Morgunblaðið - 28.04.1996, Side 31

Morgunblaðið - 28.04.1996, Side 31
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. APRÍL 1996 B 31 SKOÐUN FYRIRSPURN TIL ÍSLENSKRA STJÓRNVALDA SAMKIPTI okkar íslendinga við Alþýðulýðveldið Kína hafa verið allmikið í sviðsljósinu á undaförn- um misserum. A síðustu árum hef- ur orðið gríðarleg breyting á mörkuðum og efnahagslífi Kín- vetja. Landið hefur opnast og fjöldi erlendra sendinefnda hefur farið þangað tii að kanna möguleika á viðskiptum. Erlend stórfyrirtæki hafa fjárfest í Kína og kínversk stjórnvöld kanna nú möguleikann á sambærilégum fjárfestingum er- lendis. Það er skoðun margra að Kín- veijar séu loks á réttri braut. En endurtekin brot á mannréttinum hafa verið svartur blettur á kín- versku þjóðfélagi um áratugaskeið og varla hægt að leggja mat á kín- verska þjóðfélagsþróun án þess að skoða stöðu mannréttinda í land- mu. Morðin óhugnanlegu Á undanförnum árum hafa ver- ið framin svo óhugnanleg mann- réttindabrot í Kína að þess þekkj- ast fá dæmi á seinni hluta 20. aldar. Við, unga fólkið í dag upp- lifðum ekki ógnir síðustu heims- styrjaldar, við upplifðum ekki hreinsanir Stalíns, né Menningar- byltingu Maós. Við horfðum hins vegar á það nánast í beinni útsend- ingu þegar þúsundir jafnaldra okkar voru myrtir með köldu blóði árið 1989. Mótmæli stúdenta hófust í Beij- ing um miðjan apríl 89 og breidd- ust út til stærstu borga Kína - og á örskömmum tíma varð til vísir að lýðræðishreyfingu í land- inu. Þann 13. maí 1989 hófu nokk- ur hundruð stúdentar hungurverk- fall til að krefjast lýðræðislegra umbóta í landinu. í kjölfarið streymdu hundruð þúsunda Kín- verja á torg hins himneska friðar til að sýna stuðning sinn. Þann 18. maí var talið að um ein milljón manna hefði verið komin saman á torginu. Aðfaranótt 4. júní 1989 létu svo kínversk stjórnvöld til skarar skríða. Skriðdrekar og vopnaðir hermenn réðust inn á torgið. Bob Ilawke, _sem þá var forsætisráð- herra Ástralíu, flutti ávarp á minningarathöfn sem haldin var í þingsal Ástralíu nokkrum dögum eftir atburðinn. Þá vitnaði hann til sjónarvotts sem skýrði svo frá: „Ekið var yfir stúdentana með þungum herflutningavögnum og skriðdrekum sem síðan óku fram og aftur yfir lík hinna látnu þar til þau voru orðin að mauki einu. Eftir það var jarðýtum ekið inn á torgið og líkamsleifum ýtt saman í hrúgur, sem síðan var kveikt í af hermönnum með eldvörpum.“ Svo mörg voru þau orð. Að minnsta kosti eitt þúsund manns voru drepnir þessa nótt. Viðbrögð þjóða heimsins voru ■ öll á einn veg. Morðin voru for- dæmd harkalega. Þetta átti við ríkisstjórn Islands, forseta Frakk- lands, forseta Bandaríkjanna, for- sætisráðherra Bretlands og fleiri. Samskipti íslands og Kína voru í algjöru lágmarki næstu misseri og engum datt í hug að þiggja boð um opinbera heimsókn, hvað þá að taka þátt í viðræðum um við- skipti landanria. í dag, rúmum sex árum seinna, er sá varla maður með mönnum sem ekki hefur farið í opinbera heimsókn til Kína, samninganefndir eru farnar að ræða um gagnkvæm viðskipti og fjárfestingar, og á köflum lítur út fyrir að Kína sé að verða ein helsta vinaþjóð okkar íslendinga. Hvað hefur breyst á, þessum sex árum? Hafa átt sér stað um- bætur í Kína? Hefur átt sér stað þróun í átt til aukins lýðræð- is? Kínverjar hafa opn- að landið fyrir erlend- um sendinefndum, kapítalisminn hefur haldið innreið sína, talað er um efnahag- sundrið í Kína og að stærsti markaður heims sé að opnast. Maður skyldi ætla að breytingar hefðu orðið í mannréttinda- málum samhliða þessu öllu. Það er þess vegna sláandi að skoða ársskýrslur Amnesty Internati- onal um Kína. Hinar bláköldu staðreyndir Staðreyndirnar eru þær að mannréttindabrot í Kína verða al- varlegri með hveiju árinu sem líð- ur. Árið 1994 voru 2.496 Kínveijar dæmdir til dauða af stjórnvöldum og 1.791 tekinn af lífi. Þetta eru miklu hærri tölur en á árunum 1990-1993. Samkvæmt kínversk- Mannréttindi eru ekki afstæð, þau eru algild. Það réttlæta engar menningarlegar, þjóð- félagslegar eða trúar- legar aðstæður þá með- ferð sem einstaklingar í Kína hafa orðið að þola, skrifar Páll Magnússon. Það sé alltaf, alls staðar rangt að drepa fólk fyrir að hafa skoðun. Páll Magnússon Afstæð mannréttindi séu ekki til. um lögum er dauðadómur viðurlög við yfir sextíu tegundum afbrota, þar með talin afbrot á borð við spillingu. Þúsundir voru sendar í svo- kallaðar vinnubúðir til endur- menntunar, en þangað er fólk sent til að losna við „ranghugmyndir" um Alþýðulýðveldið. Þetta fólk fær engan dóm, engin réttarhöld. Lög- reglan bara ákveður að senda það í burtu. Þau rök hafa komið fram að ekki sé hægt að hafa áhrif á kin- verskt samfélag með þvingunum af neinu tagi, áhrifum sé einungis hægt að ná með samskiptum þjóð- anna. Því sé rétt að þiggja opinber boð og fara í opinberar heimsókn- ir. Þar sé hægt að koma okkar athugasemdum við mannréttinda- brot kínverskra stjórnvalda á fram- færi, en ekki með öðrum hætti. Þess vegna beri okkur íslendingum að opna sendiráð í Kína og hefja samningaviðræður um viðskipti þjóðanna. Þetta er auðvitað gild skoðun, en ef það er stefna íslenskra stjórn- valda að velja þessa aðferð til að hafa áhrif á kínversk stjórnvöld, hvetja þau til lýðræðis og afnáms mannréttindabrota, þá ber okkur skylda til að meta það hlutlaust hvort þessi aðferð skili árangri. Frá árinu 1989 hafa kínversk stjórnvöld unnið markvisst að því að opna landið eins og það hefur verið kallað. Staðreyndirnar eru þær að á þessum tíma hefur dauðadómum fjölgað, aftökum hefur ijölgað, harðræði Kín- veija í Tíbet hefur ekk- ert breyst, mannrétt- indasamtök eru bönn- uð, samviskuföngum fjölgar og svo mætti lengi telja. Aukin samskipti vestrænna ríkja við Kína hafa því ekki leitt til bætts ástands í mannréttindamálum. Atburðirnir á torgi hins him- neska friðar eru einir ógnvænleg- ustu atburðir sem við, unga fólkið, höfum orðið vitni að, og það í beinni sjónvarpsútsendingu. Þess vegna brennur þetta mál á okkur. Ungt fólk í Kína, sem statt var á torginu trúði því að vera þeirra og mót- mæli hefðu eitthvað að segja. Og augu heimsins hvíldu á þeim. Hveijum datt í huga að þeim yrði gert mein fyrir framan vestrænar myndavélar. Þótt það hefði hvarfl- að að þeim að einhvetjar fórnir yrðu færðar, þá hafa þau án efa verið sannfærð um að þær fórnir yrðu einhvers virði. Leikflétta gengur upp Hvað er það sem hefur breyst í Kína á rúmum sex árum? Ekkert. Tíminn hefur liðið, og við höfum gleymt. Fyrnast fjöldamorð á sex árum? Ef aftur kæmi upp sama staða í Kína nú og í júní 1989, myndu kínversk stjórnvöld ekki hugsa sig tvisvar um. Viðbrögð þeirra yrðu nákvæmlega þau sömu nú og þá, vegna þess að þau kom- ust upp með það. Og þá myndu íslensk stjórnvöld fordæma aðgerð- irnar, og samskipti þjóðanna liggja niðri í nokkur ár, en svo yrði aftur farið í heimsóknir og kínverskar sendinefndir færu að koma hingað. Fyrningartíminn er stuttur. Leikflétta Kínveija er að ganga upp. Það hafa engar breytingar orðið á kínverskum stjómarháttum. Það eru meira að segja sömu menn sem taka á móti íslenskum sendi- nefndum og tóku ákvörðunina fyrir sex árum. Þetta var nefnilega póli- tísk ákvörðun. Það voru ekki her- menn sem ákváðu að drepa fólkið. Það voru ráðherrarnir. Þeir vissu að þeir þyrftu að þola tímabundinn skell í alþjóðlegu samstarfi í nokkur ár, en voru tilbúnir að taka hann í skiptum fyrir völdin og viðhalda óbreyttu ástandi. Og við erum að kokgleypa allt saman. Þjóðir heims sameinuðust í bar- áttunni fyrir afnámi aðskilnaðar- stefnu í Suður-Afríku. Það er ríkj- andi skoðun að ef ekki hefði komið til aðgerða vestrænna ríkja sæti Nelson Mandela enn í fangelsi og réttur svartra væri jafnlítil! og áður var. Efnahagsleg, menningarleg og félagsleg einangrun knúði á breyt- ingar í landinu. Það var sama á hvaða vettvangi var, alls staðar voru Suður-Afríkumenn einangrað- ir. Því má ekki gleyma að baráttu- menn gegn aðskilnaðarstefnunni i Suður-Afríku mæltust til þess við vestræn ríki að efnhagsþvingunum yrði beitt. I Kína heyrum við ekk- ert í þessum hópum, því ætli ein- hver sér að stofna slíkan hóp þar, eða ræða mannréttindamál almennt er hann handtekinn. Slíkur hópur var myrtur á torgi hins himneska friðar, þegar hann barðist fyrir lýð- ræði. Sérstaða okkar Lítil þjóð getur haft mikil áhrif á alþjóðavettvangi. ísland er í fremstu röð hvað varðar mannrétt- indi þegnanna og við erum ein ör- fárra þjóða sem erum með bann við dauðarefsingum bundið í stjórnar- skrá. Við erum ein örfárra þjóða sem hefur aldrei orðið þess vafa- sama heiðurs aðnjótandi að komast í ársskýrslu Amnesty International. Af hveiju látum við staðar numið heima hjá okkur? Koma okkur ekki við brot gegn meðbræðrum okkar í öðrum löndum? Og ef svo er, hvað erum við þá að fordæma mannrétt- indabrot yfirleitt eins og við gerðum 1989 gagnvart Kínveijum? Nei, við eigum að gæta bræðra okkar og systra og við eigum að gera það af heilum hug. Ekki um stundarsak- ir og ekki bara á meðan allir hinir gera það. Það er ekkert verra að standa einn á sannfæringu sinni en að gera það með öllum hinum. Spurt er hvar eigum við að draga mörkin. Mannrétti þjóðfélagshópa eru fótumtroðin af stjórnvöldum í fjölmörgum ríkjum heims. Eigum við að slíta stjórnmálasambandi við þau öll? Við verðum að treysta þing- mönnum okkar til að draga þessi mörk. Við kjósum þá og treystum til að taka ákvarðanir um þætti sem snerta hagi okkar og framtíð. Við verðum þvi að treysta þeim einnig til að fordæma stjórnvöld annarra ríkja ef siðferðisvitund okkar sem þjóðar er misboðið, og fylgja for- dæmingunni eftir. Þegar ráðamenn okkar hitta aðra þjóðarleiðtoga að máli á í öllum tilfellum að taka upp umræðu um mannréttindamál við- komandi ríkja, séu þau í ólestri. Mannréttindi eru algild- ekki afstæð Mannréttindi eru ekki afstæð, þau eru algild. Það réttlæta engar menningarlegar, þjóðfélagslegar eða trúarlegar aðstæður þá meðferð sem einstaklingar i Kína hafa orðið að þola. Það er alltaf, alls staðar rangt að drepa fólk fyrir að hafa skoðun. Afstæð mannréttindi eru ekki til. Við fæðumst öll í þennan heim með réttinn til að lifa, réttinn til að tjá okkur, hafa okkar skoðan- ir og réttinn til að hafa áhrif á stöðu okkar, land og þjóð. Þennan rétt á enginn að geta tekið af okkur. Því skorar undirritaður á utanrík- isráðherra íslands að beita sér fyrir því að íslensk stjórnvöld myndi sér skýra og opinbera stefnu í málefn- um gagnvart ríkjum sem bijóta mannréttindi þegna sinna og að beita sér fyrir því á Alþingi, í ríkis- stjórn og á alþjóðavettvangi, að augum manna verði beint að síend- urteknum mannréttindabrotum og morðum í Kína. Að stjórnmálasam- band ríkjanna verði endurskoðað, og kínversk stjórnvöld verði beitt öllum þeim þrýstingi sem til þarf til að þau hverfi af þeirri braut sem þau eru á í dag. Við getum ekki og við megum ekki horfa framhjá þeim hörmungum sem saklaust fólk verður fyrir. Eða eins og skáldið Tómas Guð- mundsson sagði: „Því meðan til er böl sem bætt .þú gast, og barist var á meðan hjá þú sast, er ólán heimsins einnig þér að kenna.“ Höfundur er varaformaður Sambands ungra framsóknarmanna og varabæjarfulltrúi í Kópavogi. 50 ár liðin frá stofn- un Hvera- gerðis- hrepps ÍBÚAR Hveragerðisbæjar fagna í ár þeim merku tíma- mótum að fimmtíu ár eru liðin frá því að Hveragerði varð sjálfstæður hreppur. Ýmis hátíðahöld eru fyrir- huguð á árinu í tilefni þessa, en sérstakur hátíðarfundur bæjarstjórnar verður haldinn mánudaginn 29. apríl að Hótel Hveragerði og hefst hann klukkan 17. En þennan sama dag fyrir 50 árum var fyrsti hreppsnefndarfundur hins nýja sveitarfélags haldinn. Hátíðarfundur bæjarstjórnar markar upphaf hátíðarhald- anna vegna 50 ára afmælisins en aðalhátíðin verður hins veg- ar 6. júlí í sumar. Á hátíðarfundinum verður meðal annars kynnt dagskrá hátíðahaldanna, gjafir afhent- ar bæjarfélaginu og sérstök afmælissamþykkt bæjar- stjórnar samþykkt. Fundurinn er öllum opinn en að honum loknum býður bæjarstjórn uppá kaffiveitingar. BRIDS Umsjón Arnór G. Ragnarsson Frá Skagfirðingum og b. kvenna í Reykjavík Eftir 2 kvöld í parakeppni (sem jafnframt er eins kvölds tvímenn- ingur og opinn öllum) er staða efstu para þessi: Inga Lára Guðmundsd. - Unnur Sveinsdóttir 363 Sigrún Pétursdóttir - Sveinn Sigurgeirsson 354 GuðbjörgJakobsdóttir - Þorleifur Þórarinsson 328 Karólína Sveinsdóttir - Lárus Hermannsson 326 Dúa Ólafsdóttir - Margrét Margeirsdóttir 326 Kristín Jónsdóttir - Sigurður Karlsson 324 Síðasta kvöldið verður spilað næsta þriðjudag í húsnæði Brids- / sambandsins í Þönglabakka og hefst spilamennskan kl. 19.30. Þriðjudaginn 7. maí verður svo eins kvölds tvímenningur, upphitun fyrir landsmótið í parakeppni og verður þá spilað í Drangey, að venju. Bridsfélag byrjenda Sl. mánudag var spilaður Howell tvímenningur með þátttöku 8 para, en það er með minna móti og vil ég nota tækifærið hér til að hvetja þá sem eru að byija að spila að mæta í skemmtilega keppni. Ann- ars urðu úrslit kvöldsins þannig: Kristjana Halldórsdóttir - Eggert Kristinsson 77' Margrét Viðarsdóttir - Valdimar Guðmundsson 71 Guðrún Gestsdóttir - Erla Bjarnadóttir 65 GLEÐILEGT I VORTISKAN KOMIN! LAUGAVEGI 20 • SIWU 552-5040 FÁKAFENI 52 .811711568-3919 KIRKJUVEGI 10 •VESTM • SÍMI 481-3373 LÆKJARGÖTU 30 HAFNARF. • S. 5655230

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.