Morgunblaðið - 08.07.1998, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 8. JÚLÍ 1998
FRETTIR
MORGUNB LAÐIÐ
Marg’ir ílmga úrsögn
úr Alþýðubandalag’inu
Mikil fundahöld verða á vegum alþýðu-
bandalagsfólks víða um land á næstu
dögum í kjölfar aukalandsfundar flokksins,
sem samþykkti að ganga til samstarfs við
aðra vinstrimenn. Margir eru að íhuga
úrsögn úr flokknum, þótt enn hafí fáar
úrsagnir borist flokksskrifstofunni.
FUNDIR eru ráðgerðir í kjördæm-
isráðum Alþýðubandalagsins í
Reykjavík, Norðurlandi eystra og
Austurlandi á næstu dögum þar sem
farið verður yfu- niðurstöðu auka-
landsfundar flokksins. Enn sem
komið er hafa ekki margir tilkynnt
um úi-sögn sína úr flokknum, en
greinilegt er á viðtölum við fólk sem
lengi hefur tekið virkan þátt í störf-
um flokksins, að margir eru að íhuga
úrsögn.
Stjórn fulltrúaráðs alþýðubanda-
lagsfélaganna í Reykjavík kemur
saman til fundar á morgun og sagði
Haukur Már Haraldsson, formaður
kjördæmisráðsins, að á fundinum
yrði farið yfir framboðsmál flokksins
í Reykjavík. Þetta væri einungis
íyrsta umræða og ekki væri að
vænta neinnar ákvörðunar.
Haukur var einn þeirra sem skrif-
uðu undir tillögu Steingríms J. Sig-
fússonar um samstarf vinstriflokk-
anna. Hann sagðist ekki vera á leið
úr flokknum heldur ætlaði hann að
sjá hvað kæmi út úr málefnavinn-
unni.
Fundir fyrirhugaðir
á Norðurlandi
Stjóm fulltrúaráðs alþýðubanda-
lagsfélaganna á Norðurlandi eystra
kemur saman til fundar um næstu
helgi. Aðalsteinn Baldursson, for-
maður kjördæmisráðsins, sagði að á
fundinum yrði farið yfir stöðuna sem
upp er komin í kjölfar landsfundar-
ins. Hann sagðist telja að skiptar
skoðanir væru í kjördæminu um nið-
urstöður landsfundarins. Hann sagði
það sitt mat að forysta flokksins
hefði ekki staðið nægilega vel að
undirbúningi málsins. Formaður
flokksins hefði átt að fara um landið
fyrir fundinn og heyra í flokksmönn-
um og kanna betur jarðveginn. Ef
þetta hefði verið gert hefði forystan
áttað sig betur á þvi hvort grundvöll-
Höfum
ekki færst
til hægri
ARI Skúlason, framkvæmdastjóri
Alþýðusambands Islands og fulltrúi í
framkvæmdastjórn Alþýðubanda-
lagsins, segist vera mjög ánægður
með niðurstöðu aukalandsfundarins í
samfylkingarmálum. Hann segir það
fjarstæðu sem fram hafi komið í fjöl-
miðlum og málflutningi andstæðinga
sameiginlegs framboðs, að Alþýðu-
bandalagið hafi færst til hægri með
samþykktinni á landsfundinum um
helgina.
„Ég veit ekki hvað er vinstri hóp-
ur og hvað_ hægri hópur í þessu
samhengi. Ég sé til dæmis ekkert
vinstrisinnað við Hjörleif Guttorms-
son. Hann er einfaldlega umhverfis-
sinni og ég veit ekki hvort umhverf-
issinnar eru til hægri eða vinstri.
Ég man hins vegar til dæmis aldrei
til þess að hann hafi látið sig mál-
efni verkafólks varða. Alþýðubanda-
lagið hreyfðist ekki neitt á lands-
fundinum vegna þess að ég á mjög
bágt með að ímynda mér að stór
hluti flokksmanna hafi skipt um
skoðun þar eða á síðustu dögum fyr-
ir fundinn. Þetta fólk hefur alltaf
haft þessar skoðanir lengi en það
hefur aldrei fengið tækifæri til að
sýna þær.“
Ari bendir á að ágreiningur þeirra
sem vildu ganga til sameiginlegs
framboðs með öðrum félagshyggju-
flokkum, og þeirra sem voru því and-
vígir, hafi fyrst og fremst snúist um
Evrópusambandið og herstöð
Bandaríkjamanna. „Hvað er hægri
og vinstri í þeim málum? Ef það er
vinstrisinnað að vera á móti Evrópu-
sambandinu, þá er Davíð Oddsson
vinstrisinni," segir Ari.
ur væri fyrir því að leggja fram tO-
lögu um sameiginlegt framboð.
Aðalsteinn sagði að Steingrímur J.
Sigfússon væri mjög öflugur þing-
maður og nyti virðingai- langt út fyr-
ir flokkinn. Það væri ljóst að mjög
margir myndu fylgja honum úr
flokknum, en engu að síður væru
skiptar skoðanir um hver næstu
skref ættu að verða.
Á Raufarhöfn verður fundur í
flokksfélaginu annað kvöld, en Al-
þýðubandalagið bauð fram lista í eig-
in nafni í sveitarstjómarkosningun-
um í vor og vann hreinan meirihluta.
Gunnlaugur Júlíusson, sveitarstjóri á
Raufarhöfn, sagði að Steingrímur
nyti mikils stuðnings á Raufarhöfn og
mikil óánægja væri með þá ákvörðun
sem landsfundur Alþýðubandalagsins
tók í samfylkingamiálum.
Skiptar skoðanir
á Austurlandi
Ámi Steinar Jóhannsson er vara-
þingmaður Alþýðubandalagsins á
Norðurlandi eystra, en hann bauð
sig fram fyrir hönd óháðra og er því
ekki félagi í Alþýðubandalaginu.
Hann sagði ekkert ákveðið með
næstu skref sín í pólitíkinni, en sagð-
ist vera þeirrar skoðunar að vinstri-
menn ættu að fara varlega í samfylk-
ingarmálum.
ÞAD mun skýrast eftir nokkra daga
hvort hafinn verður undirbúningur
að stofnun nýrra stjómmálasamtaka
á vinstri væng stjórnmálanna. Þing-
mennirnir Steingrímur J. Sigfússon,
Ögmundur Jónasson og Hjörleifur
Guttormsson ætla sér nokkra daga í
að ræða við fólk og kanna jarðveg-
inn. Steingrímur segir ekki tíma-
bært að kveða upp úr með það að til
sé að verða nýtt stjórnmálaafl.
Margir óska eftir fundi
með Steingrími
Steingrímur J. sagðist ætla að
nota næstu 2-3 daga til að ræða við
fólk á Reykjavíkursvæðinu um þá
stöðu sem upp er
komin. Hann sagð-
ist ætla m.a. að
ræða betur við
aðra þingmenn Al-
þýðubandalagsins
sem lýst hafa yfir
andstöðu við þá
leið sem flokkur-
inn hefur nú
ákveðið að fara. Ekki síst þyrfti hann
að bera sig saman við Ögmund Jón-
asson um næstu skref. Kjósendur úr
sínu kjördæmi og víðar af lands-
byggðinni hefðu óskað eftir því að
hann kæmi og ræddi við þá á fund-
um og hann myndi reyna að verða
við því.
„Fólk er spennt fyrir því sem er
að gerast og vill fá að vera þátttak-
endur í því og fylgjast með. Að
sjálfsögðu eiga margir af mínum fé-
lögum og vinum erfitt með að sætta
sig við niðurstöðuna og það skil ég
vel. Menn vilja gjarnan fá að ræða
hlutina og fara yfir þá. Ég er boðinn
Sigurjón Bjamason, formaður
kjördæmisráðs alþýðubandalagsfé-
laganna á Austm-landi, sagði að
stjóm kjördæmisráðsins yrði fijót-
lega boðuð til fundar til að ræða stöð-
una sem upp er komin. Hann sagði
að skiptar skoðanir væra meðal
flokksmanna á ágreiningsmálunum.
Sín tilfinning væri að á Austfjörðum
skiptust menn til helminga í afstöðu
til sameiginlegs framboðs. Hann
sagðist telja að Margrét Frímanns-
dóttir, formaður flokksins, hefði und-
irbúið málið eins vel og hægt var að
gera fyrir landsfundinn og henni yi-ði
ekki kennt um hvemig fór.
Þuríður Backman, varaþingmaður
Alþýðubandalagsins á Austurlandi,
sagðist sterklega vera að íhuga úr-
sögn úr flokknum. Hún sagði að sú
leið sem samþykkt var á aukalands-
fundinum passaði sér ekki og hún
myndi ekki taka þátt í sameiginlegu
framboði. Ef hún vildi halda áfram í
pólitík yrði hún því að finna sér nýj-
an vettvang.
Þuríður sagðist hafa það á tilfinn-
ingunni eins og Sigurjón að alþýðu-
bandalagsmenn á Austurlandi skipt-
ust til helminga í afstöðu til sameig-
inlegs framboðs. Mikil andstaða væri
við þá sjávarútvegsstefnu sem Al-
þýðuflokkurinn hefði stutt og margir
alþýðubandalagsmenn gætu ekki
og búinn að gera það,“ sagði Stein-
grímur.
Steingrímur sagði að fólk þyrfti
nokkurn tíma til að átta sig á stöð-
unni og það myndi ekki skýrast
fyrr en að nokkrum tíma liðnum
hver þróunin yrði. Þó að sú ákvörð-
un að segja sig úr flokknum væri
persónuleg væri hún einnig félags-
leg í þeim skilningi að fólk vildi vita
hvað samherjar þess væru að hugsa
og gera. Steingrímur sagði að það
væri ekki tímabært að slá því föstu
að hann væri að hefja undirbúning
að stofnun nýrra stjórnmálasam-
taka.
„Það er mikil gerjun í pólitíkinni
núna og þungir straumar á ferðinni,
sérstaklega á vinstri kantinum. Ég
held að það sé ekki víst að menn sjái
fyrir það landslag sem þar getur ver-
ið að skapast og eigi eftir að byrja að
birtast mönnum þegar h'ður á haust-
ið,“ sagði Steingrímur.
Steingrímur sagði að sá málefna-
legi ágreiningur sem væri milli Al-
þýðubandalagsins og Alþýðuflokks-
ins væri enn greinilegri á lands-
byggðinni en í Reykjavík. Á lands-
byggðinni væri mikil andstaða við
stefnu Alþýðuflokksins í sjávarút-
vegs-, landbúnaðar- og byggðamál-
um og ætti hún mikinn þátt í and-
stöðu fólks við áform um sameigin-
legt framboð þessara flokka.
Uppstokkunin mun ná
inn í aðra flokka
Ögmundur Jónasson alþingismað-
ur sagði að það myndi skýrast eftir
nokkra daga hvaða stefnu framboðs-
mál á vinstri kanti stjórnmálanna
myndu taka. „Það er geysileg upp-
hugsað sér að styðja framboðslista
sem styddi auðlindagjald.
Skorti undirbúning af
hálfu forystunnar
Guðrún Helgadóttir, varaþing-
maður í Reykjavík, sagðist vera að
íhuga sína stöðu innan Alþýðubanda-
lagsins. Hún segist ekki ætla að
segja sig úr flokknum á næstu dög-
um, en útilokaði ekki að gera það síð-
ar. Hún sagði að sér sýndist flest
benda til þess að fram kæmi nýtt
vinstraframboð. Það versta við þetta
væri að svona hefði ekki þurft að
fara ef forysta flokksins hefði stýrt
honum af meiri mildi. Það væri aug-
ljóst að formaður flokksins hefði
ekki verið búinn að kanna jarðveginn
nægilega vel áður en landsfundurinn
hófst. Það væri þyngra en tárum
tæki að þegar kona veitir Alþýðu-
bandalaginu í fyrsta skipti forystu
skuli hún stýra málum með þeim
hætti að flokkurinn klofnaði.
Guðmundur Lárasson, varaþing-
maður Alþýðubandalagsins á Suður-
landi, sagðist ekki ætla að segja sig
úr flokknum. Hann myndi hins vegar
ekki ætla að taka þátt í undirbúningi
að sameiginlegu framboði og ekki
taka sæti á slíkum lista.
Ekki á leið til hægri
Stjórn kjördæmisráðs Alþýðu-
bandalagsins í Reykjaneskjördæmi
sendi í gær frá sér yfirlýsingu, þar
sem mótmælt er „yfirlýsingum ein-
stakra manna um að verið sé að færa
Alþýðubandalagið til hægri í ís-
lenskri pólitík" þar sem ekkert styðji
þær fullyrðingar. „Skorar stjórnin á
alla alþýðubandalagsmenn að fylkja
sér á bak við forystu flokksins í
vinnu við væntanlega málefnastefnu-
skrá Alþýðubandalags, Alþýðuflokks
og Kvennalista og koma þannig í veg
fyrir áframhaldandi íhaldsstefnu
fram í næstu öld,“ segir þai-.
stokkun í gangi í pólitíkinni. Ég held
að það væri mjög rangt að einskorða
þá uppstokkun við Alþýðubandalagið
eitt. Ég held að
það þyrfti að
stokka alla þessa
flokka upp. Þessi
gerjun mun ekki
láta staðar numið
við Alþýðubanda-
lagið heldur mun
hún ná inn í aðra
flokka einnig.“
Ogmundur sagðist ekki vera ósátt-
ur við þá þróun sem orðið hefði í
kjölfar samþykktar landsfundar Al-
þýðubandalagsins. Hann sagðist
hafa varað við sameiginlegu fram-
boði vegna þess að í slíku framboði
væri hættan sú að menn þurrkuðu út
alla pólitík. Það sem nú væri að ger-
ast væri fallið til að skerpa á mál-
efnalegri umræðu.
Hjörleifur Guttormsson alþingis-
maður sagði eins og Ögmundur og
Steingrímur að það myndi skýrast á
næstu dögum hver
þróunin yrði. Hann
sagðist vera að
ræða við fólk og
myndi halda því
áfram næstu daga.
Hjörleifur sagði
að ekkert væri
ákveðið um hvort
breyting yrði á
veru sinni innan þingflokks Alþýðu-
bandalagsins. Hann ætti eftir að
ræða það betur við félags sína í þing-
flokknum. Ögmundur sagði að hann
hefði ekki uppi áform um að yfirgefa
þingflokkinn. Sama á við um Stein-
grím J. Sigfússon.
Svavar Gestsson
Ætla að sjá
hvað kemur
út úr sam-
fylkingar-
málum
SVAVAR Gestsson, formaður þing-
flokks Alþýðubandalagsins, segir að
úrsögn Steingríms Sigfússonar úr
Alþýðubandalag-
inu sé mikið áfall
fyrh’ flokkinn.
Svavar óttast með-
al annars að hún
verði til þess að
málefnaleg upp-
skera flokksins
verði minni í fyrir-
hugðum samfylk-
ingartilraunum en ella. Sjálfur
kveðst Svavar þó ekki ætla að taka
þátt í hugsanlegri stofnun nýrra
stjórnmálasamtaka með Steingrími
heldur þrauka fyrst um sinn og sjá
hver framvinda samfylkingai-tilrauna
verður og hvað kemur út úi’ þeim.
„Ég tel það mikið áfall fyrfr Al-
þýðubandalagið að missa Steingrím
því hann er afburðamaður. Bæði öfl-
ugur stjórnmálamaður og auk þess
góður félagi. Þannig að ég tel það af-
ar alvarlegt mál og niðurstaðan af
þessum átökum hjá okkur, að hún
skuli enda í þessu, er þyngi’i en tár-
um taki,“ segir Svavar.
Svavar segist hafa rætt við bæði
Steingrím og Hjörleif Guttormsson
og vona að þeir muni báðir starfa
áfram með þingflokki Alþýðubanda-
lagsins og óháðra. „Þingflokkur hefui’
tvíþætttu hlutverki að gegna. Annars
vegar er hann samráðsvettvangur um
tæknilega vinnu í þinginu og um
kosningu á mönnum í ráð og nefndir
og trúnaðarstörf á vegum þingsins.
Hins vegar er hann pólitískur sam-
ráðsvettvangur og það er náttúrulega
við því að búast að segi menn skilið
við Álþýðubandalagið verði minna um
þetta pólitíska samráð en verið hefur.
Þó útiloka ég það ekki og mér fyndist
beinlínis vænt um það að menn gætu
starfað þar eitthvað áfram.“
Ottast að málefnauppskeran
verði minni en ella
- Nú ýjar Steingrímur jafnvel að
stofnun nýrra stjórnmálasamtaka og
virðist höfða til Ögmundar og Hjör-
leifs. Hvemig blasa þau mál við þér
og íhugar þú ef til vill að ganga til
liðs við hann?
„Ég geri það nú ekki, ég hef hugs-
að mér að reyna sjá hvað kemur út
úr þessum samfylkingarmálum. Ég
hef alltaf verið þeirrar skoðunar að
það kæmi til greina að láta reyna á
það hvort hægt væri að efna til sam-
eiginlegs framboðs félagshyggju-
fólks. Eg hefði auðvitað talið betra
að Alþýðubandalagið hefði verið al-
gjörlega heilt í þeim efnum og satt
að segja óttast ég að þessi niður-
staða og úrsagnir síðustu daga verði
til þess að málefnaleg uppskera okk-
ar verði minni í þessari samfylkingu
en ella hefði verið. En ég hef ákveðið
að þrauka og fylgjast með fyrst um
sinn og sjá hverju fram vindur."
Kveðst dapur yfir málalokum
- Af lestri netblaðs þíns, Hug-
myndar, virðist þú vera nokkuð dap-
ur yfii’ þróun mála síðustu daga?
„Ég get ekki sagt að ég sé ánægð-
ur, það er svo langt í frá því Alþýðu-
bandalagið er svo dýrmætt. Ég end-
urtek það sem mætur kunningi úi’
þingliði Sjálfstæðisflokksins sagði
við mig í dag; að Alþýðubandlagið
hefur, hvað sem mönnum finnst um
stefnu þess, verið einn af máttar-
stólpum lýðræðisins á íslandi. Og
það er áfall fyrir lýðræðið ef þar
hriktir svo í að þessi máttarstólpi
standi ekki uppi lengur. Efnalítið al-
þýðufólk á íslandi hefur oft á tíðum
bundið vonir sínar við Alþýðubanda-
lagið og mér finnst það sorglegt ef
vonir þess fólks bresta með einhverj-
um hætti. Þannig að ég get ekki sagt
annað en ég sé heldur dapur yfir
þessari niðurstöðu. En ég er ekki að
segja að hún sé endanleg. Lífið held-
ur áfram,“ sagði Svavar.
Skýrist bráðlega hvort nýtt
stjórnmálaafl verður stofnað