Morgunblaðið - 08.04.1994, Síða 9

9
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. APRÍL 1994
BrúÖarkjólar, samkvœmiskjólar, kjólföt
og smókingar og annar fatnaður.
Fataviðgerðir og fatabreytingar.
Garðatorgi, sími 656680.
Fyrsta uppboð
9. apríl!
★ Skráning bifreiða hafin
★ Seljendur borga ekki sölulaun
★ Staðgreiddir bílar
★ Fljótleg sala
★ Seljendur geta sett lágmarksverð
á bíla sína
★ Enginn geymslukostnaður
MYRARGATA 26
bílauppboð SIMI: 15755
Fólk er alltaf
að vinna
íGullnámunni:
51 milljón
Dagana 30. mars til 6. apríl voru
samtals 51.291.750 kr. greiddar út
í happdrættisvélum um allt land.
Þetta voru bæöi veglegir Silfurpottar
og fjöldinn allur af öörum vinningum.
Silfurpottar í vikunni:
Dags. Staður: Upphæð kr.:
30. mars Háspenna, Laugavegi....... 215.087
31. mars Hótel KEA, Akureyri......... 58.659
2. apríl Mónakó..................... 66.305
2. apríl Háspenna, Laugavegi..... 66.144
4. apríl Mónakó.................... 153.546
4. apríl Mamma Rósa, Kópavogi.... 85.279
4. apríl Mamma Rósa, Kópavogi.... 50.155
6. apríl Rauða Ijóniö............. 210.841
Staða Gullpottsins 7. apríl, kl. 12.50
var 9.001.212 krónur.
Silfurpottarnir byrja alltaf í 50.000 kr. og Gullpottarnir i 2.000.000 kr.
og hækka síðan jafnt og þétt þar til þeir detta.
Death in a Crowded Street:
Once We Were Shocked
By A. M. Rosenthal
NEW YORK — She died on the him and fiightcned him off. Eachtimehe J
street, near her house in Queens, retumed, sought her out and stabbed b
stabbcd todeath in the carly moming of again. Not onc person tdephoncdt
March 13, 1964. It was not much of a police during the assault; <
ry; an editor in Thc Ncw York Times called after the womanj
Iferoomheld upatl
Glæpir og afskiptaleysi
Ofbeldi og almennt afskiptaleysi almenn-
ings gagnvart því er ekki nýtt vandamál.
A.M. Rosenthal, fyrrum ritstjóri á banda-
ríska stórblaðinu The New York Times,
ritaði nýlega grein í blaðið, þar sem hann
rifjar upp frægt morðmál frá árinu 1964.
Þá vakti það mikla athygli að fjöldi fólks
er varð vitni að morði gerði ekki neitt til
að stöðva það. Fólki varð bilt við. Rosent-
hal segir að í Ijósi reynslunnar séu þau
viðbrögð nánast barnaleg.
Dauði
Genovese
I grein sinni segir Ros-
enthal: „Hún lést úti á
götu, skammt frá húsi
sínu í Queens. Hún hafði
verið stungin til bana
snemma morguns þarm
13. mars 1964. Þetta var
engin stórfrétt. Einn af
fréttastjórunum á rit-
stjórnarskrifstofum New
York Times gaf merki
með þumal- og vísifingri
sem þýddi að fréttin átti
að vera stutt.
Fjórar málsgreinar
birtust í blaðinu, ritaðar
af ungum lögreglufrétta-
ritara. Jafnvel á ritstjóm-
arskrifstofunni tóku fáir
eftir fréttinni. Tveimur
vikum síðar var Cather-
ine Genovese hins vegar
orðin heimsfræg.
Sá hálftimi sem leið
áður en hún lést af sárum
sínum hefur verið rann-
sakaður síðan í gmmt- og
háskólum og vísað hefur
verið til hans í háskóla-
fyrirlestmm og kirkju-
ræðum í leit að einhvetj-
um tilgangi.
Nokkrum dögum eftir
morðið snæddi ég hádeg-
isverð með Michael Jos-
eph Murphy lögreglufor-
ingja. Ég var yfirmaður
borgarfrétta á Times og
við ræddum afskiptaleysi
almennings gagnvart
glæpum.
Þennan sama dag, á
veitingastaðnum Emil’s
skammt frá ráðhúsinu,
sagði hann mér sögu sem
hann trúði varla sjálfur.
Við könnuðum málið og
þann 17. mars birtist á
forsíðunni frétt eftir
Martin Gansberg. Hún
hófst á eftirfarandi hátt:
„í rúma hálfa klukku-
stund fylgdust 38 virðu-
legir, löghlýðnir borgar-
ar með því er morðingi
elti konu í Kew Gardens
og réðst þrisvar sinnum
til atlögu og stakk hana.
Tvisvar sinnum hætti
hann við er raddir þeirra
eða svefnherbergisljós
trufluðu haiin og hræddu
í burtu. I hvert skipti kom
hann þó aftur, leitaði kon-
una uppi og stakk hana á
ný. Ekki eiim einasti mað-
ur hringdi í lögreglu með-
an á árásinni stóð. Eitt
vitnanna hringdi eftir að
konan var látin.“
Ef eitthvert vitnanna
38 hefði hringt er morð-
inginn réðst fyrst til at-
lögu hefði verið hægt að
bjarga lífi hinnar 28 ára
gömlu Kitty Genovese, að
sögn lögreglu."
„Veit ekki“
Áfram segir: „Þegar
blaðamenn ræddu við
vitnin sögðust sum þeirra
ekki hafa viljað skipta sér
af málinu. Einn maður
sagðist hafa verið þreytt-
ur. Flestir svöruðu er
þeir voru spurðir að því,
af hveiju þeir hefðu ekki
gert neitt: „Ég veit það
ekki.“
Er tímhm leið urðu
sum vitnanna og ná-
grannar þeirra reið.
Blaðamönnum var tjáð að
það væri óréttlátt af þeim
að halda áfram að ski-ifa
um Austin Street, þai’
sem Catherine Genovese
lést, á þennan hátt og að
hverfið væri að fá á sig
slæmt orð.
Þá höfðu blaðamenn
samband við sérfræð-
inga. Flest svör þeiiTa
voni á þá leið, sem búast
mátti við: Blablablabla.
Guðfræðingur sagði bla-
blabla kannski væri
borgin orðin „ópersónu-
leg“. Og svo sagði hann:
„Ekki hafa það eftir
mér.“ Það var það eina
fyndna í tengslum við
málið.
Lögreglan handtók
mami að nafni Winston
Moseley. Hann var fund-
inn sekur og dæmdur i
lífstíðarfangelsi.
Ekki lengur
fréttnæmt
Loks segir í grein Ros-
enthal: „En hvemig gat
það gerst að 38 vitni
gerðu ekki neitt á meðan
Catherine Genovese var
myrt? Ég fæ enn bréf,
sum frá börnum i grunn-
skóla, sem eru að kanna
Genovese-málið. Einn
kennari skrifaði mér og
sagði bömin gráta er þau
heyi’ðu söguna.
Stundum skrifa ég
börnunum og segi þeim
að kannski muni sú stað-
reynd að enn muni menn
eftir Catherine Genovese
gera það að verkum að
færri muni líta í hina
áttina.
Það er bölvuð vitleysa.
Það er erfitt að greina
börnum frá því að þvi
miður hafi dauði hennar
ekki orðið til að draga
úr sljóleikanum. Ég tel
samt að sú sé raunin. I
New York og amiars
staðar í landinu hefur
ofbeldi og áhugaleysi um
það aukist en ekki
mhmkað.
„Afskiptaleysi” er eig-
inlegá ekki fréttnæmt
lengur. Vikulega og oft
nokkmm sinnum í viku
er fólk myrt í New York
í augsýn vitna. Aftaka á
götuhomi þar sem eitur-
lyfjasala er stunduð eða
einhver týnir lífi í kúlna-
liríð úr bil er ekur fram
hjá.
Er ég ímynda mér at-
burðina þá veit ég að það
hljóta að hafa verið mörg
vitni að þeim, annaðhvort
á götunni eða þá í glugg-
um nærliggjandi húsa.
En að fólk labbi í burtu
eða fari frá glugganum
kemur mér ekki lengur
á óvart. Ég geng út frá
því sem vísu. Ef ég væri
ennþá ritstjóri myndi ég
ekki hafa fyrir því að
senda út blaðamenn í leit
að vitnum. Hið þögula
vitni er orðið það al-
gengt.
Þegar ég rifja upp nú
hvað við komust í mikið
uppnám vegna fréttar-
innar um nágrannanna,
sem vildu ekki skipta sér
af því er kona var myrt
og hvað það kom öllum
á óvart að slíkt gæti
gerst, þá finnst mér mik-
ið vatn hafa mnnið til
sjávar. Viðbrögð okkar
vom nánast barnaleg.
Hvemig er hins vegar
hægt að segja það böm-
um sem gráta er þau
heyra sögu Catherine
Genovese og af aðstæð-
unum í kringum dauða
hennar?“
Ráðstefna um borgfirska náttúrustofu
BÆNDASKÓLINN á Hvanneyri
(búvísindadeild) og Safnhús
Borgarfjarðar gangast fyrir
ráðstefnu á Hvanneyri laugar-
daginn 9. apríl um viðfangsefn-
ið: Borgfirsk náttúrustofa —
hlutverk í fræðslu, rannsóknum
og nýtingu landkosta.
Tilgangurinn með ráðstefnunni
er að vekja áhuga almenings og
fagfólks á málefninu með því að
kynna þekkingu á náttúrufari
svæðisins og benda á hvar hana
þrýtur, benda á áhugaverð við-
fangsefni á þessu sviði fyrir leik-
menn og sérfræðinga, sýna fram og að varpa ljósi á mikilvægi nátt-
á mikilvægi þekkingar vegna nýt- úrustofu fyrir menntastofnanir,
ingar landkosta t.d. með búskap, söfn í héraði og utan, svo og sveit-
fiskirækt, veiði, nýtingu vatns og arstjórnir og gera grein fyrir æski-
jarðefna, með umferð, útivist o.fl. legum tengslum þessara aðila.
Fyrirlestur um tqáklippingar
í TILEFNI af útkomu bókarinn-
ar Trjáklippingar kynnir Steinn
Kárason, skrúðgarðyrkjumeist-
ari, bókina og heldur fræðsluer-
indi um klippingu trjáa og
runna í Norræna húsinu laugar-
daginn 9. apríl kl. 14.
Sýndar verða skýringamyndir
og litskyggnur og greint verður
frá helstu atriðum er varða klipp-
ingu viðargróðurs í görðum og
garðskálum.
Viðtalstími borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins verða
til viðtals í Valhöll, Háaleitisbraut 1,
á laugardögum frá kl. 10-12 f.h.
Er þá tekið á móti hvers kyns fyrirspurnum
og ábendingum.
Allir borgarbúar velkomnir.
Laugardaginn 9. apríl verða til viðtals Guðrún Zoéga, formaður félags-
málaráðs, í stjórn veitustofnana, og Sigríður Sigurðardóttir, í stjórn Dag-
vistar barna, í fræðslu- og skólamálaráði.