Morgunblaðið - 09.12.1997, Side 50

50 ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Lok, lok og læs ...
HVERSU mörgum
kjósendum skyldi
vera ljóst hversu al-
varlega stjómsýslu
Reykjavíkurborgar er
ábótavant hvað varð-
ar stjórnsýslu- og
upplýsingalög, sem
lögum samkvæmt em
í raun eina forsenda
þess, að íslenskir rík-
isborgarar geti leitað
réttar síns hjá Sam-
keppnisstofnun með
gild rök hvað varðar
brot á samkeppnis-
lögum landsins? Þeg-
ar borgaryfirvöld
virða ekki svarskyldu
bréflegra fyrirspurna borgara til
hins opinbera skv. fyrrnefndum
lögum eru þau í raun að torvelda
almenningi að geta aflað sér
gagna til þess að geta haft eitt-
hvað máli sínu til sönnunar - áð-
ur en leitað verði á náðir úrskurð-
arnefndar um upplýsingamál, um-
boðsmanns Alþingis eða Sam-
keppnisstofnunar, og starfa
þannig algjörlega gegn aðalmark-
miðum laganna - að því er virðist
eingöngu til þess að hylma yfir að
borgarstofnanir framfylgja ekki
landslögum heldur skjalasafns-
stefnunni hengilás og allt úr stáli.
Markmið
samkeppnislaga
Mikill misbrestur er á að stjóm-
sýslulögum landsins og aðalmark-
miði samkeppnislaga sé framfylgt,
ef embættismenn borgarinnar em
látnir komast upp með að hunsa
fyrirmæli borgarstjóra sem yfir-
manns stjórnsýslunnar um að
svara fyrirspumum, og þeim leyft
að beita flóttaleið útúrsnúninga og
síendurtekinna loforða fyrir sig til
þess að breiða yfir fákeppni verk-
taka, eigin verktöku eða verktöku
undirmanna sinna sem fastráðnir
borgarstarfsmenn. En allt þetta
stangast alvarlega á við aðalmark-
mið samkeppnislaga; að vinna
gegn óhæfilegum hindrunum og
takmörkunum á frelsi í atvinnu-
rekstri; að vinna gegn óréttmæt-
um viðskiptaháttum, skaðlegri fá-
keppni og samkeppnishömlum, og
síðast en ekki síst, að auðvelda að-
gang nýrra keppinauta að mark-
aðnum.
Það er líka siðferðilega ótækt að
upplýsingum um verktaka í einka-
geiranum og kjör þeirra hjá hinu
opinbera sé haldið
leyndum af embættis-
mönnum, enda um al-
mannafé og atvinnu-
tækifæri að ræða, sem
þjóðin á rétt á að fá
upplýsingar um
hvernig ráðamenn
ráðstafa hverju sinni.
Eins er það gjör-
samlega óviðunandi að
opinberir starfsmenn
borgarinnar geti óá-
reittir rekið einkafyr-
irtæki eða verið hlut-
hafar í einkafyrirtækj-
um og útvegað þeim
stanslaus verkefni frá
sínum opinbera vinnu-
stað, hvort sem um arkitekta,
tækni- og verkfræðinga eða lög-
fræðinga er að ræða.
Að ala
á fákeppni
Þá er það svo sannarlega ámæl-
isvert, séð frá sjónarhóli réttarör-
yggis og landslaga, þegar borgar-
Það er gjörsamlega
óviðunandi, segir
Páll Björgvinsson,
að starfsmenn borgar-
innar geti óáreittir
rekið einkafyrirtæki.
yfirvöld sýna engan áhuga á að
stuðla að fjölkeppni verktaka á
hinum frjálsa teiknistofumarkaði
innan borgarkerfisins, heldur
kjósa að láta viðgangast að fast-
ráðnir borgarstarfsmenn leggi
stund á verktöku fyrir sama
vinnustað í aukavinnu með að-
keypt verkfæri og hönnunarað-
stöðu hjá borginni á kostnað kjós-
enda, og kjósa meira að segja að
réttlæta fákeppni meðal verktaka
í einkageiranum hjá borginni, eins
og borgarstjóri gerði í Mbl. þann
16. október sl. vegna verktöku við
endurgerð Iðnó. Þegar yfirstjórn
Reykjavíkurborgar slær varnar-
hring utan um sannaða fákeppni
verktaka og aukavinnu borgar-
starfsmanna er um skýlaus brot
hennar á mannréttindum verk-
taka í einkageiranum að ræða,
brot á samkeppnislögum og brot á
lögum um opinbera starfsmenn,
sem Samkeppnisstofnun getur
ekki látið afskiptalaust - eigi hún
ekki að missa traust og virðingu
almennings.
Frystar
fyrirspurnir
Af bréfaskiptum undirritaðs við
borgaryfirvöld sl. 9 mánuði má
svo sannarlega ráða, að þau eru
uppteknari af því að firra sig
ábyrgð á sannanlegri spillingu -
heldur en að hreinsa til innan
stjórnsýslunnar, krefjast rann-
sóknar innan borgarkerfisins eða
beita uppsögnum á opinbera
starfsmenn, sem orðið hafa upp-
vísir að því að misnota aðstöðu
sína í opinberu starfi. Hvað mála-
leitan greinarhöfundar til stjórn-
sýslu borgarinnar áhrærir er
henni frá upphafi algjörlega Ijós
tilgangur greinarhöfundar með
fyrirspurnum sínum og athuga-
semdum; að berjast gegn atvinnu-
leysi arkitekta, fá leiðrétt kjör
stéttar þeirra til jafns við aðrar
stéttir byggingariðnaðarins, sam-
eina hönnunarverkefnamið borg-
arinnar og gera þau gagnsæ með
samhæfðum valsaðferðum á verk-
tökum og uppræta fákeppni hjá
borgarstofnunum.
Það er því ekki einungis ámæl-
isvert að sjálf borgaryfirvöldin í
Reykjavík hafi í gegnum árin
beinlínis stuðlað að atvinnuleysi
arkitekta með stefnuleysi sínu í
málefnum hönnunarverktaka, og
fært með því þróun byggingarlist-
ar og skipulagsmála í borginni
aftur á frumstig fomeskju, heldur
beinlínis beinhörð svik við kjós-
endur og vanvirðing gagnvart
landslögum. Sönnun óstjórnar
Reykjavíkur í þessum efnum er
líka sú staðreynd að valdhafar
borgarinnar kjósi fremur að halda
áfram á sömu braut fákeppni og
leggist á eitt um að verja hin op-
inberu lögbrot með því að frysta
allar óþægilegar fyrirspurnir og
slá slagbrandi fyrir allar mikil-
vægar upplýsingar til undirritaðs
fyrirspyrjanda; upplýsinga sem
geti stuðlað að breytingum á
óréttlæti núverandi fyrirkomu-
lags. En þróun umræddrar
margra mánaða fjölbragðaglímu
greinarhöfundar við stjórnsýslu
Reykjavíkurborgar í upplýsinga-
lögum verður best lýst með vísu
Ómars Ragnarssonar: Lok, lok og
læs og allt úr stáli, loka fyrir Páli!
Höfundur er arkitekt.
Páll
Björgvinsson
r
Á jólamerkimiðum Slysavarnafélagsins
eru upplýsingar um hvern ykkar.
Réttur jólasveinn á réttum degi er tilvalin gjöfí skóinn.
Löggilding garð-
plöntuframleiðslu
sem iðngreinar
GARÐPLÖNTU-
FRAMLEIÐSLA hefur
verið kennd á sérstakri
braut við Garðyrkju-
skólann frá 1978. Á
þeim tíma hafa um 100
nemendur útskrifast af
brautinni, eða um þriðj-
ungur allra útskrifaðra
nema Garðyrkjuskólans
á tímabilinu og 12 eru í
námi. Við Garðyrkju-
skóla ríkisins er kennt á
fimm brautum, garð- og
skógarplöntufram-
leiðslu, skrúðgarðyrkju,
ylrækt, umhverfisbraut
og blómaskreytinga-
braut. Skrúðgarðyrkja
er eina grein garðyrkj-
unnar sem er löggilt iðngrein en allt
nám við skólann tekur mið af iðn-
námi.
Garðyrkja er iðn,
segir Guðríður
Helgadóttir, hana á
að löggilda sem slíka.
Viðhorf almennings til garðyrkju í
dag er þannig að allir telja sig geta
ræktað plöntur, ekki þuifi sérstaka
menntun til þess. Þessu má hugsan-
lega breyta með löggildingunni, með
því að veita náminu þessa viðurkenn-
ingu eykst virðing manna fyrir
greininni og viðhorf þeirra til grein-
arinnar verður jákvæðara.
Hreyfingin í heiminum í dag er til
þess að fella úr gildi alla lögverndun
iðngreina. Við viljum leggja áherslu
á það að lögverndun og löggilding er
alls ekki sami hluturinn, með lög-
verndun er verið að segja að einung-
is þeir sem hafa tiltekna menntun
megi framkvæma viðkomandi hlut;
með löggildingu er verið að viður-
kenna nám viðkomandi aðila og gefa
það til kynna að þeir séu hæfari til
að framkvæma tiltekið verk en aðilar
sem ekki hafa þessa fagmenntun.
Neytendavemd er orð sem við er-
um öll farin að þekkja mætavel. I
þjóðfélagi þar sem allir hlutir gerast
hratt sitja gæðin stundum á hakan-
um og neytendur sitja uppi með vöru
sem ekki uppfyllir þær kröfur sem
gera má til hennar. Því er þannig
farið í garðyrkju, eins og öllum öðr-
um iðngreinum, að við þurfum að
berjast við fúskara í faginu. Við-
skiptavinurinn, sem reyndar hefur
sjaldnast nægilega þekkingu á plönt-
um til að geta metið það hvort þær
eru góðar eða slæmar, kaupir vöruna
bara af lægstbjóðanda. í Danmörku,
þar sem garðyrkja hefur verið
stunduð um langan aldur, fær ekki
hver sem er að framleiða plöntur.
Einungis sá sem hefur lokið tiltek-
inni menntun (hluta af
garðyrkjutæknanámi)
fær í hendur „græna
kortið“ sem er eins
konar ávísun á það að
viðkomandi aðili megi
stofna garðplöntustöð
og fara að framleiða
plöntur til sölu. Með
þessu móti er tryggð sú
þjónusta við neytand-
ann að plöntumar sem
hann kaupir sáu fram-
leiddar af fagmanni og
því líklegri til að upp-
fylla gæðakröfur.
Á næstu árum koma
umfangsmiklar skóg-
ræktaráætlanir ýmissa
aðila til framkvæmda.
Miklu máli skiptir að vel sé vandað
til verka því afföll af nýútplöntuðum
skógarplöntum eru gríðarleg. Kaup-
endur skógarplantnanna gera
ákveðnar kröfur til gæða plantnanna
og þarf að viðhafa vissar framleiðslu-
aðferðir til að geta uppfyllt þessar
kröfur. Nemendur á garðplöntu-
braut hafa sérhæft sig í uppeldi
garð- og skógarplantna og margir
þeirra stunda verknám á sérhæfðum
skógarplöntustöðvum. Þörfin fyrir
þetta sérmenntaða fólk á eftir að
aukast á næstu áram og teljum við
að með löggildingu megi gera námið
enn eftirsóknarverðara en það er nú
þegar.
Félag garðyrkjumanna og þar
með stór hluti garðyrkjumanna af
garðplöntubraut Garðyrkjuskólans
eru aðiiar að Samiðn, sambandi iðn-
félaga. Samiðn hefur farið með
samningsumboð félaganna í kjara-
samningum og gilda því sömu eða
sams konar kjarasamningar íyrir fé-
laga í öllum þessum félögum. Upp
hafa komið efasemdir um það hvort
réttmætt sé að kjarasamningar fyrir
iðnaðarmenn geti gilt fyrir garð-
plöntumenntaða garðyrkjufræðinga
en hingað til hafa þessar efasemd-
arraddir ekki verið háværar. Sú
staða gæti þó komið upp og því er
það augljóst að löggilding er hreint
hagsmunamál þessara garðyrkju-
fræðinga.
Umræðan um garðyrkjuna sem
atvinnuveg hefur verið á neikvæðu
nótunum undanfarið. Almenningur
tengir garðyrkju við stórauknar
skuldir heimilanna og er þar vísað
til tolla á innflutt grænmeti. Það er
von okkar að umræðan um löggild-
ingu garðplöntuframleiðslu opni
augu almennings fyrir því að garð-
yrkja er annað og meira en gúrkur
og grúsk fáeinna sérvitringa, garð-
yrkja er iðn.
Höfundur er fugdeildarstjóri
garðpiöntubrautar og ritari í
stjórn Félags garðyrkjumanna,
Guðríður
Helgadóttir
AUGNHARAPERMANENT ???
Já augnhárapermanent!
Augnhárabrettarinn
er óþarfur.
Die Wimpernwelle
augnhárapermanentið
leysir vandann og er
fáanlegt hjá okkur
Snyrtist. Ásrós
Snyrtist. Dekurhornið
Snyrtist. Díu
Snyrtist. Eddu
Snyrtist. Gimli
SnyrtisL Halldóru
Snyrtist. Helena fagra
Snyrtist. Hrund
Snyrtist. Lipurtá
Snyrtist. Mandý
Snyrtist. "Okkar"
Snyrtist. Ólafar Ingólfsdóttur
SnyrtisL Rósu Guðnadóttur
Snyrtist. Sigríðar Guðjónsdóttur
Snyrtist. Snót
Snyrtist. Snyrtihöllin
Snyrtist. Þema
Bæjarhrauni 2 Hf 555-2056
Hraunbergi 4 R 567-7227
Bergþórugötu 5 R 551-8030
Hótel Sögu R 561-2025
Miðleiti 7 R 568-6438
Kringlunni 7/húsi versl R 588-1990
Laugarvegi 101R 551-6160
Grænatúni 1 Kóp 554-4025
Staðarbergi 2 Hf 565-3331
Laugarvegi 15 R 552-1511
Hótel Esja R 568-2266
Gljúfraseli 8 R 587-1644
Suðurg 17-21 Sandg 423-7930
Eiðistorgi 14 Seltj 561-1161
Þinghólsbraut 19 Kóp 554-6017
Garðatorgi 3 Gb 565-6520
Reykiavíkurvegi 64 Hf 555-1938
Heildsöludreifing MUGGUR sími 5667523