Morgunblaðið - 29.01.1998, Síða 36

36 FIMMTUDAGUR 29. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
!
Helgi
Hálfdanarson
UPPHAF
STÓRALDAR
ER það ekki með ólíkindum, að
um það skuli þráttað, hvort 21.
öldin og þar með þriðja stóröld
e.Kr. muni hefjast með árslokum
1999 eða með árslokum 2000?
Þarna er þrefað um það, hvort í
heilum tug séu 9 eða 10 einingar!
Hver gæti haldið því fram, að 10
kílómetra leið væri á enda þegar
farnir hefðu verið aðeins 9 kíló-
metrar? Væri það ekki augljós
firra?
Árið 1989 stóð um það heil-
mikil rimma í blöðum, hvort 9.
áratug 20. aldar lyki 31. desem-
ber 1989 eða 31. desember 1990.
Þá reis upp maður spakvitur og
ritaði um málið blaðagreinar
fremur tvær en eina, sem síðar
slæddust inn í þá bók sem ber
titilinn „Skynsamleg orð og
skætingur". Og svo ég vitni
þangað sem mér þykir helzt
hygginda að vænta, gríp ég þar
upp þessa klausu: „Ymsir virð-
ast réttlæta þetta tímatal [að
áramótin 1989/1990 séu um leið
áratugamót] með því að gera sér
í hugarlund eitthvert núll-ár. En
„árið núll“ gat því miður hvergi
komizt fyrir í áraröðinni, því ár-
ið eitt e.Kr. hófst um leið og ár-
inu eitt f.Kr. lauk, rétt eins og
hitastigið +1°C tekur við af
hitastiginu -el°C; þar er ekkert
hitastig á milli.“ Og enn kvað
hann: „Einhver segir að ekki sé
óeðlilegt að telja saman í hvern
áratug hverrar aldar þau ár,
sem hafa sama tugarstaf í ártal-
inu. En þetta er bara ekki hægt
nema með því að stela einu ári
ofan af fyrsta tug fyrstu aldar,
svo að sá „tugur“ yrði að láta
sér nægja níu ár, og hlyti það að
kallast býsna skringileg taln-
ing.“
Nú er að hefjast ýmislegur
viðbúnaður til að heilsa nýrri
stóröld. Og samtímis er byrjað
sama þrasið og áður um lok og
upphaf áratugar og aldar. Væri
ekki ráð að sólunda pappír og
tíma í annað þarfara en karp um
þá augljósu staðreynd, að þriðja
stóröld e.Kr. hefst 1. janúar árið
2001, en ekki 1. janúar árið 2000,
sem er loka-ár 2. stóraldar.
Hvernig væri að ganga í bind-
indi á allt raus um slíkt og því-
líkt, en ræða af þeim mun meiri
alvöru, hvort á því séu horfur, að
meinkun af mannavöldum hafi í
upphafi 3. stóraldar magnazt svo
mjög, að sjá megi fram á hrun
byggðar á Islandi, og hversu þá
skuli brugðizt við þeim ofur-
vanda
Umboðsmenn
skattgreiðenda
MORGUNBLAÐ-
IÐ hefur vakið athygli
á því að fasteigna-
skattar landsmanna
munu á árinu hækka
óeðlilega mikið þar
sem fasteignamatið
hefur verið hækkað á
milli ára um 4,5%.
Samkvæmt lögum
skal fasteignamat
endurspegla markaðs-
verð viðkomandi fast-
eignar í nóvember ár
hvert. Hækkun fast-
eignamatsins byggist
á spám um hækkun
fasteignaverðs sem
ekki hafa gengið eftir. Þvert á móti
hefur komið fram að fasteigna-
matsverð á höfuðborgarsvæðinu á
íbúðum af stærðinni 70-110 fer-
metrar hefur sáralítið hækkað á
milli ára. Fasteignaskattsgreiðend-
ur munu því borga hærri fasteigna-
gjöld en þeim raunverulega ber að
greiða verði ekki gripið í taumana.
Hinir einu og sönnu um-
boðsmenn skattgreiðenda
Forsætisráðherra hefur gagn-
rýnt skattayfirvöld fyrir of mikla
hörku á stundum gagnvart skatt-
greiðendum og hefur varpað fram
þeirri hugmynd að þörf sé á þvi að
setja á laggirnar embætti umboðs-
manns skattgreiðenda til þess að
hafa eftirlit með skattayfirvöldum
og tryggja að farið sé að lögum og
reglum. Þessi hugmynd er góðra
gjalda verð, enda að mörgu að
hyggja í þessum efnum og mörg
eru dæmin sem renna
stoðum undir þá skoð-
un að víða sé pottur
brotinn í kerfinu. Hinu
má ekki gleyma að
skattayfirvöld eru
fyrst og fremst að
framfylgja lögum sem
stj ómmálamennimir
setja á Alþingi og til-
lögum um álagshlutfall
sem stjómmálamenn
samþykkja í sveitar-
stjórnum. Hinir raun-
verulegu umboðsmenn
skattgreiðenda eru því
stjórnmálamennirnir
sjálfir. Alþingismenn
og sveitarstjórnarmenn. Þeir hafa
umboð kjósenda á milli kosninga
og þeim ber að sjá til þess að al-
menningur, einstaklingar og fyrir-
Ekki er til of mikils
mælst, segir Gunnar
Jóhann Birgisson, en
fasteignaskatturinn
verði endurmetinn út
frá réttri verðlagsþró-
un fasteigna í landinu.
tæki, þurfi ekki að mæta of mikl-
um skattaálögum eða of harkaleg-
um innheimtuaðgerðum. Þessu
umboði og því trausti sem í því
felst mega stjórnmálamennirnir
ekki bregðast. Alþingismönnum og
sveitarstjórnarmönnum, hinum
raunverulegu umboðsmönnum
skattgreiðenda, ber því skylda til
þess að tryggja það að fasteigna-
skattar séu ekki ofáætlaðir. Það er
kannski til of mikils ætlast að
meirihluti borgarstjórnar sem
dundar sér helst við það að finna
upp nýjar álögur á borgarbúa
bregðist rétt við í þessu máli en
það má alltaf reyna.
Endurmat og almenn
hækkun fasteignamats
Rétt er að menn hafi í huga að
þessari hækkun, sem nú hefur ver-
ið deilt á, má ekki rugla saman við
endurmat á fasteignamati ein-
stakra eigna eins og sumir hafa
gert. Það er t.d. Ijóst að fasteigna-
mat einstakra eigna í Reykjavík er
vanmetið. Sú staðreynd breytir
hins vegar ekki því að hin almenna
hækkun fasteignamats sem bygg-
ist á spám um verðbreytingar á
fasteignaverði er röng. Hin al-
menna fasteignaskattahækkun
bitnar því jafnt á þeim sem eiga
fasteignir sem eru rétt metnar og
þeim sem eiga fasteignir sem eru
vanmetnar.
Nú þarf að finna leiðir til þess að
endurmeta fasteignaskattana út
frá réttri verðlagsþróun fasteigna í
landinu. Það er ekki til of mikils
ætlast eða hvað? Þarf kannski sér-
stakt embætti umboðsmanns
skattgreiðenda til þess að tryggja
að það verði gert?
Höfundur er borgarfulltrúi.
Gunnar Jóhann
Birgisson
>