Morgunblaðið - 24.08.1996, Blaðsíða 21

Yfir 20 tegundir
afsófaborðumá lager
-Ýmsarviðartegundir
ÖÐRUVÍSIHÚSGÖGN
Frekari ann-
markar kvóta-
kerfisins
Hjálmar Árnason
KVOTAKERFIÐ er
umdeilt. Ég hygg að
aldrei muni sú stund
renna upp að stjórnun
fiskveiða verði tilefni
allshetjar sáttar í þjóð-
félaginu. Til þess eru
hagsmunir of ólíkir og
vísindin takmörkuð. Á
kvótakerfinu eru vit-
anlega nokkrir aug-
ljósir meinbugir. Að
framan hefur verið
getið um hið svo-
nefnda kvótabrask. Til
viðbótar má nefna
úrkastið alræmda. Ég
trúi frásögnum sjó-
manna um að fiski fyrir tugi eða
hundruð milljóna sé kastað í hafið.
Er þar ekki bara um að ræða undir-
málsfisk heldur og tveggja/þriggja
nátta netafisk sem og stærstu fisk-
ana úr fullvinnsluskipum (sem vél-
arnar ráða ekki við). Þá mun al-
Þjóðarbúið má varla við
því, segir Hjálmar
Arnason í síðari grein
sinni, að skilja 100 til
300.000 lesta verðmæti
eftir óveidd í sjónum.
gengt að sjómenn velji verðmæt-
ustu fiskana úr afla sínum til þess
að gera takmarkaðan kvóta sinn
sem verðmætastan. Þarna virðist
þjóðfélagið missa af verulegum
verðmætum. Hér er um að ræða
eitt alvarlegasta mál í sjávarútvegi.
Benda má á að kvótasetning á
loðnu hefur leitt til þess að á síð-
ustu árum hefur það sjaldan gerst
að loðnukvótinn veiddist allur.
Kvótaskipin hafa einfaldlega ekki
komist yfir aflann. Samtímis bíða
önnur skip, án kvóta, verkefnalaus
við bi-yggju. Þetta vilja ýmsir kalla
kerfisnauð er beinlínis vinni gegn
þjóðarhagsmunum. Hvers vegna
skyldi ekki mega bæta skipum inn
í loðnuveiðar á einhvetjum tíma-
punkti þegar sýnt er að kvótinn
náist ekki allur? Þjóðarbúið má varla
við því að skilja 100-300.000 lesta
verðmæti eftir óveidd í sjónum.
Næstu skref
Þrátt fyrir ýmsa alvarlega ann-
marka á kvótakerfinu hef ég ekki
séð neina allsherjarlausn sem er
betri. Því hlýtur að vera rökrétt
að vinna á ýmsum meinbugum
kvótakerfisins.
Á síðasta þingi voru samþykkt
lög, byggð á sameiginlegri tillögu
flestra hagsmunaaðila í sjávarút-
vegi og miða að bættri umgengni
um auðlindina og er m.a. ætlað að
taka á þætti úrkasts. Þó að ýmsir
hafi efasemdir um efni laganna
verður fróðlegt að sjá þau í fram-
kvæmd. Tilgangurinn er skýr og
nauðsynlegur en reynslan mun
skera úr um efndir. Með setningu
svonefndra laga um smábáta v.ar
tekin sú pólitíska ákvörðun að festa
13,9% af þorskaflanum við smá-
báta (trillur). Segja má að þar hafi
verið stigið fyrsta skrefið í þá átt
að ákvarða hvernig liluti aflans
skuli veiddur. Að baki liggja marg-
þætt rök. Má þar nefna byggðapóli-
Lík, rekstrarleg rök, vistfræðileg,
atvinnuleg o.s.frv. Nú er eðlilegt
að skoða næstu skref. Getur verið
hyggilegt að binda í lög hvernig
uppsjávarfiskur skuli veiddur. Er
þá átt við að festa hluta heildar
kvótans við frystitogara, annan
hluta við netabáta,
línubáta o.s.frv. Hér
er um erfitt og við-
kvæmt mál að ræða.
Rök mæla með og á
móti. En sömu rök
gilda í raun þarna og
um 13,9% á smábát-
ana. Þetta fyrirkomu-
lag gæti létt á spennu
innan greinarinnar og
tekið á leiguliðavand-
anum jafnframt. Hins
vegar má ekki gleyma
því að kröfur fiskkaup-
enda á erlendum mörk-
uðum verða alltaf
ákveðinn útgangs-
punktur. Ferlið snýst ekki bara um
að veiða heldur og ekki síður um
að selja á sem hæstu verði. Hvern-
ig veiðar henta markaðinum hverju
sinni? Þau sjónarmið verða að vera
gildandi og lög mega ekki leiða til
stífni og lítils sveigjanleika hvað
þann þátt áhrærir. Þá mega lög
heldur ekki hindra eðlilega fram-
þróun í sjávarútvegi. Þjóðarhags-
munir eiga að ráða. Hvaða aðferð
gefur mestan arð með sem minnst-
um tilkostnaði fyrir þjóðarbúið í
heild sinni? Það eru örugglega ekki
þjóðarhagsmunir að leiða atvinnu-
leysi yfir okkur með fiskveiðistjórn-
un.
Áður hefur verið bent á „brask-
ið“ og hið óbeina styrkjakerfi sjáv-
arútvegs ásamt tengslum þess við
hugmyndir manna um veiðileyfa-
gjald. Af framansögðu má ljóst
vera að mörg viðkvæm mál bíða
næsta þings á sviði sjávarútvegs.
Hins vegar má ekki gleyma því
að þeir sem útgerð og vinnslu
stunda, smáir sem stórir, þurfa
að hafa festu og öryggi til að geta
byggt upp traust fyrirtæki í sjáv-
arútvegi.
Höfundur er alþing'ismaður fyrir
Reykjaneskjördæmi.
Leiðari Morgunblaðsins
18. ágúst leiðréttur
Leiðarhöfundur
Mbl. sl. sunnudag 18.
ágúst Qallar efnislega
um skattamál svo og
ákvarðanir um breyt-
ingar á skattalöggjöf-
inni.
í leiðara blaðsins
segir orðrétt:
„Hingað til hafa
ákvarðanir um
skattabreytingar ver-
ið teknar nánast fyrir-
varalaust og með
þeim hefur forsendum
fyrir Qárráðstöfunum
borgaranna marg-
sinnis verið gjör-
breytt. Það eru auðvitað óþolandi
vinnubrögð".
Hér er ekki rétt með farið. Ég
vil í því sambandi vekja athygli á
vinnubrögðum ríkisstjórnar Geirs
Hallgrímssonar 1974-78 (Sjálf-
stæðisfl. og Framsóknarfl.) sem
beitti sér fyrir nýrri löggjöf um
tekjuskatt og eignarskatt en í
minn hlut kom sem fjármálaráð-
herra undirbúningur og meðferð
málsins á Alþingi.
í stefnuræðu forsætisráðherra
25. okt. 1976 og í fjárlagaræðu
minni 28. okt. kom fram hver yrðu
helstu stefnuatriði þess frumvarps
sem flutt yrði um skattamál síðar
á þinginu. Áður hafði verið hugað
að ýmsum þáttum skattamála í tíð
forvera minna þeirra Magnúsar
Jónssonar og Halldórs E. Sigurðs-
sonar.
í framhaldi af því starfí skipaði
ég nefnd alþingismanna og emb-
ættismanna fjármálaráðuneytisins
til að vinna að frumvarpi um tekju-
skatt og eignarskatt sem lagt var
fram á Alþingi í upphafi árs 1977.
Fjárhags-og viðskiptanefndir
þingsins fengu síðan frumvarpið
til umfjöllunar. Það var sent til
umsagnar fjölda aðila sem skiluðu
ítarlegum atliugasemdum og
ábendingum.
Á milli þinga var síðan unnið
áfram að málinu, athugasemdir
Matthías Á.
Mathiesen
og ábendingar skoð-
aðar. Að þeirri vinnu
lokinni var frumvarpið
endurflutt og breytt í
ýmsu. Það var síðan
samþ. á Alþingi 6. maí
1978, með gildi-
stökuákvæði 1. jan.
1979 og því í fyrsta
sinn til skattaálagn-
ingar árið 1980.
Hér var ekki verið
að taka ákvarðanir án
fyrirvara, heldur bein-
iínis þau sjónarmið
höfð að leiðarljósi "að
breyta ekki forsendum
borgaranna fyrir fjár-
ráðstöfunum þeirra fyrirvaralaust.
Með það í huga lauk ég umræðum
um frumvarpið og sagði:
„Það er gert ráð fyrir því að
þessi skattalög taki gildi 1. jan.
1979, þannig að athafnir manna
frá og með þeim degi taki mið
af þeim skattalögum sem gilda
frá næstu áramótum, og er því
eðlilegt - að mínum dómi - skyn-
samlegt og vil ég segja rétt sið-
ferði gagnvart skattborgurunum
- að þeir fái um það vitneskju
með nokkrum fyrirvara við hvaða
skattalöggjöf þeir muni
búa“.(Alþt. 1977 -78 B umræður
bls. 4636) Síðan þetta gerðist á
Alþingi eru rúm 18 ár og ekki
Þau sjónarmið voru höfð
að leiðarljósi, segir
_
Matthías A. Mathies-
en, að breyta ekki for-
sendum borgaranna
fyrir íjárráðstöfunum
þeirra fyrirvaralaust.
von að menn muni slíkt. Aðalatr-
iðið er að leiðarahöfundur Mbl.
telur ástæðu til þess að vekja
athygli á þessum réttlátu sjónar-
miðum sem enn eru í fullu gildi
í dag og ég er að sjálfsögðu sam-
mála. Gleymskan fyrirgefst ef
þeir leiðrétta sem muna betur.
Höfundurerfv. fjármálaráðherra.
Ert þú
EINN
í heiminum
Hefurðu engan að
tala við?
VINALÍNAN
561 6464 • 800 6464
öll kvöld 20 - 23
^oss
+

Suðurlandsbraut.
Helgardvöl í heimsborg
fyrir líkama og sál
Listasöfn, leikhús og
lífsins lystisemdir
Boston
á mann í tvfbýli í 3 daga
í nóvembcr*.
'InnifalW: Flug, gisting ogjlugvallarskattar.
Hafðu samband viö söluskrifstofur okkar, umboðsmenn, ferða-
skrifstofumar eða söludciid Flugleiða í síma SO SOÍOO
(svarað mánud. - föstud. kl. 8-19 og á laugard. kl. 8 -16).
FLUGLEIÐIR
Traustur íslenskur ferðafélagi
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 1996 21
AÐSENDAR GREINAR