Morgunblaðið - 14.01.1999, Blaðsíða 48

>48 FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Páll Kristjáns-
son fæddist á
Hermundarfelli í
Þistilfirði 17. apríl
1909. Hann lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 8. janúar síð-
astliðinn. Foreldrar
Páls voru hjdnin
Guðrún Pálsdöttir
frá Hermundarfelli,
f. 1. september
1880, d. 13. maí
~ 1923 og Kristján
Einarsson frá Garði,
f. 6. febrúar 1875, d.
10. febrúar 1969.
Systkini Páls: Þórdís, f. 23. febr-
úar 1901, d. 14. desember 1986,
Einar, f. 11. janúar 1906, d. 16.
september 1910 og Einar, f. 26.
október 1911, d. 6. júlí 1996.
Maki: Guðrún Kristjánsdóttir.
Börn þeirra: Angantýr, Ottar,
Bergþóra, Hildigunnur, Einar
Kristján. Hálfsystkini Páls, börn
Kristjáns og Sveinbjargar Pét-
ursdóttur: Lilja, f. 12. febrúar
1929. Maki: Már Ársælsson.
Börn þeirra: Áskell, Ársæll,
Karólína, Þórdxs og Ottó. Fjóla,
' t f. 28. nóvember 1931, d. 23.
ágúst 1975. Maki: Karl A. Mar-
Föstudaginn 8. janúar síðastlið-
inn lést fóðurbróðir okkar Páll Kri-
stjánsson frá Hermundarfelli á
Grensásdeild Landspítalans í
Reykjavík.
Með Páli er til moldar hniginn
einn af þessum traustu stofnum
sem áttu rætur sínar í íslenska
bændasamfélaginu á íyrrihluta
^þessarar aldar. Hann var sonur
þeirra heiðurshjóna Kristjáns Ein-
arssonar og Guðránar Pálsdóttur á
Hermundarfelli í Þistilfirði og ólst
þar upp í fóðurgarði ásamt systkin-
um sínum Einari, fóður okkar, og
Þórdísi. Páll naut ekki annarrar
skólagöngu en farskólans í sveitinni
en góð greind, bóklestur og fágætir
mannkostir gerðu það að verkum að
hann stóð jafnfætis og ef til vill oft-
ar feti framar þeim sem höfðu
lengri skólagöngu að baki. Árið
1935 gekk hann í hjónaband með
Sigríði Jónsdóttur frá Svalbarði í
Þistilfirði og hófu þeir bræður þá
félagsbúskap á Hennundarfelli. En
Páll gekk ekki heill til skógar og
_ . tæpum tíu áram síðar kom í ljós að
erfíðisvinna og búskaparannir vora
honum ofviða. Þau hjón bragðu þá á
það ráð að flytjast til Reykjavíkur.
Heilsubresturinn og flutningurinn
suður hafa eflaust fengið mikið á
Pál sem var samgróinn sveitinni
sinni og fólkinu þar en um það
ræddi hann ekki við aðra. Vonbrigði
sín og sársauka bar hann einn - það
var fjarri honum að íþyngja öðram
með kröfu um hlutdeild eða samúð.
Eftir skilnað þeirra Sigríðar árið
1950 bjuggu þau systkinin Þórdís
og Páll saman fyx-st á Kleppsvegi og
síðar á Grandarstíg 12. Fljótlega
eftir að Páll kom til Reykjavíkur hóf
hann störf sem gjaldkeri hjá Al-
' ‘"menna byggingafélaginu og síðar
+ Guðlaugur Friðþjófsson
fæddist í Seljalandsseli í
Vestur-Eyjafjöllum 9. janúar
1946. Hann lést á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 2. janúar síðastlið-
inn og fór útför hans fram frá
Stóradalskirkju 8. janúar.
Að fá að vinna með Guðlaugi á
þriðja áratug eru forréttindi. Manni
sem var ætíð árrisull, hreinskilinn,
fastur fyrir en alltaf í góðu skapi,
ekki hvað síst ef eitthvað var að
veðri og þurfti að atast í snjó-
-^mokstri, opna fjallvegi eða kíkja í
v Þórsmörkina. Manni sem var svo
íusson. Börn: Viðar
Þórhallsson, Björg-
vin Guðmundsson,
Orn, Sveinbjörg og
Steinn Karlsbörn.
Pálmi, f. 20. júní
1933, d. 17. nóvem-
ber 1997. Maki: Elsa
Georgsdóttir. Börn
þeirra: Sveinbjörg
Fjóla og Guðfinnur
Georg. Árið 1935
kvæntist Páll Sig-
ríði Jónsdóttur frá
Svalbarði, f. 2. mai’s
1911. Þau skildu ár-
ið 1950 og eftir það
hélt Páll heimili með Þórdísi
systur sinni. Páll hóf búskap á
Hermundarfelli í Þistilfirði árið
1935, en brá búi árið 1944 vegna
heilsubrests. Á búskaparánxn-
um bjó hann lengst af félagsbúi
með Einari, bróður sínum. Árið
1946 hóf hann störf hjá Al-
menna byggingafélaginu og síð-
ar Almennu verkfræðistofunni
hf. við skrifstofu- og gjaldkera-
störf. Hann lét af störfum í árs-
lok 1985.
Útför Páls fer fram frá Dóm-
kirkjunni í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.30.
Almennu verkfræðistofunni. Störf
sín þar rækti hann af þeirri ná-
kvæmni og samviskusemi sem ein-
kenndu hann alla tíð og öðlaðist
hann þar bæði vinsældir og virðingu
samstarfsfólks síns. Eftir starfslok
sín og síðar lát Þórdísar bjó Páll
einn á Grandarstíg 12 þar til yfir
lauk.
Palli frændi var um margt sér-
stakur maður. Hann var fagurkeri
og listunnandi fram í fingurgóma,
einkum á sviði tónlistar. Hann lærði
xmgur að leika á orgel og var org-
anisti í sóknarkirkju sinni á Sval-
barði í Þistilfirði um árabil. Var til
þess tekið og talað um hve Páll
hefði verið nettur og smekkvís org-
anisti. Hann var mikill náttúraunn-
andi og ættjarðarvinur og ferðaðist
talsvert með Ferðafélaginu meðan
heilsan leyfði. Palh var einstakur
höfðingi heim að sækja og naut þess
að vera veitandi. Þegar hann bauð
út að borða eða í leikhús var það
ekkert hálfverk. Allt var þaulskipu-
lagt fyrirfram, leigubíll við dyrnar,
miðamir í jakkavasa Páls, þjónusta
í fatahengi, veitingar í hléi o.s.frv.
Við höfum stundum rætt um það
systkinin að ef einhver fyrirfyndist
sem hægt væri að kalla því enska
orði „gentleman“, heiðursmaður, þá
væri það Palli frændi. Reglusemi
hans og práðmennska vora einstök í
sinni röð og fáguð framkoma hans
laðaði fólk að honum. Gamhr sveit-
ungar hans hafa haft það á orði að
Palli hafi alltaf verið fínn og snyrti-
legur hvort sem hann gekk að erfið-
isvinnu eða var tilhafður spari.
Hann var alls staðar aufúsugestur
og fólk sóttist eftir nærveru hans.
Hann hafði einstaklega næma
kímnigáfu og skemmtilegan húmor
sem hann beitti oft en þess var ætíð
leiftursnöggur og hraður í tilsvör-
um að viðmælendur stóðu höggdofa.
Manni með óbilandi kjark sem
aldrei brást, hvorki í átökum við
náttúruöflin né ólæknandi sjúkdóm.
Sjúkdóm sem á mörgum áram vann
á skrokknum, en fékk andann aldrei
bugað. Slíka mannkosti er ekki
hægt að kaupa með peningum og
þeir lærast ekki í háskólum.
Kæri vinur, nú er komið skarð í
mannflóruveginn sem verður vand-
fyllt. En minning um góðan dreng
lifir. Aðstandendum vottum við
dýpstu samúð.
Ágúst og Smári.
gætt vandlega að særa engan. Hann
átti enga óvini. Það var ekki vegna
þess að hann væri geðlaus heldur
vegna þess að hann var hreinn og
beinn, ætíð sjálfum sér samkvæmur
og virti og þótti vænt um samferða-
fólk sitt.
Palli frændi eignaðist ekki af-
komendur og þess vegna höfum við
bi-óðurböm hans ef til vill orðið hon-
um nákomnari en eUa. I bemsku
var sérstakt tilhlökkunarefni að
opna jólapakkana frá honum og
Dísu frænku og innihaldið sveik
aldrei. Heimili þeirra stóð okkur
ávaUt opið og alla tíð sýndu þau
okkur og okkar fólki rausn og
elskusemi.
Milli Palla frænda og móður okk-
ar í-íkti gagnkvæm virðing og ein-
læg vinátta. Nú við leiðarlok er
henni, okkur og fjölskyldum okkar
efst í huga innilegt þakklæti til
Palla frænda fyrir allt það sem
hann gaf okkur, ást hans og bjarg-
fasta tryggð. Hann var einn af
homsteinunum í tUvera okkar allra
og þar sem hann var er nú skarð
fyrir skildi. Við eigum nú aðeins
minningamar og þær era aUar
bjartar og hlýjar - á þær ber engan
skugga.
Með þessum kveðjuorðum langar
okkur tU þess að koma á framfæri
kæra þakklæti til hjúkranarfólks á
Grensásdeild svo og tU Bfrnu
Sveinsdóttur, nágrannakonu og vin-
konu Páls, sem var honum ómetan-
leg stoð og stytta um árabU.
Blessuð sé minning Páls Krist-
jánssonar frá HermundarfeUi.
Angantýr, Óttar,
Bergþóra og Einar Kristján.
Látinn er í Reykjavík frændi
minn, PáU Kristjánsson frá Her-
mundarfeUi í Þistilfirði, og langar
mig að minnast hans með nokkram
orðum. Frá því að ég man eftir mér
vora PáU og Þórdís systir hans há-
tíðargestir hjá fjölskyldu minni.
Skyldleika okkar er þannig háttað,
að föðuramma mín, Lovísa, og móð-
ir Páls, Guðrán Pálsdóttir, vora
bræðradætur og mildll vinskapur
með þeim og munu þær hafa skrif-
azt á í mörg ár. Frá því segir bróðfr
Páls, Einar Kristjánsson, í endur-
minningum sínum, Fjallabæjarfólk.
Guðrán dó reyndar frá 3 ungum
bömum árið 1923 og varð öllum
harmdauði, ekki sízt Lovísu frænku
sinni. Kristján átti síðar tvær dætur
með Sveinbjörgu seinni konu sinni,
þær Fjólu og Lilju. Lovísa amma
mín hafði alla tíð náið samband við
systkinin frá Hermundarfelli og
hafði á þeim mikið dálæti. Páll var
giftur í nokktn- ár en var bamlaus.
Eg kynntist ekki eiginkonu hans.
Eftir að þau skildu hélt hann lengst
af heimili með Þórdísi systur sinni á
Grandarstíg 12 í Reykjavík.
I mörg ár starfaði Páll hjá Al-
menna byggingafélaginu og hefur
verið um hann sagt að hann hafi
verið áreiðanlegur og samvizkusam-
ur, svo að aldrei hafi skeikað. Páll
vai' tónelskur maður, stundaði tón-
leika og fylgdist alla tíð með því
sem var að gerast í tónlistarlífi bæj-
arins. Páll fi-ændi minn var friðsam-
ur og mikið práðmenni og þótt faðir
minn reyndi áram saman í fjöl-
skylduboðum að fá hann til að ræða
við sig um þjóðmál, en það var hans
eftirlætisumræðuefni, varð ró Páls
ekki raskað, og skoðunum hans ekki
breytt. Fastur fyrir. Hann var sátt-
ur við sitt hlutskipti í lífinu eftir að
starfsævinni lauk, og þótt hann
væri einn á báti var hann mann-
blendinn og átti mörg áhugamál.
Mínar síðustu minningar um Pál
eru frá nýliðnu gamlaárskvöldi, en
þá fór ég ásamt syni mínum að
sækja hann á Grandarstíginn, því
að til stóð að verja kvöldinu saman.
Páll var ekki tilbúinn, sem var
óvenjulegt og biðum við mæðginin
eftir honum um hríð inni í stofu á
meðan hann var að hafa sig til.
Þetta kvöld fannst mér í fyrsta sinn
vera af frænda mínum dregið og
hann vera saddur lífdaga. Því kom
það mér ekki á óvart að hann skyldi
allur örfáum dögum síðar.
Vinátta sem stofnað var til fyrir
meira en hundrað áram milli
bræðradætranna Lovísu og Guð-
ránar hefur fylgt eftirkomendum
þeirra. Með þessum orðum vil ég
þakka fyrir samfylgd fjölskyldu
minnar við systkinin frá Hermund-
arfelli. Þau hafa verið okkur vin-
áttu- og gleðigjafar í 3 kynslóðir.
Katrín Fjeldsted.
Eg man þig enn og mun þér aldrei gleyma.
Minning þín opnar gamla töfraheima.
Blessað sé nafti þitt bæði á himni og jörðu.
(Davíð Stefánsson)
Það er svo margt sem mig langar
að þakka þér, Palli frændi. Allar
minningamar af Grandarstígnum.
Kaffiboðin þín vora engu lík, því þú
varst yndislegur gestgjafi og sann-
ur herramaðui'.
Á tónleikum og öðram manna-
mótum varst þú ósjaldan fylgdar-
maðm' minn og sessunautur. Eg og
þú virtumst yfirleitt vera eina ein-
hleypa fólkið í þessari fjölskyldu.
Eg var stolt af að vera í fylgd þinni
og sitja við hlið svo fágaðs og vel
klædds herramanns. Þú varst
smekkmaður og alltaf flott klædd-
ur. Allir sem þig hittu hrifust af þér
og þinni einstöku persónu.
Eg minnist gjafa þinna sem vora
smart og frumlegar og hittu í mark
jafnvel hjá sérvitrastu unglingum.
Þú varst sá sem allir vildu líkjast.
Elsku Palli, takk fyrir allar fal-
legu minningamar, sem þú gafst
mér. Hvíldu í friði.
Þín frænka,
Ragnheiður.
Nú er Páll afabróðir minn látinn
og hugga ég mig við allar góðu
minningamar sem tengjast honum,
við það að hann fékk lifað svo lengi
góður til heilsunnar, varð aldrei
örvasa gamalmenni, heldur bar ell-
ina með reisn. Eg er skírður í höf-
uðið á nafna eins og ég kallaði hann
og má segja að hann hafi verið
nokkurs konar þriðji afi minn. Á
æskuáram mínum bjó ég ekki langt
frá honum og Þórdísi, Dísu systur
hans, og var þá tíðrn- gestur hjá
þeim. Seinna er ég var að komast á
imglingsárin bjó ég aftur í nágrenni
við nafna, eða um 3 mínútur og tutt-
ugu sekúndur, því ég tók oft tímann
hvað ég var lengi að hlaupa til hans
og Dísu. Á tímabili var ég daglegur
gestur hjá nafna, tefldi nokkrar
skákir við hann og fékk heitt
súkkulaði og sætabrauð með.
Nafni er í hópi þeirra fáguðustu
og snyrtilegustu manna sem ég hef
kynnst og sá rausnarlegasti. Eg
fékk oft að njóta þessarar rausnar
og er mér sérstaklega minnistætt
er hann gaf mér foriáta skáktölvu í
fermingargjöf, sem mig langaði
mikið í, en var frekar vonlítill um að
fá þar sem slíkur gripur var rándýr.
Þegar nafni rétti mér umslag á
fermingardaginn afski'ifaði ég von-
ina um tölvuna, en mikil var gleði
mín þegar ég opnaði það og sá
gjafabréf upp á tölvu.
Þá var nafni sérstaklega sjarmer-
andi og tók hann bara nokkrar mín-
útur að töfra kærastur mínar upp
úr skónum þegar ég fór með þær til
hans í kaffi. Eftir að nafni minn fór
að eldast hefur mér orðið hugsað til
þess að hann væri öfundsverður af
að geta litið yfir langa ævi og verið
sáttur við öll sín verk og gjörðir.
Þakka þér allar samverustund-
imar og allt sem þú hefur gert fyrir
mig, elsku nafhi minn. Minningin
um þig mun fylgja mér á lífsleiðinni.
Hvfl í friði.
Páll Eyjólfsson.
Stríðsárin era sérstakur kafli Is-
landssögunnar. Fé streymdi inn í
landið, atvinna var yfrin og ný
tækni raddi sér til ráms. Árið 1941
höfðu tveir ungir verkfræðingar,
Gústaf E. Pálsson og Árai Snævarr,
forgöngu um stofnun Almenna
byggingafélagsins hf. sem síðai- átti
eftir að verða öflugasta verktaka-
fyrirtæki landsins um langt skeið.
Það var gæfa þessa unga fyrirtækis
að í þjónustu þess réðst margt úr-
vals starfsfólk sem sumt hvert hélt

PALL
KRIS TJÁNSSON
GUÐLAUGUR
FRIÐÞJÓFSSON
tryggð við félagið allan þess starfs-
aldur. Einn þessara manna var Páll
Kristjánsson, sem hóf störf hjá
ABF árið 1946, í upphafi sem skrif-
stofumaður, en síðar gjaldkeri. Því
starfi gegndi Páll síðan allan starfs-
tíma Almenna bygginga-félagsins
eða til ársins 1970 og síðan hjá arf-
taka þess Almennu verkfræðistof-
unni hf. til ársins 1985 er hann lét af
störfum fyrir aldurs sakir.
Páll Kristjánsson var fæddur að
Hermundarfelli í Svalbarðshreppi
17. aprfl árið 1909. Foreldrar hans
vora hjónin Guðrán Pálsdóttir frá
Hermundarfelli og Kristján Einars-
son frá Garði í Þistilfirði. Móðir
Páls dó frá þremur bömum, Þór-
dísi, Einari og Páli, þegar Páll vai'
um fermingu. Faðir hans tók síðar
upp sambúð með Sveinbjörgu Pét-
m-sdóttur og eignuðust þau saman
þijú böm, Lilju, Fjólu og Pálma.
Einungis Lflja lifir bróðm' sinn.
Páll átti við vanheilsu að stríða
sem unglingur og langt fram eftir
aldri. Skólagangan varð því aldrei
löng en því meir sótt í fróðleik af
sjálfsdáðum. Páll kvæntist 1935
Sigríði Jónsdóttur frá Svalbarði í
Þistilfirði. Þau Páll hófu búskap á
HermundarfeOi og bjuggu þar til
ársins 1945, að þau fluttu til
Reykjavíkur. Sigríði og Páli varð
ekki bama auðið og leiðir þein-a
skildu um það leyti sem þau fluttu
suður.
Páll Kristjánsson var fremur
lágur vexti, kvikur á fæti og prúð-
menni. Störf sín öll rækti hann af
stakri trámennsku og lipurð. Það
var örugglega ekki þakklátt hlut-
verk að vera gjaldkeri hjá verk-
takafyrirtæki um miðbik þessarar
aldar. Verktakastarfsemi var og er
áhætturekstur og það var ekki
alltaf hátt í kassanum hjá gjaldker-
anum framan af. Tollheimtumönn-
um öllum tók Páll af sömu ljúf-
mennsku og allir virtust þeir
hverfa sporléttir á braut, hvort
sem þeir höfðu fengið úrlausn
sinna mála eða ekki. Við starfs-
mennimir sem þá vorum ungir og
sumir að byggja þurftum líka
stundum á fyrirgreiðslu að halda.
Afgreiðsluborðið hjá Páli nefndum
við í daglegu tali „gráturnar".
Mönnum gat dvalist við grátumar.
Páll hafði einkar þægilega nærvera
og var í senn ræðinn og margfróð-
ur. Gullið lét hann hins vegar ekki
alltaf laust. Hann deildi nefnilega
þeirri afstöðu með Guðránu Jóns-
dóttur vinnukonu á Mosfelli í sög-
unni af brauðinu dýra, að því sem
manni er tráað fyrir, því er manni
tráað fyrir.
Páfl Kristjánsson þekkti ekki
kynslóðabil né fór hann í mann-
greinarálit. Fyrir honum vora allir
jafnir. Hann var fyrst og fremst vin-
ur okkar og félagi sem vai' sívak-
andi yfir velferð fyrii-tækisins og
hag starfsfólksins. Sínar aðstæður
bar hann aldrei á torg. Á góðum
stundum var Páll gjaman hrókur
alls fagnaðar enda naut hann alla
tíð samvista við fólk.
Páll lét af störfum hjá Almennu
verkfræðistofunni er hann var á
77. aldursári en þá var sjón hans
mjög tekin að bila. Undir lok
starfsævinnar réðst Páll í bygg-
ingu sumarhúss heima á Her-
mundarfelli í félagi við systur sína
og mág. Það fór ekki milli mála
hvert hugurinn leitaði. Þar var
hann heldur ekki háður sjóninni.
Hann þekkti bæði geisla kvöldsól-
arinnar á Gunnólfsvíkurfjalli og
bakkann í hafinu.
Þegar við nú enn stöndum við
gráturnar hjá Páli Kristjánssyni
rifjast ósjálfrátt upp þau gildi er
hann stóð fyrir og lifðu með þjóð-
inni í 1100 ár.
Samstarfsfólk á Almennu
verkfræðistofunni.
Jólin era tími hefða og gróinna
síða. Þá verður allt að vera eins og
var. Helst má ekki bregða mikið út
af því sem gert var í fyrra og í
hittifyrra eða þá árið þar á undan.
Þó verða tvenn jól reyndar aldrei
fullkomlega eins, því öll era lögmál
sett í lífinu, að sumir koma og aðrir