Morgunblaðið - 07.05.2000, Side 20

20 B SUNNUDAGUR 7. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Ljósmynd/Leifur Örn Svavarsson
Fallhlífar auka yfirferð og létta mönnum lífið í skíðagönguferðum. Myndin er tekin á Kroneborgarjökli.
Ljósmynd/Leifur Örn Svavarsson
Áð á göngiinni og snæddur hádegisverður. Venjan var að æja á tveggja
tíma fresti og næra sig.
Ljósmynd/Leifur Öm Svavarsson
Lent í mjúkum siyó við Gunnbjörnsfjall á Austur-Grænlandi.
Ljósmynd/Ágúst Jóel Magnússon
Ejnar Mikkelsen-ljall rís 2.000 metra upp úr Grænlandsjökli. Tindur
þess er 3.308 metra yfir sjávarmáli.
umst í tjaldið og gátum lagst niður
og skriðið í svefnpokana. Ed hal'ði
hitað vatn og sá um að við drykkj-
um nóg. Til þess að fá orku fyrir
daginn á eftir er einnig nauðsyn-
legt að borða þó svo að líkamann
' langi miklu meira til að líða út af.
Gengið af stað að Ejnar
Mikkelsen-fjalli
Undirbúningur ferðarinnar hafði
að stærstum hluta farið í að reyna
að afla styrktaraðila, fá sjónvarps;
myndavél og fleira slíkt smálegt. í
raun höfðum við aldrei gefið okkur
tíma til þess að setjast niður, spá í
bestu leiðina úr Watkins-fjöllunum
yfir að Ejnari Mikkelsen. Við höfð-
um óljósa hugmynd um aðstæður
frá leiðangri sem hafði gengið
v þama árið áður og eftir því höfðum
við gert grófa ferðaáætlun. Þegar
kom að því að við ættum að halda á
stað tók smá tíma að rýna í óskýra
loftmyndina og skoða þann hluta
sem var inni á nýútgefnu kortblað-
inu, til þess að finna færa leið í
gegnum fjallstoppa og þétt riðið
net skriðjökla. Það var komið fram
undir hádegi þegar við loks paufuð-
umst af stað með allan okkar far-
angur á sérgerðum snjóþotum sem
kallast púlkur. Fyrsta dagleiðin var
auðveld, um 20 kílómetrar og að
mestu niður í móti. Færið léttist
mikið þegar við vorum komnir neð-
ar og um kvöldið, þegar við vorum
í 1.800 metra hæð yfir sjó, var
* snjórinn orðinn þægilegur til
göngu. Annar göngudagurinn var
hreint út sagt frábær. Líkaminn
var farinn að venjast áreynslunni
og okkur miðaði hratt áfram. Fyrri
hluti dagsins var upp í móti í fjalla-
skarð í 2.100 metra hæð. Þaðan
blasti Ejnar Mikkelsen-fjall við í
fjarlægð og leiðin niður jökuldal
með bröttum sólbökuðum tindum
til beggja handa. Niður úr skarðinu
var aflíðandi skíðabrekka sem Ed
átti nokkrar listrænar sveiflur í þar
sem þung púlkan lét ekki vel að
stjóm. Niður í dalnum var komið
þétt skíðafæri þannig að skíðin
mörkuðu varla í snjóinn. Aflíðandi
vatnshalli niður í móti og frábært
y skíðafæri gerði þetta að einu
skemmtilegustu skíðadagleið sem
ég hef nokkurn tímann farið enda
glampandi sól og glæsilegir fjalls-
tindar til beggja handa. Fullir orku
skautuðum við Guðjón áfram á
fleygiferð. Ed greyið hafði aldrei
kynnst þeirri skíðaaðferð og fyrir
hann á mjúkum gönguskíðaskóm
býst ég við að dagurinn hafa lík-
lega ekki verið eins skemmtilegur.
Hann sýndi ótrúlega þrautseigju í
að æfa sig að skauta og hélt góða
skapinu þó að mestan hluta dagsins
hafi hann aðeins séð okkur Guðjón
' sem litla depla úti við sjóndeildar-
hringinn milli þess sem við biðum
eftir honum.
Tjaldstæðið var magnþrungið
svæði. Við vorum í 1.400 metra
hæð á Kronborg-jöklinum og yfir
okkur gnæfði 2.000 metra hár vest-
urveggurinn á Ejnar Mikkelsen-
fjalli. Við höfðum vel unnið fyrir
koníakssopanum þetta kvöld. Við
vorum í fínu líkamlegu formi og
höfðum farið meira en 35 km þenn-
an dag. Okkur fannst ekkert geta
stoppað okkur í að ná markmiðum
okkar.
Snjókoma setur strik
í reikninginn
Um nóttina fór að snjóa. í morg-
unsárið fór Guðjón út til þess að
létta snjónum af tjaldinu og til-
kynnti að það væri fallinn meira en
hnédjúpur snjór og héldi áfram að
kyngja niður. Við tókum þessum
fréttum með jafnaðargeði og
ákváðum að sjá til hvort ekki stytti
upp og eyddum deginum við lestur
og spilamennsku. Þegar það hafði
snjóað allan daginn, alla nóttina og
var enn að kyngja niður snjó seinni
part næsta dags var okkur hætt að
lítast á blikuna. Við ákváðum að
hvernig sem viðraði skyldum við
leggja af stað daginn eftir. Við vor-
um sem betur fer í mjög rúmu og
góðu tjaldi þannig að það fór vel
um okkur. Við Guðjón vorum með
þykka og hlýja dúnsvefnpoka og
þykkar einangrunardýnur. Ed var
með vandaðan dúnsvefnpoka þó að
hann væri á mörkunum að vera
nógu hlýr við þessar aðstæður. Það
sem olli Ed meiri vandræðum var
dýnan hans. Hann var með gamla
frauðplastdýnu sem einangraði
hann ekki nóg frá köldum ísnum.
Eftir þrjár nætur á sama stað var
Ed búinn að bræða sér djúpa hvilft
niður í snjóinn þar sem hann svaf,
meðan enn var slétt undir okkur
Guðjóni. Það var orðið strekkt á
botninum á tjaldinu þar sem botn-
inn var farinn að halda hluta af
þunga Eds uppi þar sem hann lá,
eins og í hengirúmi, ofan í skot-
gröfinni á milli okkar Guðjóns.
Svefnpokinn hans Ed var orðinn
rakur því hann saggaði að neðan
undan kaldri dýnunni. Auk þess að
það væri farið að fara frekar illa
um Bretann hafði hann í þokkabót
valið sér leiðinlega bók til að hafa
með í leiðangurinn. Þessa dagana
var vesalings Ed ávallt kallaður
„farmer Ed“ af ferðafélögunum,
þar sem hann hafði upplýst að þó
að hann væri auglýsingahönnuður
hefði hann alltaf dreymt um að
verða bóndi. Það er ótrúlegt að
þessi þolinmóði maður skuli hafa
verið hæstánægður með ferðina og
vildi áfram ferðast með okkur Guð-
jóni.
Efth- þrjár nætur á sama stað
gáfumst við upp á hangsinu, pökk-
uðum saman tjaldinu og reyndum
að brjótast af stað. Það var reyndar
hægara sagt en gert. Það var
ómögulegt að hreyfa sig án skíð-
anna þar sem snjórinn náði í mitti.
Þessi dagur var hreint ótrúlegur.
Það hætti að snjóa og sólin náði að
teygja sig fram um stund meðan
við brutumst áfram gegnum djúpa
mjöllina. Við skiptumst á að ryðja
leiðina. Fimm mínútur á mann í
einu var meira en nóg. Það sást
ekki í púlkurnar því þær voru á
kafi í snjónum. Þær héldust illa á
réttum kili leituðust oft við að vera
á ská eða á hlið í snjónum en þá var
gríðarlegt viðnám að draga þær
áfram gegnum mjöllina. Hver
hreyfing var puð. Að snúa við á
skíðunum, í snjó sem nær upp að
hné, er hreint ekki auðvelt. Mest
angraði okkur hversu erfitt var að
fá oddinn á skíðunum til þess að ná
upp úr snjónum þannig að hægt
væri að þjappa snjóinn undir skíðin.
Það er eins og boginn á gönguskíð-
um nú til dags sé of lítill til þess að
skíðin virki vel í svona djúpum snjó.
Skíðin leituðust við að grafa sig nið-
ur í snjóinn þannig að ef ekkert var
að gert þurftum við að ryðjast í
gegnum snjó upp á mið læri. Þá
þurfti að stoppa, sparka fætinum
fram og til baka meðan skíðið var
dregið upp á yfirborðið og þá stigið
í fótinn til þess að þjappa snjóinn.
Eftir sex tíma göngu vorum við
orðnir uppgefnir. Með baráttuþreki
breskra heimskautafara vildi bónd-
inn halda áfram að berja höfðinu í
steininn en þegar gervihnattamæl-
ingar sýndu að okkur hafði aðeins
miðað áfram þrjá kílómetra var sú
tilaga snarfelld.
Breyting á ferðaáætlun
Við ætluðum ekki að trúa okkar
eigin augum þegar hélt áfram að
snjóa um kvöldið. Næsta dag lág-
um við enn í tjaldi og áttum í miklu
sálarstríði. Ef ekki færi að rætast
úr veðrinu yrði heilmikið erfiði að
brjóta sér leið til baka að Gunn-
björnsfjalli. Við hefðum ekki þurft
að fara alveg alla leið því eflaust
væri betri lendingarstaður neðar í
dalnum heldur en þar sem við vor-
um settir niður. Því lægra sem við
værum yfir sjávarmáli, því þéttari
yrði snjórinn. Þetta er alþekkt
speki sem við sáum vel þegar við
skíðuðum niður að Ejnar Mikkel-
sen-fjalli. Við ákváðum að senda
skilaboð heim, biðja um að verða
sóttir á Kronborg-jökulinn. Kron-
borg-jökullinn er víður og hentug-
ur til aðflugs og liggur 1.000 metr-
um lægra en lendingarstaðurinn
við Gunnbjörnsfjall. Þar yrðu að-
stæður mun fyrr góðar til lending-
ar og einnig fengjum við rýmri
tíma til þess að reyna við Ejnar
Mikkelsen-fjall. Við nöguðum okk-
ur í handarbökin fyrir að vera ekki
með gervihnattasíma. Við vorum
með talstöð á flugvélatíðni en hætt
er við að skilaboð send í gegnum
millilandaflugvélar geti brenglast á
leið sinni í gegnum marga milliliði
eins og síðar átti eftir að koma í
ljós.
Misheppnuð uppganga
Við gengum í hálfhring í kring-
um Ejnar Mikkelsen-fjall og
ákváðum að besta leiðin væri upp
skriðjökul í austanverðu fjallinu.
Þaðan áætluðum við að það tæki
tvo til þrjá daga að klífa fjallið.
Fyrsta daginn yrði farið upp bratt-
an skriðjökul þar sem til stóð að
gera snjóholu til þess að hafast við
um nóttina. Næsta dagleið væri
síðan meðfram klettarifi upp bratta
fjallshlíð uns við næðum á hrygg-
inn sem mundi leiða okkur upp á
toppinn. Við gerðum heiðarlega til-
raun til þess að klífa fjallið en urð-
um að láta í minni pokann fyrir
óhentugum aðstæðum, erfiðu færi
og mikilli snjóflóðahættu. Eftir á
að hyggja lögðum við okkur í full
mikla hættu að vera að þvælast í
fjallinu meðan snjóflóðin féllu allt í
kringum okkur en það er erfitt að
kunna sér hóf þegar kappið er mik-
ið og búið að leggja mikið undir að
ná tindinum. Seinasta daginn áður
en vélin átti að koma klifum við 400
metra snjógil sem liggur upp á
hrygg í hrikalegum suðvesturvegg
fjallsins. Uppi á hryggnum sást vel
þvílíkt ógnarfjall Ejnar Mikkelsen-
fjall er.
Með hlaðna haglabyssu
í svefnpokanum
Óbyggð Blosseville-ströndin er
griðland sela og ísbjarna. Það verð-
ur að teljast ólíklegt að ísbirnir
rambi svo langt frá öllu æti að þeir
banki upp á í tjaldbúðunum við
Gunnbjörnsfjall. Slíkt getur þó
vissulega gerst eins og mörg dæmi
sanna. Hinsvegar er Ejnar Mikk-
elsen-fjall mun neðar og nær sjó.
Fjallið er um 40 km frá ströndinni
þár sem það gnæfir upp úr Kron-
borg-jöklinum sem liggur beint til
sjávar. Þá daga sem við dvöldumst
undir fjallinu kom oft fyrir að við
skimuðum út í sjóndeildarhringinn
hvort ekki sæist hvít þúst á hreyf-
ingu. Við vorum með nákvæma
hernaðaráætlun um hvernig við
ættum að bregðast viðef bangsi
skyldi gera sig líklegan til árásar.
Ed átti að ná í harðfiskinn og
henda honum að birninum til að
tefja hann svo að Guðjóni gæfist
tóm til þess að sækja byssuna og
miða. Hlutverk greinarhöfundar
var síðan að vera leiftursnöggur að
ná í kvikmyndavélina og festa at-
burðinn á filmu.
Guðjón tók sitt hlutverk alvar-
lega og dagana við Ejnar Mikkel-
sen-fjallið svaf hann með hagla-
byssuna í svefnpokanum og hafði
hana efst í púlkunni meðan við vor-
um á göngu. Byssan var án olíu til