Morgunblaðið - 14.04.1996, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VÐ íslendingar höfum verið
að gera okkur grein fyrir
því á seinustu árum,
hversu nauðsynlegt það
er að viðhalda jafnvægi milli sálar
og líkama - og ekki síður því að
það sé allnokk mikils virði að halda
hylkinu sem okkur hefur verið
úthlutað í góðu ásigkomulagi. Góð
heilsa er mikiis virði - en hún er
ekki gefin.
Flest okkar fæðast hraust og
með sterka líkama, en gerum það
svo að leik okkar að klúðra hreyst-
inni; höfum of mikið að gera árum
saman til að huga að ástandi lík-
amans, neytum óhollrar fæðu eða
hugum ekki að fæðusamsetning-
unni, reykjum, neytum áfengis,
beitum h'kamanum rangt þegar við
stöndum, sitjum, göngum, vinn-
um, hvílumst illa. Og svo fara alls
konar krankleikar að beija á hylk-
inu.
Það er ekkert ný bóla að við
förum svona með okkur. Virðingin
fyrir mannslíkamanum hefur allt-
af verið tæp hér. í verkum Lax-
ness má sjá ótrúlegar lýsingar á
líkamsástandi og líkamsburðum
íslendinga. í Heimsljósi segir til
dæmis frá sýslumanni þeirra Svið-
víkinga, sem „hvíldi ístruna á lær-
unum og kinnarnar á öxlunum“.
í sömu bók er Magnína heimasæta
á Fótarfæti, „digur og hörð, en
blá framaní, og hundurinn hnerr-
aði þegar hann þefaði af henni“.
Mataræði þessara tveggja persóna
eru gerð skil í bókinni; feitur mat-
ur, súr og kjöt - og er það ekkert
einsdæmi. Svo eru það hinir sem
eru krangalegir og horaðir; þjást
af ólíklegustu sjúkdómum í vefjum
og beinum. Ástæðan oftast kuldi,
vosbúð, hungur, ofbeldi, og þræl-
dómur. Verk Laxness eru full af
grotnuðum íslenskum líkömum,
utan um afskaplega dapurlegar
sálir og þegar maður veltir fyrir
sér viðhorfi landans til líkamans,
skilur maður að þetta er allt satt.
En svo hóf heilsustefnan innreið
sína og varla hefur það verið
seinna vænna, ef þjóðin átti ekki
að afmyndast í genunum.
Eitt af því sem hefur fylgt
heilsustefnunni er nudd. Það eru
ekki svo mörg árin, síðan það þótti
hálf óviðkunnaniegt að fara í
nudd. Dálítið dónalegt og maður
átti ekki að segja frá því. Sem
betur fer hefur það breyst. í dag
er sjálfsagt að fara í nudd.
í Baðhúsi Lindu er starfrækt
nuddstofa, og handverksmaðurinn
MATTIÓ. Stefánsson.
Manneskian
há mðrgum
siónarhornnm
Matti Ó. Stefánsson hefur rekið nuddstofu
í Reykjavík í nokkur ár. Hann er keflvískur
körfuboltamaður, menntaður í Banda-
ríkjunum í málefnum hugar og líkama.
Hann segir Súsönnu Svavarsdóttur frá
námi sínu og störfum, ræðir lífsgildin og
forgangsröðina, auk þess sem hann segir
frá nýrri nuddstofu sem hann er að opna.
á þeirri stofu er Matti Ó. Stefáns-
son. Hann segist ekki kalla sig
nuddara, þótt það megi svosem,
því það sé svo margt fleira sem
vinna hans snúist um. Hann stund-
aði nám við „The Institute of
Psycho and Structural Balancing
(Stofnun andlegs og líkamlegs
jafnvægis), í San Diego í Banda-
ríkjunum í þijú ár.
„Námið þar er mjög markvisst
uppbyggt. Það er svo margt fleira
kennt þar en nudd,“ segir Matti.
„Það er horft á manneskjuna frá
mörgum sjónarhornum, til að
komast að því hvað hefur valdið
því að ójafnvægi komi fram.
Ójafnvægi getur þýtt bakverkir,
axlaverkir og hvers konar önnur
vanlíðan á líkama og sál. í náminu
fólst margþætt líkamsvinna, svo
sem nudd, kínverskar aðferðir, lík-
amsbeiting, ýmiss konar æfingar
og það var einnig fjallað um mat-
aræði og sálarástand yfirleitt."
Það er oft sagt að það séu bein
tengsl milli sálarástands einstakl-
ingsins og líkamlegs ástands og
að flestir líkamlegir sjúkdómar
eigi sér upptök í sálarlífinu.
„Já,“ segir Matti „Ég nýti mér
oft þessa staðreynd til að hjálpa
fólki út úr sinni vanlíðan og ég
hef mikinn áhuga á að skoða áhrif
hugar á líkamann. Að koma sér
úr því ástandi að vera veikur fyrir
á einhveijum sviðum, má líkja við
ferðalag frá stað þar sem þú ert
ekki ánægður til staðar þar sem
þú ert ánægður.
Það segir sig sjálft að ef hugur-
inn heldur, eða trúir, að þessi nýi
og betri staður sé ekki til, þá legg-
ur enginn af stað upp í slíka ferð.
Það að fá einstaklinginn til að trúa
að þetta sé hægt, er fyrsta skrefið
„Það virðist vera að fólk beri
mismunandi líðan, eða tilfinning-
ar, á mismunandi stöðum í líkam-
anumm, til dæmis áhyggjur og
ábyrgð í öxlum, reiði sem er ekki
tjáð, safnast oft á milli herðablaða
og ótti ýmiss konar virðist oft
vera í kringum nýrnasvæðið. Það
getur verið ótti við marga mismun-
andi hluti; til dæmis fjárhagsá-
hyggjur. Það er ekkert hægt að
alhæfa í þessum efnum, en má
styðjast við þetta að einhveiju
leyti. Allar alhæfingar eru hættu-
legar - jafnvel þessi.
Það er mjög hollt að geta hugs-
að um hlutina í báðar áttir. Um
leið og við hugsum bara í eina
átt, erum við búin að setja þrösk-
uld - eða hindrun - í hugann.“
Mikilvægi snertingar
Morgunblaðið/Ásdís
í því að hjálpa honum. Erfiðasti
hjallinn er oft að fá fólk til að
átta sig á því að það sé eitthvað
hægt að gera.
Það er hins vegar ekkert nauð-
synlegt að eitthvað sé að til að
fólk fari í nudd.“
íslendingar hræddir við að
dekra við sjálfa sig
„Nuddið getur, til dæmis, verið
mjög gott við uppsafnaðri þreytu.
Það er gott fyrir fólk til að slaka
á og til að dekra við sjálft sig -
sem er mikilvægt. Þar sem þjóðfé-
lagið, sem við lifum í í dag, er
ekkert mjög manneskjuvænt, er
ekki vanþörf á því að gera eitt-
hvað til að hlaða rafhlöðurnar."
En er okkur ekki einmitt kennt
að við eigum stöðugt að hugsa um
aðra og að það sé ljótt að hugsa
um sjálfan sig - hvað þá dekra
við sjálfan sig?
„Jú, okkur hefur verið kennt
að það sé ekki í lagi að dekra við
sig. Við horfum upp á það að fólk
sjái um alla aðra og allt annað,
allt sitt líf. Og þetta er mjög al-
gengt hér. Mér hefur í rauninni
alltaf fundist það stórmerkilegt
að fólk skuli fá samviskubit yfir
því að gera einstaka sinnum eitt-
hvað fyrir sjálft sig.“
Hvað gerir þú þegar fólk kemur
til þín með eymsli hér og þar um
skrokkinn?
„Ég nýti mér kenningar og að-
ferðafræði kínversku læknisfræð-
innar, ásamt öðru til að komast
að því hvað þurfi að skoða hjá
viðkomandi. Eigum við að leita
Iausna í mataræði, líkamsbeitingu
og hreyfingarlögmálum, eða and-
legri líðan viðkomandi í daglegu
lífí?“
Hvað með bakverki - sem eru
mjög algengt mein hér. Hvað segja
þeir þér?
„Það getur verið mjög misjafnt.
Það er eitthvað í daglegu lífi fólks,
sem fer með bakið. Líkaminn gerir
alltaf það besta sem hann getur,
við þær aðstæður eða það um-
hverfí sem hann fær til að starfa
í. Ég hef rekið mig á það í minni
vinnu að ef manni tekst að bæta
þær aðstæður, eða umhverfi og
hjálpa fólki í rétta átt, þá er það
mjög fljótt að taka við sér.
Einhvers staðar las ég að fólk
safnaði bældum tilfinningum á
mismunandi staði í bakinu; til
dæmis áhyggjum og ábyrgð í axl-
irnar og sorg í mjóbakið og svo
framvegis. Hvað segir þú um það?
Matti hefur starfað við nudd í
sjö ár. Þar af í fímm ár hér á ís-
landi. Hann starfaði einnig í
Bandaríkjunum eftir að námi lauk.
En er einhver munur á Islending-
um og Bandaríkjamönnum sem
koma á nuddstofur.
Nú hlær Matti. „Já, mikill mun-
ur. Ég var með nuddstofu í eitt
og hálft ár eftir skóla, á meðan
fyrrverandi unnusta mín var að
Ijúka sínu námi. Þar komu allt
öðru vísi karakterar inn á stofuna.
Þangað slæddust alltaf öðru
hveiju til manns karakterar sem
ég hef ekki séð að séu til hér á
Islandi. Það var aðallega tengt því
að nuddið (massage) úti getur á
sumum stöðum verið tengt við
ólöglega starfssemi og þar þarf
maður alltaf að auglýsa sérstak-
lega að nuddið sé löglegt.
Það kom fyrir að bæði karlmenn
og konur buðu mér háar fjárhæðir
fyrir að fara „yfir línuna“ - þá
línu sem ég hef tamið mér í mínu
starfi. Þegar ég neitaði var venju-
lega reynt að hækka tilboðin,
þangað til ég hló og sagði: „Þetta
er ekki spurning um peninga. Það
sem þú biður um er ekki til sölu.
Þú ert á vitlausri stofu.“ Ég fann
hvað það var mikilvægt að línurn-
ar séu svona skýrar, áður en mað-
ur byijar í þessu starfi. Þess vegna
var líka mjög auðvelt fyrir mig
að höndla þetta. Hér heima hef
ég ekki lent í svona hlutum, sem
betur fer.“
Hvaða línur eru þetta?
„Maður þarf að gera sér grein
fyrir því hvað snerting er ofboðs-
lega sterk sem tæki til að hjálpa
fólki. Það er margsannað að hjá
ungviði, hvort sem það er mennskt
eða úr dýraríkinú, að það þrífst
ekki eins vel ef það missir af snert-
ingu í uppvexti. Ég var einu sinni
spurður að því hvað væri góð
snerting og hvað væri slæm snert-
ing. ^
Góð snerting telst til dæmis
faðmlag, klapp á öxl, hlýr koss frá
ástvini og svo framvegis, sem get-
ur sagt meira en þúsund orð. Slæm
snerting myndi hins vegar teljast
högg, allt líkamlegt ofbeldi, til
dæmis kynferðisleg áreitni - og
nauðgun, sem mér fínnst vera það
versta sem nokkur getur lagt á
aðra manneskju.
Við verðum að geta virt þau
mörk sem aðrar manneskjur setja
okkur. Það eru mismunandi leyfi-
leg mörk, eftir því hvernig sam-
bandið er milli fólks. Það eru til
dæmis ekki sömu mörk hjá kunn-
ingjum, eða einhveijum úti í bæ,
og hjá móður, systur eða maka.
Við verðum að virða þau mörk sem
hver setur."
Hins vegar hef ég stórar
áhyggjur af öllu þessu tali um
kynferðislega áreitni. Fólk er orðið
hrætt við að sýna hvert öðru vina-
legheit eða hlýju. Það má ekki
gerast. En til þess að það gerist
ekki, verðum við að átta okkur á
og virða þau mörk sem annað fólk
setur okkur.“
Okkur íslendingum finnst við
þurfa að basla mikið fyrir lífinu -
og gefum okkur kannski ekki mik-
inn tíma til að rækta okkur sjálf
- eða dekra við okkur. Finnst þér
munur á þessu hér og úti í Banda-
ríkjunum?