hin ákjósanlegustu vaxtarskilyrði, hitinn stöðugur, 14-15°C, 95% loftraki, myrkur og góð loftræsting, enda er fyrsta uppskeran fljót að líta „dagsins" ljós. Uppskeramar era alls 6, sem fást á örfáum vikum, sú fyrsta mest og síðan smáminnkar af- raksturinn. Þama era sveppimir handtíndir, við það vinna 30-35 stúlkur og dugleg sveppatínslu- stúlka getur tínt um 100 kg á klukkutíma. Þegar síðasta upp- skeran hefur verið tínd, er vögnunum ekið út, þeir og básam- ir sótthreinsaðir í mánuð, en not- aða vaxtarefnið fá aspargusrækt- endur. Liðlega 95% sveppanna, sem þarna era ræktaðir, era París- arsveppir, eins og þeir sem hér era ræktaðir og fást í búðum. Þó er hafin tilraunaframleiðsla á fleiri sveppategundum og fyrir tveimur til þremur árum komust þeir upp á lag með að rækta í námu- göngunum sérstaka sveppi, sem vaxa venjulega á rotnandi viði, og þykja sérstakt lostæti. Að lokinni einstaklega fróðlegri skoðunarferð snæddum við ljúf- fengan hádegisverð sem var sveppasalat, niðursneiddir sveppir með örlitlu vinagre-dressing, steiktir sveppir í aðalrétt og á eftir camambert- og geitaostur og epli og hvítVín, rósa- eða rauðvín með að vild. Til gamans læt ég fljóta með uppskriftina að steiktu sveppunum: Gallipetti (sem þýðir víst koll- hnís, sveppir á skallanum?) stórir sveppir, hvítlaukssmjör, steikt eða grillað í u.þ.b. 10 mín. Leggurinn er brotinn af (nota má hann t.d. í súpu eða salat), sveppahausnum hvolft við og hvít- laukssmjör, sem er smjör, salt, pipar, marinn hvítlaukur og fínt söxuð persilla, sett í holuna, steikt hæfílega og borið fram með snittubrauði. Mjög gott og einfald- ara getur það ekki verið. Ath. Garðaskoðunin er sunnu- daginn 18. júlí kl. 2-6. S.Hj. ÁRNAÐ HEILLA Ljósmyndastofa Ólafs Árnasonar HJÓNABAND. Gefín voru saman hinn 12. júní í Akraneskirkju af sr. Hreini Hjartarsyni Elísabet Rafns- dóttir og Ríkharður Pálsson Beck. Heimili þeirra er í Hrísrimi 11, Reykjavík. Ijósm. Sigr. Bachmann HJÓNABAND Gefín vora saman í hjónaband 12. júní 1993 í Bústaða- kirkju af sr. Pálma Matthíassyni Björk Reynisdóttir og Elías Fells Elíasson. Heimili þeirra er í Hrís- rima 31, Reykjavík. Ljósni. Sigr. Bachmann HJÓNABAND Gefín vora saman í hjónaband 12. júní 1993 í Lága- fellskirkju af föður brúðarinnar, sr. Jóni Þorsteinssyni, Jófríður A. Jóns- dóttir og Rune Johansen. Heimili þeirra verður í Osló, Noregi. Ljósm. Sigr. Bachmann HJÓNABAND Gefín vora saman í hjónaband 8. maí 1993 í Dómkirkj- unni af sr. Hjalta Guðmundssyni Auður Sigurðardóttir og Jóhann Ingi Hinriksson. Heimili þeirra er á Laufásvegi 3, Stykkishólmi. Happamáltíðir í Staðarskála Í SAMKVÆMI sem haldið var til heiðurs félögum í Fombíla- klúbbnum fór fram útdráttur á Júnídögum Staðarskála. Ferðamálafulltrúi svæðisins sá um að allt færi fram eftir settum reglum meðan Kristinn Snæland, formaður Fornbílaklúbbsins, dró úr innsendum svarseðlum. Hinir heppnu vinningshafar voru: 1. Mat- ur fyrir tvo í Staðarskála af sérrétt- arseðli: Friðrik Rúnar Halldórsson, Háteigi 4, Akranesi. 2. Matur fyrir tvo í Staðarskála af matseðli dags- ins: Hafdís Sigurðardóttir, Ólafstúni 7, Flateyri. Sæðisbankabamalán Kvikmyndir Sæbjörn Valdimarsson Bióhöllin: Getin í Ameríku - Made in Amer- ica. Leikstjóri Richard Benjamin. Handrit Holly Goldberg Sloan. Aðalhlutverk Whoopie Goldberg, Ted Danson, Nia Long, Will Smith. Bandarísk. Warner Bros 1993. Það hlaut að koma að því að ein- hver spaugari sæi broslegu hliðina á jafn miklu alvörumáli og þeirri ágætu og lífsnauðsynlegu þjónustu sem rekin er af sæðisbönkum. Þar útbýta stjórar bamaláni, svona í flestum tilfellum skulum við vona, og svo fer hér að lokum. Hugmyndin er bráðsmellin. Stúlkan Long kemst af tilviljun að því að hún er ekki dóttir hans föður síns sáluga heldur kraftaverk nú- tímavísinda þar sem móðir hennar (Goldberg) varð að grípa til þess örþrifaráðs að slá sæðisbanka um lífssafann er kærastinn féll skyndi- lega frá. Og Long leitar nú upprana síns og líst ekki á blikuna er lausn- in ræðst. Pabbinn (Danson) er nefnilega ekki hár, greindur og myndarlegur afróameríkani heldur snakahvítur bílasali og skellikjaft- ur, hávaxinn að vísu. Höfundurinn, Holly Goldberg Sloan (vafalaust náið ættmenni aðalstjömunnar) leikur sér að þess- um fáránlegu kringumstæðum en en nær því miður ekki að virkja þær sem skyldi. Efnið og meðferð- in er oftast brosleg en það glittir víða í alvöruna á bak við; stúlkan þráir föðurímyndina og pabbinn saknar fjölskyldulífsins. En bland- an hristist ekki nógu vel saman í penna Sloans sem skilur eftir sig brotalamir og þversagnir í sögu- þræðinum. Og því síður í höndun- um á leikstjóranum Benjamin, sem kemur þeim ekki á óvart er séð hafa My Stepmother is an Alien, The Money Pit eða City Heat, allt mislukkaðar gamanmyndir þessa uppgjafa grínleikara. En það -er ekkert útá leikinn að setja og hann einn gerir það vel afsakanlegt að eyða kvöldstund í myndina. Gold- berg, sem fer með vandræðalegt hlutverk, sýnir gamalkunna takta og sjarma og Danson gefur henni ekkert eftir, nema síður sé. En það er hin unga Long sem stelur sen- unni og gefur þessari annars anð- gleymdu mynd tilfinningalega dýpt og aukið gildi.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.