Morgunblaðið - 16.01.1999, Síða 52

52 LAUGARDAGUR 16. JANÚAR 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
yf
+ Guðný Helga
Þorsteinsdóttir
var fædd í Gerðum í
Garði 31. okt. 1911.
Hún lést á Sjúkra-
húsinu í Keflavík
hinn 10. janúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Guðný
Helga Vigfúsdóttir,
f. 22. sept. 1882, d.
8. jan. 1943, og Þor-
steinn Arnason, f.
*■ 28. okt 1885, d.
23.jan. 1969. Börn
þeirra auk Guðnýj-
ar Helgu voru:
Árni, f. 14. nóv. 1908, d. 10.
mars. 1986, Steinunn, f. 15. apr.
1910, d. 15. júlí 1990; Guðrún,
tvíburasystur Guðnýjar Helgu,
f. 31. okt. 1911; Ingveldur f. 26.
nóv. 1912, d. 5. jan. 1987;
Ingólfur, f. 25. sept. 1914, d. 15.
júlí 1938; Hallveig, f. 30. júlí
1916; Þorsteinn, f. 23. ág. 1918;
Gunnar Þ. f. 17. nóv. 1920; Sig-
urbjörg, f. 29. maí. 1923. Síðari
kona Þorsteins var Ingveldur S.
Pálsdóttir, f. 20. mars. 1911, d.
1. jan. 1987. Þeirra synir eru
Ingólfur G., f. 22. apr. 1951, og
Vignir Páll, f. 5. des. 1952.
Fósturforeldrar Guðnýjar
Helgu voru Bjarnfríður Sigurð-
ardóttir, f. 20. ág. 1889 í Innri-
Tengdamóðir mín, Guðný Helga
Þorsteinsdóttir, var fulltrúi þeirrar
kynslóðar sem fylgdi öldinni og
kvaddi hún þetta líf nú í upphafí síð-
asta ársins. Helga, eins og hún var
ávallt kölluð, var fædd í Gerðum í
Garði árið 1911 og var ásamt tví-
^burasystur sinni þriðja til fjórða í
röðinni tíu barna þeirra Guðnýjar
Helgu Vigfúsdóttur og Þorsteins
Amasonar, sjómanns og húsasmiðs í
Gerðum og síðar í Keflavík. Á þriðja
aldursári fór hún í fóstur, sem áætl-
að var tímabundið, til hjónanna sem
hún var heitin eftir, þeiiTa Helgu
Vigfúsdóttur, hálfsystur Guðnýjar
Helgu eldri, og manns hennar
Guðna Jónssonar, útvegsbónda á
Vatnsnesi í Keflavík. Einkasonur
Helgu og Guðna á Vatnsnesi, Jó-
hann, var þá nýgiftur Bjarnfríði Sig-
urðardóttur og var um það bil að
taka við búi af öldruðum foreldrum
sínum. Fóstrið dróst á langinn og
örlögin réðust þannig að Helga varð
■uppeldisdóttir frænda síns Jóhanns
og Bjamfríðar á Vatnsnesi.
Á Vatnsnesi var rekið myndarbú,
útgerð og síðar verslun. Þar var
lögð áhersla á vinnusemi, trú-
mennsku og virðing borin fyrir
hverju starfi. Þarna ólst Helga upp
með fullorðnu og öldruðu fólki og
upplifði hina rómuðu íslensku bað-
stofustemningu.
Þegar skyggja tók á vökunni var
það til siðs að heimilisfólkið Iagði
sig í Ijósaskiptunum en lítil stúlka
fór út að leika sér og átti að mæta
inn þegar ljósin voru kveikt.
Njarðvík, d. 20. apr.
1974, og Jóhann
Guðnason, f. 23. maí
1884 í Bakkakoti í
Leiru, d. 18. nóv.
1946. Fóstursystur
Guðnýjar Helgu eru
Sigríður Jónsdóttir,
f. 25. okt. 1924, og
Kristín Guðniunds-
dóttir, f. 7. maí.
1926. Guðný Helga
ólst upp á Vatnsnesi
í Keflavík.
Árið 1939 giftist
Guðný Helga Fal
Guðmundssyni, f.
13. maí 1910 í Keflavík, d. 13.
apr. 1962, skipstjóra og út-
gerðarmanni. Börn þeirra: 1)
Ingólfur Þ. Falsson, f. 4. des.
1939, d. 8. ág. 1998, kvæntist
Elínborgu Einarsdóttur, f. 29.
apr. 1939 (þau skildu). Þeirra
börn voru flmm; Hörður, f. 17.
febr. 1941, kvæntur Ragnhildi
Árnadóttur, f. 13. ág. 1944, og
eiga þau þrjú börn; Jóhanna
Birna, f. 11. sept. 1946, gift
Daða Þorgrímssyni, f. 28. ág.
1942, og eiga þau tvö börn. 2)
Margeir Falsson, f. 13. mars.
1953, d. 28. mars 1953.
Utför Guðnýjar Helgu fer
fram frá Keflavíkurkirkju í dag
og hefst athöfnin klukkan 14.
Þá hófst vakan og heimilisfólkið
sat á loftinu og vann. Konurnar sátu
fyrir innan og unnu ullina, karlar
sátu á fremra lofti og unnu við veið-
arfærin, hnýttu net og tauma og
kemdu hrosshár. Lesnir voru hús-
lestrar, sögur sagðar og kveðnar
rímur. Telpan var snemma látin
taka til hendinni því gamla konan,
Helga, „vildi ekki að nafna sín yrði
nein ómynd“.
Helga sagði síðar þegar hún rifj-
aði þetta upp: „Eitt vetrarkvöid á
aðventu hjá venjulegri nútímafjöl-
skyldu eru eins og galdrar saman-
borið við gamla tímann.“
Á unglingsárum Helgu fjölgaði á
heimilinu þegar bættust við fóstur-
böm, fyrst Sigríður Jónsdóttir,
bróðurdóttir Bjarnfríðar og síðar
Kristín Guðmundsdóttir. Þær voru
alia tíð sem kærar systur Helgu. Þá
kom á heimilið um svipað leyti ung-
ur piltur úr Keflavík, Falur Guð-
mundsson, sem síðar varð lífsforu-
nautur Helgu.
Heiga sótti barnaskólann í Kefla-
vík. Það besta við skóladagana voru
samskiptin við Gunnu, tvíburasyst-
ur hennar. Hún hafði einnig hiotið
það hlutskipti að fara í fóstur, sex
ára gömul til annarrar móðursystur
þeirra, Bjarnveigar í Brautarhól í
Njarðvík. Þarna kynnust þær syst-
ur best og þrátt fyrir aðskilnað
bundust þær tryggðarböndum og
urðu mjög nánar eins og tvíburum
er einum gefíð og héldust þau bönd
til hinstu stundar.
Þrátt fyrir fádæma gott atlæti,
ást og umhyggju fósturforeldranna
í uppvextinum, syrgði Helga ávallt
að hafa ekki tilheyrt foreldrum sín-
um og stóra samhenta systkina-
hópnum í Garðinum en var svo
lánsöm að geta haft samskipti við
þau og síðar byggt upp traust og
gott samband við fjölskylduna alla.
Helga stundaði nám við Kvenna-
skólann í Reykjavík, þar sem hún
lauk prófi frá hússtjórnardeild. Hún
sótti einnig frekara nám í fatasaum.
Eftir skólanámið vann hún á Vatns-
nesi, sem var umsvifamikið heimili á
þeim tíma. Árið 1939 giftu þau sig,
Helga og Falur Guðmundsson, sem
þá var skipstjóri og síðar útgerðar-
maður í Keflavík. Þau höfðu þá
byggt sér hús í túngarði Vatnsnes-
jarðarinnar, að Vatnsnesvegi 17.
Hjónaband þeirra var farsælt og
mikið jafnræði með þeim hjónum.
Þau eignuðust fjögur börn, Ingólf,
Hörð, Jóhönnu Birnu og Margeir,
sem lést í frumbernsku.
Eins og algengt var á þessum
tímum, var mikil vinna og allt að því
þrældómur sem fylgdi sjósókn.
Hvíldi þá á húsmæðrum að sinna
heimili og börnum alfarið og við
bættist að útbúa matarkost fyrir
skipshöfnina. Helga leysti þessi
störf vel úr hendi og var framúr-
skarandi myndarleg húsmóðir. Hún
var alla tíð atorkusöm og hreint og
beint elskaði að vera önnum kafín.
Hún var einstaklega vel verki farin
og hreinasti listamaður í öllum
hannyrðum. Hún undi sér vel
heimavinnandi og féll aldrei verk úr
hendi. Helga var mikill náttúruunn-
andi og notaði hvert tækifæri til að
fara með börn sín til sumardvalar,
oftast til vinkonu sinnar að Geir-
landi á Síðu, þar sem hún réði sig
sem vinnukonu yfir sumartímann á
meðan Falur stundaði síldveiðar.
Þrátt fyrir annríkið tóku þau hjón
þátt í félagslífi. Falur gegndi trún-
aðarstörfum fyrir stéttarfélag sitt
og Sjálfstæðisflokkinn og var m.a.
starfandi bæjarfulltrúi í 2 kjörtíma-
bil. Helga var virkur félagi í Sjálf-
stæðiskvennafélaginu og var iengi í
stjórn Slysavamadeild kvenna í
Keflavík.
Undirrituð kynntist fjölskyldunni
aðeins örfáum mánuðum áður en
Falur féll frá, nógu snemma til að sjá
að þau hjón höfðu varðveitt með sér
ástina og virðingu hvort íyrir öðru.
Það var Helgu mikið áfall að missa
mann sinn skyndiiega og aðeins lið-
lega fimmtugan. Það urðu mikil um-
skipti í lífí hennar. Hún hóf störf við
afgreiðslu hjá Sérleyfisbifreiðum
Keflavíkur, sem hún gegndi meðan
aldur leyfði, eða til ársins 1982.
Breytingarnar urðu fleiri því hún
flutti heimili sitt aftur niður á
Vatnsnes til að annast fóstru sína
Bjarnfríði, sem þá var orðin öldruð
og lasburða. Þar bjó Helga meðan
hennar var þörf og flutti síðan aftur
heim í húsið sitt.
í þessu hlutverki, sem einstæð
útivinnandi kona, stóð Helga sig vel
og lét drauma sína rætast um ferða-
lög þau sem hún og Falur höfðu
ætiað sér saman. Hún tók bílpróf,
keypti sér tjald af bestu gerð og
ferðaðist víða, bæði með okkur
börnum og barnabörnum og ekki
síst síðar margar ferðir innan lands
og utan með félögum í hópi aldraðra
hér á Suðurnesjum. Hún var í eðli
sínu útivistarkona og naut þess að
ganga um nýjar slóðir.
Það var okkur í fjölskyldunni
áhyggjuefni þegar svo hraust at-
orkukona þurfti að hætta störfúm
um sjötugt. Við áttum erfitt með að
sjá hana fyrir okkur aðgerðarlausa.
Svo varð ekki, því um sama leyti var
stofnað Félag aldraðra á Suðurnesj-
um og starfaði hún af krafti innan
þess féiags og naut þess að ferðast,
föndra, spila, pútta og synda með
félögum sínum. Henni var mög um-
hugað um velfarnað barnabarna
sinna og lengst af þessum tíma var
eitthvert þein-a búsett í húsinu
hennar.
Áttatíu heilsugóð ár eru mikil
guðs gjöf en þegar heilsan brestur á
einum degi verður það hverjum
manni áfall. Það varð Heigu
þyngsta raunin að uppgötva að
hendumar sem höfðu verið sívinn-
andi alla tíð, létu ekki að stjóm hug-
ans. Nokkru eftir þessi veikindi
ílutti hún að Hlévangi í Keflavík þar
sem hún dvaldist sl. þrjú ár.
Enn eitt áfallið dundi yfir sl. sum-
ar þegar Ingólfur sonur hennar lést
eftir erfið veikindi. Það kom því
ekki á óvart þegar hún veiktist enn
frekar í des. sl. og lést á Sjúkrahús-
inu í Keflavík eftir fjögurra vikna
dvöl.
Eg vil þakka tengdamóður minni
fyrir samfylgdina, fyrir allt sem hún
kenndi mér og allt_ sem hún var
börnunum mínum. I huga mínum
geymi ég minningu um stolta konu,
vinnusama og einstaklega hjálpfúsa
sem gott var að eiga að vini.
Að lokum færi ég fyrir hönd fjöl-
skyldu Helgu, þakkir til starfsfólks
á dvalarheimilinu Hlévangi í Kefla-
vík og á Sjúkrahúsinu í Keflavík
fyrir framúrskarandi góða umönn-
un, gæsku og hlýhug.
Ragnhildur Árnadóttir.
Elsku móðir
í minni geymi
margar stundir,
er aldrei gleymi.
Varstmínstoð
og styttan bjarta.
Stolt þér þakka
með ást í hjarta.
(Ó.S.)
Elsku mamma mín, þetta er mín
hinsta kveðja til þín. Guð geymi þig.
Þín dóttir,
Jóhanna Birna.
Áramót eru tími uppgjöra, ekki
síst þegar dregur að aldamótum
eins og nú. Menn keppast við að
móta stefnu fyrir íslenskt þjóðfélag
til nýiTar aldar, fyrir stofnanir og
hvers konar samtök og ekki síst fyr-
ir eigið líf. Um nýliðin áramót höf-
um við heyrt konur og menn rök-
ræða um góðæri, hvort um það sé
yfirleitt að ræða eða hvort við nú-
tímafólk séum orðin of góðu vön til
að veita því eftirtekt. Eitt er víst að
kynslóðin sem nú er óðum að
kveðja, fólkið sem uppiifði öndverða
öldina, velkist ekki í vafa um hvað
sé góðæri. Tilvera komandi alda-
móta er orðin þessu fólki framandi
og flókin en lífsreynsla þess verður
okkur sem yngri erum endalaus
hafsjór af fróðleik, sé henni gefinn
gaumur.
Okkur systkinin langar að minn-
ast föðurömmu okkar, Guðnýjar
Helgu Þorsteinsdóttur, í örfáum
orðum. Helga amma varð ung ekkja
og minnumst við hennar sem sjálf-
stæðrar útivinnandi ömmu sem vildi
allt fyrir okkur gera. Eitt af hennar
aðaláhugamálum voru prjóna- og
saumaskapur. Á yngri árum vorum
við þrjú oft í eins peysum sem hún
hafði prjónað og seinna laumuðumst
við systur oft til hennar með tísku-
blöð og komum stuttu seinna út
glaðar í nýjum buxum, kjólum eða
drögtum. Böm okkar nutu líka góðs
af Helgu langömmu-teppum, peys-
um og ullarsokkum.
Amma var mjög atorkusöm og
oft gustaði af henni, ekki síst í eld-
húsinu. Við heyrðum sögur af því
þegar hún smurði skrínukost fyrir
Fal afa og áhafnir hans og með það
í huga komu „flatköku-veislurnar"
ekki á óvart sem hún snaraði fram
þegar hún kom með okkur í ferða-
lög. Það voru notalegar stundir
þegar búið var að tjalda að sjá box-
in hennar ömmu opnast og gæða
sér á heimatilbúnum flatkökum og
heitu kakói fyrir svefninn. Henni
var mikið í mun að allir fengju
alltaf nægju sína og maður var
varla fyrr kominn í heimsókn en að
hún hafði dekkað borð og við
reyndum eftir okkar bestu getu að
gera öllu skil. Að öllu ólöstuðu voru
þó molasoparnir á Vatnsnesvegin-
um bestir, þegar við sátum við eld-
húsborðið og ræddum það sem á
daga hennar hafði drifið.
Amma gerði sér lítið fyrir og tók
bílpróf eftir fimmtugt og átti ætíð
góða bíla sem okkur þótti mikið til
koma. Hún var alla tíð mjög dugleg
og röggsöm og lítið gefin fyrir lág-
markshraða í öllu sem hún tók sér
fyrir hendur. Þar var aksturinn
engin undantekning og leiddi til
þess að við kölluðum hana oft
kappaksturshetjuna okkar í milli.
Hún átti góðri heilsu að fagna vel
fram yfir áttrætt og eftir að hún
hætti vinnu var hún virk í félags-
starfi aldraðra og hafði sérstaka
ánægju af því að ferðast, jafnt utan-
lancls sem innan.
Á síðari áram hafa lönd og álfur
skilið okkur að í Iengri eða skemmri
tíma. Á meðan heilsan leyfði fylgd-
ist amma vel með okkur og hélt
áfram uppteknum hætti, sendi okk-
ur útprjónaðar peysur, gjafir, bréf
og jafnvel flatkökur á milli landa.
Við kveðjum Helgu ömmu okkar
nú með margar góðar minningar og
þakklæti í huga. Hún hefur nú feng-
ið langþráða hvíld. Blessuð sé minn-
ing hennar.
Helga, Hulda, Falur
og fjölskyldur.
Elsku amma, eftir að hafa verið
veik í rúm fjögur ár hefur þú nú
kvatt okkur í hinsta sinn. Okkur
systkinin langar að minnast þín með
nokkrum orðum. Þegar horft er til
baka, koma upp í hugann margar
góðar minningar. Sérstaklega eru
minnisstæð öll þau skipti sem við
komum í pössun til þín og fengum
að gista á Vatnsnesveginum, og var
þá jafnan spilaður manni fram eftir
kvöldi. Það var einnig ómissandi að
koma til þín í notalegheitin á hverj-
um sunnudagsmorgni og fá hjá þér
vöfflur með rjóma eftir að hafa ver-
ið í sundi með mömmu og pabba. Þú
hafðir mikið yndi af útiveru, elsku
amma, og fórum við öll fjölskyldan á
hverju ári saman upp í sumarbústað
og var þá oft farið í gönguferðir,
sund og minigolf, en þú varst ansi
liðtæk með pútterinn.
Síðasta aðfangadagskvöld var
tómlegt að hafa þig ekki hjá okkur,
en við höfum eytt aðfangadags-
kvöldi saman frá því að við systkin-
in munum eftir okkur. Við kveðjum
þig með söknuði, en eftir stendur
minning um góða ömmu. Takk fyrir,
elsku amma.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
ffiðurGuðsþigblessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Falur Helgi og Berglind.
Þá er kveðjustundin komin,
amma mín. Eg sat hér fyrr í dag
ásamt Hauki Inga, eldri syni mín-
um, og við rifjuðum upp minningar
frá þeim tíma er við bjuggum hjá
Helgu ömmu. Það fyrsta sem
tveggja ára guttinn gerði þegar við
komum heim á kvöldin var að
hlaupa upp stigann til ömmu lang
og heilsa upp á hana og var alltaf
jafn vel tekið á móti honum. Það
kom heldur ekki sjaldan fyrir þegar
kvöldmaturinn var kominn á borðið
að snáðinn sagði: „Bíddu aðeins,
mamraa, ég ætla bara að athuga
fyrst hvað amma er með að borða.“
Eg á henni ömmu minni það mikið
að þakka að hún bauð mér og syni
mínum heimili svo ég gæti sparað
fyrir útborgun í íbúð. Við bjuggum
hjá henni í tæp tvö ár eða allt þar til
við fluttum í okkar eigið húsnæði.
Það voru heldur ekki fá kvöldin sem
amma kom niður með prjónana sína
eftir að Haukur var sofnaður og
sendi stelpuna út svo að hún gæti
farið á hestbak eða í heimsókn. Þar
sem ég og synir mínir höfum búið
erlendis síðustu ár, þá hafa sam-
verustundirnar með henni ömmu á
þeim tíma verið allt of fáar, en sím-
tölin þeim mun fleiri.
Eg trúi því að amma mín sé í dag
á fallegum góðum stað ásamt afa
Fal, pabba og fleirum. Elsku Jó-
hanna og fjölskylda, ég veit að
framundan er sérstaklega erfiður
tími hjá ykkur þar sem heimili ykk-
ar hefur nánast verið heimili hennar
ömmu síðastliðin ár. Guð gefi ykkur
og okkur öllum styrk í sorginni.
Guðrún Helga Ingólfsdóttir.
Birting afmælis-
og minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til bh-tingar
endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í Kr-
inglunni 1, Reykjavfk, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi (569
1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið greinina
inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Um hvern látinn einstakling birtist ein uppistöðugrein af hæfilegri
lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við eina örk, A-
4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200 slög (um 25
dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt
til þrjú erindi. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en
ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru birtar greinar
um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar eru birtar afmælisfréttir
ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða tölvu-
sett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni.
Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverknað. Auð-
veldust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa sem í daglegu tali eru
nefndar DOS-textaskrár. Þá eru ritvinnslukerfin Word og Wordperfect
einnig auðveld í úrvinnslu.
GUÐNÝ HELGA
ÞORSTEINSDÓTTIR