Morgunblaðið - 11.10.1998, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 11. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ÍÞRÓTTIR
Bandarískur körfu
knattleikur á hálum
Óvíst hvort keppnistímabilið hefjist á réttum tíma - eða hefjist
ÍS
yfirleitt
Bandaríski körfuboltinn er yngsta atvinnu-
deildin í bandarískum íþróttum fyrir ntan fót-
bolta og hefur á tæpum tveimur áratugum
vaxið úr því að vera olnbogabarn í að ná al-
þjóðlegri hylli. Nú eru hins vegar blikur á
lofti. Verkbann hefur verið sett á leikmenn og
allt útlit er fyrir að deildin hefjist ekki á
tilsettum tíma. Sumir segja jafnvel að enginn
körfubolti verði leikinn í NBA þetta tímabil.
--7------------------------------------------
Aður hlógu ráðamenn í NBA þegar upp úr
sauð í öðrum íþróttagreinum og hugsuðu með
sér að þeir kynnu að reka keppnisdeild þar
sem sátt væri milli leikmanna og eigenda. Nú
er sáttin brostin og sennilega verða áhorfend-
ur fyrsta fórnarlambið.
Bandarískur körfubolti hefur ver-
ið í miklum vexti undanfarin ár
og hafa vinsældir hans farið upp úr
öllu valdi um heim allan. Nú mætti
hins vegar ætla að bandaríska
körfuknattleikssambandið, NBA,
vilji hrinda frá sér áhorfendum og
stuðningsmönnum. Verkbann hefur
staðið yfir í deildinni frá því í sumar
vegna launadeilu og allt útlit er fyrir
að keppnistímabilið muni ekki hefj-
ast á réttum tíma, 3. nóvember. Svo
gæti meira að segja farið að ekkert
yrði leikið í allan vetur og þá mun
líða langur tími þar til NBA réttir úr
kútnum.
Deiluaðilar settust við samninga-
borðið á fimmtudag þegar hundrað
dagar voru liðnir frá því að eigendur
liðanna í deildinni settu verkbannið.
Fundurinn stóð í fjóra tíma og ræddu
menn þar leiðir til að bjarga komandi
keppnistímabili án þess að fækka
leikjum, en æfingatímabilinu hefur
þegar verið aflýst, alls 114 leikjum.
Samkvæmt heimildum var fremur
um það að ræða á fundinum að menn
skiptust á upplýsingum en að verið
væri að þrátta um samningsatriði.
„Látalæti voru í lágmarki,“ sagði
David Stern, formaður NBA, eftir
fundinn á fimmtudag. „Okkur skilur
enn að um mikilvægt atriði, þá stað-
reynd að við viljum fá sanngjaman,
skilgreindan hluta teknanna."
Gengið út
Engir liðseigendur sátu fundinn,
sem haldinn var á hóteli á Manhatt-
an. Einu leikmennirnir á fundinum
voru Patrick Ewing, formaður stétt-
arfélags leikmanna, og Herb Willi-
ams frá New York Knicks og Di-
kembe Mutombo frá Atlanta
Hawks. Á síðasta formlega fundi 6.
ágúst voru rúmlega 10 leikmenn og
lyktaði honum með því að eigendur
ruku á dyr eftir að hafa heyrt tillög-
ur leikmanna.
Eigendur eru ekki einir um að
hafa farið af fundi í fússi: leikmenn
gerðu slíkt hið sama í júní er þeim
mislíkaði krafa um ófæranlegt
launaþak.
Ewing sagði að það væri spor
fram á við að allir hefðu setið fund-
inn til enda, en bætti við að enn
stæðu menn í stað: „Við vonumst
eftir einhverjum ávinningi á þriðju-
dag því að við viljum spila.“
Leikinn hefur verið 35.001 leikur
á 51 keppnistímabili á þeim 52 árum,
sem liðin eru frá stofnun NBA, og
aldrei hefur leikur fallið niður vegna
vinnudeilu. En það er nánast ljóst að
það mun gerast nú því að það mun
taka að minnsta kosti þrjár vikur að
semja við þá 200 leikmenn, sem eru
með lausa samninga, selja og kaupa
leikmenn og koma mönnum í leik-
þjálfun.
Beðið eftir úrskurði
Eitt af því, sem gerir að verkum
að báðir aðilar hafa haldið að sér
höndum, er það að beðið er úrskurð-
ar um það hvort leikmenn eigi rétt á
launum meðan á verkbanninu stend-
ur. John Feerick sáttasemjari
hyggst skera úr um það 19. október
og mun sá úrskurður ugglaust hafa
áhrif á gang mála hver sem hann
verður. Leikmenn telja að verði
dæmt þeim í hag verði eigendur lið-
anna fúsari til að ganga frá sam-
komulagi.
Deilan er einföld að því leyti að
hún snýst um peninga. í NBA hefur
verið við lýði svokallað launaþak,
sem bundið hefur verið við lið.
Launaþakið er hluti af þeirri stefnu
deildarinnar að gera keppnistímabil-
ið spennandi og koma í veg fyrir að
eitthvert eitt lið nái of miklum yfir-
burðum. Annar liður í þessu er að
þau lið, sem standa sig verst á
keppnistímabilinu, fá að velja íyrst
úr hópi nýliðanna úr útungunarvél
háskólanna. Þessi tilraun til að
þvinga fram jöfnuð hefur ekki geng-
ið upp, en hefur þó ef til vill tryggt
minni mun milli liða en ella.
Of mikið fyrir nýliðana
Þrátt fyrir launaþakið hafa liðin
fundið ýmsar smugur til að greiða
hærri laun og hefur í raun orðið
sprenging í þeim efnum. Sérstak-
lega hafa ungum, reynslulausum
glönnum verið færðir tugir milljóna
króna á silfurfati án þess að þeir
þyrftu svo lítið sem að sanna sig í
deildinni. Sennilega var fyrsti stór-
samningurinn af þessu tagi við
Larry Johnson hjá Charlotte
Hornets. Hann gerði samning til
átta ára upp á 13 milljónir dollara og
var það stærsti samningur, sem þá
hafði verið gerður í NBA. Johnson
hefur aldrei unnið nokkur þau afrek
á körfuboltavellinum, sem réttlættu
þessi ofurlaun, og nú nær hann ekki
einu sinni að kallast önnur fiðla hjá
New York Knicks.
Samningar af þessu tagi hafa hins
vegar vakið mikla óánægju meðal
eldri og reyndari leikmanna og vill
stéttarsamband leikmanna nú að
lágmarkslaun þeirra verði hækkuð
svo um munar.
Óánægja eigenda liðanna er
sprottin af þvi að hlutfall launa af
tekjum hefur hækkað mjög og er
komið talsvert fram úr því, sem tal-
Reutei's
PATRICK Ewing er í forsvari fyrir leikmenn NBA ásamt Billy Hunter, framkvæmdastjóra stéttarfélags
þeirra. Hunter heldur því fram að 114 æfingaleikjum liða í NBA hafi verið aflýst til þess eins að
skjóta leik-mönnum, sem sett var á verkbann 1. júlí, skelk í bringu.
að er um í kjarasamningum auk
þess sem nokkur félög eru rekin
með tapi. Á síðasta keppnistímabili
greiddu liðin leikmönnum laun, sem
samsvöruðu 57% af tekjum þeirra af
körfubolta _ og öðru, sem tengist
íþróttinni. í samningnum, sem eig-
endur sögðu upp fyrr í ár, kvað á um
að hann væri uppsegjanlegur færi
hlutfall launa leikmanna af tekjum
yfír 51,8%. Eigendur vilja að á fjór-
um árum verði hlutfallið lækkað nið-
ur í 48%. Leikmenn hafa lagt fram
þær tillögur að hægt verði á hækk-
un launaþaksins ef hlutfall launa af
tekjum fer yfir 63% eða hámarks-
hækkun milli ára í samningi við leik-
mann lækki úr 20% í 10%.
Larry Bird-reglan
Launaþakið er í raun ekki mikils
virði lengur og það er ekki að
ástæðulausu að eigendur vilja gera
við það. Ein helsta smugan fram hjá
þakinu er kennd við Larry Bird,
sem í þrígang gerði Boston Celtics
að meisturum. Samkvæmt Bird-
reglunni er liðum leyfilegt að horfa
framhjá launaþakinu og endursemja
við reynda leikmenn um hvaða upp-
hæð sem er. Einnig leyfir reglan lið-
um að semja að nýju við nýliða, sem
hafa klárað tvö ár af þriggja ára
upphafssamningi.
Samkvæmt launaþakinu mátti
hvert lið í NBA greiða leikmönnum
26,9 milljónir dollara í laun keppnis-
tímabilið 1997 til 1998. Vegna Bird-
reglunnar gat Chicago Bulls hins
vegar greitt Michael Jordan 33,14
milljónir á tímabilinu. Það er meira
en 17 lið í deildinni greiða öllum
leikmönnum sínum.
Eigendurnir vilja losna við Bird-
regluna. Þeir segja að launakostnað-
ur sé að sliga deildina og 15 lið af 29
séu rekin með tapi.
Leikmenn hafa hins vegar engan
áhuga á að láta afnema regluna og
fari eigendur í hart má búast við
hörðum átökum. Leikmenn segja að
það verði að vera einhver leið til að
umbuna þeim bestu í deildinni. Þess
utan heldur félag leikmanna því
fram að deildin ýki stórlega slæma
stöðu félaganna og það séu í mesta
lagi fjögur lið, sem rekin séu með
halla.
Hallar á gömlu jaxlana
Leikmenn eru sammála um að ný-
liðar fái of mikla peninga og of
margir gamlir jaxlar fái of lítið.
Þessi vandi verði hins vegar ekki
leystur með því að afnema Bird-
regluna. Leikmenn kvarta einnig
undan því að millistéttin sé horfin í
NBA. George McCloud hjá Phoenix
Suns hefur verið notaður sem dæmi.
Hann hefur leikið að meðaltali 20
mínútur í leik í níu ár og er með
272.250 dollara lágmarkslaun. Flest-
ir kynnu að láta sér slíkt nægja, en
miðað við aðra í deildinni virðast þau
árslaun vera sultarhýra. Meðallaun
leikmanns í NBA eru 2,2 milljónir
dollara á ári. Samkvæmt launa-
skrám stéttarfélags leikmanna eru
85 leikmenn á lágmarkslaunum,
rúmlega 20% þeirra, sem spila í
deildinni. Á liðnu keppnistímabili
fjölgaði þeim sem þéna undir einni
milljón dollara á ári úr 72 í 91, sem
eru 37,5%.
Meðallaunin í deildinni segja ekki
alla söguna. Ef tekið er miðgildi
launa, sem leikmenn vinna sér inn í
deildinni er það 1,4 milljónir dollara.
Helmingur leikmanna er með lægri
laun en það og helmingur með hærri
laun.
Samkvæmt nýjustu tillögum eig-
enda myndu meðallaun leikmanna
verða 3,1 milljón dollara og leik-
menn, sem spilað hefðu í tíu ár
fengju 750 þúsund dollara lág-
markslaun. En hjá leikmönnunum
snýst málið ekki um þessar tölur
heldur kveðast þeir ekki geta sætt
sig við að engar undanþágur verði
frá launaþakinu.
Ef leiktímabilið frestast til 1. jan-
úar verður deildin af 250 milljóna
dollara tekjum að sögn ráðamanna
NBA. Þeir segja að verði allt útlit
fyrir að ekki verði hægt að spila
meira en 50 leiki taki því ekki að
leika þetta tímabili. Venjulegt tíma-
bil er 82 leikir fyrir hvert lið og síð-
an bætast við leikir í úrslitakeppn-
inni fyrir þau lið, sem komast áfram.
Fer fyrir körfuboltanum
eins og hafnaboltanum
Það er ekki víst að deildin þoli
slíkt áfall. Hafnaboltinn í Bandaríkj-
unum varð fyrir miklum álitshnekki
þegar aflýsa þurfti leikjum vegna
launadeilu árið 1994. Stuðnings-
menn litu á leikmenn og eigendur
sem ofdekraða auðmenn, sem ekk-
ert gott ættu skilið. Það var ekki
fyrr en í sumar þegar Sammy Sosa
og Mark McGwire börðust um það
hvor gæti bætt metið í heimahögg-
um og síðan hvor kæmist lengra
fram úr metinu að menn fóru að
taka hafnaboltadeildina í sátt á ný
Martin O’Neal má
ræða við Leeds
MARTIN O’Neal má hefja viðræður við forráðamenn Leeds um
að liaun taki við starfí knattspyrnusfjóra félagsins af George
Graham sem tók við Tottenham á dögunum. Forsvarsmenn
Leicester, þar sem O’Neal er nú við stjórnvölinn, hafa neitað hon-
um um leyfi til að tala við Leeds. Á föstudaginn gafst Sir Rodney
Walker, stjórnarformaður Leicester, upp á því að róa gegn
straumnum. „Ef O’Neal vill tala við Leeds þá get ég ekki hindrað
það,“ segir Walker.