Morgunblaðið - 07.05.2000, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 7. MAÍ 2000 B 25
Morgunblaðið/Ásdís
Áskell Harðarson segir að kennslan sé
ákaflega gefandi og lifandi starf.
Framúrskar-
andi andi
„Ég hvet allan bekkinn til að fagna góðum
árangri með lófaklappi eftir hverja keppni.
Nemendur láta vonbrigði með eigin
frammistöðu engin áhrif hafa á hvemig
árangri bekkjarins er fagnað. Allir hafa
lagst á eitt við að skapa alveg fram- _
úrskarandi anda í bekknum," segir Áskell
Harðarson, stærðfræðileiðbeinandi í
Menntaskólanum í Reykjavík, um andann í
6. X.
Áskell er titlaður leiðbeinandi enda hefur
hann ekki aflað sér kennararéttinda. Á hinn
bóginn er hann með doktorsgráðu í stærð-
fræði írá Caltech-háskólanum í Kalifomíu.
Honum vefst tunga um tönn þegar hann er
spurður að því af hveiju hann hafi farið út í
kennslu í framhaldsskóla á sínum túna.
„Fyrir tíu árum þótt mér ekki algalið að
fara út í kennslu eftir doktorspróf. Kennsl-
an er ákaflega gefandi og skemmtilegt
starf,“ segir hann og bætir því við að þar
eigi hann við samskiptin við nemendur.
„Annað í tengslum við kennsluna þarf ekki
að vera eins skemmtilegt, t.d. er í nýrri
námskrá framhaldsskólanna engin eðlis-
fræðibraut."
Áskell hafði kennt stærðfræði með góð-
um árangri í Flensborgarskóla í Hafnarfirði
í 7 ár áður en hann fór að kenna í MR. Hann
er spurður að því hver sé lykillinn að góðum
árangri nemenda. „Áhuginn býst ég við. Ef
kennarinn hefur áhuga er sá áhugi fljótur
að skila sér til nemendanna," segir hann og
svarar því hvort að sú staðreynd að hann
búi yfir djúpri þekkingu á faginu hafi áhrif
á árangur nemendanna. „Fagþekking
kennarans er nyög mikilvæg í allri kennslu.
Jafnframt er nauðsynlegt að vera heiðar-
legur og geta viðurkennt að kunna ekki
svör við öllu og geta gert mistök."
Bekkjarkerfið hvetjandi
Hann segir að bekkjarkerfi geti haft
hvetjandi áhrif á árangur nemenda. „Af-
burða námsmenn koma alltaf öðru hveiju
fram í áfangakerfinu. Andinn verður hins
vegar aldrei eins því að oft verður freistandi
að Ijúka skólanum með hraði til að komast
fyrr í háskóla. Hér eru meiri líkur á að þess-
ir nemendur hafi hvetjandi áhrif á aðra í
bekknum. Annai-s skiptir auðvitað máli
hvemig nemendur veljast í bekki. Góður
andi í 6. X er ekki aðeins bestu námsmönn-
unum að þakka,“ segir Áskell og er spurður
að því hvort að nemendumir gefi sér tíma
til nokkurs annars en að iðka stærðfræði.
„Jú, jú, þessir krakkar em að vasast í ýmsu
öðm, t.d. í félagslífinu í skólanum."
Stærðffæðikeimarar í MR hafa boðið
nemendum að glíma við stærðfræðiþrautir
á laugardögum í vetur. „Við höfum unnið
verkefni fyrir neðra og efra stig upp úr
verkefnum úr ýmiss konar erlendum
keppnum. Þjálfunin er sérstaklega miðuð
við undirbúning undir Ólympíukeppnina,
t.d. með áherslu á flatarmyndir og talna-
fræði. Annars hafa einnig utanskólanem-
endur tekið þátt í þjálfuninni, þ. á m. Bjami
Bjömsson, 11 ára garpur, sem hefur staðið
sig n\jög vel. Af 12 efstu í siðustu úrslita
keppninni í Stærðfræðikeppni fram-
haldsskólaima hafði aðeins einn ekki verið í
laugardagsþjálfuninni. Sumir mæta bara til
að fá tækifæri til að glúna við erfiðari dæmi
en em í náminu.
Áskell segir að oft sæki á bilinu 12 til 20
nemendur tímana á laugardögum. Lang-
flestir séu strákar. „Fáar stúlkumar hafa
sýnt eins mikinn áhuga eða náð eins góðum
árangri og strákamir. Engu að síður em
nokkrar innan um, þ. á m. Ragnheiður
Helga Haraldsdóttir f 4. bekk. Hún náði
ásamt jafnaldra súium bestum árangri allra
í árganginum í forkeppninni í fyrra"
Morgunblaðið/Golli .
Pawel segir að mun meiri áhersla sé lögð
á stærðfræði í Póllandi en á íslandi.
Skemmtileg-
asta árið
„Að vera í 6. bekk hefur verið alveg hreint
frábært. Eg hef ekki upplifað skemmtilegra
ár á allri ævi minni. Ekki með tilvísun til
námsins heldur af því að ég þekki orðið hvern
krók og kima. Fyrir utan að sérstaklega
ánægjulegt hefur verið að vera með í félags-
lífinu, t.d. uppfærslu Herranætur á Ys og þys
út af engu, árshátíðarnefnd Framtíðarinnar,
skrifum í skólablaðið og Skinfaxa - málgagn
Framtíðarinnar,“ segir Pawel Bartoszek í
6.X.
Pawel hefur gengið vel í stærðfræðikeppn-
um hér heima og erlendis. Hann segist hafa
staðið sig ágætlega í stærðfræði frá upphafi
skólagöngu sinnar. „Ég er fæddur og alinn
upp í Póllandi til 8 ára aldurs. Fyrst eftir að
fjölskyldan fluttist til íslands þurfti ég lítið
fyrir stærðfræðináminu að hafa enda var ég
um fimm árum á undan í náminu. Mun meiri
áhersla er lögð á stærðfræðikennslu í Pól-
landi en á íslandi,“ segir Pawel.
Engin undrabrögð
Hann segist ekki hafa lagt sérstaka
áherslu á stærðfræði í 3. bekk. „Ég fór í for-
keppnina og náði í úrslitakeppnina. Aftur á
móti varð ég ekki í efstu sætunum. Áskeli
tókst að kveikja hjá mér brennandi áhuga á
stærðfræðinni veturinn eftir. Hann beitir
engum undrabrögðum heldur gerir afar
strangar kröfur til að ná því besta út úr nem-
endunum. Sumir eru hrifnir af því og aðrir
ekki. Ég tilheyri fyrri hópnum enda viss um
að aðeins æfingin skapar meistarann.“
Undir handleiðslu Áskels fór Pawel að taka
umtalsverðum framförum. Hann náði 3. sæti
í forkeppninni og 7. sæti í úrslitakeppninni
vorið eftir. Einn af efstu keppendunum hafði
ekki keppnisrétt á Ólympíuleikunum um
sumarið. Pawel fékk því tækifæri til að keppa
í fyrstu Ólympíukeppni sinni um sumarið.
Hann lenti í 7. sæti í forkeppninni haustið
eftir. „Ég varð óneitanlega fyrir vonbrigðum
og alveg sérstaklega af því að ég hafði áhuga
á því að komast í Eystrasaltskeppnina í öðru
heimalandi mínu - Póllandi. Ekki var um
annað að ræða en að spýta í lófana og ég náði
í 2.-3. sæti með Bjarna Kristni Torfasyni um
vorið. Við kepptum ásamt fleirum á Ólympíu-
leikunum í Rúmeníu í fyrravor,“ segir Pawel
en hann lenti í öðru sæti í keppninni í ár.
Pawel segir afar skemmtilegt að keppa á
alþjóðlegum mótum í stærðfræði. „Ég
skemmti mér alltaf konunglega enda er alltaf
fullt af skemmtilegum krökkum í keppnun-
um. Að halda því fram í svona keppnum séu
bara litlir spekingar með gleraugu er auð-
vitað alrangt,“ segir hann og jánkar því að
íslendingar séu þekktir fyrir að vera hressir.
„Já, Islendingarnir slá alltaf í gegn. Önnur
sérstaða er að við erum með þeim elstu.
Keppendur mega hvorki vera eldri en tvítug-
ir né komnir í háskóla og víða fara nemendur
fyrr í háskóla en hér.“
Pawel lætur sér ekki bregða þegar hann er
spurður að því hvort hann sé sjálfur stærð-
fræðispekingur með gleraugu. „Ég er að
minnsta kosti ekki með gleraugu,“ segir hann
og hlær. „Ég hef heldur ekki bara áhuga á
stærðfræði. Satt best að segja gæti ég vel
hugsað mér að taka ársfrí eða leggja stund á
húmanískar greinar eftir stúdentsprófið.
Annars er ekkert að marka mig núna. Ég
skipti um skoðun á hverjum degi. Endanleg
ákvörðun verður að bíða sumarsins."
Þegar Pawel er spurður að því hvort hann
líti á sig sem Pólverja eða íslending svarar
hann því til að hann sé fyrst og fremst
Evrópubúi. „Ég er hvorttveggja og þakklát-
ur fyrir að vera jafnvígur á jafnólík tungumál
og íslensku og pólsku. Eftir nokkurra ára hlé
ætla ég að heilsa upp á geðveikan frænda og
aðra ættingja í Póllandi í sumar.“
Morgunblaðið/Jira Smart
Davíð Þorsteinsson segir meginmarkmið-
ið með kennsiunni að efla hæfni nemenda
til að takast á við ný vandamál.
Hressir og
líflegir
krakkar
„Fyrst og fremst held ég að þakka megi
árangurinn góðum vinnuanda. I eðlis-
fræðideild I í MR er samankomið fólk með
áhuga á raungreinum og sem stefnir yfir-
leitt að framhaldsnámi í raungreinum.
Þessir krakkar eru flestir tilbúnir til að
gangast undir ákveðinn aga. Annars eru
þeir yfirleitt hressir og líflegir. I svona
samstilltum hópi er gott að vera,“ segir
Davíð Þorsteinsson, eðlisfræðikennari í
MR.
Davíð vill ekki þakka sjálfum sér góðan
árangur nemenda í MR í eðlisfræði. „Ég er
sfður en svo betri kennari en margir aðr-
ir,“ segir hann „,eins og allir vita sem hafa
verið í tímum hjá mér. Lykillinn að vel-
gengninni er að við fáum marga af-
bragðsgóða nemendur inn í skólann og við
bjóðum upp á tiltölulega sérhæfðar brautir
- í þessu tilfelli með aðaláherslu á stærð-
fræði og eðlisfræði. Við þessar aðstæður
er hægt að fara víðar yfir og kafa dýpra í
námsefnið því móttökuskilyrðin eru í lagi.“
Fremur losaralegir
tímar
Davíð nefnir fleiri hugsanlegar skýring-
ar á góðu gengi nemenda við skólann í
raungreinum. „Kennslan í stærðfræði er
keyrð áfram af miklum krafti og stærð-
fræðin myndar traustan grunn undir aðrar
raungreinar, svo sem eðlis- og efnafræði."
Ekki er að heyra á Davíð að mikil harka
sé viðhöfð í eðlisfræðikennslunni. „Miðað
við ýmsa aðra kennara eru tímarnir hjá
mér áreiðanlega fremur losaralegir. Við
gefum okkur góðan tíma til að spjalla út
og suður og það er síður en svo allt til
prófs! Ég læt nemcndur mest um það
sjálfa að skipuleggja sitt heimanám og er
reyndar viss um að þeir stæðu sig jafnvel
án mín.“
Meginmarkmiðið með kennslunni er að
dómi Davíðs að efla hæfni nemenda til að
takast á við ný vandamál. „Til þess verða
nemendur að tileinka sér grundvallar-
lögmál fræðanna og venjast því að takast á
við verkefni sem koma stöðugt svolítið á
óvart. Það er lítill vandi að koma heilu
bekkjunum upp í háa einkunn með því að
þjálfa vissa rútínu og prófa í henni en ég
er ekki viss um að það kunni alltaf góðri
lukku að stýra. Úti í hinu svokallaða „lífi“
erum við stöðugl; að fást við ný vandamál
sem stundum eru bæði erfið og örlagarík,
og það ætti ekki að koma þeirri hugmynd
inn hjá börnum og unglingum að lausnirn-
ar séu alltaf einfaldar, sléttar og felldar.
Ég reikna með að sumir nemendur mínir
séu oft í óvissu um hvað það er sem „ég
vil“, eins og það er stundum orðað, og
ekki allir alltaf hressir með að ég skipu-
leggi ekki fyrir þá lærdóminn. Ég hef bara
svo lítinn áhuga á að skapa falska öryggis-
kennd í þessu tiltölulega verndaða um-
hverfi sem skólinn er.“
Breytingar
á döfinni
Davíð sér ekki ástæðu til að kvarta und-
an aðstöðunni fyrir raungreinakennslu:
„Tæki til verklegrar kennslu voru endur-
nýjuð í rektorstíð Guðna Guðmundssonar
og stofan býr enn að því. En nú er á döf-
inni að flytja eðlisfræðistofuna út í tengi-
bygginguna nýju með tilheyrandi endur-
nýjun tækja og þegar af því verður
verðum við klár í slaginn á 21. öldinni.“
'm
Morgunblaðið/Kristinn
Stefán Ingi vann til bronsverðlauna í
Rúmeníu í fyrra.
Lyftum okk-
ur stundum
upp
„Ég býst við að áhuginn á stærðfræðinni
hafi virkað hvetjandi á alla í bekknum. Með
tímanum hefur skapast ákveðin samkennd
og frábær bekkjarandi. Krakkarnir eru
skemmtilegir og öðru hverju reynum við að
lyfta okkur upp og gleyma stærðfræðinni,“
segir Stefán Ingi Valdimarsson í 6.X og
kímir.
Stefán Ingi hefur þrisvar náð bestum
árangri í úrslitakeppninni hér heima. í
framhaldi af því hefur hann þrisvar keppt
fyrir íslands hönd í Ólympíukeppninni í
stærðfræði og best náð að vinna til brons-
verðlauna í Rúmeníu í fyrra. Stefán Ingi
hefur tvisvar skipað sæti í liði Islands í
Eystrasaltskeppninni og einu sinni farið
með sigur af hólmi í Eðlisfræðikeppni
framhaldsskólanna. Titlinum náði Stefán
Ingi á síðasta ári. „Ólympíukeppnimar í
stærðfræði og eðlisfræði gera báðar ráð
fyrir að keppendur séu undir tvítugu. Aftur
á móti gerir orðalagið í reglunum mér
kleift að keppa í eðlisfræðinni og ekki í
stærðfræðinni. Að vissu leyti er leiðinlegt
að fá ekki að keppa í stærðfræðinni. Ekki
síst af því tveir bekkjarfélagar mínir eru
aðeins yngri í árinu og komast því í keppn-
ina. Á hinn bóginn er ákveðinn léttir að
þurfa ekki að taka þátt í sama undirbún-
ingi fjórða árið í röð.“
Stefán Ingi segist ekki hafa haft áhuga á
stærðfræði frá blautu barnsbeini. „Ég fór
að fá áhuga á stærðfræði í efstu bekkjum
grunnskólans. Eftir að ég byrjaði í mennta-
skóla jókst áhuginn. í stærðfræðinni er
fólgin ákveðin áskorun. Sérstaklega þegar
stór hópur kemur saman til að keppast um
að komast til botns í sömu þrautinni.“
Flestir frekar 1
venjulegir
Alþjóðlegar stærðfræðikeppnir eru að
sögn Stefáns Inga afar skemmtileg upp-
lifun. „Keppnirnar geta verið alveg hreint
stórskemmtilegar. Ekki aðeins vegna
stærðfræðinnar heldur af því að þarna hitt-
ist alveg hreint fullt af ólíku fólki. Flestir
eru auðvitað frekar venjulegir og frjálsleg-
ir. Aðrir geta verið ákaflega sérstakir og
jaðrað við að vita ekki hvernig klósett virk-
ar. Oft hafa skrítnir krakkar komið frá
Hong Kong eins og einn sem hafði litla
ýlfrandi viftu hjá sér á borðinu allan fyrsta
daginn. Við héldum að ekki væri hægt að
vekja á sér meiri athygli fyrr en hann kom
daginn eftir vopnaður risastórum blævæng
sem hann sveiflaði alltaf öðruhverju í
kringum sig,“ sagði hann og játti því að því
miður kepptu alla jafna fáar stúlkur í
raungreinum. „Annars fannst mér fleiri
stúlkur vera með síðast heldur en áður.
Kannski er að varða einhver breyting
þarna á.“
Stefán Ingi segist ekki eyða umtalsverð-
um tíma í heimalærdóminn alla jafna held-
ur taki tarnir fyrir próf. Hann vill ekki við-
urkenna að hann geri ekkert annað heldur
en að læra stærðfræði og í ljós kemur að
hann var í ræðuliði MR í Morfís-keppninni
í vetur. Liðið tapaði með litlum mun fyrir
liði MH í undanúrslitum keppninnar. Ste-
fán Ingi hrósar stærðfræðikennslu Áskels.
„Hann er kröfuharður og við leggjum okk-
ur fram um að uppfylla kröfurnar. Námið
veitir okkur ágætan grunn og svo undirbú-
um við okkur undir keppnina með því að
mæta á laugardögum," segir hann og fram
kemur að hann ætli að hefja nám í stærð-
fræði við Háskóla íslands í haust. „Já, ég
held að stærðfræðin þar sé ágætis nám og
eigi eftir að nýtast mér vel.“ '