Morgunblaðið - 16.02.1994, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. FEBRÚAR 1994
33
líka vilja kveðja án alls umstangs
eða tilstands.
Mér er hinsvegar ljúft og skylt
að minnast tengdamóður minnar
með nokkrum orðum á prenti. Ljúft
vegna þess að hennar lifsskoðun
og framkoma hafa haft afgerandi
áhrif á fjölskyldu okkar Þórdísar
og barnanna okkar - skylt vegna
þess að fáir gera sér grein fyrir
þætti hennar í verkum og velgengni
eiginmanns síns, Haraldar A. Sig-
urðssonar, rithöfundar og leikara,
sem lézt fyrir 9 árum.
Kynni mín af Ollý hófust fyrir
hartnær 35 árum þegar ég gerðist
heimilisvinur í Barmahlíð 20. Ollý
stjórnaði heimiii sínu styrkri hendi
og gætti virðingar sinnar og sinna
í hvívetna. Það tók sinn tíma að
öðlast vináttu Ollýjar en þegar unn-
ið hafði verið til hennar hafði mað-
ur eignast bandamann, sem hvergi
hvikaði hvernig sem á gaf í lífsins
ólgusjó.
Aðrir munu rekja ætt Ollýjar og
uppruna, en ég læt mér nægja að
minnast hennar eins og hún tengd-
ist maka sínum og afkomendum.
Snemma á fjórða áratugnum
hélt Ollý til Kaupmannahafnar þar
sem hún nam hattasaum. Hún bjó
á heimili systur sinnar, Helgu, sem
gift var þarlendum manni, Helga
Gandil, á meðan á náminu stóð.
Yljaði Ollý sér oft við minningarnar
frá þessum tíma, sem eflaust hefur
verið skemmtilegur kafli í lífsbók
þeirra systra. Þessi ár í Danmörku
höfðu mótandi áhrif á Ollý og bar
hún mikla virðingu fyrir Jdví, sem
bezt er í menningu Dana. I Reykja-
vík starfaði hún um skeið við hatta-
verzlun Soffíu Pálma og nefndi þá
reynslu oft til, þegar leita þurfti að
dæmum um ráðdeild og aga sam-
fara góðum starfsanda.
Ollý var um þrítugt þegar hún
giftist tengdaföður mínum, Haraldi
A. Sigurðssyni, leikara og rithöf-
undi. Frá þeim degi kaus hún að
gera heimilið að sínum starfsvett-
vangi og lét hún sig litlu skipta
málefni þess heims, sem utan
veggja var. Hún sá til þess að bóndi
hennar og þeirra einkadóttir, Þór-
dís, nutu alls þess bezta , sem fyrir-
myndarheimili getur veitt. Röð og
regla ríktu í návist hennar, hrein-
læti í öndvegi og máltíðir á fast-
ákveðnum tímum. Hún gerði kröfur
til heimilisfólks síns en þó enn meiri
kröfur til sjálfrar sín.
Kímnigáfu hafði Ollý ríka og
næma. í góðra vina hópi var hún
hrókur alls fagnaðar. Hlátur hennar
var smitandi og hafði hún næmt
auga fyrir því fáránlega í tilver-
unni. Tilgerð var henni mjög á
móti skapi og hún sá fljótt í gegnum
þá, sem vildu villa á sér heimildir
enda mannþekkjari mikill. Á hinn
bóginn kunni hún að meta það fólk,
sem stóð við orð sín og lét verkin
tala en þoldi ekki óheiðarleika eða
undirferli í fari samferðamanna.
Hún vissi hvað myndi skemmta
almenningi og eignaðist Haraldur
Á. þar hreinskilinn og velviljaðan
gagnrýnanda, sem ráðlagði honum
í mörgu, sem varðaði starf hans sem
revíuhöfundar. Hún sætti sig við
óreglulegan vinnutíma og tíðar fjar-
vistir eiginmanns síns frá þeim
mæðgum en sá til þess að heima
biði hans ást, umhyggja og vandað
umhverfi.
Það var siður þeirra hjóna allt
fram til 1955 að eyða sumrunum á
jörð þeirra á Litlu Drageyri í
Skorradal. Á þeim árum var ekki
jafn auðfarið upp í Borgarfjörð og
nú. Samt undu þau glöð við sitt frá
miðjum maí og fram í september
án teljandi samskipta við umheim-
inn. Að sjálfsögðu voru þau án síma
og bíllaus. Haraldur starfaði við
ritstörf, hlúði að skóginum og veiddi
silung þeim til matar. Ollý hélt
myndarheimili í litla sumarbústaðn-
um enda eru þeir enn ofan moldar
sem minnast með aðdáun hversu
gott var þau heim að sækja og hve
ríkmannlega var veitt þótt ekki
væri unnt að skreppa út í búð til
að afia veizlufanga.
Þarna var þessi litla þriggja
manna fjölskylda sjálfri sér nóg í
fjóra mánuði á ári hveiju og þarna
bundust mæðgurnar þeim tryggða-
böndum sem dauðinn einn gat rof-
ið. Móðir og dóttir urðu hvort-
tveggja í senn samstarfsmenn og
leikfélagar en mótuðust hvor af
annarri með samveru, sem ekkert
utanaðkomandi fékk að trufla.
Þótt Ollý væri fáskiptin um flest
það, sem ekki varðaði hana beint,
og teldist ekki mannblendin, fer
fjarri að hún hafi verið einræn eða
ómeðvituð um málefni líðandi
stundar. Allt fram yfir síðastliðin
áramót fylgdist hún grannt með
fréttum og var með á nótunum um
hvaðeina hvort heldur var fiskverð
á erlendum mörkuðum eða það
nýjasta í heimi lista, viðskipta eða
stjórnmála. Hún var ljóðelsk mjög
og hafði á hraðbergi heiiu kvæða-
bálka helztu stórskálda þjóðarinnar.
Amma var hún ekki síður en eig-
inkona og móðir. Helztu bernsku-
minningar barna okkar þriggja,
Inger Onnu, Haraldar Ásgeirs og
Skorra Andrew tengjast þeim
stundum, sem þau fengu að gista
hjá ömmu og afa á Dyngjuvegi 3.
Það kom fyrir að þeim þótti hún
ströng og gamaldags en nú, þegar
þau eru fullorðin rifja þau gjarnan
upp þá skynsemi, sem að baki regl-
um ömmu bjó.
Síðustu tvö árin, sem Haraldur
lifði bjuggu þau á Hrafnistu í Hafn-
arfirði en Ollý útskrifaði sig af elli-
heimilinu strax að Haraldi látnum.
Hún var fullfær um að annast sjálfa
sig og vildi víkja fyrir þeim, sem
þurftu á aðstöðu elliheimilis að
halda.
Festi hún kaup á íbúð við Silfurteig
og bjó þar í níu ár, unz hún fluttist
í hjúkrunarheimilið Skjól sex vikum
fyrir andlátið.
Það átti illa við Ollý að missa
heilsuna hin síðustu ár og þurfa að
vera upp á aðra komin um hjúkrun
og almenn heimilisverk. Naut hún
góðrar aðhlynningar heimahjúkrun-
ar Reykjavíkurborgar og dótturinn-
ar Þórdísar í nokkur ár en fluttist
í Skjól í desember síðastliðnum.
Hún var sólgin í fréttir af frænd-
fólki, barnabörnum sínum og
barnabarnabömum og gladdist
mjög yfir velgengni þeirra. And-
legri heilsu hennar hrakaði aldrei
og hugsunin var skýr og rökrétt
þangað til hún sofnaði út af.
Ollý hafði lengi kviðið því að
leggjast aftur inn á stofnun og
verða upp á aðra komin. Henni lík-
aði ekki allskostar við þann stofn-
anabrag, sem hún taldi að ríkja
mundi á elliheimilum. Það kom
henni því skemmtilega á óvart það
viðmót, sú hlýja og sú tillitsemi sem
mætti henni i Skjóli. Þar var allt
gert til að hún fengi að halda reisn
sinni til hinzta dags. Hún hafði
helzt af því áhyggjur hvað hún
væri stundum erfið í samskiptum
við starfsfólk 4. hæðar þegar sjúk-
dómar ollu henni vanlíðan og pirr-
ingi. Með sama hætti erum við, sem
eftir lifum, þessu starfsfólki þakklát
fyrir nærgætni og þolinmæði jafnt
í garð okkar sem Ollýjar.
Barnabörn hennar hafa öll valið
sér lífsförunaut og hafði hún oft á
orði hversu sæl hún væri með
makaval þeirra, en það taldi hún
eina meginforsendu velfarnaðar í
lífinu. Einkasystir hennar, Helga
Gandil, býr í Hafnarfirði og sér nú
á bak litlu systur sinni.
Með þessum- orðum kveð ég
tengdamóður, sem eftir lifir í minn-
ingunni sem fyrirmynd um það
hvernig heimurinn gæti verið ef
fleiri myndu rækta sinn eigin garð
en skipta sér minna af málefnum
annarra.
Guð blessi minningu Ollýjar.
John Aikman.
Látin er móðursystir mín, Ólafía
Guðrún Sigurðsson, fædd Hjálm-
arsdóttir og var hún jörðuð í kyrr-
þey 15. febrúar. Ollý eins og hún
ætíð var kölluð í hópi nánustu, var
fædd 8. júhí 1909 á Ekru á Nesi í
Norðfirði og yngri dóttir hjónanna
Bjarnýjar Stefánsdóttur og Hjálm-
ars Ólafssonar, verkstjóra í fyrir-
tæki Sigfúsar Sveinssonar.
Sama sumarið og Ollý fæddist
fjölgaði enn á heimilinu á Ekru þar
sem afí og amma tóku í fóstur tvo
bræður, Randver og Ólaf Bjarna-
syni Hávarðssonar. Móðir þeirra og
systir afa, Rannveig Ólafsdóttir,
hafði látist af barnsförum er Rand-
ver fæddist. Þeir bræður, sem báð-
ir fóru til sjós, eru látnir, Randver
tók út af togara og Ólafur lést einn-
ig við störf á sjó.
í hugum systranna Helgu og
Ollýjar stafaði ætíð miklum ljóma
af æskuheimilinu. Á Ekru var tví-
býli og var hinn ábúandinn Ingvar'
Pálmason, alþingismaður Sunn-
Mýlinga, og Margrét kona hans. Á
því heimili voru börnin níu svo auð-
velt er að gera sér í hugarlund það
fjörmikla líf, þegar þessir barnahóp-
ar mættust.
Nokkrum árum síðar bættist enn
í hópinn hjá afa og ömmu er þau
tóku í fóstur stúlkubarn, Maríu
Guðmundsdóttur, sem síðar giftist
Magnúsi Má Lárussyni, fyrrv. há-
skólarektor.
Að lokinni skólagöngu í heima-
byggð hélt Ollý til Akureyrar og
lauk þar gagnfræðaprófi 1930.
Nokkru síðar hélt hún út í heim og
sigldi til Kaupmannahafnar, þar
sem Helga systir hennar var komin
að læra kjólasaum en Ollý lagði
fyrir sig hattagerð.
Eftir heimkomuna til íslands
kynntist hún Haraldi Á. Sigurðssyni
leikara, og gengu þau í hjónaband
sumarið 1939. Þau hófu búskap á
Litlu-Drageyri í Skorradal, m.a.
með refarækt í huga. Þó að búskap-
urinn yrði þarna fremur skammur,
varð Litla-Drageyri áfram dvalar-
staður þeirra að sumri til og ber
kröftugur skógur þarna nú fagurt
vitni um áhuga á skógrækt og góða
umgengni við landið.
Árið 1941 eignuðust Ollý og
Haraldur dóttur, Þórdísi Friðrikku,
sem gift er John Aikman stórkaup-
manni. Þar urðu ömmuböm Ollýjar
þijú, Inger Anna, Haraldur Ásgeir
og Skorri Andrew, en langömmu-
börnin eru orðin tvö.
Þó að Ollý dveldi oft á heimili
foreldra minna í Kaupmannahöfn
fýrir stríð er það fyrir mitt líf og
minni. Ég man fyrst eftir henni
þann ágæta júnídag 1945 er Esjan
kom heim með þá íslendinga sem
orðið höfðu innlyksa víða í Evrópu
í seinni heimsstyijöld. Hún stóð þar
í miklum mannfjölda á bryggjunni,
en mamma og systir mín sem var
fimm árum eldri en ég reyndu að
koma auga á hana. Ég þykist enn
muna þá fagnaðarfundi sem þarna
urðu, þegar menn náðu saman. Síð-
an var gengið upp á Hávallagötu,
en þar bjuggu Ollý og Haraldur þá.
Er mér enn í minni hvað ég, borgar-
barn úr Kaupmannahöfn, furðaði
mig á hversu mörgum var heilsað
á þessari stuttu göngu. Aðeins var
dvalíð dagstund í Reykjavík í þetta
sinn en síðan haldið upp í Skorrad-
al. Þar hitti ég fyrst Harald Á.
þann mikla grínista og barnavin og
tengjast ýmsar af mínum bestu'
bernskuminningum dvölinni hjá
þeim þessa júnídaga.
Ollý var skapmikil kona, ákveðin
og vildi hafa reglu á hlutunum. Hún
var mjög laghent og góður kokkur.
Ollý var skörp og mjög minnug og
hafði góða kímnigáfu. Hún fylgdist
ætíð vel með þjóðmálum og tók
ákveðna afstöðu. Þegar sá gállinn
var á henni gat hún sagt mjög
skemmtilega frá og einnig lét henni
vel að krydda frásögnina með eftir-
hermu. Á góðri stund gat því orðið
heldur betur glatt á þessu heimili,
því Haraldur A. var nú heldur eng-
inn aukvisi á þessu sviði. Sérstakur
ljómi stendur af myndarlegum jóla-
boðunum á hinu fallega heimili
þeirra á Dyngjuvegi.
Þó að lífið hafi á margan hátt
leikið í lyndi hjá Ollý átti hún lengst-
um við erfiðan húðsjúkdóm að
stríða sem án efa markaði skaphöfn
hennar síðari árin. Kenndi þá oft
beiskju. Dró hún sig æ meira í hlé
og vildi aðeins umgangast sína allra
nánustu. Á þessum erfiðu stundum
naut hún ómældrar umhyggju dótt-
ur sinnar, Þórdísar, umhyggju sem
ég veit að hún mat mikils.
Síðast hitti ég Ollý á aðfangadag
er ég sat hjá henni á hjúkrunar-
heimilinu Skjóli. Hún var þá þrotin
að kröftum, en fullkomlega ern og
ræddi bæði fagurt útsýni frá her-
bergi sínu og þjóðmál líðandi stund-
ar. Þann daginn'var létt yfir henni
og glettni í samræðum okkar sem
oft forðum. Okkur íeið vel í návist
hvors annars. Þá góðu minningu
mun ég varðveita.
Örn Helgason.
Kristján Asmunds-
son — Minning
Fæddur 6. apríl 1907
Dáinn 31. janúar 1994
Góður maður, höfðingi heim að
sækja, er genginn á fund feðra
sinna.
Kristján var ákaflega grandvar
í orði og verki. Ég kynntist Krist-
jáni þegar hann flutti frá Akranesi
til Keöavíkur. Hann stundaði hér
vörubifreiðaakstur en það starf
hafði hann stundað á Akranesi áð-
ur. Hann var þá að flytja sig um
set og kom með nýlega bifreið til
stárfa hér í Keflavík. Hann vakti
strax eftirtekt á sér fyrir hvað hann
var fyrirmannlegur og traustvekj-
andi, honum vegnaði vel í starfi,
var fljótur að aðlaga sig að nýju
umhverfi og vinnufélögum.
Starf hans var Vörubifreiðastöð-
inni stóð ekki langt því leið hans lá
í fólksbifreiðaakstur sem hann
stundaði svo lengi sem aldur leyfði
og lög gera ráð fyrir. Kristján var
lánsamur í starfí og allsstaðar vel
liðinn.
Kristján var giftur Ragnheiði
Guðmundsdóttur og áttu þau tvö
börn sem bæði eru gift. Mér fannst
ákaflega gaman að sækja þau hjón
heim og sjá hvað allt var snyrtilegt
og fallegt á heimili þeirra og hvað
þau báru mikla virðingu hvort fyrir
öðru. Þau byggðu sér fallegt hús
ásamt dóttur sinni og tengdasyni
við Nónvörðu hér í Keflavík, en
þegar árin færðust yfir og heilsa
þeirra fór að bila fluttu þau í nýtt
hús á Kirkjuvegi 1 sem byggt var
fyrir fólk sem komið er af léttasta
skeiði. Þar leið þeim vel og þau
tóku þátt í öllu sem boðið var upp
á til dægrastyttingar og öðru sem
þar fór fram. Ég veit að sambýlis-
fólkið saknar góðs vinar í stað þar
sem Kristján var.
Ragnheiður mín, ég veit að þegar
Kristján er frá þér farinn, er sökn-
uður þinn mikill og sár eftir öll
þessi ár sem þið áttuð saman í far-
sælu hjónabandi, en ég vona að þú
eigir styrk til að standast þá raun.
Ég sakna góðs félaga þar sem
Kristján var og vona að eilífðar-
brautin verði honum greið.
Þvíaldnirhnígaeinnig
hinir
Æfin líður skammttil
nætur
Enþegarfarafornir
vinir
finn ég svíða í
hjartarætur
(Richard Beck)
Kæra Ragnheiður. Við hjónin
vottum þér og fjölskyldu þinni okk-
ar dýpstu samúð.
Magnús Þór Helgason.
Þorgeir Ragnar Guð-
mundsson — Minning
Fæddur 5. júní 1928
Dáinn 18. janúar 1994
Þorgeir frændi er dáinn. Erfitt
verður að trúa því, að aldrei verði
hann meira á Brimnesi, nema í
huga okkar allra sem dvöldumst
þar. Frændi okkar var ekki lærður
úr neinum skóla, en hann vissi samt
alltaf allt sem við spurðum um.
Óspar var hann að fræða okkur um
blóm, fjöll, öll heimsins lönd og
þeirra höfuðborgir, þótt hann hefði
aldrei til útlanda komið.
Þorgeir frændi kunni vel að meta
góðan mat og önnur sætindi. Gott
var að koma á Brimnes, við fyrst
sem krakkar til afa og ömmu, en
Þorgeir var sonur þeirra, síðan
börnin okkar í sveitina til Þorgeirs
frænda. Það var alltaf beðið með
eftirvæntingu eftir vorinu til að
fara í sveitina austur á Brimnes.
Prófum var flýtt um 2-3 daga og
skólaferðalögum sleppt til að kom-
ast sem fyrst í sauðburðinn og kým-
ar. Ferðalag var árviss viðburður.
Þá fóru allir sem gátu á báðum
Brimnesbæjunum. Þar gat Þorgeir
frændi miðlað af sínum fróðleik.
Oft var sárt að fara inn í miðjum
leik á björtum sumarkvöldum. Þá
var oft þungt í vinnufólki en þegar
Þorgeir kallaði var ósjálfrátt hlýtt,
annað dugði ekki, því mikil virðing
var borin fyrir Þorgeiri frænda.
Frændi okkar var fljótur að hlaupa.
Oft var reynt að fara í kapp við
hann, en hann var bara alltaf fljót-
ari.
Margs er að minnast og af nógu
að taka. Á sumrin var oft fjölmennt
hjá Þorgeiri, Birnu og Albert, en
mikið var um gesti og vinnufólk.
Það vom margar ánægjustundir
sem Þorgeir frændi veitti okkur og
hlýlega verður þeirra minnst. Hann
var sveit sinni góður sonur, heill
og trúr í hveiju sem hann gekk að.
Mörgum ábyrgðarstörfum sinnti
hann. Sendum ættingjum okkar
samúðarkveðjur. Blessuð sé minn-
ing hans.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Sólveig og fjölskylda,
Erla og fjölskylda.
Omar Aðalsteins-
son — Minning
Fæddur 18. febrúar 1949
Dáinn 30. janúar 1994
Góður félagi er fallinn frá, langt
fyrir aldur fram. Mig setti hljóðan
þegar ég frétti að Ómar væri dáinn.
Hann starfaði með Þjóðdansafé-
lagi Reykjavíkur í rúm 20 ár og
ávallt tilbúinn í sýningar á vegum
félagsins er til hans var leitað.
Hann var einn af okkar bestu döns-
urum og eftir því tekið hversu vel
hann bar sig. Skarð hans verður
vandfyllt.
Ómar hefur sérstaka kímnigáfu
og voru tilsvör hans oft glettin og
þess eðlis að athygli vöktu. Ég
hugsa að flestir félagar Þjóðdansa-
félagsins muni eftir þeim orðum er
hann viðhafði er hann skyldi klæð-
ast íslenskum karlamannabúningi.
Ómar var dulur og bar ekki til-
finningar sínar á torg, fordómalaus
og mælti ekki styggðaryrði til nokk-
urs manns. Hann var hrókur alls
fagnaðar á ferðum okkar erlendis
og vinur vina sinna. Hans verður
sárt saknað og erfitt til þess að
hugsa að geta ekki notið krafta
hans lengur.
Kæri vinur, ég vil f.h. Þjóðdansa-
félags Reykjavíkur þakka sam-
fylgdina á liðnum árum og sendi
aðstandendum innilegustu samúð-
arkveðjur.
Guð blessi minningu Ómars Aðal-
steinssonar.
Bjarni R. Þórðarson,
formaður Þ.R.