Morgunblaðið - 07.05.2000, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 7. MAÍ 2000 B 7
Flugnemahópurinn sem lauk bóklegu prófi atvinnuflugmanna (B-prófi) árið 1962 í Reykjavík. Þórólfur er þriðji frá hægri í aftari röð.
Þórólfur flaug oft til Surtseyjar með jarðvísindamenn og aðra. I þessari för var farþegi hans, Hálfdán Björnsson,
á Kvískerjum. Þegar komið var úr einni ferðinni á þessari vél, með fullt af Surtseyjargrjóti aftur í, fór Þórólfur
bakfallslykkju yfir Reykjavík og steinarnir högguðust ekki.
tók alvara lífsins við. Hann var 13
ára þegar hann byrjaði að róa á
landróðrarbáti frá Hólmavík. „Það
var farió með línu út á Húnaflóa.
Þetta var að vetrarlagi og oft land-
legur. Ég var sjóveikur og svo langt
á milli róðra að ég þurfti alltaf að
sjóast upp á nýtt.“ Sjómennskan
átti ekki við Þórólf. „Bleytan fór illa
í hendurnar og fæturna. Húðin
sprakk á öllum liðamótum. Ég
reyndi að setja júgursmyrsl á þetta,
en sjórinn eyddi því eins og skot.
Samt reri ég þrjár vertíöir svona.
Eitthvaö varö að gera, það var ekki
hlaupið í hvað sem var.“
Þegar Þórólfur var 16 ára var
komið aö honum að vera vinnumað-
ur heima. Það tilheyröi að beita
fénu og sækja þaö á kvöldin. Kind-
urnar sóttu gjarnan inn með firðin-
um. Til aö byrja með tók Þórólfur
stundum með sér riffil í kindasnatt-
ið og veiddi rjúpur. „Einu sinni var
ég að gá að kindum á sunnudegi.
Það vantaöi eitthvaö og ég hafði
með mér riffil. Svo sá ég hóp, eitt-
hvað níu rjúpur. Það var mjög kalt
og þær vildu ekki fljúga. Ég komst
svo nálægt þeim að ég gat eigin-
lega sett hlaupið á hausinn á þeim
ogtínt þær þannig niöur. Þetta voru
ekki veiðar heldur hálfgert morð.
Síðan hef ég ekki fariö á rjúpu."
Bændurnir á Ós-bæjunum keyptu
sér Farmall-dráttarvél, sem Þórólfur
segir að hafi verið mikil framför.
Traktorinn var notaður til jarövinnu
og einnig til að fara með mjólk til
Hólmavíkur. Það var fiskur í Stein-
grímsfirði og gjarnan veitt í soðið.
Eins fékkst einn og einn selur.
Elstu systkini Þórólfs voru farin
aö fara að heiman til náms og
starfa þegar fjölskyldan flutti að
Ósi. Systkini Þórólfs hafa fengist
við margt, bræður hans hafa veriö
skipstjórnarmenn og vélstjórar til
sjós, einn lærði búfræði og annar
augnlækningar. „Foreldrar studdu
okkur svona móralskt, en gátu ekki
stutt okkur peningalega. Við þurft-
um að vinna fyrir okkar námi.“
Grjótnám og gagnfræðanám
Þórólfur var 17 ára þegar hann
fór suöur á Keflavíkurflugvöll að
vinna hjá Hamilton-fyrirtækinu við
grjótnám á Patterson-flugvelli. Um
haustiö fór hann í Héraðsskólann á
Laugarvatni og lauk þaðan gagn-
fræðaprófi á næstu tveimur vetr-
um. „Gróa, elsta systir mín, vann á
Laugarvatni og sagði að þetta væri
skemmtilegur staöur að vera á.
Meiriparturinn var ungt fólk, en inn-
an um og saman við var fólk á svip-
uöum aldri og eldra en ég. Fólk
sem vildi læra."
Að loknu gagnfræðaprófinu fór
Þórólfur í siglingar á millilandaskip-
um. Það fór betur með hendurnar
en basliö við blauta Itnu á Húna-
flóa. Hann var m.a. á Hamrafellinu
og sigldi alla leiö til Batumi. Einnig
sigldi Þórólfur á Dísarfelli og Blá-
felli.
Flugnemi
Systkinin frá Ósi voru mörg kom-
in suöur og það varð úr að þau
keyptu sér kjallaraíbúð í Gnoöar-
vogi og gerðu að bækistöð sinni.
„Þá fengu menn ekki að kaupa hér
húsnæði nema vera búsettir í
Reykjavík. Ég var því skrifaður fyrir
íbúðinni," segir Þórólfur. „Þessi
íbúö varð fastur punktur í Reykja-
vík, þar sem vinir og vandamenn
komu.“
Þórólfur var 21 árs þegar hann
hóf flugnámið. Hann vill vera viss
um daginn, sækir þéttskrifaóar
loggbækurnar, sem orönar eru
fimm talsins, og flettir upp. Fyrsti
flugtíminn var 23. febrúar 1956.
Hann flaug eftir því sem efnin
leyfðu og var tvö ár að læra og
safna tímum til sólóprófs. Það veit-
ir flugnemum réttindi til að fljúga
einir síns liðs.
„Sólóprófið mitt var svolítið
skrautlegt. Siggi flug fór meö mér
tvo hringi og sagöi svo að þetta
væri allt t lagi. Nú skyldi ég fara
einn. Það var næstum logn og ég
hafði notað braut 14 í lendingu. Þá
fór að hvessa og breytti um vind,
eins og svo oft í Reykjavík, allt t
einu komin sunnanátt. Þegar ég
lenti var orðinn það mikill vindur að
í rollinu tók hann í stéliö og vélin
fór þversum á brautinni. Ég fékk
grænt Ijós á braut 20, skipti um
braut og fór annan hring. Þetta var
svolítið vesen, en þaö var á pró-
gramminu aö skipta um braut ef
vindur breyttist. Það virtist falla
Sigga flug vel í geð aö ég skipti um
braut, svo hann skrifaði uppá próf-
ið.“
Leiguflug og lækningar
Þórólfur keypti flugvél árið 1960 í
félagi við tvo aðra og fór að safna
flugtímum. Vélin var dönsk af gerð-
inni KZU3, meö einkennisstafina
sem er um 4 tonn að þyngd, hallann úr flug-
skýlinu. Þegar ég kom til baka var vélin kom-
in út á hlað. Þórólfur hafði þá opnað skýlið
einn síns liös og dregið vélina út á hand-
aflinu.“
Traustur og hraustur
Ómar Ragnarsson, fréttamaður og flug-
maður, þekkir Þórólf vel:
„Tveir flugmenn kenndu mér öðrum fremur
í flugnáminu á sínum tíma, Helgi Jónsson hér
fyrir sunnan og Þórólfur Magnússon í ferðum
út á land. Við Þórólfur urðum góðir vinir því
traustari vin er ekki hægt að finna en hann.
Við eigum saman margar góðar minningar og
eigum það einnig sameiginlegt að hafa lent
flugvél uppi á Esju. Þó er þar nokkur munur
á. Þórólfur ætlaði að gera það en ég ekki og
Þórólfi tókst að hefja sig til flugs en mér
ekki, enda er ég eini maðurinn sem hefur
gengið tvisvar niöur af Esjunni en aðeins
einu sinni upp!
Þórólfur er rammur að afli enda náfrændi
Hreins Halldórssonar, Strandamannsins
sterka. Hann er bóngóður með afbrigöum og
-snöggur aö uppfylla óskir manna. Nefna má
tvö dæmi um það. Hann var eitt sinn flug-
stjóri á Twin Otter-vél, sem aflraunamenn
áttu að draga í keppni með því aö toga í
dráttarbeisli, sem var á framhjólinu. Fullhlaö-
in vegur þessi flugvél hátt í sex tonn, en tóm
vart minna en fjögur tonn. Flugvélinni var lagt
skakkt og báðu þeir flugstjðrann að fara upp
í hana og færa hana. Þórólfur vildi gera þetta
á sem fljótlegastan og einfaldastan hátt og
hafði engar vöflur á heldur tók í dráttarbeislið
og dró vélina í hálfhring fyrir beljakana. Þeir
göptu af undrun og litu hver á annan með
augnaráði sem hægt var að lesa úr: Hvað er-
um við að gera hér?
Annað dæmi um snöfurlega afgreiöslu Þór-
ólfs á tilmælum.
Á fyrstu árunum eftir Surtseyjargosiö fór
hann margar ferðir fyrir vísindamenn með þá
og farangur inn á Nautöldu við Þjórsárver og
út í Surtsey á lítilli tveggja sæta vél af gerð-
inni Piper Super Cub. Eitt sinn var hann að
koma úr Surtsey og vdr kominn langleiðina
inn að brautarenda í Reykjavík þegar flugum-
ferðarstjórinn bað hann um að fljúga hring af
því að önnur flugvél var á brautinni. Þórólfur
varð snaggaralega við þessari beiðni og fór
hringinn, þó ekki lárétt heldur lóðrétt! Hann
svipti flugvélinni upp í bakfallslykkju eða
„loop" og lenti beint úr lykkjunni! Nokkrir
sem á horfðu stríddu Þórólfi með því að hann
hefði ekki tekiö lykkjuna rétt.
Þegar Þórólfur kom úr næstu ferð utan úr
Surtsey tók hann aftur bakfallslykkju á loka-
stefnu, lenti og bað viöstadda síðan um að
skoða varninginn sem var í vélinni. Það voru
oddhvassir hraunhnullungar úr Surtsey og
hafði enginn þeirra haggast. Þaö þýddi það
að þegar flugvélin var á hvolfi í lykkjunni
hafði miðflóttaaflið haldið þeim kyrrum í sæt-
inu. Eftir þetta var aldrei minnst á það að
Þórólfur kynni ekki aö „loopa".
Eitt elsta heimsmet í flugi er hæðarmet
sem bandarísk kona setti á Super Cub með
125 hestafla hreyfli fýrir næstum hálfri öld,
tæplega þrjátíu þúsund fet ef mig misminnir
ekki.
Þeir Þórólfur og Kári Guðmundsson heitinn
ákváðu að gera atrennu að þessu meti. Einn
var þó hængur á. Aðeins var til eitt súrefnis-
tæki. Þeir létu það ekki á sig fá heldur hófu
sig til flugs á Super Cubnum og skiptust á
um að nota tækiö þegar þeir voru að nálgast
20 þúsund fetin. Flaug Þórólfur fyrst með
tækið á munninum og var hinn brattasti en
þegar hann sá að Kári var að líða útaf af súr-
efnisskorti lét hann tækið á hann. Það stóö
á endum að þegar draga fór af Þórólfi vegna
súrefnisskorts hafði Kári hresst nægilega við
til að taka stjórn vélarinnar. Hann flaug henni
síðan þangað til svo var dregið af Þórólfi að
hann var að leka útaf og Kári lét hann hafa
tækið að nýju. Þannig skiptust þeir á að
fljúga þangað til komið var upp í 22.500 feta
hæð. Þá sáu þeir að heimsmetinu yrði ekki
hnekkt og létu þetta nægja, enda íslandsmet
í höfn.
Margar fleiri sögur er af Þórólfi að segja en
ég læt þetta nægja og það að hæglátara,
Ijúfara og traustara tryggöatröll er vart að
finna."