Morgunblaðið - 26.11.1995, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 1995 B 13
MANIMLÍFSSTRAUMAR
Eins er það talið gott fyrir húð-
ina að þvo hana upp úr hreinum
eplasafa. Til að halda hárinu
sterku og gljáandi er gott að
blanda saman við milt sjampó safa
úr einu grænu epli og þvo hárið
upp úr því, eins er gott að skola
hárið eftir þvott upp úr eplaediki.
Talandi um eplaedik, eða epla-
„cider“ þá er hann til margra hluta
nytsamlegur, t.d. gegn þreytu og
svefnleysi. Þá getur hjálpað að fá
sér tvær teskeiðar af blöndu af
hunangi og eplaediki, 1/1, áður
,en farið er í háttinn. Eplakaka,
eplamús, epla-„chutney“, eplasafi,
eða bara beint af trénu. Eplið
stendur alltaf fyrir sínu. Hér fylgja
með annars vegar uppskrift að
sniðugri eplasósu úr ensk/amer-
íska eldhúsinu, sem er afbragð
bæði með lamba- og svínakjöti,
fuglakjöti og villibráð, og hins
vegar tvær hugmyndir úr eldhúsi
móður minnar að einföldum hvers-
dagseplaeftirréttum.
Eplasósa
500 gr epli (græn),
50 gr sykur,
safi úr hólfri sítrónu,
sitthvor hnífsoddurinn af
kardimommu og kanil,
3 msk. hvítvín
solt
1. Skerið eplin í litla bita
2. Setjið eplin ásamt öllu hinu í
pott og sjóðið þar til eplin eru orð-
in að mauki.
3. Setjið sósuna í skál og berið
hana fram heita.
4. Einnig er hægt að fá sér sós-
una út á súrmjólkina á morgnana
svona til hátíðabrigða.
Mömmuepli
- Eplamauk eða eplabátar með
mjólk eða súrmjólk.
- Gróft rifið epli ásamt söxuð-
um hnetum í súrmjólk eða sýrðum
rjóma.
LOÐVÍK XIV sem Sólarkonungurinn. Vegna
ástríðu hans til að dansa neyddist hirð hans
til að vera sídansandi, og böll voru haldin
allt að þrisvar í viku.
alla læra að dansa jafn virðulega
og glæsilega og Loðvík fór fram
á. Hann tók því upp á því að þjálfa
ákveðinn hóp í að dansa fyrir hirð-
ina og dró með því mörkin milli
áhuga- og atvinnudansara, eins
og gert var í Egyptalandi til forna.
Til þess réð hann til sín dans-
meistara sem átti að leggja
grunninn að dansstíl atvinnu-
dansara. Fyrsti dansmeistarinn
var ráðinn árið 1661, þegar jafn-
framt var stofnuð Hin konung-
lega dansakaemía. Pierre Beau-
champ varð fyrstur til að gegna
þessu embætti.
Hann setti fram
grundvallarstöður
og orðaforða hins
klassíska balletts,
sem er notaður enn
í dag. Glissade, jeté
og assamblé eru
allt nöfn yfir mis-
munandi stökk í
ballett, sem voru
innleidd á tímum
Beauchamp við
Hina konunglegu
dansakademíu.
Á 300 ára tíma-
bili hafa sporin
þróast, í að verða
stærri og erfiðari
sem er eðlilegt. Á
tímum Loðvíks var
mun erfiðara að
hreyfa sig þar sem
klæðnaður var
íburðarmikill og
þungur og gaf ekki
færi á fijálsum
hreyfingum. Karl-
menn voru í háhæl-
uðum skóm og
íbúðarmiklum
jökkum, eða kjól-
um, og konurnar í
samanreimuðum
magabeltum 'sem
oft gerði þeim erf-
itt um andardrátt,
sérstaklega við
mikla áreynslu.
Dansar við hirð Lovíks kröfðust
mun minni áreynslu en klassískur
ballett gerir í dag. Til að geta
framkvæmt spor balletts í dag
þarf klæðnaðurinn að vera eins
íbúðarlítill og léttur og hægt er
og svarið er sokkabuxur og
þröngur bolur. Er það þess vegna
þess að valdhafar í dag láta sig
dans litlu varða? Eða tækju Davíð
Oddsson og kollegar hans í ríkis-
stjórninni sig betur út í líki Lovíks
XIV, í háhæluðum skóm, hnébux-
um og gulli slegnum jakka?
ÞIÓDLÍFSÞANK KR/Má aldrabfólk á stofnunum
ekki rába meiru um matarcebi sitt?
Matur og nmnnréttindi
ÉG HEIMSÓTTI rösklega níræðan mann fyrir skömmu. Hann býr á
stofnun fyrir aldraða. Þegar ég kom var hann að fara í mat. „Getur
þú beðið meðan ég borða eða viltu koma með,“ spurði hann. „Ég bara
bíð, ég hef nógan tíma,“ svaraði ég. Hann fór og ég settist inn í stofu.
Ekki hafði ég lengi setið þegar hann var kominn aftur. „Óskaplega
varstu fljótur að borða,“ sagði ég. „Það var nú nefnilega það, ég borð-
aði ekki neitt,“ svaraði hann. „Af hveiju ekki?“ spurði ég. „Af því að
mér líkaði ekki maturinn," svaraði hann.
n
eftir Guðrúnu
Guðlougsdóttur
ÞEGAR við vorum sest saman
inn í stofuna fór hann að segja
mér allt af létta um mataræðið á
stofnuninni. „Ég kann ekki við
matinn sem hér er á boðstólum,“
sagði hann. „Með-
an ég átti með
mig sjálfur þá
borðaði ég alltaf
soðinn mat. Ég er
alinn upp í sveit
og vandist því að
borða mest soðinn
mat og svo slátur.
Nú er nýlega af-
staðin sláturtíð og ég hef einu sinni
fengið hálfa lifrarpylsusneið hér.
Svona er þetta nú. Ekki hef ég
fengið svið eða sviðasultu og næst-
um aldrei er hér nýr, soðinn fiskur
á borðum. Við sem búum á þessu
heimili erum öll orðin gömul, flest
yfir nírætt. Við erum öll alin upp
við að borða mest soðinn mat eins
og kjötsúpu, fisk, slátur og gijóna-
graut. Hér sést varla slíkur mat-
ur. í staðinn er einlægt brauð og
pakkasúpur í kvöldmatinn og oft
eitthvert bras í hádeginu. Líka
alls konar pasta, sem það kallar,
og ýmislegt fleira af þessum ný-
móðins mat. Þetta fólk sem eldar
hér skilur ekki að soðinn matur
fer miklu betur í maga gamals
fólks. Fyrir utan það að því finnst
gamli íslenski maturinn miklu
betri, eins og ég hef áður sagt.
Það er eitthvað svo óheimilislegt
að geta ekki haft nein áhrif á
hvað haft er í matinn. Ég hef
stundum talað við stúlkurnar um
þetta en það ber engan árangur.
Ég er ekki að segja að hér sé
vondur matur en okkur hér finnst
hann miklu síðri en það sem við
áttum að venjast og fara miklu
ver í okkur. Við hér erum orðin
gömul og hugsum öðruvísi en ungt
fólk. En ég skil ekki af hveiju er
ekki hægt að hafa þann mat sem
við helst viljum og ólumst upp við.
Sá matur er ekki flókinn í mat-
reiðslu. Maturinn hérna er búinn
til fyrir okkur, því þá ekki að hafa
eitthvað á borðum sem okkur
finnst gott og verður gott af?“
Ég gat fáu svarað nema því að
ég væri hjartanlega sammála síð-
asta ræðumanni. Hins vegar finnst
mér þessi gagnrýni umhugsunar-
verð. Við sem byggjum þetta land
erum flest sammála um að við
viljum gera okkar aldraða fólki
sem glaðast ævikvöld. Margt af
því sem talið er til heimsins lysti-
semda getur fólk ekki lengur not-
ið þegar ellin sækir það heim fyr-
ir alvöru. Það getur lítið sem ekk-
ert farið, fáa hitt og lítið gert í
höndunum. En alltaf heldur fólk
áfram að borða. Eftir því sem lysti-
semdunum fækkar verða þær sem
eftir eru mikilvægari.
í ljósi þessa finnst mér að þeir
sem stjórna mötuneytum fyrir
aldraða ættu að leggja sig í fram-
króka við að fínna út hvað þeim
sem þeir eru með í fæði finnst
best að borða - og reyna svo að
fara eftir þeim ábendingum eftir
megni. Varla er soðinn maður
dýrari en sá brasaði. Mér finnst
ekki til mikils mælst að fólk sem
er á stofnunum fyrir aldraða hafi
tillögurétt hvað snertir mataræðið
þar. Það má ekki gleymast að
gamalt fólk hefur skoðanir og
langanir rétt eins og þeir sem
yngri eru. Það hefur skilað sínu
dagsverki vel og ætti að uppskera
virðingu og umhyggju hinna yngri.
Það er auðvitað ekki hægt að fara
eftir öllu sem þetta fólk vill, en
það mætti ábyggilega að skað-
lausu koma að einhveiju leyti til
móts við óskir þess. Slíkt myndi
gera mörgum ævikvöldið bjartara.
ettw

lötu
Drelflng: SKlfan h.f.
HÆRRA TIL ÞIN
ER KOMIN ÚT!
Björgvin Halldórsson hefur framleitt nýja geislaplötu fyrir Krossgötur
sem kemur í kjölfar metsöluplötunnar „Kom heim“ sem kom út
árið 1993- „Hærra til þín“ inniheldur gullfallega tónlist llutta af
hinum frábæru listamönnum Björgvini Halldórssyni,
Sigrúnu Hjálmtýsdóttur, Guðrúnu Gunnarsdóttur og Bjarna Arasyni.
Þetta er plata sem lætur engan ósnortinn.
KROSS
GÖTUR
B
orn giH.pi vnmt
Úgáfa:
Krossgörur
til styrktar
bygg>nsu
áfangaheimilis
fyrir stúlkur.