Morgunblaðið - 26.11.1995, Síða 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 1995 B 5
En finnst þér ekki ljúft að lúra
lengur þinni spúsu hjá
á morgnana - á meðan aðrir
mega þola regn og snjá.
Þórður Halldórsson frá Dagverð-
ará varð níræður í gær og í til-
efni af því var opnuð sýning á
málverkum hans i bandaríska
sendiráðinu. Það er enginn
barlómur í honum, þrátt fyrir
háan aidur:
Fátt er hraustum manni um megn,
mapaður lífsins galdur.
Ellina klár ég komst í gegn,
kominn á besta aldur.
Halldór Jóhannesson er líka Ey-
firðingur og ámóta kokhraustur.
Hann orti þegar frændi hans
Kristján Eldjárn var kjörinn for-
seti:
Um mitt nafn er alltaf glans
eins og af gullnu letri.
Ég er frændi forsetans
og flestum mönnum betri.
fara í kynskipti fjórða hvert ár
þá fá allir það sem þeir vilja.
Andrés H. Valberg segir að aldr-
ei fáist betri forseti en Vigdís
Finnbogadóttir, sem hann kallar
engil bæði í sjón og reynd. Ekki
þætti honum verra ef næsti for-
seti yrði eitthvað í líkingu við
hana:
Eins og Vigdís allt hið góða að nýta,
á sem Vigdís frægan mælskusjóð.
Eins og Vigdís yndisleg að líta
og sem Vigdís fróð um iand og þjóð.
í síðasta vísnaþætti birtist svo-
hljóðandi fyrripartur:
Léttir huga, lífgar geð
að labba nið’rá Vísnatorg
Ekki stóð á viðbrögðum og byrj-
uðu botnar að berast þættinum
þegar næsta dag. Eðli málsins
samkvæmt er ekki hægt að birta
þá alla, en hér má sjá sýnishorn.
Móri yrkir:
Magnaður
lífsins galdur
Klæddur lörfum kem ég frá
kennslustörfum mínum.
Vísnatorg
ALÞÝÐUVÍSUR hafa meðal
annars gegnt því hlut-
verki að varðveita atburði
og frásagnir í minni þjóðarinnar.
Til þess eru þær vel fallnar vegna
þess að auðvelt er að henda reið-
ur á hrynjandi þeirra, rími og
stuðlum. Fátt er líka betur til
þess fallið að þroska málvitund
og stílbrögð ungs fólks en kveð-
skapur. Að móta hugmynd eftir
reglum bragfræðinnar kallar á
þekkingu, þolinmæði og öguð
vinnubrögð.
Til glöggvunar þeim sem ekki
rata um völundarhús bragfræð-
innar, er ástæða til að veita
nokkrar leiðbeiningar. Munu þær
birtast lið fyrir lið í næstu þátt-
um.
í ferskeytlum verður stuðla-
setning að vera hnökralaus, ann-
ars falla þær undir óvísur eða
stagl.
Stuðlar og höfuðstafur geta
annars vegar staðið saman af
sérhljóðum, þ.e. þeim stöfum sem
segja sig sjálfir. Þykir þá fegurst
að sinn sé stafur í hverjum stuðli.
Hins vegar geta samhljóðar
myndað stuðla og höfuðstaf. Þá
þarf sami samhljóði að vera í
hveijum stuðli. Ef harðir sam-
hljóðar k, p, t, fylgja samhljóðan-
um s eru þeir sérstakir stuðlar.
í fyrstu og þriðju braglínu eru
jafnan tveir stuðlar og annar
þeirra í þriðja áhersluatkvæði eða
braglið. Höfuðstafurinn er ávallt
í fyrsta áhersluatkvæði annarrar
og íjórðu braglínu.
Andrés H. Valberg yrkir fyrir
þáttinn hugvekju til þeirra sem
hafa áhuga á vísnagerð. Brugðið
hefur verið á það ráð að feitletra
stuðla og höfuðstafi til hjálpar
þeim sem vilja tileinka sér rétta
stuðlasetningu:
Tilgangur með þessum þætti
það er að yrkja vísur góðar
ef ég með þvi auka mætti
orðaforða minnar þjóðar.
Rimi og stuðlum raða saman
röðin orða falli slétt
virkilega væri gaman
ef vísan fæddist sköpuð rétt.
Auk þess mun svo orðakynngi,
æfing gefur_meiri ferð.
Alit mitt á íslendingi
alveg háð er vísnagerð.
í huga sé ég hópinn fríðan
að hnyttin staka birtist góð.
Andrés Valberg óskar síðan
að allir geti rímað ljóð.
Grímur Gíslason sendir hlýlega
vísu í tilefni af því að þættinum
hefur verið hleypt af stokkunum:
Ekki þarf að ýkja það
á ýmsan hátt má ríða úr hlaði.
Virðist fara vel af stað
vísnagerð í Morgunblaði.
Jón Eiríksson slær hins vegar á
léttari strengi:
Burt skal kasta sinni sorg
sálar glæða funa,
svo er best að bera á torg
bull og vitleysuna.
Óttar Einarsson yrkir eftir 30
ára kennslustarf og má heyra að
honum er þungt niðri fyrir:
Loks ég hörfa lúinn má
lífs úr örvabrýnum.
Vegna vinnuloka sinna kastar
Skúli Gunnarsson stéttarbróðir
Óttars fram vísu. Ekki er hann
ánægðari með lífið og tilveruna:
Fyrr ég ýmsu fékk að sinna
fátt mig dregur .nú á kreik.
Engin von og engin vinna
ellin dæmdi mig úr leik.
Lilja Þorleifsdóttir kemur auga á
björtu hlið málsins og Skúli getur
þá væntanlega tekið gleði sína á
ný:
Láttu hug þinn aldrei eldast eða hjartað -
vinur aftansólar sértu,
sonur morgunroðans vertu.
Sigurbjörn Einarsson biskup
heimsækir Vísnatorg að þessu
sinni og velur vísu eftir vestur-
heimska skáldið Stephan G.
Stephansson. Umsjónarmaður
Vísnatorgs gat þess í upphafi
samtalsins við biskup, að hann
hefði verið bekkjarfélagi og vin-
ur Sigurbjarnar sonarsonar
hans í barnaskóla.
„Vísan kom upp í hugann
Margir eru farnir að velta vöng-
um yfir því hver muni taka við
af Vigdísi Finnbogadóttur sem
forseti lýðveldisins. Nokkrir hag-
yrðingar lögðu mat á hvaða kost-
ir ættu að prýða næsta forseta,
þar á meðal Magdalena Thorodd-
sen:
Vitur bæði og velmetinn
verði nýi forsetinn,
hóflega sitji hástólinn,
hugsi um þjóðarmetnaðinn.
Ólafur Runólfsson velkist ekki í
vafa. Forsetinn á að vera kona:
Mikil reisn og menntun góð
margs sé vís um land og þjóð
hagmælt, göfug, hreinlynd, frið,
hana virðum alla tíð.
Friðrik Steingrímsson, sem sló
rækilega í gegn á hagyrðinga-
kvöldi í Deiglunni nýlega, kemur
með nýjan pól í hæðina:
Hann þarf að vera í hugsunum klár
með hörku sem lýðirnir skilja,
þegar þú nefndir
nafna minn af því
ég hef svo oft
sungið hana fyrir
börn og barna-
börn mín,“ segir
þá Sigurbjörn.
Hann segist hafa
lært vísuna
snemma á ævi sinni: „Hún er ein
af mörgum sem ég hef haldið upp
á fyrir sjálfan mig og aðra. Mér
þykir vísan falleg og lagið sem
ég hef við hana er hentugt til
þess að róa sjálfan mig og aðra.“
Skritna fugla fékk ég séð
v flögra um stræti í þeirri borg.
Þá Grétar Hannesson:
Góðir vinir gangið með
og gleðjumst nú í Bragarborg.
„Heila þökk fyrir þáttinn, megi
hann lengi lifa,“ segir í bréfi frá
Jóni Sindra Lárussyni. Þessari
hressilegu kveðju fylgir botn:
Þættinum ég mæli með
magnast gleði dvínar sorg.
Loks má nefna botn frá Ásjón í
Hafnarfirði:
Vist hefur stakan vaxið með
vorri þjóð í gleði og sorg.
Þaðan kemur líka kveðja til þátt-
arins í þremur hringhendum:
Vendum skjótt á Vísnatorg
vekjum drótt af blundi.
Enn er pótt í andans borg
ei skal hljótt á fundi.
Sláum nú hinn væna vef
vel má hlú að Brap.
Látum fljúga stuðluð stef
stöku búum haga.
Pétur styðja munu menn
meta iðju fína.
Öll skal byggðin óma senn
andans dyggðir skína. _
Fyrir næsta þátt geta vísnavinir
velt vöngum yfir þessum fyrri-
parti:
Nú er dimmt á norðurslóð
napurt morpnsárið
Pétur Blöndal
• Póstfang þáttarins er:
Vísnatorg/Morgunblaðinu,
Kringlunni 1, 103 Reykjavík
Sonur
morgunroðans
skyldan taki það ekki í mál. „Áður
þegar maður þurfti að fara að heim-
an brann alltaf á rrianni spurningin
um það hvort maður kæmi að heim-
ili sínu heilu. Núna eftir að við höf-
um misst allt þetta fólk er mér þann-
ig innanbrjósts að mér finnst heimil-
ið ekki skipta máli. Húsið mitt slapp
óskemmt en ég fékk ekki neinar
fréttir af því fyrr en laugardaginn
eftir snjóflóðið og stóð raunar alveg
á sama.“
Við Magnea ræðum saman í stof-
unni í Ólafstúni. Þrjú hús við götuna
eyðilögðust í snjóflóðinu og öll húsin
í hverfinu standa auð. Hún segist
ekki hafa neinar tilfinningar til þessa
heimilis lengur. „Það er engin sál í
húsi sem býr manni óöruggt heimili
stóran hluta ársins. Það er einskis
virði.“ Nokkrum dögum fyrir snjó-
flóð óskaði Flateyrarhreppur form-
lega eftir því við félagsmálaráðherra
að Ofanflóðasjóður leysti til sín þau
íbúðarhús sem standa á upphaflegu
snjóflóðahættusvæði á Flateyri.
Þau Páll bíða nú eftir svari ráðu-
neytisins og vonast eftir því sem
fyrst. Hún segir að þau séu að reyna
að finna húsnæði til að dvelja í fram
á vor en þá geti þau aftur flutt heim.
Framtíðin sé síðan í lausu lofti. Þau
hafi ekki ráð á að kaupa nýtt hús
nema losna við það gamla. „Það er
erfitt að þurfa að ætlast til þess að
einhver kaupi húsið manns til þess
að geta lifað eðlilegu lífi við öruggar
aðstæður en staðan er því miður
þannig,“ segir hún.
Snjóflóðahættan hefur sett mark
sitt á fjölskylduna í Ólafstúni 6 eins
og annað fólk á hættusvæðinu. „Það
er flestum eðlilegt að gleðjast þegar
fer að snjóa, það er fallegt og börn-
in geta farið á skíði og leikið sér í
snjónum. Við sem búum við snjó-
flóðahættu stífnum hins vegar upp
og fyllumst skelfingu þegar fyrstu
kornin koma úr lofti. Maður fer út
í það að afneita vetrinum.
Þetta hefur haft mikil áhrif á fjöl-
skylduna og heimilislífið. Við vorum
fjörutíu nætur að heiman í fyrravet-
ur og vorum þá í einu fleti á Brim-
nesveginum þar sem verið var að
gera húsið upp. Svo var alltaf verið
að togast á um það hvort við ættum
að fara heim eða bíða lengur. Þegar
mér tókst að koma fjölskyldunni
heim lá ég andvaka eða gekk um
gólf hálfu næturnar vegna ábyrgðar-
innar sem hvíldi á mér vegna þess
að ég hafði þrýst á fólkið mitt að
flytja heim. Þegar aftur fór að
hausta sá ég hvað börnin höfðu orð-
ið fyrir miklu áfalli í fyrra. Ég fór
að mæta tárum og ásökunum um
það hvort við þyrftum að búa í
Ólafstúni í vetur.“
Gott að búa á Flateyri
Oddvitinn er bjartsýnn á framtíð
byggðar á Flateyri, þrátt fyrir allt.
„Fólk er ákveðið í að byggja þennan
stað upp hægt og bítandi. Hraði
verksins fer eftir því hvernig okkur
gengur að fá nýtt hættumat og upp-
kaup ónotaðra og ónýtra húsa. Eg
trúi ekki öðru en að það verk verði
unnið í vetur þannig að við getum
hafist handa strax í vor. Það er mikil-
vægt svo fólk þurfi ekki að bíða lengi
í óvissunni."
Tuttugu Flateyringar létust í snjó-
flóðinu og Magnea telur að fimmtíu
dvelji nú í Reykjavík til að átta sig
á lífinu á nýjan leik eftir áfallið. Hún
segir að þetta skarð sé vandfyllt því
þótt allir skipti máli í þessu-litla sam-
félagi, hafi það fólk sem lést eða fór
til Reykjavíkur gegnt lykilhlutverki á
ýmsum sviðum. Hún vonast til þess
að sem flestir af þeim sem fóru suð-
ur treysti sér til að koma aftur heim
með vorinu en segir mikilvægt að
fólk gefí sér góðan tíma til að íhuga
framtíðina. „Sjálfri hefur mér alltaf
þótt gott að búa á Flateyri. Vissulega
eru náttúruöflin erfíð. En það skiptir
meginmáli í mínum huga að fólkið
og mannlífið sé gott þar sem maður
býr,“ segir hún.
Bendir Magnea á að næg atvinna
sé á Flateyri og að göngin í Breiða-
dalsheiði verði opnuð fyrir jól. Þá
vonast hún til að sex sveitarfélög
sameinist í kjölfar atkvæðagreiðslu
sem fram fer í byijun næsta mánað-
ar. „Ég sé Flateyri fyrir mér sem
blómlegt byggðarlag.hverfi í sameig-
inlegu sveitarfélagi. Ég verð því von-
andi ekki oddviti nema fram á vor
þegar kosið verður til bæjarstjórnar
í nýja sveitarfélaginu," segir Magnea
Guðmundsdóttir.