Morgunblaðið - 12.05.1998, Qupperneq 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 12. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forseti Alþingis á von á greinargerð á næstunni frá Ríkisendurskoðun
Gerð verði grein fyrir á-
sökunum gegn embættinu
RÍKISENDURSKOÐUN mun á
næstu dögum skila forsætisnefnd
Alþingis greinargerð, þar sem farið
verður ofan í ýmsar ásakanir, sem
fram hafa komið á undanfórnum
dögum í kjölfar Landsbankamáls-
ins, meðal annars frá Sverri Her-
mannssyni, fyrrverandi banka-
stjóra.
Ólafur G. Einarsson, forseti Al-
þingis, sagði í gær að forsætisnefnd
hefði komið saman í gærmorgun
eins og venja væri á mánudögum.
Þar hefði hann gert grein fyrir því
að Sigurður Þórðarson ríkisendur-
skoðandi myndi skila sér greinar-
gerð um sín viðhorf til þess, sem á
hann hefði verið borið undanfarið.
„Eg vona að hún komi einhvern
allra næstu daga,“ sagði Ólafur.
„Eg hef ekki tímasetningu á því.“
Hann sagði að ekki hefði verið
tekin ákvörðun um það hvort hún
Þyrlulæknar
veita frest
LÆKNAR þyrlusveitar Land-
helgisgæslunnar hafa ákveðið
að halda áfj-am störfum fi-am til
19. maí næstkomandi. Lækn-
arnir áttu í gær fund með full-
ti-úum Sjúki-ahúss Reykjavíkur,
Landhelgisgæslunnar, dóms-
málaráðuneytis og heilbrigðis-
ráðuneytis. Akveðið var að setja
á stofn undirbúningshóp sem
skoðar málefni lækna í þyrlu-
sveitinni í víðara samhengi.
I fréttatilkynningu frá lækn-
unum segir m.a.: „Þyi'lulæknar
ásamt starfsmönnum Land-
helgisgæslu hafa lagt metnað
sinn í þessa starfsemi og vonast
nú til að ráðamenn þjóðarinnar
geri það einnig..
yrði birt en bætti við: „Ég get ekki
séð í fljótu bragði að þar verði nein
leyndarmál á ferðinni."
Segir ýmislegi
hafa skýrst
Ólafur sagði á fóstudag að hann
hefði áhyggjur af því þegar hæfi
starfsmanna ríkisendurskoðunar
væri dregið í efa, en Sverrir Her-
mannsson, fyrrverandi bankastjóri,
fann að því í grein í Morgunblaðinu
að Lárus Ögmundsson, lögfræðing-
ur hjá Ríkisendui'skoðun, hefði
unnið að greinargerð embættisins
um laxveiðiferðir og risnu á vegum
Landsbankans vegna þess að hann
væi'i kvæntur systur Jóhönnu Sig-
urðardóttur alþingismanns, sem
lagt hefði fram uppi'unalegu fyrir-
spurnina á þingi um laxveiðiferðir
stjórnenda Búnaðarbanka, Lands-
banka og Seðlabanka. Ólafur sagði í
HELGI S. Guðmundsson, foi-mað-
ur bankaráðs Landsbanka Islands,
hefur ákveðið að segja starfi sölu-
stjóra hjá Vátryggingafélagi Is-
lands lausu frá og með næstu mán-
aðamótum.
Helgi sagði í gær að hann hefði
tekið þessa ákvörðun eftir að hafa
hugsað málið í nokkurn tíma.
„Starf mitt hjá Landsbankanum
er mikið viðameira en ég reiknaði
með og það er mjög erfitt að sinna
því með öðru stai'ii," sagði hann.
„Ég hef vei'ið að hugsa þetta frá
áramótum og niðurstaðan var sú að
gær að hann hefði rætt við Sigurð
Þórðarson um helgina og ýmislegt
hefði skýrst.
„Hér á ég við þætti, sem gátu
valdið tortryggni, eins og til dæmis
greiðslur til Sigurðar frá Búnaðar-
banka og mægðir ákveðins starfs-
manns stofnunarinnar," sagði Ólaf-
ur. „Ég hef ekki alvarlegar áhyggj-
ur af því.“
Ólafur sagði að þegar hann segði
að málið hefði skýrst ætti hann við
að nú vissi hann hvemig þessar
gi'eiðslur væru til komnar.
Greiðslur frá Búnaðarbanka
arfur frá fyrri tíma
„Þær voi-u einfaldlega arfur frá
fyrri tíma og eiga sér ekki lengur
stað,“ sagði hann.
Að sögn Ólafs var um að ræða
greiðslur frá Búnaðarbanka,
Landsbanka og Járnblendiverk-
ég sagði upp frá og með 1. maí.“
Hann sagði að það hefði orðið
samkomulag við stjómendur VÍS
um að hann yrði út þennan mánuð
eða að minnsta kosti þar til nýr
maður yrði ráðinn. Hann kvaðst
hafa næg vei'kefni, sem hann hefði
fengið og hygðist sinna. Þau verk-
efni dygðu rúmt ár og að því loknu
myndi skýrast hvað hann tæki sér
fyrir hendur.
Helgi sagði að þessi vei'kefni
tengdust hvoi'ki vátryggingum né
Landsbankanum, en segja mætti
að þau væra tengd markaðsmálum.
smiðjunni til Halldórs Sigurðsson-
ar, forvera Sigurðar. Greiðslumar
vegna Landsbanka og Járnblendi-
verksmiðjunnar hefðu fallið til
stofnunarinnar sjálfrar þegar Hall-
dór féll frá, en Sigurður, sem þá
hefði sinnt Búnaðarbankanum,
hefði haldið sínu og fengið þessa
peninga greidda allt fram að síð-
ustu áramótum. Hér mun hafa ver-
ið um að ræða 600 þúsund ki’ónur á
ári.
Ráðningartími ríkisendurskoð-
anda er til sex ára í senn og rennur
út 1. júlí. Ólafur sagði að það kæmi
til kasta forsætisnefndar að ráða
ríkisendui'skoðanda. Þegar hann
var spurður hvort Sigurður yrði
enduiTáðinn sagði hann að málið
hefði ekki verið rætt í nefndinni.
Ekki náðist í Sigui'ð Þórðarson
ríkisendurskoðanda vegna þessara
mála í gær.
Að hans sögn tengist ákvörðun
hans um að láta af störfum hjá VIS
ekki Landsbankamálinu svokall-
aða. „Ég hef verið hér í 16 ár og átt
mjög góðan tíma,“ sagði hann.
„Það er bara komið að því að ég
þarf að taka ákvöi'ðun um það hvort
ég ætla að vera 17 ár í viðbót í vá-
tryggingastarfi eða gei'a eitthvað
annað. Eg hef ákveðið fyrst svona
stendur á og ég tók að mér þessi
verkefni - þegar ég tek að mér
verkefni klára ég þau og það ætla
ég mér að gei'a - að þetta sé ágætur
tímapunktur til að breyta til.“
Helgi S. Guðmundsson segir starfi sínu lausu hjá VIS
Hættir vegna anna hjá LI
Heimsmet
Flugleiða
í endingu
hreyfla
FLUGLEIÐAVÉL er í aðalhlut-
verki í heilsíðuauglýsingu Rolls-
Royce verksmiðjanna, sem fram-
leiða hreyflana á Boeing-757 þotum
Flugleiða, í breska flugmálaritinu
Flight International. Þar segir að
Flugleiðir hafi slegið heimsmet í
endingu hreyflanna.
I auglýsingunni segir að Rolls-
Royce RB2U-535E4 hreyfill hafi
nýverið komist á spjöld sögunnar
er hann hefði verið óslitið í samtals
31.000 flugstundir neðan á væng
Boeing-757 þotu Flugleiða frá því
hún var afhent 1991.
„Metið hjá Flugleiðum er ekki
aðeins mælikvarði á endingu
535E4-hreyfilsins og staðfesting á
orðspori hans sem áreiðanlegasta
kápustreymishreyfils af stærri
gerð, sem er í notkun í dag, heldur
er það markverð vísbending um
ágæti tæknimanna og flugmanna
Flugleiða," segir í auglýsingunni.
„Þetta er mikil viðurkenning fyr-
ir Flugleiðir og til marks um ágæti
hreyflanna svo og það eftii’lits- og
viðhaldskerfi sem við höfum komið
upp á Keflavíkurvelli. Þá eiga flug-
menn Flugleiða ekki hvað síst þátt í
þessu,“ sagði Einar Sigurðsson, að-
stoðarmaður forstjóra Flugleiða.
Önnur umræða um frumvarp um eignarhald og nýtingu á auðlindum í jörðu
Stj órnarandstæðingar
segja að um gífurlega
eignatilfærslu se að ræða
ÖNNUR umræða um frumvai-p
Finns Ingólfssonar iðnaðan'áðheri’a
um eignarhald og nýtingu á auðlind-
um í jörðu hófst á Alþingi í gær og
stóð fram eftir kvöldi. Búist er við
því að henni verði fram haldið í dag.
Stefán Guðmundsson, þingmaður
Framsóknarflokks, mælti fyrir
nefndaráliti meirihluta iðnaðar-
nefndar Alþingis, en Gísli S. Einars-
son, þingmaður þingflokks jafnað-
aimanna, mælti fyrir áliti minni-
hluta nefndarinnar. Meh'ihlutinn
leggur til að frumvarpið verði sam-
þykkt með nokkrum breytingum,
en minnihlutinn hafnar hins vegar
fmnivarpinu og telur að samþykkt
þess þýði gífurlega eignatilfærslu í
hendur fárra á kostnað almanna-
hagsmuna.
I fi'amsöguræðu Stefáns Guð-
mundssonar kom m.a. fram að með
frumvai-pinu væri verið að leggja til
að skipað yrði í einn lagabálk regl-
um um allar auðlindir í jörðu hvort
sem um er að ræða í föstu, fljótandi
eða loftkenndu formi. Sagði hann að
meginmarkmið þess væri að stuðla
að skynsamlegri nýtingu á auðlind-
um í jörðu frá þjóðhagslegu sjónai'-
miði. „I fi'umvarpinu er fylgt þeii'ri
skipan, sem viðurkennd hefur verið
í löggjöf og réttarframkvæmd, að
eignai-réttur á auðlindum í jörðu
eignarlanda og innan netlaga í vötn-
um og sjó fylgi landareign. Einnig
er íslenska ríkið lýst eigandi auð-
linda í þjóðlendum í samræmi við
samnefnt frumvarp sem nú iiggur
fyrir þinginu."
Stefán taldi mikilvægt að það
kæmi skýrt fram að meirihluti iðn-
aðarnefndar legði áherslu á að með
frumvarpinu væri ekki á nokkurn
hátt verið að hrófla við eða víkja úr
vegi löggjöf og í'eglum á sviði um-
hvei'fis-, náttúruvemdai-- og skipu-
lagsmála, hvorki 'að því er vai'ðaði
rannsóknir eða nýtingu auðlinda.
„Frumvai'pinu er þannig ekki ætlað
að taka með heildstæðum hætti á
umhverfismálum, náttúravernd eða
skipulagsmálum sem tengjast rann-
sóknum eða nýtingu þessara auð-
linda. Um þau atriði gilda ýmis lög
á sviði umhverfis- og skipulagsmála
og eiga þau einnig við um rannsókn-
ir og nýtingu samkvæmt þessu
framvarpi. Það er jafnframt álit
meirihlutans að framvarpið raski
ekki með neinu móti heildarstefnu-
mörkun hvað varðar alþjóðaskuld-
bindingar um umhverfismál og
áætlun ríkisstjómarinnar um sjálf-
bæra þróun,“ sagði Stefán m.a.
Setja þarf reglur um nýtingu
ákveðinna jarðefna
Þá sagði Stefán m.a. að það hefði
komið fram gagnrýni á að í fram-
varpinu væri ekki ákvæði um vernd
og nýtingu á sandi, vikri, gi'jóti o.fl.
„Meirihlutinn telur að setja þurfi
reglur um vernd og nýtingu þessara
jarðefna en telur hins vegar ekki
ALÞINGI
rétt að það verði gert með því að
kveða á um að nýtingarleyfi þurfi að
koma til. Réttara væri að endur-
skoða ákvæði laga um umhverfis-
mat og setja lög um frágang og eft-
irlit með vinnslusvæðum."
Meirihluta iðnaðarnefndar skipa,
auk Stefáns, Guðjón Guðmundsson,
Árni R. Árnason, Sigríður A. Þórð-
ardóttir og Pétur H. Blöndal, þing-
menn Sjálfstæðisflokks, og Hjálmar
Ámason, þingmaður Framsóknar-
flokks. Þau leggja til átta breyting-
ar á frumvarpi iðnaðarráðherra, til
dæmis þá að bætt verði inn í frum-
varpið ákvæði um rannsóknir og
nýtingu örvera á jarðhitasvæðum.
Gísli S. Einarsson mælti, eins og
fyrr segir, fyrir nefndaráliti minni-
hluta iðnaðarnefndar, en auk hans
skipa Svavar Gestsson, þingmaður
Alþýðubandalags og óháðra, og Jó-
hanna Sigurðardóttir, þingflokki
jafnaðarmanna, minnihlutann.
Tillitsleysi við áherslur
í unihverfismálum
í nefndaráliti minnihluta iðnaðar-
nefndar segir m.a. að í frumvarpi
iðnaðarráðherra séu nokkur megin-
atriði sem ágreiningur sé um við
stjórnarandstöðuna. „í fyi'sta lagi
er það ákvæði frumvarpsins, sem er
aðalatriði þess, að allar auðlindir í
og á jörðu í löndum og í einkaeign
séu eign landeigenda." I álitinu seg-
ir að þessi ákvæði stríði í grundvall-
aratriðum gegn frumvörpum þeim
sem fyi'ir liggja í þinginu um sama
efni frá stjórnarandstöðunni, en í
þeim frumvörpum sé lagt til að
djúphiti í jörðu, kol, olía, gas, málm-
ar og fleiri jarðefni séu þjóðareign.
í öðra lagi segir í nefndaráliti
minnihlutans að það sem einkenni
frumvarp iðnaðarráðherra sé tillits-
leysi við áherslur í umhverfismál-
um. „Það er greinilega ætlun
stjórnarflokkanna að sniðganga um-
hverfisstofnanir og umhverfisráðu-
neyti,“ segir í álitinu. „Eitt ágrein-
ingsefnið varðar útleigu og gjald-
töku fyrir afnot einkaaðila af sam-
eiginlegum auðlindum þjóðarinnar.
Stjórnarfrumvarpið gerir ráð fyrir
því að ráðherra fái sjálfdæmi um að
leigja hverjum sem er hvað sem er
fyrir hvaða fjárhæð sem er. Stjórn-
arandstæðingar vilja hins vegar
setja skýrar málsmeðferðarreglur
um leigu afnotaréttar þar sem m.a.
fulls jafnræðis sé gætt og skýrai'
reglur um afnotagjald samkvæmt
lögum um aukatekjur ríkissjóðs eða
lögum um útboð.“ Þá gagnrýnir
minnihlutinn fleiri atriði í frumvarpi
ráðhema og segir til að mynda að
óljóst sé kveðið á um eignarrétt rík-
isins á orku háhitasvæða.
Gísli S. sagði að minnihlutinn
teldi augljóst að frumvarp ráðherra
væri vanbúið til afgreiðslu á Alþingi
og taldi nauðsynlegt að gerðar yi'ðu
á því gagngerar breytingar. Minni-
hlutinn legði því til að málinu yrði
vísað til ríkisstjórnarinnar. Verði sú
tillaga hins vegar felld munu stjórn-
arandstæðingar gi'eiða atkvæði
gegn nokkrum greinum frumvarps-
ins.
í umræðum á eftir lögðu stjórn-
arandstæðingar m.a. áherslu á að
frumvarpið yrði skoðað betur í sum-
ar og lagt fram í breyttri mynd í
haust. Ragnar Arnalds, þingmaður
Alþýðubandalags og óháðra, sagði
m.a. að með frumvarpinu væri verið
að færa landeigendum miklu meiri
rétt en þeir hefðu í dag og Svavar
Gestsson taldi að með frumvarpinu
væri verið að færa Iandeigendum
verðmæti upp á tugi milljai'ða.