Morgunblaðið - 12.04.2000, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 12. APRÍL 2000 4 K*
Um réttan
o g rangan
samanburð
Athugasemdir
við ummæli fiski-
sjúkdómafræðings
FORSTÖÐUMAÐ-
UR markaðssviðs Rík-
isútvarpsins hefur
skrifað nokkuð í blöð
uppá síðkastið, þ.m.t.
Morgunblaðið, og full-
yrt að Stöð 2 hafi beitt
rangri aðferðafræði við
að bera saman áhorf á
fréttatíma sjónvarps-
stöðvanna, einsog það
birtist í síðustu könnun
þar að lútandi. Þessi
fullyrðing er ósönn og
sömuleiðis það tilskrif
frá Gallup, sem fullyrð-
ingin byggist á, og
Morgunblaðið birti
einnig. Það er raunar
óskiljanlegt með hvaða hætti RÚV
tókst að kvelja þennan þvætting út
úr starfsmanni Gallup, en látum það
liggja milli hluta. Aðalatriðið er að
aðferðafræði Stöðvar 2 var rétt en of-
angreindar fullyrðingar rangar. Og
sem betur fer þarf enginn að taka
Áhorf
✓
A síðustu þremur til
fjórum árum, segir Páll
Magnússon, hefur Rík-
issjónvarpið smám sam-
an tapað því forskoti
sem það lengst af hafði í
áhorfi á fréttir.
mín orð trúanleg í þessu efni. Ég
fékk tvo helstu tölfræðinga landsins,
þá dr. Helga Tómasson, dósent við
Háskóla íslands, og dr. Benedikt Jó-
hannesson hjá Talnakönnun hf.,
hvom í sínu lagi, til að svara skriflega
í grundvallaratriðum tveimur spurn-
ingum: 1) Er það aðferðafræðilega
rangt að leggja saman áhorf á fyrri
og seinni hluta frétta Stöðvar 2 þegar
reiknað er uppsafnað áhorf? 2) Er
það aðferðafræðilega rangt að bera
tölu sem fæst með slíkri samlagningu
saman við tölu um áhorf á fréttir
RÚV á tímanum 19.00 til 19.30?
Svör beggja sérfræðinganna við
báðum spumingunum em efnislega
samhljóða: Nei, það er ekkert að-
ferðafræðilega rangt við þetta,
hvorki útreikninginn né samanburð-
inn, og það skiptir engu aðferða-
fræðilegu máli í þessu sambandi að
fréttatími Stöðvar 2 er ekki samfelld-
ur heldur tvískiptur. Hér þarf ekki
frekari vitnanna við, það sem Þor-
steinn hjá RÚV og Hafsteinn hjá
Gallup sögðu um aðferðafræði Stöðv-
ar 2 er einfaldlega rangt. Af hveiju
þeir sendu frá sér þessar rangfærsl-
ur er mér hins vegar jafn hulin ráð-
gáta og áður, þeir máttu vita betur.
Það er hins vegar fullt tilefni til að
gera alvarlegar athugasemdir við þá
aðferðafræði, sem Ríkissjónvarpið
og Gallup notuðu við framsetningu á
niðurstöðum könnunarinnar. Þar var
uppsafnað áhorf á síðari hluta frétta
Stöðvar 2, sem er 20 mínútur, borið
saman við uppsafnað áhorf á allan
fréttatíma Ríkissjónvarpsins, sem er
liðlega 30 mínútur. í áliti sínu bendir
dr. Helgi Tómasson á að uppsafnað
áhorf er...afli á sóknartíma" og því
„...eðlilegt að bera saman jafnlöng
tímabil". Og þetta er einmitt mergur-
inn málsins. Þegar borið er saman
uppsafnað áhorf verður „sóknartím-
inn“ að vera sem jafnastur. Þess
vegna verður að bera saman ALLAN
fréttatíma Stöðvar 2 og ALLAN
fréttatíma Ríkissjónvarpsins, enda
eru þeir svipaðir að lengd. Einsog
fram hefur komið skiptir engu máli í
þessu samhengi, að mati sérfræðing-
anna, að fréttatími Stöðvar 2 er
tvískiptur en Ríkis-
sjónvarpsins óskiptur.
Ástæðan fyrir sífellt
vaxandi vanstillingu
RÚV í sambandi við
þessar kannanir allar
er auðvitað einföld. Á
síðustu þremur til fjór-
um árum hefur Rílds-
sjónvarpið smám sam-
an tapað því forskoti
sem það lengst af hafði í
áhorfi á fréttir. Sá mun-
ur á áhorfendafjölda
stöðvanna sem komið
hefur fram í síðustu
könnunum, svo lítill
sem hann er, er Stöð 2 í
vil. Ég kann hinsvegar
ráð fyrir RÚV-menn til að viðhalda
þeirri sjálfsblekkingu sem þeir hófu
við túlkun á niðurstöðum síðustu
könnunar: Haldið bara áfram að bera
saman sífellt minni hluta af frétta-
tíma Stöðvar 2 við allan fréttatímann
ykkar. Síðast tókuð þið rúmlega % af
fréttatíma Stöðvar 2, næst skuluð þið
taka Vt, þá Z\, svo Vb og áfram út í það
endalausa. Með þessari aðferð mun-
uð þið halda forystunni um aldur og
ævi. Ekki gleyma reikningsdæminu
úr barnaskólanum: hérinn nær aldrei
skjaldbökunni ef hann byrjar fyrir
aftan hana.
Höfundur er fréttastjóri.
VIKA
BÓKARINNAR
í BORGARBÓKASAFNI
n. - 17. apríl
vekja athygli á smásögum þessa
viku. f Gerðubergi verður hægt
að hlusta á upplestur smásagna
BORGARBÓKASAFN
REYKJAVÍKUR
Páll
Magnússon
í sunnudagsútgáfu
Moggans þann 9. apríl
síðastliðinn, birtist
grein eftir Guðmund
Guðjónsson undir fyr-
irsögninni : Kvíaeldis-
deilur hinar síðari.
Tilefni greinarinnar
eru þær þrjár um-
sóknir, sem nú liggja £
höndum Guðna
Ágústssonar, ráð-
herra, varðandi
áformað kvíaeldi á
norskættuðum löxum
við íslenskar strend-
ur. I þessari annars
ágætu grein er meðal
annars viðtal við Gísla
Jónsson, fiskisjúkdómafræðing á
Keldum. Þar kemur fram, að Gísli
er meðmæltur því að ráðherra
leyfi hið áformaða kvíaeldi. Einnig
segist Gísli standa með bæði lax-
veiði- og laxeldismönnum í þessu
máli! Við þetta rak mig í roga-
stans. Hvað er maðurinn að segja
mér? Að hann, sem er ráðgefandi
sérfræðingur opinberrar stofnun-
ar, mæli með þessum nýju um-
sóknum um kvíaeldi á norskættuð-
um laxi, enda standi hann með
laxveiðimönnum, eins og mér, í
þessu máli! Þessi yfirlýsing Gísla
varð til þess, að ég lúslas umsögn
hans í greininni. Þar er þetta, með-
al annars, eftir honum
haft : „að norski lax-
inn, sem um ræðir,
yrði ekki kynþroska
fyrr en þriggja ára og
ef eitthvað slyppi úr
kvíum, væri bæði
langt í kynþroska og
yfírgnæfandi líkur að
sá lax leitaði aftur að
kvínni eftir að hafa ét-
ið í hafinu.“ í lok
greinarinnar segir
Gísli þetta: „Það sem
ég legg áherslu á, er
að skrattinn sé ekki
málaður á vegginn.
Ég ber hag villtra
laxastofna mjög fyrir
brjósti, en sé ekki að þeim stafi
hætta af einni eða tveimur fiskeld-
isstöðvum." Þá vitum við það. Gísli
telur áhættulaust að leyfa svona
eins og eina eða tvær kvíaeldis-
stöðvar fyrir norskan lax hér við
land! Og telur jafnframt, að hinir
norskættuðu laxar muni ekki
sækja í laxveiðiárnar okkar - held-
ur vera heima við kvíarnar sínar!
Ja hérna! Hvað finnst þér, lesandi
góður? Skilur þú þennan málflutn-
ing? Eru ekki villtu laxastofnarnir
í Atlantshafinu á hröðu undanhaldi
víðast hvar? Hafa ekki eldislaxar
farið í íslenskar laxveiðiár í stórum
stfl? Ég bara spyr. Og hvernig líta
Laxarækt
Auðvitað fylgír
því geysileg áhætta,
segir Gunnar Ingi
Gunnarsson, að
leyfa kvíaeldið.
þessi ummæli Gísla út í ljósi eftir-
farandi þekktra staðreynda?: Af-
leiðingarnar af þeirri erfðablönd-
un, sem menn hafa þegar valdið
hér á landi, til dæmis með flutningi
á laxaseiðum milli áa, eru enn
óþekktar! Sýnt hefur verið fram á,
að náttúrulegir laxastofnar veikj-
ast við erfðamengun frá hafbeitar-
laxi. Sjúkdómavarnir þeirra verð^c-
lélegri og hæfni þeirra til hrygn-
ingar minnkar töluvert.
Auðvitað fylgir því geysileg
áhætta að leyfa það kvíaeldi, sem
hér um ræðir. Ég get með engu
móti skilið ummæli sérfræðingsins
Gísla Jónssonar í þessu viðtali.
Ummæli hans finnast mér bæði
óvísindaleg og ótrúverðug. Því segi
ég við Guðna Ágústsson, ráðherra:
Varúð, Guðni, varúð!
Höfundur er læknir.
Gunnar Ingi
Gunnarsson
. Venjuleg aðalfundarstörf samkvæmt grein 4.03.1
í samþykktum félagsins.
2, Tillaga um heimild til stjórnar félagsins til kaupa
á eigin hlutabréfum samkvæmt 55. grein
hlutafélagalaga.
3. Önnur mál sem eru löglega borin fram.
Dagskrá, endanlegar tillögur og ársreikningur
félagsins ásamt skýrslu endurskoðenda verða
hluthöfum til sýnis á skrifstofu félagsins að
Borgartúni 30, Reykjavík, viku fyrir aðalfund.
Aðgöngumiðar og atkvæðaseðlar verða afhent á
fundarstað.
Reykjavík, 28. mars 2000
Stjórn íslandssfma hf.
Aðalfundur íslandssim
Aðalfundur Íslandssíma hf. verður haldinn á Grand
Hótel, Sigtúni 38, Reykjavík, miðvikudaginn 12. apríl
nk. Fundurinn hefst kl. 16:00.
DAGSKRÁ: