Morgunblaðið - 21.12.2000, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 21. DESEMBER 2000 37
LISTIR
Frá Maggiore-torgi í miðborg Bologna, þar sem fundur samtaka menningarborga Evrópu árið 2000 fór fram.
Kraká,
Póllandi
Aldrei meira
fé varið til
menningar-
mála
„ÞVÍ er fljótsvarað: Já,“ segir Bo-
guslaw Sonik stjórnandi Kraká 2000
þegar hann er spurður hvort menn-
ingarborgarárið
hafí gengið vel
fyrir sig.
„Til þess liggja
fyrst og fremst
tvær ástæður. Sú
fyrri er sú að
aldrei hefur
meira fjármagni
verið varið til
menningar- og
listamála á einu
ári í Kraká. Borgaryfirvöld eiga
heiður skilinn. Seinni ástæðan er
bein afleiðing af þeirri fyrri, miklir
peningar þýða betri dagskrá. Við
gátum lagt mikið í dagskrána og
þess vegna hefur aldrei verið efnt til
fleiri menningarviðburða á sama
árinu í Kraká. Gæðin voru að sama
skapi mikil.“
Um sextíu listahátíðir eru haldnar
í Kraká árlega og Sonik segir að
menningarborgin hafi stutt vel við
bakið á þeim. Fyrir vikið hafi þær
vaxið að verðleikum.
Sonik segir Kraká hafa dreymt
um að hreppa menningarborgartit-
ilinn ein borga í ár. Af því varð ekki.
„Helst hefðum við kosið að sitja einir
að titlinum. Við sættum okkur þó
strax við ákvörðun Evrópusam-
bandsins og reyndum að nýta hana
okkur í hag. Það hefur gengið ágæt-
lega. Kraká hefur fengið betri kynn-
ingu fyrir vikið og svo er það auðvit-
að yfirlýst stefna Póllands að ganga í
Evrópusambandið. Aðildarviðræður
eru þegar hafnar. Það var ekki síst í
því ljósi sem samstarfið kom sér vel.
Allt Evrópusamstarf er af hinu góða,
hvort sem það er á sviði menningar-
mála eða annarra mála.“
Sonik þykir eðlilegt að leiðir skilji
nú hjá borgunum níu. „Þetta hefur
verið góð reynsla en samtökin hafa
ekkert upp á sig lengur. Tími þeiri-a
er liðinn. Samböndin verða þó eftir
sem áður til staðar og gætu hæglega
átt eftir að bera ávöxt í framtíðinni."
Avignon,
Frakklandi
Sameiginleg
markmið
þurfa að
vera skýr
LUIS Artengol, stjórnandi Avignon
2000, segir menningarborgarárið
hafa verið farsælt þar um slóðir,
bæði í menning-
arlegu og efna-
hagslegu tilliti.
„Hátíðin hefur
gengið ákaflega
vel. Viðburðir
hafa verið vel
sóttir, söfn
blómstrað og
ferðamönnum
fjölgað til muna í
borginni. Er
hægt að biðja um meira?“ spyr Art-
engol.
Hann segir verkefnið heilt yfir
hafa gengið eins og til var stofnað.
Flestir dagskrárliðir staðið undir
væntingum, sumir komið þægilega á
óvart og einhverjir valdið vonbrigð-
um, eins og gera megi ráð fyrir. „Við
sneiddum þó blessunarlega hjá öll-
um stórslysum."
Ai'tengol segir níu borga kerfið
um margt hafa gefist vel. Borgirnar
séu reynslunni ríkari á sviði menn-
ingarsamstarfs. „Á hitt ber að líta að
Avignon hefur mjög sterka menn-
ingarlega sérstöðu og fyrir vikið
hefði verið heppilegra að hún fengi
að sitja ein að titlinum. Það gekk
ekki eftir.“
Artengol er eigi að síður kátur
með samstarfið. Gefist hafi kjörið
tækifæri til að kynnast menningu
annarra landa, sumra hverra fram-
andi. Um það snúist Evrópusam-
starf.
Artengol er hlynntur því að leggja
samtök borganna niður en telur vel
hugsanlegt að samstarfinu verði
fram haldið með einhverjum hætti.
„Að mínu viti er brýnt að ryðja allri
yfirbyggingu úr vegi. Samtökin voru
góð til síns brúks meðan verkefnið
var f algleymingi en nú er rétti tím-
inn að leysa þau upp. Það höfum við
lært af þessu samstarfi að hafa sam-
eiginleg markmið skýr, horfa ekki
um of á samtök og stofnanir. Beina
orkunni frekar í réttan farveg - að
listinni sjálfri.“
Helsinki,
Finnlandi
Tíundi hluti
íbúa tók þátt
FIMM hundruð verkefnum var
hrundið í framkvæmd í menningar-
borginni Helsinki, að sögn Georgs
Dolivo, stjórn-
anda Helsinki
2000. Tvö hundr-
uð manns komu
að meðaltali að
hverju verkefni,
um eitt hundrað
þúsund manns í
það heila. Það er
um tíundi hluti
íbúa á höfuðborg-
arsvæðinu. „Það
er ótrúleg tala, ótrúleg þátttaka,"
segir Dolivo.
„Það sem okkar bíður nú er að
bera árangurinn saman við mark-
miðin sem við settum okkur í upp-
hafi. Fjölmargai’ kannanir eru í bí-
gerð. Menn voru jákvæðir og
samstiga í upphafi, bæði aðstand-
endur verkefnisins og almenningur.
En þessir aðilar eru aðeins tæki til
að ná markmiði, ekki markmiðið
sjálft," heldur Dolivo áfram.
Hann er eigi að síður ekki í vafa
um að menningarborgarárið hafi
verið vel heppnað. „Hvað fjölda
verkefna varðar fórum við langt
fram úr væntingum, svo dæmi sé
tekið. Verkefnin undu líka upp á sig
hvert af öðru. Það er mjög jákvætt.
Það kemur mér svo sem ekki á
óvart. Ég starfaði sem leikhússtjóri
um langt árabil, áður en ég tók þetta
starf að mér, og veit að dagskrá af
þessu tagi sprettur ekki fullsköpuð
úr kolli stjómandans. Hún verður að
fá að vaxa - hægt og bítandi."
Dolivo segir Helsinki hafa lagt
áherslu á náið samstarf við hinar
borgimar átta. Og það gekk eftir.
„Samstarfið gekk vonum framar.“
Dolivo telur það hafa verið Hels-
inki í hag að vera ein af níu menning-
arborgum ársins. „Við kynntum okk-
ur niðurstöður menningarborgar-
verkefnisins víða, með áherslu á
Kaupmannahöfn, vegna nálægðar
hennar við Helsinki. Kaupmanna-
höfn lagði allt í sölurnar þegar hún
var menningarborg, árið 1996, og
bauð upp á stórglæsilega dagskrá
sem tókst í alla staði mjög vel. Eigi
að síður hafði fólk víðsvegar í Evr-
ópu, einkum í suður- og austurhluta
álfunnar ekki hugmynd um að Kaup-
mannahöfn væri menningarborg
ársins. Sú staðreynd að Helsinki er
ein af níu menningarborgum tryggir
miklu betri kynningu og meiri um-
fjöllun en Kaupmannahöfn gat látið
sig dreyma um, einkum í löndum
hinna borganna átta. Borgirnar hafa
með öðrum orðum beint athyglinni
hver að annarri."
Dolivo segir helsta gallann við að
vera menningarborg árið 2000 sam-
keppni við öll aldamótaverkefnin
sem eru í gangi víðsvegar um heim.
„Margar af svipmestu borgum heims
hafa gengist fyrir verkefnum af
þessu tagi, Lundúnir, París, Róm og
fleiri. Það er ekkert grín að keppa
við þessar borgir um athygli. Við
höfum þó reynt að gera okkar
besta.“
Dolivo er bjartsýnn á áframhald-
andi samstarf borganna níu. „Það
var alltaf Ijóst að hið formlega sam-
starf yrði tímabundið. Böndin sem
borgirnar hafa bundist liggja hins
vegar ekki í fundarherbergjunum,
heldur úti í borgunum, meðal fólks-
ins. Það er því fólksins að ákveða
hvert framhaldið verður. Ýmsir að-
ilar hafa þegar tekið af skarið. Nefni
ég þar samstarf sem þegar er hafið
milli háskóla í nokkrum borganna."
Björgvin,
Noregi
Betri þátt-
taka en búist
var við
TERJE Gloppew, stjórnandi Björg-
vin 2000, segir árið hafa verið gott
fyrir menningarlífið í borginni. Bæði
fyrir listamenn,
listunnendur og
fólk sem starfar
að menningar- og
ferðamálum.
„Ég held mér
sé óhætt að segja
að verkefnið hafi
gengið jafnvel
betur en við þorð-
um að vona. Það
byggi ég á því að
fólk hefur upplifað menningu og list-
ir í stærri stfl en við eigum að venj-
ast í Björgvin, sem þó var menning-
arvæn borg fyrir. Ég held að fáir, ef
nokkur, hafi búist við svona góðri
þátttöku í verkefninu. Árið 2000 hef-
ur verið mjög sérstakt í menning-
arsögu Björgvinjar," segir Gloppew.
Hann vonar að þessi góði árangur
skili sér til framtíðar. „Auðvitað er
ómögulegt að segja til um hvað ger-
ist á næstu árum en við vonum svo
sannarlega að áhrifin af menning-
arborgarárinu eigi eftir að vara
lengi.“
Gloppew segú' erfitt að meta
hvort það hafi verið kostur eða galli
að vera ein af níu menningarborgum
árið 2000 en ekki sú eina. „Við vitum
ekki og munum aldrei vita hverju ár-
ið hefði skilað hefði Björgvin verið
eina menningarborgin í ár. Þess
vegna veltum við því ekki fyrir okk-
ur. Samstarfið við hinar borgii'nar
átta hefur hins vegar gengið ágæt-
lega og boðið upp á ýmis tækifæri,
meðal annars að taka þátt í ólíkum
verkefnum, sem aldrei hefðu komið
upp á borð annars. Við í Björgvin
höfum lært heilmargt á þessu sam-
starfi og erum nær um margt í
menningu annarra borga og landa í
Evrópu. Það er tvímælalaust kost-
ur.“
Gloppew vonar að borgirnar níu
eigi eftir að starfa saman í einhverri
mynd í framtíðinni. „Á okkar dag-
skrá hafa verið á milli fimmtíu og
sextíu samstarfsverkefni, þar sem
við höfum unnið með ýmist einni eða
fleiri borgum. Það hefur gengið
mjög vel og ég sé ekkert því til fyr-
ii'stöðu að vinna áfram með hinum
borgunum. Ég vona líka að lista-
mönnum frá Björgvin hafi tekist að
koma sér upp samstarfsneti af ein-
hverju tagi sem nýtist þeim í fram-
tíðinni. Það hefði mikla þýðingu."
Hljómtæki nýrrar aldar
Heimabíókerfi
Hátalarar
Magnarar
DVD
Marantz DV3100 DVD spilari
AC3/dts. Kynningarverð
Verð kr. 36.600.-
HUÓM
HLJÓMTÆKI HEIMABIÓrBlLTÆKI
Ármúla 38 - Sími 588-5010
Boguslaw
Sonik
Georg
Dolivo
Teije
Gloppew
Hvaö er

Fljúgandi ísbjörn? Marbendill? Sæskrímsli? Eða ......besti vinur þinn?