Norðurfari - 01.01.1848, Blaðsíða 52

52
RORBCHrAfll.
|>aí er því auðsætt að öll stjórn, hver sem hún er, hcfur
skapast Qelagsmanna vegna, en fjelagsmenn ei hennar vegna. En
þelta hafa nú einvaldsdrottnarnir optlega misskilið eða ekki viljað
skilja, og hefur þeim því helzt til lengi haldist uppi að fara mcð
(jelagsbræður, sína rjett eins og hvern annan hlut sem þeir hefðu
kastað á eign sinni, þar sem þcir þó í raun rjettri sjálBr ekki
eru annað cnn eign þegna sinna. jieir hafa vanbrúkað veldi sitt
til þess að svæla undir sig og ættingja sína eignir og rjettindi
annara manna; og stað þcss að þeir í fyrstu voru kjörnir til að
fremja hag alls Ijelagsins hafa þeir, margir hverjir, gjört sjer allt far
um að bæla niður öll sannarleg framför, til þess að almenningur
því lengur væri ófrtíður og síður tæki eptir því, að þeir og ætt-
ingjar þeirra eiginlega engan rjett ættu til yfirráða yfir sjer. I
stuttu máli, þcir hafa gjört allt til þess að halda sjálfum sjer
eða ættingjum sínum og afkvæmi því lengur í hásæti feðra sinna,
>ar scm þeir áttu að leggja allt í sölunnar til þess að vinna gagn
>cim mönnum sem höfðu tekið þá yfir sig. En, scm sagt er,
>eir gjörðu allt sjálfra sín vegna, og margir blóðugir vígvellir
hrópa enn til himna um hefnd yfir einvaldsdrottna þá, sem annað-
hvort af hjegómlegri metnaðargirnd eða einhvcrri annari orsök,
sem einungis snerti þá sjálfa, hafa byrjað stríð og baráttur, og
með því steypt þegnum s'mum í eymd og volæði.
Svona var nú að miklu lciti ástatt á meginlandinu í Norður-
álfunni um miðaldirnar; þar rjcðu einstakir einvaldar mestu um,
einkum hinn svonefndi þýzki keisari og sumir Frakklands kon-
ungar. En á meginlandinu sögðum vjer fyrir því að Englendingar
eru eyjarskeggjar, og undarlcga afskekktir frá öðrum þjóðum Norð-
urálfunnar, þó ei sje langt á milli. Jreir hafa og um langan aldur
verið heldur enn ekki á undan öðrum þjóðum í frelsi og öðrum
framförum, sem alltaf hafa verið mjög samfara þar á landi; því
ekki geta menn cins og á fiestum öðrum stöðum talið frelsi Brcta
frá neinu einstöku tímahili, heldur hefur það alltaf aukist smátt
og smátt eptir því sem þjóðinni fór fram, svo þeir hafa jafnan á
cndanum orðið á undan öðrum, hvort scm það nú cr að þakka
happalcgum kringumstæðum cða öðru. A miðri fjórtándu öld fekk
alþýðan á Englandi þegar rjett til þingsetu á þjóðþinginu enska,
og með því rjctt til að taka þált í öllum stjórnar atgjörðum.
Jjvínæst urðu enskir menn fyrstir til að sýna hciminum að það
væru ei konungarnir sem rjeðu yfir þjóðonum, cn þjóðirnar sem
ættu vald á þeim, þegar Kromvell gjörði sig að verndarlávarði
Englands, og þjóðþingið Ijet höggva Karl I. 30ta Ianúar, 1619.
Síðan hafa Brctar notið ens fullkomnasta prentfrclsis, funda frelsis
og málfrelsis. ^jóðþingið hefur ráðið öllu og konungurinn hcfur
fremur verið það að nafni enn í raun og veru, því ráðgjafar þeir
sem hann tekur sjer meiga ekkert gjöra sem þingið ei vill; að
öðrum kosti verða þeir að fara frá, og konungur taka sjer nýa.
Stjórnarherrarnir verða að ábyrgjást allt sem þcir gjöra fyrir þing-