Morgunblaðið - 17.03.1996, Blaðsíða 24

24 E SUNNUDAGUR 17. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Miklar þversagnir
í lífi unglinganna
Um fermingaraldurfinna Hann segir að stór hluti ferm-
unglingar þörf hjá sértil þess ingarbarna alist ekki upp í
að nálgast foreldrana á meiri jafningjagrundvelli en áður um kjarnafjölskyldum og foreldrar ættu að bera sameiginlega
leið og þeir hafa sterka þörf ábyrgð á fermingunni og hafa
til þess að aðgreina sig frá samráð um hana. Hann segir
heimi fullorðinna. Áskell Örn að um fermingaraldur leiti
Kárason sálfræðingur hefur unglingar oft uppruna síns
starfað mikið með unglingum. og skoði sjálfa sig.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
ÁSKELL Örn Kárason sálfræðingur.
ASKELL Örn segir líka að ferm-
ingin sé ákveðin vígsla inn í
heim fullorðinna. Athöfnin eigi sér
fyrirmyndir í gömlum hefðum sem
ná langt út fyrir hina kristnu vígslu.
„Sumir hafa sagt að 14 ára
unglingar hafi ekki þroska til þess
að taka afstöðu til trúarinnar og
vígjast inn í kristið samfélag. Það
ætti að ferma börnin nokkrum
árum seinna. En að mörgu leyti
finnst mér þetta vera nákvæmlega
réttur aldur. Það er á þessum
árum sem unglingurinn er að taka
töluvert stór skref inn í fullorðins-
heiminn. Vitsmunalífið er að breyt-
ast, krakkarnir eru farnir að hugsa
öðruvísi og sjóndeildar-
hringurinn víkkar mikið
á þessum árum. Krakk-
arnir geta orðið tekið
meiri ábyrgð. Ég held
að það sé sérstaklega
mikilvægt fyrir foreldra
að hafa það í huga að 1 "........
það er á þessum árum sem þau
verða að fara höfða meira til
ábyrgðar unglinganna og tala
meira við þau sem skyni bornar
skepnur," segir Áskell Örn.
Hann segir að unglingarnir fær-
ist á þessum árum nær foreldrun-
um í þroska um leið og þeir fjar-
lægjast þá félagslega.
Vitsmunalífið
breytist og
sjóndeildar-
hringurinn
víkkar
„Unglingarnir hópa sig saman
og verða töluverðar hópsálir. Það
er ekki hægt að ræða um þetta
mál án þess að það komi upp slík-
ar þversagnir. Foreldrar hafa
greinilega mikla þörf fyrir nálgun
í samskiptum við unglingana og í
raun og veru hafa unglingarnir líka
þörf fyrir gott samband við foreldr-
ana. En unglingamir hafa líka
sterka þörf til þess að skilgreina
sig sem sjálfstæða einstaklinga
og taka afstöðu gegn ýmsu sem
foreldrarnir standa fyrir. Það er
að vísu einstaklingsbundið hve
langt þeir ganga í þessu. Ferlið
virðist vera hluti í sjálfstæðisþró-
-------- uninni," segir Áskell
Örn.
Unglingur á útleið
mer
Hann segir að margir
foreldrar upplifi svokall-
“ að „haltu mér - slepptu
samband við unglinginn.
Unglingurinn þarf að undirstrika
sjálfstæði sitt en um leið hefur
hann þörf fyrir meiri samskipti.
Heilmikið óöryggi skapist á þess-
um þröskuldi milli þess að vera
barn og fullorðinn. Áskell Örn
segir að samskiptin ráðist mikið
til af því hvernig samskiptin hari
Frábærar
fermingargjafir
ipakki
Fermingarverd
18.993
Elan skíði
Alpina skíðaskór
Salomon
skíðabindingar
Elan stafir
L E I G A N
ÚTIVISTARBÚÐIN
við Umferðarmiðstöðina
símar 551-9800 og 551-3072
verið þegar unglingurinn var
yngri.
„Ég sé stundum mikla erfiðleika
hjá foreldrum sem hafa haft lítið
samband við börnin. Þeir reyna
stundum með dálítið krampa-
kenndum hætti að ná sambandi
og einhverri stjórn þegar börnin
eru komin á unglingsaldur. Þetta
endar oft í valdabaráttu. En for-
eldrar sem hafa haft gott sam-
band við börn sína eiga líka oft
mjög erfitt, því þeir finna að það
hafa skapast ákveðnir þröskuldar
sem þeir komast ekki yfir. Það eru
leyndarmál í lífi unglinganna sem
þeir vilja ekki hleypa foreldrum
sínum að. Það þarf að ríkja gagn-
kvæm virðing þarna á milli, því
annars verða vandamálin erfiðari.
Foreldrið þarf að vera áfram yfir-
vald og sá aðili sem setur mörkin
og ákveður vissar reglur en líka
sá aðili sem er tilbúinn að hlusta
og sætta sig við það að unglingur-
inn er á leiðinni út og á sitt líf sem
foreldrið á ekki lengur hlutdeild í.“
Æskunni fylgir djörfung
Áskell Örn segir að gerðar hafi
verið rannsóknir í Bandaríkjunum
sem bendi til þess að unglingar
taki meira mark á foreldrum sínum
en þeir halda. Skýr viðhorf foreldr-
anna komist m.ö.o. á einn eða
annan hátt til unglinganna.
„Hins vegar er það jafn rétt að
vægi félagahópsins eykst gífur-
lega. Það er greinilega náttúruleg
þörf hjá mannskepnunni á þessum
árum að hópa sig saman. Jafn-
ingjahópurinn hefur ákveðið
stuðningshlutverk fyrir sjálfs-
myndina þegar unglingurinn er að
fara á milli tveggja heima, þ.e.a.s.
úr foreldrahúsum út í hinn stóra
heim. Þótt þessi hvöt sé eðlileg
hjá unglingunum þýðir það ekki
að foreldrarnir eigi ekki lengur að
hafa vakandi auga með því sem
gerist í þeirra lífi,“ sagði
Askell Órn.“
í kringum fermingar-
aldurinn eru margir að
öðlast sína fyrstu
reynslu í samskiptum
við hitt kynið. Askell
Örn segir að það sé
mjög áberandi hjá krökkum
Unglingarnir
nálgast í
þroska en
fjarlægjast
félagslega
á
þessum aldri hve tilbúnir þeir eru
að prófa nýja hluti og taka
ákveðna áhættu.
„Þetta hefur komið til tals, sér-
staklega í sambandi við vímuefna-
umræðuna, en það eru líka marg-
ar jákvæðar hliðar á málinu. Æsk-
unni fylgir ákveðin djörfung sem
Unglingáferðir
á Hornstrandir
Fimm daga bakpokaferð fyrir unglinga á
Hornstrandir með þaulvönum fararstjóra.
Gengið á Hornbjarg og Hælavíkurbjarg sem eru tvær
af stærri sjófuglabyggðum landsins
og fuglalífið skoðað.
Kennd notkun áttavita og landakorts.
Kvöldvðkur, varðeldur og grillveisla.
Farið verður 4. júlí, 18. júlí og 1. ágúst.
Sumarið 1995 voru farnartvær
vei heppnaðar unglingaferðir.
Verð kr. 19.500.
Innifaldar er bátsferðir, leiðsögn og fæði.
Með flugi til og frá ísafirði með
Flugleiðum kr. 27.000.
Allar frekari upplýsingar:
Vesturferðir, Ísafirði,
sími 456-5111, fax 456-5185.
virðist henni ákaflega eðlislæg.
Þessi tími er því mikill suðupottur
í lífi unglinganna og sá tími sem
þau kasta bamshamnum," segir
Áskell Örn.
Foreldrar hafi samráð
um ferminguna
Áskell Örn segir að mjög víða
verði miklir árekstrar milli foreldra
og unglinga um fermingaraldur-
inn. Af þeim þurfi þó ekki ætíð að
skapast neitt verulegt vandamál.
En hjá vissum hluta komi þó upp
alvarleg samskiptavandamál.
Áskell Örn segir að stór hluti
unglinga sem nú fermist
alist ekki upp í kjarna-
fjölskyldu. Einmitt á
þessum árum geti kom-
ið upp vandamál eftir
skilnaði eða t.d. sam-
band við fjarlægan föð-
ur. Dæmi eru um að
unglingar taki sig til fyrirvaralítið
og fari að hafa mikið samband við
það foreldri sem það hefur ekki
búið hjá og vilji jafnvel flytja til
þess," segir Áskell Örn.
Leita uppruna síns
„Það er mjög dæmigert að
þetta gerist á árunum í kringum
ferminguna. Unglingurinn er að
leita uppruna síns og skoða þenn-
an hluta af sjálfum sér. Fermingin,
sjálf athöfnin, dregur þessi mál
oft mikið fram í sviðsljósið. Ungl-
ingurinn fylgist grannt með því
hverjir koma í ferminguna og
hverjum er boðið. Gjafirriar eru
jafnvel birtingarmynd í samskipt-
unum. Ég held að það sé mjög
mikilvægt að foreldrar sem ekki
búa saman taki báðir ábyrgð á
fermingunni og hafi samráð sín á
milli. Allt sem er túlkað sem höfn-
un á svona hátíðarstundum er
sárara en annars. Oft er þetta vita-
skuld erfitt fýrir foreldra sem eru
kannski ekki vinveittir hvor öðrum
og þá líður barnið fyrir það," sagði
Áskell Örn.