Morgunblaðið - 01.03.1998, Blaðsíða 6

6 B SUNNUDAGUR 1. MARZ 1998
MORGUNB L AÐIÐ
skífu eftir rúma viku, en nokkur ár eru síðan út kom skífa með
frumsaminni tónlist hans.
f
bnsnum
Eric Clapton, sem telja verður með helstu gítarleikurum
sögunnar að mati Árna Matthíassonar, sendir frá sér breið-
EINN FREMSTI gítarleikari
rokksögunnar er Eric Clapton
sem á sér að auki lengri feril í
sviðsljósinu en margir af hans
gömlu spilafélögum í blúsklúbb-
um Lundúna fyrir bráðum fjörutíu
árum. Líkt og fleiri tónelsk bresk
ungmenni hreifst Clapton af blús og
hrynblús blakkra Bandaríkjamanna,
en ólíkt þeim flestum hefur hann
haldið tryggð við tónlistarformið alla
tíð. Mörg ár eru síðan Eric Clapton
sendi frá sér hljóðversskífu með
frumsaminni tónlist en á mánudag-
inn eftir viku kemur út ný breiðskífa
hans sem beðið er með mikilli eftir-
væntingu.
Eric Clapton fæddist í Surrey í
Englandi fyrir rétt tæpum 53 árum;
hann á afmæli 30. mars. Clapton
fæddist á heimili móðurforeldra
sinna, en faðir hans var kanadískur
hermaður sem hvarf aftur til konu
og barna heima í Kanada í stríðslok.
Clapton ólst því upp hjá móðurfor-
eldrum sínum, sem gengu honum í
foreldra stað, og fram á unglingsald-
urinn var honum sagt að móðir hans
væri systir hans. Clapton hefur eftir-
nafnið frá móður sinni, Patriciu
Molly Clapton, en faðir hans hét Ed-
ward Fryer.
Clapton ungi var fyrirmyndarpilt-
ur á alla vegu, rólyndur með góða
námshæfileika og nokkuð listhneigð-
ur. Hann hreifst af Buddy Holly og
suðaði í móðurforeldrum sínum þar
til þau keyptu handa honum Hoya-
kassagítar í afmælisgjöf þegar hann
varð þrettán ára. Upp frá því var
Clapton með gítarinn í fanginu og
ekki leið á löngu að hann var farinn
að hlusta á tónlistina sem lá að baki
bandarísku gítarpoppi, blús með
þeim Big Bill Broonzy, Jimmy Reed,
og Muddy Waters.
Svo heltekinn var drengurinn af
gítamum að allt annað varð að víkja
og smám saman hallaði undan fæti í
náminu. Honum tókst þó að komast í
listaskóla og lagði stund á glerlist, en
ekki nema að nafninu til og svo fór
að hann féll og fór í byggingarvinnu.
Kvöldin notaði hann síðan í að hanga
fyrir utan jassbúllur í Lundúnum og
laumast inn ef svo bar undir. Um líkt
leyti keypti hann sér annan gítar, að
þessu sinni Kay rafmagnsgítar og
fór að troða upp sem gítarleikari.
Fyrsta hljómsveitin
1963 kynntist Clapton bassaleikar-
anum Tom McGuinness sem bað
hann koma að spila með hryn-
blússveit sinni The Roosters. Ekki
stóð það samstarf lengi, því sveitin
hætti störfum eftir sex mánuði.
McGuinness stofnaði þegar aðra
sveit, Casey Jones and The
Engineers, og Clapton fylgdi honum.
Sú sveitin lifði enn skemur en sú
fyrri, ekki nema mánuð, ekki síst
vegna þess að Clapton kunni illa við
poppið sem leikið var í sveitinni.
Þó ekki hefðu sveitirnar tvær lifað
lengi og eðlilega ekki haldið nema
takmarkað af tónleikum höfðu menn
tekið eftir gítarleikaranum snjalla og
þegar Top Topham hætti í hljóm-
sveitinni Yardbirds var Clapton boð-
ið í sveitina með þeim Keith Relf,
Chris Dreja, Paul Samwell-Smith og
Jim McCarty. í Yardbirds fékk
Clapton viðurnefnið fræga
Slowhand, sem mjög er deilt um
uppruna þess. Einn forðum félaga
hans í Yardbirds, Chris Dreja, segir
viðurnefnið þannig til komið að þeg-
ar strengur slitnaði í gítar Claptons
tók hann sér góðan tíma til að setja í
nýjan streng á sviðinu og þá hafí
áheyrendur gjarnan klappað í hæg-
um takti á meðan, það sem menn
kölluðu „slow-hand clap“. Umboðs-
maður sveitarinnar, Giorgio Gomel-
sky, greip það á lofti og setti á um-
slag plötunnar Five Live Yardbirds
sem kom út í desember 1964.
Clapton tekur undir þetta, segir að
umboðsmaðurinn hafí iðulega haft
orð á því að hann væri handfljótur
þegar hann væri að spila og því hafi
honum þótt snjallræði að tvinna
þetta tvennt saman sem orðaleik.
Yardbirds voru fastráðnir til að
spila í vinsælum klúbb, Crawdaddy,
þar sem Rollingarnir höfðu meðal
annars leikið um hríð. Hljómsveit-
inni gekk og allt í haginn og sendi
frá sér tvær breiðskífur á meðan
Clapton var í henni. Þegar seinni
skífan var tekin upp var eitt laganna
For Your Love og sagan hermir að
Clapton hafi verið nóg boðið; hann
kunni ekki að meta poppið sem þeir
félagar hans vildu leika og þegar
John Mayall bauð honum í sveit sína
Bluesbreakers var hann ekki lengi
að þiggja boðið. Ekki var hann þó
bara bundinn Bluesbreakers, því
hann tók sér stutt frí í millitíðinni og
skrapp til Grikklands haustið 1965
með félögum sínum í sveit sem þeir
kölluðu Kirtlana, The Glands eða
The Greek Loon Band. Einnig tók
hann þátt í upptökum á blússkífu
undir nafninu The Powerhouse í
mars 1966. Tveir félaga hans í þeirri
sveit, Jack Bruce og Steve Winwood,
áttu síðar eftir að koma við sögu, en
einnig voru í Powerhouse Peter
York, Paul Jones og Ben Palmer.
Á sinni tíð var Bluesbreakers
Johns Mayalls með helstu blússveit-
um Bretlands og fyrsta skífa sveitar-
innar, samnefnd henni, er jafnan tal-
in með helstu plötum sjöunda ára-
tugarins er breskan hrynblús ber á
góma. Clapton var þó ekki lengi í
sveitinni, rétt rúmt ár, en nógu lengi
til að vera tekinn í guða tölu fyrir
gítarleik sinn.
Clapton kunni því vel að spila með
Bruce og langaði til að víkka út blús-
inn, en einnig kunni hann þvi illa að
vera undir agavaldi Mayalls sem var
nokkru eldri en þeir félagar hans í
sveitinni. Á endanum hætti hann því
í Bluesbreakers og hann, Jack Bruce
og trymbillinn Ginger Baker, sem
áður hafði leikið með Graham Bond
Organization, stofnuðu tríó sem þeir
kölluðu Cream.
Cream var fyrsta rokktríóið sem
eitthvað kvað að og átti eftir að geta
af sér óteljandi afbrigði slíkra. Þó
farið hafí verið af stað með fógur fyr-
irheit lá í loftinu þegar í upphafi að
samstarfið yrði ekki langvinnt, því
ekki kunni góðri lukku að stýra að
hafa þrjá skipstjóra í brúnni.
Fyrsta skífa sveitarinnar, Fresh
Cream, þótti mikið merkisverk og
vel heppnuð tónleikaferð um Banda-
ríkin tryggði góða sölu. í kjölfarið
fylgdu skífumar Disraeli Gears og
Wheel of Fire.
Velgengni Cream varð aðeins til
að skerpa á deilum á milli þeirra
Claptons og Bruce og á endanum
leystist sveitin upp í leiðindum 1968,
þá á hátindi frægðar sinnar.
Hálfu ári síðar var Clapton búinn
að stofna aðra sveit stjörnum
prýdda, Blind Faith, með Steve
Winwood, Ginger Baker, Rick
Grech, sem áður lék á bassa í Fa-
mily, og Steve Winwood, sem
Clapton lék með blús á sínum tíma,
en var þegar hér var komið sögu ný-
hættur í Traffic. Fyrstu tónleikai-
Blind Faith voru frammi fyiir á ann-
að hundrað þúsund áheyrenda og
fyrsta plata sveitarinnar, samnefnd
henni, varð gríðarlega vinsæl. Liðs-
menn sveitarinnar gátu þó ekki kom-
ið sér saman um hvaða leið ætti að
fara í tónlistinni og fyrsta tónleika-
ferð Blind Faith um Bandaríkin varð
um leið kveðjuferð hennar, eftir ell-
efu mánaða samstarf.
Fyrsta sólóskífan
í tónleikaferðinni tók Clapton upp
á því að birtast óforvarandis á svið-
inu hjá upphitunarsveitinni Delaney
and Bonnie sem_ hann átti eftir að
starfa með frekar í framtíðinni. Áður
en af því varð fór hann til Bretlands
hljómsveitarlaus og tilboðum um
spilamennsku rigndi yfir hann. Með-
al þeirra sem báðu hann um að troða
upp með sér var John Lennon sem
fékk hann til að spila með Plastic
Ono Band á tónleikum í Toronto og
síðan í Lundúnum haustið 1969, en
leik Claptons má meðal annars
heyra í laginu fræga Cold Turkey.
Clapton var einnig gestur hjá Delan-
ey and Bonnie og lék sem gestur á
nokkrum tónleikaferðum með sveit-
inni.
Árið 1970 kom úr fyrsta sólóskífa
Claptons, samnefnd honum, en und-
irleikarar á plötunni voru liðsmenn
sveitar Delaney Bramlett, sem
samdi nokkur lög með Clapton. Plat-
an gekk bráðvel, ekki síst fyrir smá-
skífuna After Midnight, en Clapton
virtist kunna illa við sig í sviðsljósinu
og ekki bættu úr skák ýmis áfóll í
einkalífinu, ekki síst það að þegar
hann var að leika inn á sólóskífu Ge-
orge Harrisons vinar síns varð hann
ástfanginn af eiginkonu hans, Patti.
Um líkt leyti var Clapton farínn að
fikta við heróín og ekki leið á löngu
að hann var orðinn forfallinn fíkill.
Með Delany Bramlett stofnaði hann
nýja hljómsveit, Derek and the
Dominoes, og hélt í tónleikaferð um
Bretland áður en haldið var í hljóð-
ver að taka upp breiðskífuna tvö-
földu Layla and Other Love Songs.
í kjölfarið fylgdi sukkferð um
Bandaríkin og nokkrir tónleikar í
Bretlandi en þegar kom að því að
taka upp næstu skífu snemma árs
1971 voru liðsmenn svo út úr heimin-
um af sukki og svínaríi að ekkert
varð úr.
Eftir stutt frí var Clapton þó aftur
kominn á stúfana, nú að spila með
George Harrison á Bangla Desh-tón-
leikunum, en lengi eftir það heyrðist
ekkert frá honum, því hann var fast-
ur í tveggja ára heróínvímu. Þrátt
fyrir það kom út breiðskífa með safni
laga sem kallaðist The History of
Eric Clapton, og seldist bráðvel.
Sigrast á heróínfíkninni
Peter Townsend varð til þess að
draga Clapton á svið aftur á tónleik-
um í Rainbow leikhúsinu í janúar