Morgunblaðið - 03.05.1998, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 3. MAÍ 1998 B 13
sviðsleikur né „show“, heldur
ómenguð miðlun sannleikans, og
3 íþróttin felst í að ná því, þrátt fyrir
nálægð manna og myndavéla, að
geta verið persónan - eða maður
sjálfur - hvort heldur sem er.
Þótt sagnfræði og heimilda-
myndagerð hafí náð flugi í Þýska-
landi, þá hafa leiknar, sögulegar
kvikmyndir aldrei náð sér á strik
þar í landi eftir síðari heimsstyrj-
öldina, og þar eru skilin mjög skýr á
milli þess sem leikið er og hins sem
ekki er leikið. Leikið
i efni skal vera áberandi
leikið, og fjarlægt heim-
ildaefninu: sannleikan-
um; það er gjarnan
„kómedía" eða
„krimmi". Der Spiegel
benti á þessa staðreynd
um áramótin: orðstír
leikinna, sögulegra
þýskra mynda er ónýt-
ur.
Ég hef áður tekið
myndina Evrópa, Evr-
ópa sem dæmi um sögu-
lega kvikmynd. Sú
mynd - sem er undir
þýskri forsjá en eftir
pólskan höfund - hlaut
umtal, jafnvel andúð í
Þýskalandi, þó svo að hún væri gerð
að framlagi Þýskalands til
Óskarsverðlauna, og næði athygli,
jafnvel í enskumælandi löndum.
Þetta var árið 1992 - það er ekki
* lengra síðan.
Evrópa, Evrópa fjallar um gyð-
ingadrenginn Sólómon, sem kemst í
fremstu raðir Hitlersæskunnar - í
krafti ótrúlegra atburða. Allir sjá
fyrir sér, að hér er um marga
spennupunkta að ræða, marga at-
burði, margar senur - nema þeir
( sem beinlínis vilja loka augunum
I fyrir því.
Gyðingadrengurinn, sem kemst í
fremstu röð í Hitlersæskunni, hann
* er söguleg persóna eins og þær ger-
ast dramatískastar, því sú ögrun, sú
breyting sem verður á högum hans,
hún er eins stór og hugsast getur -
og hún er það beinlínis vegna hins
sögulega umhverfis hans á þeirri
öld, sem nú er að líða.
En hinn alþjóðlegi titill þessarar
, sögulegu myndar: Evrópa, Evrópa,
hann segir líka sitt. Við þurfum að
Heimahagamyndir geta því ekki
orðið fýrirmynd manna í landi eins
og Islandi, sem nú vill hasla sér völl
á sviði sögulegra kvikmynda.
„Sumu af því, sem hér hefur verið
nefnt, munu einstaklingar og einka-
fyrirtæki áreiðanlega eiga frum-
kvæði að. En stjórnvöld þurfa að
leggja línur og veita atbeina þar
sem þess er þörf. Það er t.d. aug-
ljóst, að fjármagn úr opinberum
sjóðum þarf til þess að nýta hina
nýju fjölmiðla með árangursríkum
hætti í þessu skyni. Á
þeim uppgangstímum,
sem við nú lifum, á
þjóðin að hafa efni á
því,“ sagði Morgunblað-
ið um síðustu áramót.
Við Islendingar þurf-
um að kynna þær sögu-
legu hetjur fýrh' okkur
sjálfum og útlending-
um, sem við teljum, að
þeir geti skilið með okk-
ur, enn þann dag í dag,
á árinu 1998. Utlend-
ingar skildu Einar
Benediktsson afar vel á
sínum tíma, þegar hann
talaði um milljón - og
líklegt er að útlending-
ar myndu einnig skilja
hann vel núna, ef gerð væri um
hann kvikmynd. Þannig verður að
reyna að reikna dæmið fyrirfram í
kvikmyndaheiminum, ef farið er af
stað með sögulega mynd. En það
eru auðvitað fleiri hetjur en Einar
Benediktsson, sem hægt er að taka,
og gera um þær mynd. Það hefur til
dæmis alltof lítið verið fjallað um
kvenhetjur í íslenskum myndum,
konur sem brutust þangað sem þær
vildu, sóttust eftir völdum yfír eigin
lífi, á víkingaöld, á okkar öld - og
þær hetjur eru spennandi, því þær
hafa iðulega þurft að klífa þrítugan
hamar á Islandi karlaveldis. Menn
hafa alltof lítið þreifað á íslandssög-
unni í leit að kvenhetjum.
„Hér þarf að koma til almenn
stefnumörkun af hálfu stjómvalda
og ákvörðun um að veita verulegt
fjármagn til þess að minnast merki-
legs áfanga í sjálfstæðisbaráttu
þjóðarinnar í byrjun nýrrar aldar,“
sagði Morgunblaðið í Reykjavíkur-
bréfí sínu sunnudaginn 28. desem-
ber 1997, og gaf tóninn í umræðu
I
Einar
Heimisson
Evrópa, Evrópa fjallar um gyðinga-
drenginn Sólómon, sem kemst í
fremstu raðir Hitlersæskunnar - í
krafti ótrúlegra atburða. Allir sjá fyrir
sér, að hér er um marga spennu-
| punkta að ræða
fá leiknar evrópskar myndir um
söguleg efni - og það fer saman að
við þurfum peninga frá a.m.k.
þremur Evrópulöndum í slíkar
myndir og við þurfum söguskilning,
sem er boðgengur víðar en aðeins í
upprunalandinu: forsjárlandinu. Á
þessu sviði setur Evrópski kvik-
myndasjóðurinn leikreglur - og í
hann eigum við Islendingar sókn
með okkar sögulegu efni og okkar
sögulegu hetjur. Rétt eins og kom
fram í Gatt-viðræðunum á sínum
tíma, þá er Evrópa einasta framlag-
ið, sem hægt er að leggja fram við
hliðina á Ameríku í kvikmyndum.
Og eins og Der Spiegel benti á í
tengslum við kvikmyndahátiðina í
Berh'n, þá þurfum við fólk, sem get-
ur borið slíkar myndir uppi: við
þurfum evrópskar stjörnur, fólk
sem hefur alþjóðlega útgeislun,
fólk, sem á sókn útfyrir heimahaga
sína í framgöngunni á hvíta tjald-
inu, en einnig utan þess, ekki hvað
síst í kynningarforystu myndanna.
Á tímum Weimarlýðveldisins, milli
1918 og 1933, var Berlín einmitt for-
ystuborg heimsins í kvikmyndum
og þá gerðu menn sögulegar mynd-
ir um aldamótin síðustu með alþjóð-
legum stjörnum í forystu.
Heimahagamyndir („Heimat-
fílm“) eru andstæðan við evrópskar
myndir. Heimahagamyndir voru
ríkjandi - því miður - í Þýskalandi
eftir síðari heimsstyrjöldina, og ein-
kenndust af því að menn sáu illa
það, sem sögulegt var, menn sam-
einuðust um að þurrka það út úr
persónum kvikmynda sinna.
um gerð aldamótamynda í tengslum
við aldamótin, sem núna eru að
koma. Við slík tímamót líta menn til
baka, skoða söguna, kanna hvað er
spennandi, athuga hvaða persónur
hafa verið ofmetnar og hverjar van-
metnar af einhverjum ástæðum,
rétt eins og Valtýr Guðmundsson,
sem ekki hlaut sömu athygli og
Hannes Hafstein og Einar Bene-
diktsson.
Sögulegt hreyfiafl aldamóta er
mikið, þá spretta fram brautryðj-
endur - og við þurfum að virkja
aldamótin fyrir sögulegar myndir
um brautryðjendur, þá, sem of lítið
hefur verið fjallað um á öldinni,
sem er að líða. Kvikmyndin er
hreyfill - og það vita allir, sem vilja
vita það. Stefnumótun stjórnmála-
manna hlýtur að lúta að samspili
opinberra aðila og einkaaðila í kvik-
myndagerð, heilbrigðri verkaskipt-
ingu og verklagi: Menningarsjóður
útvarpsstöðva er einn vannýttur
hlekkur í þágu framfaraeflingar Is-
lands, menningarauka þess og
fræðslu.
En allt verður þetta að vera
spennandi.
Án spennu er kvikmyndin dottin
um sjálfa sig - hún er enginn hreyf-
ill lengur. Þetta sjá allir, ekki bara
þeir sem vilja sjá það. Og um alda-
mót eiga menn engan annan kost,
en að sjá það sem máli skiptir - það
er boð tímans.
Á sumardaginn fyrsta 1998.
Hnfumhir er sagnfræðingur og
kvikmyndahöftindur.
Honda Civic 1.5 LSi VTEC
1.550.000,-
Umboðsaöilar:
Akureyri: Höldur, s: 461 3014 • Akranes: Bílver, s: 431 1985 • ísafjörður: Bílasala Jóels, s: 456 4712
Keflavik: B.G. Bílakringlan, s: 421 1200 • Egilsstaðir: Bífa og Búvélasatan, s: 471 2011____
Ávaxtasýrum eðferð ^JjNor
Örvar endurnýjun háðfruma ♦ Fyrir allar hárgerðir
HONDA
Traustur bíll fyrir ungt fólk á öllum aldri
Ávaxta-ensím sýrumeðferðin örvar
endurnýjun húðfruma, grynnkar
hrukkur, vinnur á bóluvandamálum
og húðin verður þéttari, áferðarfallegri
og móttækilegri fýrir nærarndi efnum.
Frábært tilboð í maí þar sem taska
með súrefniskremi (að verðmæti kr.
4.900) fylgir.
GUINOT
Snyrtistofa
Ágústu Guðnadóttur
Hilmisgötu 2a, Vestmanna-
eyjum, sími 481 2268
Snyrtistofa
Lilju Guðnadóttur
Dynskógum 6,
Hveragerði, sími 483 4535
Snyrtistofa Lindu
Hafnargötu 29, Keflavík
sími 421 4068
Snyrtistofan Gyðjan
Skipholti 70, Reykjavík
sími 553 5044
Snyrtistofa
Lilju Högnadóttur
Stilholti 14, Akranesi
simi 431 3644
Snyrtistofan Tara
Digranesheiði 15, Kópavogi,
sími 564 1011
Snyrtistofan Ásýnd
Starmýri 2, Reykjavík
sími 588 7550
Snyrtistofan La Rosa
Garðatorgi, Garðabæ,
sími 565 9120
Snyrtistofan Fatima
Þverholti 2, Mosfellsbæ
sími 566 6161
Snyrtistofan Ársól
Grímsbæ v/Bústaðaveg
Reykjavík, sími 553 1262
Snyrtistofan Birta
Grensásvegi 50, Reykjavík
sími 568 9916
Snyrtistofan Fegurð
Brekkugötu 9,
Akureyri, sími 462 6080
Eftirtaldar snyrtistofur bjóða upp á
þessa árangursríku meðferð. Hafðu
samband og fáðu nánari upplýsingar!
Innifalið í verði bílsins
1400cc 16 ventla vél með tölvustýrðri innsprautunt
Loftpúðar fyrir ökumann og farþega4
Honda teppasett4
Rafdrifnar rúður og speglar4
ABS bremsukerfi 4
Samlæsingar 4
14" dekk4
Verð á götuna: 1.455.000.-
Sjátfskipting kostar 1 00.000,-
Ryðvörn og skráning4
Útvarp og kassettutæki4
115 hestöfl
Fjarstýrðar samlæsingar
4 hátalarar
Hæðarstillanlegt ökumannssæti
Sjálfskipting 100.000,-
HONDA
Síml: 520 1100