Morgunblaðið - 06.07.1997, Qupperneq 18

18 SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENDAR BÆKUR
Lögregluhelja í
íslenskum lopa
John Sandford: „Sudden
Prey“
Berkley 1997. 390 síður
Tvær konur fremja bankarán í
upphafi spennusögunnar „Sudd-
en Prey“ eftir John Sandford.
Þær eru undir eftirliti lögregl-
unnar sem bíður þeirra fyrir utan
bankann. Vitað var að þær höfðu
eitthvað misjafnt í hyggju en
þær fengu að fara inn í bankann
óáreittar og fremja ránið rvo
hægt væri að grípa þær glóð-
volgar á vettvangi. Konurnar
þessar eru þungvopnaðar og
samviskulausar og hinir verstu
óþokkar. Þær skjóta gjaldkera í
andlitið af því þær héldu að hann
væri að brosa að þeim. Þegar
þær koma út úr bankanum lætur
lögreglan loks til skarar skríða
og hefst skotbardagi og þær
falla í valinn. Málinu lokið? Bara
ekki! Þær áttu sér eiginmann og
bróður, La Chaise að nafni, tukt-
húslim sem sleppur úr haldi
fangavarða við jarðarför varg-
anna tveggja og gerir það að
ljósi lífs síns ásamt tveimur við-
líka biluðum félögum sínum að
elta uppi fjölskyldur lögreglu-
mannanna, sem áttu þátt í dauða
kvennanna, og senda í Edens
fína rann.
Þar með hefst langur elting-
arleikur þessa fremur slappa
hefndartryllis. Annars vegar
segir af því hvemig hinir illa
innrættu hefndarenglar gera
árásir á lögreglumennina og fjöl-
skyldur þeirra og fara úr einum
stað í annan, drekka sig fulla,
ræna banka, eiga fremur
óspennandi samræður og eru
ótrúlega sárir og svekktir út í
kerfi sem stingur kónum eins
og þeim og þeirra kvenfólki í
fangelsi eða drepur í skotbardög-
um. Þeir eru með lítil tár tattó-
veruð undir augunum, eitt fyrir
hvert morð sem þeir hafa fram-
ið. Hins vegar segir af því hvern-
ig lögreglan reynir hvað hún
getur að veija fjölskyldur sínar
og sjálfa sig og hvernig hún
reynir að hafa upp á glæpa-
mönnunum og hvemig hún notar
t.d. fjölmiðlana í þeim tilgangi.
Eru lögreglumennimir mjög
samheldinn og atorkusamur
hópur utan einn sem lendir í
bragðvondu þegar hann tekur
að veita morðingjunum persónu-
legar upplýsingar og reyna að
koma þeim fyrir kattamef í leið-
inni, í hliðarsögu sem er veik-
byggð svo ekki sé meira sagt.
John Sandford er höfundar-
nafn blaðamannsins John Camps
er unnið hefur til Pulitzerverð-
launa á vettvangi blaðamenns-
kunnar. „Sudden Prey“, sem
verið hefur á metsölulista The
New York Times um nokkurt
skeið í vasabrotsformi, er tíunda
bók höfundarins og sú áttunda
sem fjallar um lögreglumanninn
Lucas Davenport og hans menn.
Allar eru sögumar með orðið
„prey“ eða bráð í titlinum eins
og „Rules of Prey“, sem er fyrsta
bók höfundarins, „Shadow
Prey“, „Eyes of Prey“ og þar
fram eftir götunum. Davenport
þessi er snaggaralegur lögreglu-
maður og greindur vel og hefur
athyglisverðan fatasmekk, klæð-
ist t.d. íslenskri ullarpeysu á ein-
um stað í þessari nýju sögu.
í fyrri bókum Sandfords hefur
Davenport fengist við hin erfið-
ustu mál og staðið í eltingarleikj-
um við harðsvíraða glæpamenn.
Í tveimur bóka hans hefur lækn-
irinn ógurlegi Michael Bekker
komið við sögu en hann er nk.
Hannibal Lecter Sandfords,
„snjallasti og hættulegasti mað-
ur“ sem Davenport hefur komist
í kynni við. Annar hættulegur
morðingi er ísmaðurinn og enn
einn er þjófur sem sker upphafs-
stafína í nafni fallegrar konu
sem hann þráir í fórnarlömb sín.
Illmennin í „Sudden Prey“ gera
ekki mikið fyrir spennuna. Þeir
hafa ekkert til að bera sem ger-
ir óþokka spennusagnanna
áhugaverða eða margræða. Þeir
eru þöngulhausar sem ganga
fyrir hefndardrápum á einstak-
lega hæpnum forsendum og gefa
lítið fyrir sitt eigið líf. Þeim fylg-
ir ódýrt ofbeldi, sem Sandford
reynir að smjatta ekki of mikið
á, og þeim fylgir kynþáttahatur,
vopnadýrkun og fremur einhæf
samskipti til lengdar. Ef elt-
ingarleikurinn við þá hefði verið
styttur um eins og hundrað
blaðsíður hefði kannski verið
hægt að gera þá spennandi. í
þessari lengd eru þeir þreytandi.
Lucas Davenport og félagar
eru Hinir vammlausu, óbugandi
hópur knárra og óttalausra Iög-
reglumanna. Sandford hefur
skrifað um þá sjö aðrar bækur
svo hann dvelur ekki lengur við
kynningu á þeim. Áherslan er
öll á hraða frásagnarinnar, snöf-
urmannleg samtöl og hasar.
Samt reynist sagan langdregin.
í raun eru hún einskonar nú-
tímavestri. Aðalpersónan
Davenport er kannski hin dæmi-
gerða ameríska vestrahetja í
dæmigerðum amerískum
vestrabæ sem fær óþægilega
heimsókn ókunnugra og heldur
uppi lögum og reglum hvað sem
það kostar. Clint Eastwood gæti
sem best leikið hann og kannski
á hann eftir að gera það ein-
hvem daginn.
Sandford hefur verið lofaður
fyrir bækur sínar af kollegum
sínum eins og Stephen King,
Robert B. Parker og Carl Hiaas-
en. Hann á lítið sameiginlegt
með þeim og síst hinum tveimur
síðastnefndu því hann er ger:
samlega húmorslaus höfundur. í
„Sudden Prey“ hefur Sandford
hvorki tekist að gera spennandi
né skemmtilega glæpasögu. Hún
er auðlesin en það reynist ekki
stór kostur þegar maður hefur
loksins komist að því að hún sé
best ólesin.
ARNALDUR INDRIÐASON
• VONIR bresku ríkisstjórnar-
innar um ókeypis aðgang al-
mennings að söfnum og sýning-
arsölum hafa minnkað verulega
eftir að átta salir ákváðu að taka
upp aðgangseyri vegna fjár-
hagsörðugleika. Akvörðunin
hefur hins vegar í för með sér
að einn sýningarsalanna, Wal-
ker-salurinn í Liverpool, verður
af þremur ítölskum 17. aldar
listaverkum sem Sir Denis Ma-
hon, sérfræðingur í listasögu,
hugðist gefa salnum, með því
skilyrði að áfram yrði ókeypis
aðgangur að honum. Á meðal
safna sem tekið hafa upp að-
gangseyri eru Victoria & Albert-
safnið, Stríðsminjasafnið, Vís-
indasafnið og Náttúrugripasafn-
ið. Sir Denis, sem hefur verið
ötull baráttumaður fyrir því að
almenningur þurfi ekki að
greiða aðgangseyri á söfnum og
í sýningarsölum bauð verkin
þrjú eingöngu vegna þeirrar
óhcillaþróunar sem hefur gætt
á undanförnum misserum. Um
er að ræða einstaka gjöf en hún
virðist ekki duga til.
LISTIR
Morgunblaðið/Arnaldur
Gleðimarsering Götuleikhússins
GÖTULEIKHÚSIÐ og danska
lúðrasveitin Odense skoleor-
kester fóru í skrúðgöngu frá
Hlemmi síðastliðinn fimmtudag.
Tóku ungir og aldnir þátt í þess-
ari „gleðimarseringu", eins og
aðstandendur kölluðu uppá-
komuna en gengið var niður
Laugaveg og að Ingólfstorgi.
Voru meðfylgjandi myndir
teknar í skrúðgöngunni.
Hrista
upp í lá-
deyðunni
BÓKAFORLAGIÐ Dægradvöl er útgefandi
tímaritsins Fjölnis, sem nú hefur komið fyrir
almenningssjónir á nýjan leik eftir hlé í hálft
annað hundrað ár. Ritstóri er Gunnar Smári
Egilsson, en auk hans eiga sæti í ritnefnd Alda
Lóa Leifsdóttir, Hallgrímur Helgason, Huldar
Breiðfjörð og Þorvaldur Þorsteinsson. Að sögn
útgefenda vill Fjölnir taka menninguna og kasta
henni á grillið og segja þeir ennfremur að Fjöln-
ir setji sem fyrr nytsemd, fegurð og sannleika
í öndvegi.
Útgefendur segjast aðspurðir ekki ætla Fjölni
að vera svipu á íslenskt samfélag heldur al-
menna hvatningu til íslendinga. „Fjölnir er
frekar strá í nefið og klapp á öxlina“, sagði
ritstjórinn. Áætlað er að blaðið komi út fjórum
sinnum ári og segja aðstandendur að lesendur
hafi því nægan tíma til að lesa þær níutíu síð-
ur sem Fjölnir spannar. Útgefendur segjast
ekki hugsa um fólk sem markhópa og hafa að
sögn trú á því að þeir skrifi fyrir íslendinginn
í okkur öllum og flokka því síður fólk niður
eftir mismunandi þjóðfélagsþáttum. „Við reyn-
um að hefja okkur upp úr því að skrifa fyrir
markað og það er meira sem sameinar fólk
heldur en aðgreinir og þessu virðumst við hafa
gleymt.“ Þeir segjast ennfremur taka ofan fyr-
ir Fjölnismönnum án þess að skríða fyrir þeim.
„Við viljum gefa þeim framhaldslíf með þessu
blaði og andæfa þeirri tilhneigingu að gera þá
að stofnun. Fjölnismenn eru ekki ósnertanlegir
í kafla íslandssögunnar sem er lokið heldur að
þeir hafi haft erindi sem við getum jafnvel tek-
ið upp og kannað hvernig hæfír okkar tíma.“
Sérstakur blaðsöluturn hefur verið opnaður
í Bankastræti 8 í tilefni af útkomu Fjölnis og
verður hann starfræktur í viku frá fyrsta út-
gáfudegi.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
.VILJUM kanna hvernig erindi Fjölnismanna hæfir
okkar tímum,“ segja útgefendur Fjölnis.