Morgunblaðið - 18.04.1998, Qupperneq 47

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 18. APRÍL 1998 47
JÓNA SIGRÍÐUR
JÓNSDÓTTIR
+ Jóna Sigríður
Jónsdóttir var
fædd á Þverlæk í
Holtahreppi 21.
ágúst 1897. Hún lést
á elliheimilinu
Grund laugardaginn
4. aprfl síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Valgerður
Bjarnadóttir, f. 28.5.
1859, d. 26.7. 1939,
og Jón Jónsson, f.
8.6. 1848, d. 20.3.
1897. Jóna átti þrjú
hálfsystkini, Ilelgu
og Bjama Gíslaböm
og Agústu Jónsdóttur. Þau em
öll látin.
Hinn 24. október 1920 gekk
Jóna að eiga Sigfús Agúst
Guðnason frá Skarði í Land-
sveit. Foreldrar hans vom Guð-
ný Vigfúsdóttir, f. 26. ágúst
1866, d. 21. nóvember 1939, og
Guðni Jónsson, f. 25. september
1862, d. 8. apríl 1943, bóndi á
Skarði í Landsveit. Starfskrafta
Það eru tímamót í lífi mínu. Tíma-
mót sem ég vissi að mundu koma.
Hún amma mín er „flutt upp“. Þannig
tók hún sjálf til orða þegar hún talaði
um, að hún mundi einhvern tíma yfir-
gefa þessa jarðvist. Eg get ekki leng-
ur skroppið til hennar með henni,
hlustað á sögur frá því í gamla daga
eða hlustað á allar þær vísur og öll
þau ljóð sem hún kunni, eða bai-a til
að spjalla við hana eins og við jafn-
öldru mína, þó að 54 ár væru á milli
okkar. Ég fann aldrei fyrir þessum
aldursmun nema nú síðustu mánuð-
ina.
Nú verð ég að ylja mér við minn-
ingamar, sem eru bæði Ijúfar og ótal
margar. Það voru sólríkai' og yndis-
legar helgar sem ég eyddi hjá ömmu
og afa í Eskihlíðinni og ef duttu út ein
eða tvær var hringt og spurt hvort ég
væri ekki að koma í „orlof‘. Ég naut
þess að fá að vera hjá þeim og taka
þátt í þeirra daglega lífi. Amma og afí
voru ein af stofnendum Óháða £rí-
kirkjusafnaðarins og var amma virk-
ur þátttakandi í kvenfélaginu frá upp-
hafí. Það stóð mikið til þegar kvenfé-
lagið stóð fyrir kaffisölu í safnaðar-
heimilinu eftir messu, og ekki var
undirbúningur minni þegar leið að
hinum árlega basar. Þá var amma bú-
in að prjóna bæði sokka og vettlinga
og gimba sjöl, sem voru svo falleg að
þau voru sett sem vinningur í happ-
drætti, og ekki má gleyma hekluðu
bamateppunum hennar, sem síðar
prýddu vöggur langömmubama
hennar. Ekki fór hún amma í messu
nema fara í íslenska búninginn, og ég,
eins og skugginn hennar, fylgdist
með því hvemig það fór fram að
klæðast þessum mikla búningi. Mér
fannst það taka hana óratíma að
klæða sig, og svo að liða hárið með
jáminu sem hitað var á hellu á elda-
vélinni og koma síðan fléttunum fyrir
undir skotthúfunni. Nú var hún tilbú-
in. Frá því ég man eftir mér og þar til
hann afi dó eyddum við fjölskyldan
aðfangadagskvöldi í Eskihlíðinni
ásamt Halldóri frænda og hans fjöl-
skyldu. Við nutum þess að sitja í
sína helgaði Jóna
heimili sínu, enda
nóg að gera þar sem
bömin urðu ellefu.
Þau em: Guðný,
maki Guðmundur J.
Gúðmundsson;
Hörður, látinn, maki
Jóhanna Guðmunds-
dóttir; Gerður, maki
Eyjólfur Einarsson;
Helgi, maki Ragn-
heiður Þorkelsdótt-
ir; Hjalti, maki Anna
Magnea Jónsdóttir.
Hulda látin; Gyða
látin; Guðni, maki
Guðný Pétursdóttir, látin; Gyða
Sigríður Stenton, maki Edward
Stenton; Ólöf Hulda, maki Krist-
inn Eyjólfsson; Halldór Þráinn,
maki Harpa Halldórsdóttir.
Bamabörnin era orðin 27,
bamabamabömin em 57 og
barnabarnabamabömin em 20.
títför Jónu fer fram frá
Skarðskirkju í Landsveit í dag
og hefst athöfnin klukkan 14.
borðstofunni, borða svínasteikina
hennar ömmu, drekka fullkomnu
jólablönduna hans afa, og úr útvarp-
inu hljómaði „í dag er glatt í döprum
hjörtum“. Þegar skipst hafði verið á
jólagjöfum og líða tók á kvöldið bætt>
ust Guðni frændi, Guðný og Hildur í
hópinn og stofan fylltist af sætum
vindlareyk. Á annan dag jóla var síð-
an aftur jólaboð í Eskihlíðinni, og þá
komu öll bömin með sínar fjölskyld-
ur. Fullorðna fólkið fyllti stofumar en
við krakkamir skemmtum okkur inni
á svefnherbergisgangi og í svefnher-
bergi ömmu og afa, með ný leikföng
eða gjaman spil sem einhver hafði
fengið í jólagjöf. Oftar en ekki fékk ég
að verða eftir í Eskihlíðinni þegar all-
ir fóm heim og sofa eina eða tvær
nætui’ í hominu hjá ömmu og afa. Óg-
leymanlegar em líka samvemstund-
imar austur í sumarbústað, þar sem í
fyrstu var bara ömmu og afa hús. Þar
svaf ég í rúmfataskúffunni, sem á
daginn var undir rúminu hennar
ömmu. Þau vom árrisul amma og afi
og á meðan afi kveikti upp í kabyss-
unni og litla húsið þeirra fylltist af
yndislegum kaffiilmi fékk ég að kúra
lengur og þau hvísluðust á tíl að vekja
mig nú ekki. En annað augað var vak-
andi því ekki var hægt að sofa frá sér
þessa notalegu stemmningu sem var
þama inni. Eftir að afí dó, þegar ég
var 14 ára, þurftum við amma enn
meira á hvor annarri að halda, því að
við og allir í fjölskyldunni höfðum
misst mikið. Um tíma bjuggu hjá
henni bæði Gerður, Eyfí og Auður og
Halldór, Harpa og Hlíf, en eftir að
þau fluttu í sín hús fór ég að vera aft>
ur reglulega hjá ömmu. Þegar ég var
15 ára og leið að því að hún yrði sjö-
tug, þá fómm við saman til Englands
og vomm hjá Gyðu frænku og hennar
fjölskyldu í þrjár vikur. Þar eins og
annars staðar nutum við okkar sam-
an. Árin liðu og ég eignaðist fjöl-
skyldu og alltaf var amma stór þáttur
í okkar tilvem. Hún var amma,
langamma og vinkona, sem gott var
að koma til og gott var að fá til sín.
Ekki breyttist það þó að hún færi á
HILMAR SIGÞÓR
EINARSSON
+ Hilmar Sigþór
Einarsson fædd-
ist á Djúpalæk,
Skeggjastaða-
hreppi, 12. október
1914. Hann lést á
Heilsugæslustöðinni
á Vopnafirði 27.
mars síðastliðinn og
fór útför hans fram
frá Skeggjastaða-
kirkju 4. aprfl.
Fjarlægri sól
öDu framandi
líf vort er háð
sem ljósið.
Myrkheima til
án miskunnar
daganna vagn
oss dregur.
Hugsanir manns
eru hrímperlur
stuttrar nætur
á stráum.
(Kristján frá Djúpalæk)
MINNINGAR
Grandina, hún hafði lag á því að okk-
ur fyndist við vera að koma í heim-
sókn í Hlíðina hennar og áfram var
hún sama góða vinkonan með sína
léttu lund. Elsku amma, ég þakka þér
fyrir öll árin sem við höfum átt sam-
an, þakka þér fyrir allt það sem þú
kenndir mér og allt það sem þú varst
mér og minni fjölskyldu. Bandið sem
þú sagðir að væri á milli okkar mun
aldrei slitna, og þú munt lifa í hjört-
um okkar alla tíð.
Drottinn blessi þig.
Þín
Jóna Sigríður Kristinsdóttir.
í dag verður til moldar borin elsku-
leg tengdamóðir mín Jóna Sigríður
Jónsdóttir. Hún var fædd að Þverlæk
í Holtum 21. ágúst 1897 og var því
orðin rúmlega aldar gömul, þegai-
hún lést. Hún bar aldur sinn svo vel
að þótti tíðindum sæta. Hún hélt upp
á 100 ára afmæli sitt með mikilli reisn
síðastliðið sumar með öllum sínum af-
komendum og vinum.
Ég kynntist tengdaforeldmm mín-
um, Jónu og Sigfúsi, árið 1950 þegar
ég fór að koma að Valfelli að heim-
sækja Ollu, tilvonandi eiginkonu
mína. Því miður vom kynni okkai'
Sigfúsar alltof stutt, aðeins 15 ár, en
samneytið þau ár með tengdafor-
eldmm mínum var ógleymanlegt,
bæði í Valfelli og Eskihlíð og síðast
en ekki síst þegar við fylgdum þeim í
sveitina þeirra á Tangann í Skarði,
þar sem Sigfús var búinn að sjá út
sælureit fyrir fjölskyldu sína, sem
mun tengjast þeim hjónum alla tíð.
Eftir að Sigfús féll frá var sam-
neyti fjölskyldu minnar og tengda-
móður minnar mjög mikið og gott.
Jóna hafði frá mörgu að segja enda
ævin löng. Hún kunni ótiúlega mikið
af vísum og alltaf heyrði ég nýjar og
nýjar vísur í hveri sinn sem ég hitti
hana. Sennilega hefur hún lært þær í
æsku og fest þær í minni sínu, því lít-
inn tíma hafði hún til vísnalestrar á
meðan hún ól upp sín ellefu böm.
Jóna var mjög mikil húsmóðir, oft
kom ég við í Eskihlíðinni að loknum
vinnudegi að sækja OIlu og börnin og
fékk þá kaffi og pönnukökur að
ógleymdu smurbrauðinu góða, sem
birtist á stálfatinu þegar lokinu var
lyft upp. Ekki get ég endað þessar
línur án þess að minnast á hreinlætið
og snyrtimennskuna hjá Jónu, sem
var alveg einstakt í hennar fari fram
á síðustu stundu. Þessi snyrti-
mennska var svo mikil í geninu að
börn og bamabörn hafa erft þetta í
ríkum mæli. Daginn sem Jóna dó
minntust dætur hennar á fatnað, sem
hún hafði talað um fyrir mörgum ár-
um að hún vildi klæðast í sinni hinstu
för. Þær fundu klæðin snyrtilega um-
búin ásamt sálmabók með merktum
sálmum sem hún vildi láta syngja yf-
ir sér. Dagsetning á blaðinu sýnir að
þessa sálma hafði hún valið fyrir
átján ámm. Slík var snyrtimennska
hennar og nákvæmni í einu og öllu.
Jóna var mikill hluti af lífi okkar
Ollu og barnanna eftir að Sigfús féll
frá. Á stórhátíðum og um helgar var
hún mikið hjá okkur, því hún var
mikil félagsvera, enda óvön því að
vera ein eftir að vera búin að ala upp
sinn stóra hóp. Bömin okkar spurðu
ávallt hvort amma yrði hjá okkur
núna og þau komu oftar en ella með
sínar fjölskyldur ef þau vissu af
henni hjá okkur. Ég vil enda þessi
orð mín með vísu sem ort var til
Jónu fyrir nokkrum árum, sem lýsti
henni svo vel.
Lífsnótt Hilmars Einarssonar er
lokið, að vísu talsvert langri á jarð-
neskan mælikvarða en æði
skammærri á þann mælikvarða ei-
lífðarinnar sem vísað er til hér að of-
an í ljóði bróður hans frá Djúpalæk.
Líkinguna á lífi Hilmars við stutta
nótt má ekki skilja svo að það hafi
einkennst af myrkri og depurð.
Þvert á móti var lífshlaup hans -
þrátt fyrir kröpp kjör í æsku og ým-
iss konar veikindabasl síðar á ævinni
- óvenju ljóssækið og gifturíkt.
Hann reisti sér óbrotgjarna minnis-
vai-ða, bæði í mynd tveggja vænna
sona og mannvænlegra barnabarna
sem og uppbyggingarinnar á Bakka-
firði, er að drjúgum hluta mun hon-
um að þakka.
Kristján faðir minn og Hilmar
brölluðu margt í bernsku, enda sam-
band þeirra náið svo sem sjá má af
bók hins fyrrnefnda, Á varinhell-
Sunnanblærinn blítt um kinnar strýkur
þitt bros er hiýtt
sem morgunsólar skin.
Sá er eflaust
ððrum fremur ríkur
sem á þig fyrir
félaga og vin.
Far þú í friði
friður Guðs þig blessi
hafðu þökk fyrir allt og allt
Kristinn Eyjólfsson.
Elsku Jóna amma mín. Ég man
þegai- ég var lítil hjá þér. Ég naut
þeirra forréttinda að búa hjá þér og
Sigfúsi afa í Eskihlíðinni ásamt for-
eldram mínum fyrstu fjögur árin
mín, en svo fluttumst við í Bólstaðar-
hlíðina.
Þegar ég var sjö ára dó Sigfús afi,
þá fluttumst við aftur til þín til að
passa þig, eins og þú sagðir, af því að
afi væri dáinn.
Ég fékk að sofa afamegin í rúminu
ykkar, við áttum góðar stundir sam-
an í herberginu þínu þegar þú fórst
með allar bænimar með mér á
hverju kvöldi og við báðum Guð að
passa hann afa.
Ég veit að nú taka afi og Guð vel á
móti þér og þú heldur áfram að
passa allan hópinn þinn.
Ekki vantaði myndarskapinn, þol-
inmæðina, góða skapið og þakklætið
hjá þér. Þú kenndir mér að prjóna
og hekla og sást öllum hópnum þín-
um fyrir sokkum og vettlingum og
heklaðir pottaleppa fram á tíræðis-
aldur.
Alltaf var nóg til af pönnukökum
og öðru góðgæti í búrinu þínu handa
öllum sem litu inn hjá þér í Eskihlíð-
inni. Alltaf gafstu þér tíma til að tala
við mig og segja mér frá uppvaxtar-
árum þínum og hvað þú saknaðir
þess að hafa ekki fengið að kynnast
pabba þínum, sem dó þegar þú varst
í móðurkviði.
Þær vom ófáar ánægjustundirnar
sem við áttum saman, bæði í Eski-
hlíðinni og á Tanganum í litla sumar-
bústaðnum þínum, þegai- við ömmu-
börnin fengum að sofa í skúffunni á
gólfinu hjá þér eða í afa rúmi.
Það veganesti sem þú gafst mér
hefur reynst mér vel á minni lífsleið í
gegnum súrt og sætt.
Vertu nú yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni.
Sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum)
Elsku besta amma mín, hvíl þú í
friði. Guð blessi þig. Ég og fjölskylda
mín eigum þér margt að þakka.
Hlíf Halldórsdóttir.
Nú þegar leiðir skilur að sinni, og
Jóna Sigríður Jónsdóttir móðursystir
mín leggst þreytt en ánægð til hvíldar
í mjúkri fósturjarðarmoldinni, sakna
ég sárt vinar í stað. Hún hefúr verið
fastur póll í tilvem minni frá því ég
ásamt systur heimsóttum hana og
hennar stóm fjölskyldu, sem þá vora
nýlega sest að í Reykjavík. Við gist-
um hjá þeim þá og oft síðar, þótt
þröngt væri. Álltaf var maður vel-
kominn til Jónu „systur“. Þetta var
árið 1934 og ég tíu ára gömul. Meðan
ég átti heima í sveitinni en var á ferð í
Reykjavík bjó ég næstum ávallt hjá
henni, nema þegar hún útvegaði mér
húsnæði og fæði hjá Guðnýju dóttur
sinni, þá var ég líka í nokkra mánuði
að læra að sauma. Jóna var feikn
unni. Fyrir óslitna tryggð við föður
minn og ræktarsemi við móður mína
og mig vil ég fá að þakka, nú að leið-
arlokum.
Þar sem ég varð seinn fyrir að
skrifa þessi stuttu kveðjuorð hafa lífi
og starfi Hilmars þegar verið gerð
ágæt skil í minningargreinum. Ég
get þó ekki stillt mig um að geta
tveggja mannkosta hans sem ég
sjálfur og aðrir mættu draga lærdóm
af. Hinn fyrri var hollusta við vini og
skyldmenni. Þegar Hilmar átti leið
til Akureyrar, oft í lækniserindum,
var hann ekki í rónni fyrr en hann
hafði sýnt öllum sem hann þekkti
þar með stuttu innliti að hann hefði
ekki gleymt þeim. Get ég fullyrt að
hann var hvarvetna aufúsugestur.
Þessi fölskvalausa vinatryggð og
ættrækni var enn merkilegri fyrir þá
sök að Hilmar var fremur dulur að
eðlisfari og ekki allra viðhlæjandi.
dugleg og skemmtileg, mikið fyrir
fjölskylduna, gaf sér þó tíma ásamt
manni sínum til kirkjuferða og upp-
byggingar óháða safiiaðarins á símim^.
tíma.
Hún var mjög trúuð kona í besta
skilningi, hjálpsöm og góð, talaði vel
um fólk. Til hinstu stundar var hún
jákvæð og þakklát. Eftir að ég flutti
til Reykjavíkur 23 ára gömul urðum
við miklar vinkonur, samskipti við
Jónu „systur“ vom mér ómissandi
jafnt í gleði sem á erfiðum stundum.
Þegar ég var á sjúkrahúsi og þurfti í
svæfingu, þá var hún þar þegar ég
vaknaði og lengur meðan þurfti.
Þannig var Jóna, gott var að njóta
hennar umvefjandi kærleika fyrr og
síðar. Eftir að hún varð ekkja urðdPf
heimsóknir hennar til okkar hjón-
anna hingað á Gmndarstíginn tíðari.
„Með bros á vör og bæn í sinni birtist
hún í forstofunni, þá var eins og birti í
bænum, best var fagnað gesti væn-
um.“
Nóg vom umræðuefnin og sam-
eiginlegu áhugamálin, margt rifjað
upp úr fortíðinni. Þótt það hafi nú
ekki verið neinn samfelldur dans á
rósum að alast upp á okkar marg-
blessaða landi upp úr síðustu alda-
mótum kunni þessi uppáhaldsfrænka
mín ýmsar skondnar sögur frá þess-
um tímum.
Eg fel í forsjá þína,
Guð faðir, sálu mína,
því nú er komin nótt.
Um ljósið lát mig dreyma
og ljúfa engla geyma
öl! bömin þín, svo blundi rótt
(M. Joch.)
Megi nú góður guð, sem Jóna sótti
alla tíð styrk sinn til, taka vel á móti
barni sínu og halda verndarhendi
sinni yfir henni og öllum hennar af-
komendum.
Valgerður Hjörleifsdóttir.
Elsku langamma.
I nokkmm orðum vil ég þakka fyr-
ir mig. Ég þakka þér fyrir að ég skuli
eiga fallegar minningar um þig, á
Tanganum, í Eskihlíðinni og nú síðast
á Gmndinni. Ég þakka þér fyrir að ég
hafi þig og þína léttu lund sem fyrir-
mynd að jákvæðu og góðu hugarfari.
Það veit guð að ég hugsa oft til þín
þegar Gunnar er á söngferðalögum
og ég þarf að standa mig í því að láta
sjálfri mér og drengjunum mínum
líða vel. Þá gildir að reyna í það
minnsta að breyta eins og hún langa.
Ég þakka lia fyrir að ívar Glói
skuli hafa orðið svo heppinn að eiga
minningu um þig, langalang með
strikið eins og hann kallar þig. Þó þú
sért nú „flutt“ mun minningin um þig _
lifa áfram í okkur sem segjum böm-
unum okkar frá þér. Jökull Sindri er
einn af þeim sem ekla náðu að hitta
þig en við Glói munum t.d. segja hon-
um söguna af hestinum Glóa og í
gegnum okkur mun hann vonandi
upplifa þig.
Því miður hittist þannig á að Gunn-
ar getur ekki sungið fyrir þig í dag og
fengið svo kaffisopa á Skarði því hann
er að syngja Til guðs (Te Deum) í
landinu helga, ísrael. Ætli hann syngi
bara ekki fyrir þig þar í leiðinni, og ég
fer með Ivar Glóa og Jökul Sindra í
kii-kju í Lyon og við kveikjum á kerti
fyrir þig.
Ég þakka þér allt, elsku
langamma, þín Olla litla. f
Olöf Hulda Breiðfjörð, '
Frakklandi.
Hinn mannkosturinn, og ef til vill
enn aðdáunarverðari, er hve umtals-
frómur Hilmar var um náungann.
Man ég aldrei eftir að hann legði
öðram manni illt orð og hlustaði þó á {
margt skraf hans við foreldra mína í
eldhúskróknum. Þegar talið barst að
nýjustu axarsköftum pólitíkusanna
eða annarra okkur nákomnari hafði
Hilmar jafnan á hraðbergi hundrað
ástæður fyrir því að virða þeim glöp-
in til vorkunnar. I dómfrekum heimi^
þar sem „kvis Jjótt fer fljótt, en seint
fer ef sæmd er“ var orðmildi
Hilmars sérstaklega eftirminnileg.
Það er eftirsjá að þessum mann-
kostum og að mannkostamönnum á
borð við Hilmar Einarsson. Ég og
fjölskylda mín sendum Doddu,
Steinaiú og Hilmari Þór, mökum
þeirra tveggja og börnum innilegf^-
ustu samúðarkveðju.
Krislján Kristjánsson.