Morgunblaðið - 09.02.1994, Síða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. FEBRÚAR 1994
Minning
Ólafur Gíslason
raftæknifræðingur
Fæddur 14. júní 1913
Dáinn 30. janúar 1994
Ólafur Gíslason fæddist á Húsa-
vík 14. júní 1918. Foreldrar hans
voru merkishjónin Gísli Pétursson
héraðslæknir frá Ánanaustum í
Reykjavík og Aðalbjörg Jakobsdótt-
ir Hálfdanarsonar frá Grímsstöðum
í Mývatnssveit. Gísli Pétursson var
18 ár héraðslæknir á Húsavík en
flutti vorið 1915 til Eyrarbakka er
hann var skipaður héraðslæknir
þar. Því starfi gegndi Gísli til 1938
er hann lét af embætti vegna ald-
urs. Héraðslæknir hafði hann þá
verið samfellt í 46 ár. Hann andað-
ist 1939, en Aðalbjörg mörgum
árum síðar og var þá flutt til
Reykjavíkur. '
Æskuspor Ólafs lágu því á Eyr-
arbakka og þar ólst hann upp á
fjölmennu menningarheimili. Börn
læknishjónanna voru átta, sex synir
og tvær dætur. Auk þess tvær fóst-
urdætur. Þá voru í heimilinu tvær
systur Aðalbjargar, Jakobína, kenn-
ari á Eyrarbakka, og Herdís, er var
kunn fyrir störf sín að heimilisiðn-
aði og forustu í félagsmálum
kvenna. Af þessu má sjá að heimil-
ið var stórt og umsvifamikið. Þar
ríkti glaðværð og góður andi. Rætt
var um bókmenntir, listir og skáld-
skap, framfaramál þjóðarinnar og
hinar ýmsu félagsmálahreyfingar.
Háttvísi, snyrtimennska og vinsam-
leg samskipti við alla voru einkenni
á framkomu barnanna. Þannig var
æskuheimili Ólafs, sem öllum er
minnisstætt sem því kynntust. Það
var mikill menningarreitur en í
fyllsta máta alþýðlegt.
Við Ólafur vorum jafnaldrar og
tengdumst strax á barnsaldri vin-
áttuböndum sem aldrei slitnuðu,
þótt lengst af væri mikil fjarlægð
okkar í milli hvað búsetu varðar. í
barnaskóla vorum við mjög sam-
rýndir og áttum þar svipuð áhuga-
mál. Við vorum stoltir af því að
vera í elsta barnaskóla landsins.
Hitt var þó meira um vert að barna-
skólinn á Eyrarbakka var á árunum
1920-1930 af mörgum talinn einn
fremsti í landinu, þrátt fyrir fátæk-
legan aðbúnað að ýmsu leyti. Þar
skipti sköpum sú alúð, samheldni
og fórnarlund sem kennarar skól-
ans, sem þá voru þrír, lögðu í starf
sitt. Ýmsar nýjungar í kennsluhátt-
um, öflugt félagslíf og samskipti
við aðra skóla gerðu námið
skemmtilegt og ákjósanlegan undir-
búning að ævistarfinu. Kennararnir
höfðu mikinn metnað fyrir skóla
sinn og gerðu allt sem í þeirra valdi
stóð til að efla þroska nemenda
sinna bæði í skólanum og utan hans.
Þessa naut Ólafur vel.
Hann var íturvaxinn, bjartur yfir-
litum, glaðlegur í allri framkomu
og hinn besti félagi. Kurteis og til-
litssamur í allri umgengni en gat
verið hinn mesti æringi, þegar því
var að skipta. Hann tók sjálfstæðar
ákvarðanir og lét ekki segja sér
fyrir verkum. Eldri bræður hans
fjórir höfðu allir farið í háskólanám,
bæði hér heima og erlendis. Ólafi
fannst ekkert frumlegt að fara þá
sömu slóð og valdi sér gjörólíka
námsbraut. Hann hóf nám í járn-
srhíði hjá Landsmiðjunni í Reykja-
vík um 1930 og lauk því með sóma
að fjórum árum iiðnum, ásamt Iðn-
skólanum í Reykjavík. Fljótlega eft-
ir það fer hann til náms í tækniskól-
anum í Kaupmannahöfn og velur
sér þar rafmagnstæknifræði. Þar
lauk hann námi 1938. Vafalaust
hefur það ráðið nokkru um þessa
ákvörðun Ólafs að Jakob bróðir
hans — síðar orkumálastjóri — lauk
prófi nokkrum árum áður sem raf-
magnsverkfræðingur frá Kaup-
mannahafnarhaskóla og var hann
meðal fyrstu íslendinga sem luku
námi í þeirri grein. Jakob varð síð-
an tæknilegur forustumaður í þeirri
miklu byltingu sem hófst á 5. ára-
tugnum um rafvæðingu landsins
eins og flestum er kunnugt. Eftir
að Ólafur lauk námi sínu vann hann
í Danmörku sem rafmagnstækni-
fræðingur. Hann ætlaði sér þó allt-
af að koma heim en þegar stríðið
skall á 1939 varð hann innilokaður
í Danmörku, eins og svo margir
aðrir Islendingar. Þar vann hann
fram yfir stríðslokin en flutti þá
heim ásamt danskri konu sinni Lise
og dóttur þeirra Evu.
Eftir heimkomuna starfaði Ólaf-
ur í all mörg ár hjá Rafmagnseftir-
liti ríkisins en setti síðan upp teikni-
ítofu á Hofteignum í Reykjavík og
vann eftir það við teikningar á raf-
lögnum og skyldum verkefnum í
áratugi allt þar til heilsan brást
fyrir fáum árum. Gerði hann teikn-
ingar af rafkerfum fyrir margar
stórbyggingar víðsvegar um landið
m.a. mörgum félagsheimilum og
íþróttahúsum.
Ólafur var vel metinn og drengur
góður. Vandaður maður og vinfast-
ur. Hann var leitandi og fylgdist
vel með því sem gerðist í samtíð-
inni. Horfði opnum huga á hvert
mál og leitaði jafnan að bestu lausn-
inni. Hann var laus við alla fordóma
og mat mikils það góða sem býr í
hveijum manni. Uppeldisáhrifin frá
æskuheimilinu mótuðu líf hans og
störf. Það er jafnan mikill söknuður
þegar gegnir menn og góðir vinir
hverfa af þessum heimi, jafnvel
þótt árin séu orðin mörg. Ég kveð
tryggan og eftirminnilegan æsku-
vin og sendi vandamönnum hans
öllum einlægar samúðarkveðjur á
sorgarstund.
Aldrei deyr þótt allt um þrotni,
endurminning þess sem var.
Daníel Ágústínusson.
Foreldrar hans voru hjónin Aðal-
björg Jakobsdóttir og Gísli Ólafur
Pétursson héraðslæknir á Húsavík
ogfrá 1914 í Eyrarbakkalæknishér-
aði. Aðalbjörg var fædd 30. okt.
1879 á Grímsstöðum í Mývatns-
sveit. Hún var dóttir Jakobs stofn-
anda Kaupfélags Þingeyinga á
Húsavík, Hálfdanarsonar í Brenni-
ási í Bárðardal, Jóakimssonar og
konu hans Petrínar Pétursdóttur
bónda í Reykjahlíð, Jónssonar
prests í Reykjahlíð, Þorsteinssonar.
Gísli var fæddur 1. maí 1867 í
Reykjavík. Hann var sonur Péturs
Ólafs Gíslasonar útvegsbónda og
bæjarfulltrúa í Ánanaustum í
Reykjavík sem meðal annars beitti
sér fyrir almennri skólaskyldu og
stofnun fyrsta barnaskólans í
Reykjavík og seinni konu hans
Valgerðar Ólafsdóttur frá Ægissíðu
á Rangárvöllum.
Ólafur var sjötti í röðinni áf tíu
systkinum og tveimur uppeldis-
systkinum. Systkinahópurinn var
þessi: Pétur Ólafur Gíslason, cand.
phil., veðurathugunarmaður og
bókavörður á Eyrarbakka, f. 8.
11.1900 - d. 22.12.1992, Jakob
Gíslason, rafmagnsverkfræðingur
og orkumálastjóri, f. 10.3 1902 -
d. 9.3.1987, Guðmundur Gíslason,
læknir, f. 25.2.1907 - d. 22.2.1969,
Petrína Kristín Gísladóttir f.
7.7.1908 - d. 9.7.1908, Þorvaldur
Gíslason f. 1.9.1909 - d.
16.11.1909, Ketill Gíslason f.
19.10.1911 - d. 6.1.1994, Ólafur
Gíslason, rafmagnstæknifræðing-
ur, f. 14.6.1913 - d. 30.1.1994,
Sigurður Gíslason f. 13.4.1916,
Valgerður Aðalbjörg Gísladóttir f.
1.3.1918 - d. 24.1.1926, Guðrún
Hólmfríður Gísladóttir B.A., bóka-
og skjalavörður, f. 5.9.1920. Auk
þeirra voru uppeldissysturnar tvær
þær Vigdís Ólafsdóttir f. 12.9.1904
- d. 11.1.1926 og Ingibjörg Sig-
valdadóttir, húsmóðir og kaupkona,
f. 6.4.1929 - d. 11.7.1990.
Þegar Ólafur var tveggja ára
flutti íjölskyldan fyrst í júní árið
1915 frá Húsavík til Eyrarbakka
þar sem Gísli var orðinn héraðs-
læknir. Ólafur ólst upp á Eyrar-
bakka í stórum systkinahópi á fjöl-
mennu heimili.
Hugurinn hverfur næstum hálfa
öld aftur í tímann þegar móður-
bræður mínir komu reglulega heim
til móður sinnar þar sem einnig var
heimili minnar fjölskyldu. Þetta var
öflugur hópur og léttleiki og glað-
værð sveif yfir. Þannig var ég til
átta ára aldurs í hjarta fjölskyld-
unnar og fléttaðist undarlega sterk-
um böndum til þeirra allra. Þar
komu Pétur, íhugull en umhyggju-
samur og brosmildur, og Siggi sem
glaðnaði upp við að sjá móður sína
og systkini. Þeir bjuggu á Eyrar-
bakka þar sem við komum á vorin
og haustin og unnum öll saman í
görðúnum. Þar kom Jakob, tillits-
samur og lipurlega ákveðinn, Guð-
mundur eins og hlýr og hlæjandi
stormsveipur, Ketill brosbjartur í
indælum hópi og Óli með spaugblik
í auga og í gefandi samræðum. Ég
veit það núna að þær Sigríður, Líba,
Lísa og mamma mín voru bara
ungar stúlkur, því núna er ég sjálf-
ur orðinn tvöfalt eldri en þær voru
þá, og amma og Herdís, frænka,
horfðu í ríkidæmi sínu yfir allan
barnahópinn sinn.
Ég gleðst yfir þessum minninga-
sjóði sem ég æ oftar bregð' á hug-
arskjáinn. Eg lít til hans þegar við
systkinin komum saman í húsi
móður minnar og þegar mín börn
og þeirra fjölskyldur koma heim til
okkar Rögnu Freyju. Þessi máttugu
og yndislegu stef endurtaka sig
mitt í öllum fjölbreytileik nýstár-
legra tíma og eru sjálf hrynjandi
lífsins. Vegna þessa eðlis þeirra
sakna ég ekki gengins tíma heldur
gleðst yfir honum og þakka í hugan-
um þeim sem þar voru og gerðu
stundina ógleymanlega. Enn einn
þeirra kveðjum við í dag. Það er
hann Ólafur, móðurbróðir minn.
Ólafur varð áttræður á síðasta
ári og hafði lifað tímanna tvenna
en ég kynntist honum ekki fyrr en
hann var kominn heim frá námi og
ég þekkti hann aðeins frá þessu
eignarsjónarmiði: ég átti hann fyrir
móðurbróður. Hann var rafmagns-
tæknifræðingur og rak um langan
aldur eigin vinnustofu í Reykjavík
en um alla þá hlið kann ég ekkert
að segja. Það verður hann Vikar,
bróðir minn, að gera því þeir unnu
saman um árabil.
Þegar Ólafur fer milt um hug
mér heyri ég fyrir mér umsögn
konu minnar, Rögnu Freyju Karls-
dóttur, sem var samtímis þeim hjón-
um, Óla og Lísu, á Heilsustofnun
NLFÍ í Hveragerði síðastliðið haust.
Elskulegur, alúðlegur, kurteis fram
í fingurgóma, sérstaklega skemmti-
legur í samræðu og vakandi fyrir
umræðuefnum sem kveikt gátu
áhuga viðmælandans. Glettinn, til-
litssamur og opinn fyrir öllu nýju.
Ólafi, frænda mínum, þakka ég
langa og trausta viðkynningu og
færi innilegustu samúðarkveðju
okkar Rögnu þeim mæðgum, Lise
Gíslason og Évu Ólafsdóttur, og
þeim eftirlifandi systkinum Ólafs,
honum Sigurði Gíslasyni og henni
móður minni, Guðrúnu Gísladóttur.
Gísli Ólafur Pétursson.
Þegar vinur okkar og góðkunn-
ingi Ölafur Gíslason er látinn, verð-
ur maður var hverfulleika þessa lífs
og nepju einmanakenndar, en vonin
og vissan um annað og betra líf
eftir þetta gleður þó hugann og
hvetur til bjartsýni. Þær eru marg-
ar gleðistundirnar sem við hjónin
eigum að minnast með Ólafi, konu
hans Líse Gíslason og dóttur þeirra
Evu Ólafsdóttur. Þá voru vinirnir
heimsóttir á vissum hátíðar- og
gleðidögum, góðar veitingar þegn-
ar, glatt á hjalla og rabbað um
menn og málefni eins og gengur,
en aldrei vissi ég Ólaf tala ábyrgð-
arlaust. eða illa um nokkurn mann.
Það var sama á hveiju gekk, allt-
af sýndi Ólafur sömu geðprýðina.
Ég hef aldrei séð hann reiðan út í
nokkurn mann eða skipta skapi í
öll þessi ár þótt eitthvað bjátaði á
og höfum við þó oft verið saman
við ýmiss konar tækifæri. Sú geð-
prýði er sjaldgæf. Hann æðraðist
heldur aldrei svo ég vissi þótt
heilsubrestur amaði að honum síð-
ustu árin. í hvert sinn sem við heim-
sóttum þau hjónin var hann ávallt
jafn glaður og sætti sig við hlut-
skipti sitt þótt mörgum hefði þótt
það erfitt eins og á stóð.
Fróðleiksfýsn Ólafs var óþijót-
andi. Hann leitaði fróðleiks um allt
tiltækt. Það má kannske segja að
pólitísk mál, á breiðum grundvelli,
hafi verið honum einkar hugleikin.
Vanheilsa síðustu ára var hindr-
un í því að hann gæti notið þessa
í jafn ríkum mæli og áður, en því
meira naut hann umhyggju og
nærfærni sinnar elskulegu eigin-
konu og dóttur, sem leituðust báðar
við að gera honum lífið sem eðlileg-
ast og halda við heilsu hans eftir
því sem rnöguleikar leyfðu. Ólafur
vildi gjarnan ganga úti sér til heilsu-
bótar. Þá voru það einkum góð-
kunningi hans, eiginkona eða dóttir
sem fóru með honum til slíkrar
göngu. Á síðustu göngu hans var
hann leiddur af konu sinni. Það var
kaldan vetrardag og erfitt göngu-
færi. Við þessi íslensku vetrarskil-
yrði kvaddi Ólafur þetta líf í friði.
Ólafur var vinfastur. Þeir hittust
reglulega gamlir námsfélagar á
góðum veitingastað hér í borginni.
Þar munu hafa verið rifjuð upp
gömul kynni og minningar yngri
áranna ásamt daglegum viðburðum
sem ræddir yoru. Þar var Ólafur
t
Ástkær eiginkona, móðir, dóttir og systir,
ELLEN JOHANSEN (KRISTINSDÓTTIR),
andaðist á heimili sínu í Kaupmannahöfn 8. febróar.
Lars Johansen,
Jónas Johansen, Friðrik Johansen,
Kristinn Magnússon, Herdís Magnússon
og systkini.
t
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
JÓN ÓLAFSSON
endurskoðandi,
Laugarnesvegi 43,
verður jarðsunginn frá Hallgrimskirkju í dag, miðvikudaginn
9. febrúar, kl. 15.00.
Þorbjörg Einarsdóttir,
Einar Veigar Jónsson, Sveinbjörg Erla Kristjánsdóttir,
Jóhanna Margrét Jónsdóttir,
Ýr Jónsdóttir,
Hrafnkell Már Einarsson.
Lokað
Vegna jarðarfarar JÓNS ÓLAFSSONAR, endur-
skoðanda, verða skrifstofur okkar lokaðar frá
kl. 14 í dag, 9. febrúar.
Ljósmyndavörur.
Lokað
Fyrirtæki okkar er lokað í dag, miðvikudaginn
9. febrúar, frá kl. 14.00 vegna jarðarfarar
JÓNS ÓLAFSSONAR, endurskoðanda.
Gúmmívinnustofan,
Réttarhálsi 2,
Skipholti 35.
Lokað
í dag frá kl. 14-16 vegna jarðarfarar
JÓNS ÓLAFSSONAR, löggilts endurskoðanda.
Seifur hf.,
Grandagarði 13,
sími621030.
t
Bróðir minn og frændi okkar,
FRIÐRIKE. MÖLLER,
verður jarðsunginn frá Fossvogskapellu fimmtudaginn 10. febrúar
kl. 15.00.
Þeim, sem vildu minnast hans, er bent á Minningarsjóð Hjálpræð-
ishersins.
Hanna S. Möller,
Margrét Loftsdóttir,
Olgeir Mölier,
Páll Andreasson,
Hrafn E. Jónsson,
Friðrik Páll Jónsson.