Morgunblaðið - 02.07.1994, Page 20

20 LAUGARDAGUR 2. JÚLÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
AÐSENDAR GREINAR
Islenskir listamenn í London
LISTAKONURNAR Hafdís
Bennett og Helga Lára Haralds-
dóttir hafa að undanfömu sýnt
pastelmyndir og skúlptúra í St.
Martin’s Crypt Gallery i Lond-
on. Sýningin er hluti af hátíðar-
dagskrá sem haldin er í London
í tilefni af lýðveldisafmælinu.
Báðar listakonuraar komu til
London sem námsmenn en hafa
nú sest að í Bretlandi. Á mynd-
inni til hægri má sjá eitt af verk-
um Hafdisar Bennett en á
myndinni til vinstri er skúlptúr
eftir Helgu Láru.
Sýningar á sumri
MYNDLIST
Þrjár sýningar
HJÁ ÞEIM - ÚMBRA -
LISTHORN SÆVARS
_ Opið á verslunartíma, nema hjá
Úmbru, frá kl. 13-18 virka daga og
14-18 um helgar. Aðgangur
ókeypis.
LISTAHÁTÍÐ er lokið og hásum-
arið þegar yfir okkur og hvað er sjálf-
sagðara en að listrýnar blaðsins fái
sitt sumarleyfi eins og aðrir Iands-
menn? Safni eldsneyti til nýrra átaka
með haustinu. Hér tala ég einungis
fyrir mig, en starfsbróðir minn hefur
verið erlendis undanfamar vikur, en
er væntanlegur til starfa eftir mán-
aðamót og tekur að sjálfsögðu af-
stöðu fyrir sig.
Það hefur verið venja hjá undirrit-
uðum, að snúa sér að öðrum störfum
og skrifum sumarmánuðina. Rita
einungis um stærstu sýningarvið-
burðina fram í byijun september og
fyrir því er víðast hvar hefð í Evr-
ópu. Hinar minni sýningar mæta þar
af leiðandi afgangi á tímabilinu, jafn-
framt er þjóðfélagið of lítið fyrir
þessa síbylju smásýninga allt árið,
auk þess sem eðli sumra er þannig,
að rétta formið í umfjöllun um þær
telst einungis greinargóð frétt.
Eftir dijúga töm á Listahátíð, leit
listrýnirinn inn í þijú listhús í mið-
bænum og þykir rétt að geta at-
hafnasami þeirra allra að nokkru. í
Leirlistarhúsinu á Skólavörðustíg 6b,
sýnir fram til 2 júlí Jóhanna Sveins-
dóttir 27 myndverk, þar af mörg
mjög smá. Hún nam á listasviði Fjöl-
brautaskólans í Breiðholti, grafík-
deild MHÍ og loks um tíma við Art
students League í New York.
Naumast verður þó ráðið af mynd-
um hennar, að hún hafi allt þetta
nám að baki, en vinnubrögðin eru á
köflum þekkileg, eins og t.d. í verk-
unum „Móðir" (4), „Fjúkandi" (5)
og Hringrás" (27). Allar koma þær
vel til skila stefnumörkum mynd-
gerðarinnar, sem eru að minnast við
hið Iífræna í móður jörð. Vinnsluferl-
ið er mikið til í bland við forgengi-
lega hluti lífríkisins og, að viðbættum
vatnslit og prentsvertu, og eru þetta
einþrykk af ryðguðum jámplötum
unnin á frá haustmánuðum 1993 til
vors 1994. Má segja að verkin séu
óður til fölnandi lífs, biðstöðunnar í
náttúrunni, og endurnýjunar að vori.
Þeirrar hringrásar og endurhleðslu
sem á sér stað áður en öll náttúran
tekur við sér á sumri.
í Gallerí Úmbm sýnir Þorsteinn
Úlfar Bjömsson 22 myndverk, sem
skiptast í vatnslit, pastel og þurrkrít
á „venjulegan" og velúrpappír. Þetta
mun vera fyrsta einkasýning Þor-
steins, sem stundaði nám við MHÍ á
ámnum 1969-73. Hann hafði þó er
frá leið öðm fremur áhuga á kvik-
myndalist, enda nam hann um skeið
kvikmyndagerð í London. Þá hefur
hann einnig fengist við að gera högg-
myndir úr steini og sýnt þær á sam-
sýningum. Myndimar á sýningunni
hefur Þorsteinn gert á sl. fjómm
ámm og þær bera það með sér, að
það er langt um liðið frá því að hann
mundaði pensla í MHÍ forðum daga.
Öll markverð myndlisL byggist á
stöðugri þjálfun og einkum sú teg-
und, sem Þorsteinn leggur nú út af.
Þannig er eðlilegur viðvaningsbragur
yfir mörgum myndanna, en nokkrar
stinga þó í stúf fyrir formrænan
hreinleika eins og t.d. „Uppstytta við
Lómagnúp" (16) og litrænan fersk-
leika eins og t.d. „Urkoma í grennd
(4) og „Sólsetursstemmning á Auðk-
úluheiði" (21). Sýningin stendur til
12 apríl.
í listhomi Sævars Karls er um
þessar mundir eins konar innsetning,
eða blanda innsetningar og leirlistar
eftir Guðnýu Magnúsdóttur og er
þetta níunda einkasýning hennar.
Guðný er mjög vel menntuð af
hinum eldri skóla, eins og greinilega
kemur fram í verkum hennar. Hún
var á tímabili búsett í Helsingfors,
þar sem hún vann bæði sjálfstætt
og undir handleiðslu eins nafnkunn-
asta leirlistamann Finnlands í listiðn-
aðarskólanum.
Sýninguna nefnir Guðný „Lesið I
leir“ sem er réttnefni, en annars verð-
ur sýningargesturinn að treysta á get-
speki sína um hugmyndina að baki,
þó engum blandist hugur að rúnir og
forgengileikinn eigi þar dijúgan
skammt. En það sem helst einkennir
framkvæmdina er öllu öðru fremur
hið agaða handverk og hin hnitmiðaða
heildarsýn yfir rýmið við uppsetningu
verksins. Hér er allt hreint og klárt
nema umbúðimar, því að slíkt framtak
kallar á skilvirkari vinnubrögð á því
sviði, svo að sýningargesturinn sé be1>
ur með á nótunum.
Sýningin stendur til 14 júlf.
Bragi Ásgeirsson
Namos Sangfor-
ening í Lang-
holtskirkju
NORSKI karlakórinn Namos
Sangforening heldur tónleika í
Langholtskirkju í dag klukkan
17.00. Á efnisskrá verða m.a.
norsk verk og negrasálmar.
Stjórnandi kórsins er Knud
Misvær og einsöngvari Sissel
Eid. Myndin af kórnum var tek-
inn þegar hann söng á íslands-
kvöldi í Norræna húsinu sl.
fimmtudag. Kórinn var stofnað-
ur árið 1869 og fagnar því 125
ára afmæli á þessu ári.
Morgunblaðið/Halldór
Urelt kosninga-
fyrirkomulag
Breytinga er þörf
ÞAÐ ER í raun og
veru undarlegt að fólk
skuli greina á varð-
andi jafnan atkvæðis-
rétt þegar allir virðast
sammála um að hver
og einn, sem hefur
kosningarétt, skuli
hafa eitt atkvæði, ekki
að sumir skuli hafa
tvö eða fleiri atkvæði.
Þannig er þó málum
háttað sem stendur.
Úrbætur hafa verið
reyndar með flóknum
reiknikúnstum, en
vegna andstöðu íhaldssamra þing-
manna hefur ekkert raunhæft ver-
ið gert til jöfnunar, enda málið
ekki auðvelt þótt allir væru af vilja
gerðir. Flokkavaldið er engu minni
vágestur en gildi atkvæða og í
þeirra þágu eru gildandi rígbundn-
ar reglur um listakosningar, sem
öllum öðrum kæmi betur að yrði
breytt svo fljótt sem verða má.
Það getur ekki verið gæfulegt
kosningafyrirkomulag sem fæstir
kjósendur skilja og tilviljun ræður
hveijir ná kosningu.
Fijálsari kosning
Hver segir að það eigi að vera
sáluhjálparatriði að „háttvirtir"
kjósendur fái aðeins að kjósa menn
af einum lista, ekki síst eftir að
flestir ismar, ásamt hægri og
vinstri skipta ekki lengur máli?
Allir segjast vilja gera öllum til
hæfis, engin sýnileg stefna. Væri
nokkuð eðlilegra en að hver og
einn gæti kosið þann fjölda sem
kjósa á, af eins mörgum listum
og honum sýndist, eða láta það
vera og kjósa lista í heilu lagi, líki
honum það betur? Þannig gæti
atkvæðafjöldinn bak við hvem
frambjóðanda orðið misjafn á
sama lista, alls ekki endilega í
samræmi við röðun og auðvitað
Fjöldi breyttra og auðra
atkvæða í síðustu borg-
arstjómarkosningum,
segir Árni Brynjólfs-
son, gefurtil kynna að
breyting sé tímabær.
ættu líkur hans á kjöri að miðast
við það, jafnvel þótt þeir sem ofar
væm á lista næðu ekki kosningu.
Með þessu næðist persónulegri
kosning og hægt væri að styðja
góða menn og konur hvar í flokki
sem þau væm. Þjónkunin við
flokkana gæti orðið minni með
þessu móti. Breytingar á listum
nú em neikvæðar, flóknar og
gagnslitlar.
Burt með talnaleiki og
blekkingar
Með því sem hér er lagt til félli
niður leikur með uppbótarþing-
menn og „flakkara", atkvæðafjöldi
hvers og eins frambjóðanda myndi
gilda. Útstrikanir og breyting
númera, eins og nú er gert ráð
fyrir í kosningalögum er aðeins
blekking, sem nánast hefur engin
áhrif og hreyfir ekki við flokksvél-
unum. Kosningu myndu þeir hljóta
sem flest atkvæði hefðu að baki,
alveg án tillits til hvaða lista þeir
skipuðu eða hvar þeir byggju á
landinu. Einhveijir myndu halda
því fram að þetta væri of flókið,
en fullyrða má að þetta yrði ein-
faldara en núverandi
skipan mála, en e.t.v.
ekki eins aðlaðandi
fyrir flokkseigend-
urna. Að hluta til má
segja að núverandi
fyrirkomulag feli í sér
svipaða tilraun til
jöfnunar. Breytingin
myndi leiða af sér að
menn væru fúsari til
þess að slá saman fá-
mennum kjördæmum
og flokkum til að auka
líkumar á fleiri at-
kvæðum að baki sinna
manna og fá þannig
fleiri fulltrúa kjöma.
Skömmtun þingsæta í kjördæmi
væri lokið, hvert kjördæmi kysi
fulltrúa í samræmi við kjósenda-
hlutfall miðað við heild, en at-
kvæðin að baki hvers einstaklings
réðu hvort þingsæti stæði til boða.
Fleiri valkosti fyrir kjósendur
Þegar óbreyttur listi væri kos-
inn myndi hver einstaklingur á
honum fá eitt atkvæði, en þegar
einn eða fleiri (ekki allir) fengju
atkvæði myndu aðeins þeir sem
merkt væri við fá atkvæði, listarn-
ir skiptu því ekki máli sem slíkir,
heldur það fólk sem á þeim væri.
Aðvitað má gera ráð fyrir því að
aðeins þeir áhugasömustu og
minnst flokksbundnu myndu not-
færa sér þessa aðferð í byijun,
hinir myndu kjósa lista. Með þessu
myndi tvennt vinnast, jöfnun at-
kvæða næðist og menn fengju að
halda sínu gamla kjördæmafyrir-
komulagi, flokkum og listum, sem
virðist vera stórt mál fyrir suma.
í bæjar- og sveitarstjórnarkosn-
ingum er þetta einfalt í notkun,
en þar myndi fyrst og fremst nýt-
ast sú breyting að geta kosið
menn af þeim listum er kjósendum
líkaði best við og treysti til starfa.
Fjöldi breyttra og auðra atkvæða
í síðustu borgarstjórnarkosningum
gefur til kynna að breyting sé
tímabær.
Manneskjuvænar kosningar
Hugsanlegur væri sá möguleiki
að óháðir gætu boðið sig fram án
þess að vera að burðast með lista,
aðeins áskilinn fjölda meðmæ-
lenda. Þessi tilhögun er möguleg
þegar kosningarnar hætta að snú-
ast eingöngu um flokka og lista,
en hafa í staðinn frambjóðendur
og kjósendur í fyrirrúmi. — Þessi
tilhögun er manneskjuvæn! — All-
ar breytingar mæta andstöðu
vegna innbyggðrar íhaldssemi í
okkur flestum og skiljanleg er
andstaða þeirra sem hafa náð
árangri með gildandi skipulagi, en
vita ekki til hvers hið nýja leiðir.
Fyrirsjáanlegt er að draga mun
úr flokksvaldinu og flokksoddar
ættu erfiðara með að raða utan
um sig liðleskjum, sem fljóta inn
vegna úrelts kosningafyrirkomu-
lags. Röðun á lista skipti minna
máli en áður.
Góð byrjun
Þótt ekki yrði stigið það skref
til fulls, sem hér er orðað, væri
verulegur ávinningur fólginn í
þeirri breytingu einni að heimilt
væri að kjósa frambjóðendur af
fleiri en einum lista og gera kosn-
inguna þannig persónubundnari.
Mætti þetta gilda fyrir allt landið
yrði ávinningurinn enn meiri og
e.t.v. viðunandi í bili. — Enda er
það í raun aðalinnihald þess sem
hér að framan er sagt, — með fleiri
orðum.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Verktakavals.
Árni Brynjólfsson