Fréttablaðið - 27.08.2001, Blaðsíða 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
27. ágúst 2001 WIÁNUDACUR
Y\\l' l'TABl AÐIÐ
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjom@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: IP-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgaisvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins I stafrænu formi og 1 gagnabönkum
án endurgjalds.
| BRÉF TIL BLAÐSINST
SKRÚÐCANCA
Ég komst ekki í skrúðgöngu homma og
lesbía, segir bréfritari.
Ef Guð tekur í
taumana
ÓLl ÖRN ATLASON 5KRIFAR:
KYNHNEICÐ Sem svar við bréfi
Einars Yngva Magnússonar mið-
vikudaginn 22. ágúst vil ég segja
þetta:
Það hefur nú löngum verið sann-
að að nokkrir gallar eru á hinni
heilögu ritningu, sem Einar vitnar
stöðugt í. Adam og Eva eignast tvo
syni, (minnir mig) og svo allt í einu
eru þeir komnir með konur og börn.
Byrjar vitleysan eða kynvillan þar?
Hvaðan komu þessar konur? Eru
þetta daetur Adams og Evu, og þar
með systur þeirra, eða birtast þær
bara af einskærum hentugleika?
Ég er eins gagnkynhneigður og
þeir gerast, en mér finnst alveg
sjálfsagt að hommar og lesbíur fái
að vera það sem þau vilja, og sænga
hjá þeim sem þau vilja. Mér finnst
það bara ekki koma mér við, burt-
séð frá því hvort að þau fari í skrúð-
göngu einu sinni á ári eða ekki. Ég
hefði viljað fara í þessa skrúðgöngu
en komst ekki.
Þó svo að ég sé ekki mjög trúað-
ur, þá hugsa ég að ef Guð „tekur í
taumana" í Reykjavík þá hittum við
Jesú og hann fyrirgefur þeim fyrir
„kynvilluna" og jafnvel þér fyrir
þínar syndir! (sá sem er syndlaus
kasti fyrsta steininum). Það er nú
einu sinni réttur minn að trúa því
sem ég vil, burtséð frá því hvað Guð
gerði seinast! ■
Færeyingar að verða olíuþjóð
Olía gerir ríki rík - sum skyndi-
rík. En gerir hún þjóðir ham-
ingjusamar? Leysir hún öll þeirra
vandamál? Þannig spyr blaðamað-
urinn Staffan Heimerson í
sænska síðdegisblaðinu Aftonbla-
det. Hann kemst
að þeirri niður-
stöðu að betra sé
að hafa góðan
efnahag en slæm-
an. En svarta gul-
lið sé ekki eintóm
blessun. í Saudi-
Arabíu treystir olían einræði kon-
ungsfjölskyldunnar í sessi. í Bru-
ney, sem er soldánaríki á Borneo,
hefur olíauðurinn skapað land
sem samanstendur af umferðar-
eyjum sem iðjulaus þjóðin keyrir
stanslaust hringinn í kringum á
niðurgreiddum Toyota Corolla. í
írak, sem var vel á veg komið að
verða ríkasta land í heimi, fyllti
olían einvaldinn af stórmennsku-
brjálæði, sem leiddi til þess að
hann ætlaði að leggja undir sig
arabaheiminn. í Mexikó urðu
gríðarlegar ríkistekjur af olíunni
til þess að herða á spillingarvenj-
um einsflokksræðisins. I Lýbíu
urðu olíumilljarðarnir til þess að
harðstjórinn gekk af göflunum.
Hann tók að fjármagna uppreisnir
og hryðjuverk um allan heim. Og
jafnvel í Noregi eru menn ekki
allskostar ánægðir með olíuna.
Hún gerir þá lata. Og þeir láta hjá
líða að iðnvæða landið.
Þessi lýsing sænska blaða-
Mál manna
Einar Karl Haraldsson
fjallar um svarta gullið og Færeyjar
mannsins ætti að verða frændum
vorum Færeyingum umhugsunar-
efni. Nú líður að því að tilkynnt
verði um fyrstu niðurstöður af til-
raunaborunum á færeysku haf-
svæði. Níu af hverjum tíu Færey-
ingum hafa bjargfasta trú á því að
í september verði kveðið upp úr
með það að framvegis verði Fær-
eyjar flokkað sem olíuland. Sú trú
helst í hendur við það, að þvert
ofan í alla spádóma er nú
mokveiði við eyjarnar og hátt
fiskverð á heimsmörkuðum. Allar
leiðir virðast því vera að opnast
Færeyingum - hvort sem þeir
ákveða að sigla sinn sjó til sjálf-
stæðis úr styrkjakló Dana, eða
láta sér nægja að setjast upp í nýj-
ustu bílamódelin og keyra um ný
sjávargöng til Klakksvíkur, sem
kosta eiga rúma þrjá milljarða ís-
lenskra króna. Gangi þeim allt í
haginn með olíumilljarðana!
—*—
„Og jafnvel í
Noregi eru
menn ekki
ánægðir með
olíuna."
—#.—
Mannréttindasamtök breyta um áherslu:
Horft til félagslegra mannréttinda
mannréttindi Á síðustu árum hafa
alþjóðleg mannréttindasamtök í
auknum mæli verið að snúa sér að
baráttu fyrir félagslegum og efna-
hagslegum réttindum í staðinn fyr-
ir að einbeita sér að borgaralegum
og stjórnmálalegum réttindum ein-
göngu.
Þetta á m.a. við mannréttinda-
samtökin Human Rights Watch og
ýmsar af stofnunum Sameinuðu
þjóðanna. Mannréttindasamtökin
Amnesty International, sem eru
fertug á þessu ári, samþykktu
einnig á ársfundi sínum, sem hald-
inn var í Dakar í Senegal og lauk
um helgina, að taka félagsleg og
efnahagsleg réttindi með í baráttu
sinni fyrir mannréttindum, þótt
ekki hafi verið gengið jafnlangt í
þeim efnum og margir vonuðust til.
Amnesty International hefur
lengst af beitt sér fyrir réttindum
svonefndra samviskufanga og ekki
síst barist gegn pyntingum og
mannshvörfum. Nú ætla þau að
berjast gegn hvers konar mismun-
un gagnvart fólki, einnig þegar á
því eru brotin félagsleg og efna-
hagsleg réttindi.
ftarleg úttekt var á þessari þró-
un í síðasta hefti tímaritsins
Economist, þar sem reifaðir voru
ýmsir kostir og gallar á þessari
þróun. Tímaritið telur hættu á að
samtökin geti átt erfiðara með að
njóta jafn víðtækrar viðurkenning-
ar og verið hefur ef þau fara að ein-
beita sér að félagslegum og efna-
hagslegum réttindum, sem hafa
verið umdeildari og mörgum þykja
þau ekki vel rökstudd. ■
HVERSU EINHLÍT ERU MANNRÉTTINDI?
Meðal félagslegra réttinda telst rétturinn til
þess að njóta heilbrigðis. Þúsundir flótta-
manna frá Afganistan búa nú við erfiðar
aðstæður i Pakistan, þar sem verið er að
bólusetja þetta barn gegn mænuveiki.
Ragnar Aðalsteinsson:
Ohjákvæmileg og sjálfsögð þróun
mannréttindi Ragnar Aðalsteins-
son lögmaður hefur árum saman
hvatt til þess að lögð verði jafn
mikil áhersla á félagsleg og efna-
hagsleg réttindi eins og pólitísk og
borgaraleg réttindi.
„Mér þykir þetta óhjákvæmi-
legt og alveg sjálfsagt," segir
Ragnar um áherslubreytingu sem
er að verða hjá alþjóðlegum mann-
réttindasamtökum í þessa veru.
„Ég er alveg sammála því viðhorfi
Sameinuðu þjóðanna að það sé ekki
hægt að flokka mannréttindi og
segja að sum séu réttari en önnur.“
Ragnar bendir á að hluti af
átökunum sem urðu veturinn 1994-
95 þegar íslensku stjórnarskránni
var breytt snerist um orðalag í
greinargerð með frumvarpinu,
sem var frá öllum stjórnmála-
flokkunum. „Þar var verið að lýsa
félagslegum réttindum sem ein-
hvers konar óæðri réttindum mið-
að við pólitísk réttindi og borgara-
leg réttindi. Þetta orðalag fór mjög
í taugarnar á mannréttindasam-
tökum sem létu það óspart í ljós
þá,“ segir Ragnar.
En hvers vegna skyldu þessar
áherslubreytingar vera að gerast
núna? Er eitthvað sérstakt sem
kallar á þœr?
„Ég held að mönnum hafi bara
smám saman verið að verða ljóst
að þær staðhæfingar að það að
tryggja borgaraleg og pólitísk
réttindi leiði óhjákvæmilega til
þess að efnahagsleg og félagsleg
réttindi verð tryggð, þær standast
ekki. Það verður líka að gera sér-
stakar ráðstafanir til þess að
tryggja efnahagsleg og félagsleg
mannréttindi. Og alla vega verður
ekkert lýðræði nema menn tryggi
hvort tveggja,“ segir Ragnar.
Þér fmnst ekki neitt flóknara að
rökstyðja þessi félagslegu og efna-
hagslegu réttindi?
„Nei, þeir sem eru á móti efna-
hagslegum og félagslegum réttind-
um segja venjulega að þau séu
ódómhæf, það sé ekki hægt að
fjalla um þau fyrir dómi. Ég er ekk-
RAGNAR AÐAL-
STEINSSON
„Og alla vega verður
ekkert lýðræði
nema menn tryggi
hvort tveggja."
ert sammála þvi. Ég veit að það hef-
ur reynst á sumum sviðum erfitt, en
það á alveg það sama við um borg-
araleg og pólitísk réttindi þannig að
mér óar ekkert við því í sjálfu sér.
Hins vegar veit ég að auðvitað
verða alltaf átök milli dómstóla og
hins vegar hlutverks löggjafarvalds
í lýðræðisríki og dómstólar verða
að fara varlega í að taka ákvarðanir
í þessum málum þegar um er að
ræða stefnumarkandi dóma. En
þegar kemur að því að tryggja jafn-
rétti allra til þessara gæða, þá eiga
dómstólarnir ekki að hika.“ ■
Nú færðu 20% afslátt af Skólaosti
í sérmerktum kílóastykkjum
í næstu verslun.
Islenskir ostar - hreinasta afbragð
www.ostur.is
ORÐRÉTT
Beðið eftir félagsmálaráðherra
iBÚÐALÁN „En tíminn líður og ekk-
ert heyrist úr ráðuneyti íbúðar-
mála. Nema að mark sé
takandi á fréttum Ríkis-
sjónvarpsins og Stöðvar
2 í gærkveldi. Þar á bæ
töldu menn sig hafa
heimildir úr ráðuneytinu
fyrir því að áfram yrði
stuðst við brunabótamat-
ið sem lánsviðmið en
hlutfallið hækkað úr
65%, eins og núverandi
reglur mæla til um (70%
við fyrstu kaup) í 80-
PÁLL PÉTURSSON
Félagsmálaráðherra
hlýtur að miða lán við
kaupverð íbúða, segir
maddaman.is
90%. En brunabótamat skyldi það
áfram verða. Ljótt er ef satt er.
Maddaman hefur áður fært rök
fyrir því hve brunabótamatið er
óheppilegt lánsviðmið. Hækkun
hlutfalls þess breytir því ekki. Fé-
lag fasteignasala hefur þegar
brugðist við orðrómnum og bent á
þá einföldu staðreynd að bruna-
bótamat tekur ekki tillit til stað-
setningar, sem hefur mik-
ið að segja um verðmynd-
un fasteigna. í gömlum
og rótgrónum hverfum í
höfuðborginni, þar sem
brunabótamat er lágt en
verð í mörgum tilfellum
hærra en annars staðar,
verða íbúðir svo til óselj-
anlegar sé áfram stuðst
við brunabótamat þegar
veita á húsbréfalán. Eðli-
legast er að miða lán við
kaupverð íbúða og má hugsanlega
lækka lánshlutföllin óttist Seðla-
bankinn svo mjög þenslu. En við
kaupverð á að miða. Félagsmála-
ráðherra hlýtur að komast að
þeirri niðurstöðu.“
Jörundur Valtýsson á
maddaman.is 25. ágúst 2001
leiðrétting Ranghermt var í
Fréttablaðinu á miðvikudag að
kröfu Dalsnestis um að uppsögn
Visa ísland á kortaviðskiptum við
verslunina væri dæmd ólögmæt
hefði verið vísað frá í Hæstarétti.
Hið rétta er að varakröfu um að
uppsagnarákvæðum samninga
um móttöku korta verði vikið _til
hliðar og til þrautavara að Visa Is-
land verði gert skylt að ganga tii
samninga við Dalsnesti um mót-
töku korta að viðlögðum dagsekt-
um. Krafa um að uppsögnin verði
dæmd ólögmæt verður tekin fyrir
í Héraðsdómi Reykjavíkur. ■