Alþýðublaðið - 05.10.1960, Blaðsíða 7

Ilmur hausts
ms og
HVER árstíð á sér ei'gin ilm,
bragS og hugarástandi, en eng-
inn tími ársins er í hugum
gamalla sveitamanna á möl-
innj gæddur jafnsterkum töfr-
um bragðs og ilms og haustið.
Það er bókstalílega þrungið
þeirri maí^rdýrð, er upphefst
í siáturtíðinni, þungum ilmi
blóðmörs, lifrarpylsu, vélinda
og iblóðpönnukakna. Og þegar
dagamir eru fölir, svalir og
undarlega bláir undir kvöld,
reikar hugurinn úr bifreiðays
og frekjulegri benzínfýlu til
langra kvelda yfir sjóðandi
sláturpotturp og feitra, þykkra
lundabagga.
Göngur og réttir eru það,
sem hvað minnstum breyting-
um hefur tekið á þessari miklu
umbrotaöld. Það er erfi!t|t að
vélvæða sauðfjársmölun, sem
betur fer, og enda þótt nýjar
og be^ri réttir hafi verið byggð
ar, verður þó hver_þóndi og„.
aðstoðarlið hans að draga sund
ur sínar rollur og hrúta eftir
ævafomum eyrnamörkum og
tosa þeim í sinn difk. Hér hef-
ur ekkert breytzi* og breytist
ekki' í bráð. Hér er enn fornt
snið á öllu, náin tengsl við
hund og hest og kind, glaðvært
og frumstætt geð, fjarrj atóm-
öld og stríði, Bóndi í leitum og
rétf.Jum er raunverulega langt-
um nær hjartslætti þess lifs,
sem lifað er hvað bezt á þessu
landi heldur en er hann þemb
ist í jeppa sínum um aUar jarð
ir.
Og ekki má gleyma stóðrétt
unum, hinum hamrXmma fossi
lifandi hrossa, flæðandi niður
hlíðar og grundir. Fátt gleður
meir auga sveitamannsins en
mjófæé|t folöld á vori, en fáar
sýnir eru glæsilegri makka-
prúðu stóði. fátt er örugg-
ara merki um að haustið sé
komið fyrir alvöru en stóð-
hrossahópur í heimahögum.
En þrátt fyrir al]t þetta, þá
er það fyrst og fremst matfir-
inn, sem gerir haustið að mikl
um dýrðartíma. Um aldaraðir
hefur sláturtíðin verið mesta
matarhátíð íslendinga og eru
þó jólin meðtalin. Hið mikla
nýmeti haustsins hefur áreið-
anlega gefið þjóðinni ómetkn-
legan þrótt til þess að mæta
saltmetis og hangikjötsáti vetr
arins. Blóðmör, lifrarpylsa,
lundabaggar og svið, áð ó-
gleymdum safamiklum kjöt-
súpum, er inntak haustsins,
gleði þess og fylling. Og á vet
urnó^tum er lokið við að salta
niður^^í tunnur og uridirbúa
hangikjötsverkun, blóðmör
settur í súr og sviðasultan
pressucý Þá er haustinu lokið,
en vetrar beðið meðan sólsetr-
ið færist æ nær nóni. Og dap-
urleiki sezt að sveitamanni við
ritvél í ókunnri borg.
H. Ó.
Mér varð ekki um sel
þegar ég sá eftirfarandi veð-
urlýsingu í dágblaðinu Vísi
í gær:
,,Það er líklega óhætt að
fara að búast við næturfrost
um svona hvað af hverju —
og þykir víst engum undar-
legt. Komið fram í okfcóber.
Hérna í Reykjavík var
fyrsta frostnóttin í nótt, jafn
vel þótt að ekkert frost hafi
mælst á venjulegan máta
Það leyndi sér samt ekki
þegar maður skreiddist fram
úr í morgun, qð manni hefði
orðið kalt á fótum, ef maður
hefði stungið þeim út fyrir
gluggann í nótt.“
ÞAÐ ER alltaf eitthvað í
þessu lífi, sem maður getur
verið þakklátur fyrir. Ef
manni þykir leitt að geta ekki
greitt reikningana sína, þá
getur maður þó altént verið
þakklátur fyrir að standa ekki
í sporum lánadrottna manns.
Matvæla- og landbúnaðar-
stofnun S. Þ. (FAO) hefur
lagt fram 107.000 dollara til að
ráða niðurlögum hinnar svo-
nefndu afrísku hestasýki, sem
nú fellir tugþúsundir vinnu-
dýra í Indlandi og Vestur-
Asíu. Er ætlunin að nota fjár-
hæðina fyrst og fremst til að
framleiða bóluefni gegn sýk-
inni. Á fundi sérfræðinga í
Beirut í Líbanon sagði einri af
dýralæknuim ;FAO„ að tala
dauðra hesta, asna og múldýra
af völdum sýkinnar væri
sennilega þrefalt hærri en tal-
an, sem gefin hefur verið upp,
44.400. Beint tjón af sýkinní
er talið vera 5 millj. dollara,
en óbeint tjón bænda og um-
ræddra landa verður ekki
metið.
SUNDIN voru síKriblá í gær
og fölvi á himinblámanum yf-
ir Esjunni og AkraCjalli Það
er komi'ð haust, og þegar sól-
skin og veðurkyrrð er nokkra
daga, komast borgarbúar ekki
hjá því að hugsa til fjallanna.
Þeir komast heldur ekki lijá
því að viðurkenna, að haustið
er fegursta árstíðin. Náttúran
hefur öll skipt um svip. Það er
fagurt á Þingvöllum um há-
sumar og það er fagurt þar á
vorin, en á haustin er alls-
endis annar svipur yfir land-
i'nu, þá skartar staðurinn sínu
fegursta. Og Þingvellir eru
ekki með neinn einkarétt á
haustfegurð, Hana er alls stað
ar að finna til fjalla. Lyngið
roðnar og gulnar, gras sölnar
og hvítnar í hlíðum. Kjarrið
er bert og einhvers staðar eru
fjúkandi lauf, ef kælir.
Þetta er víst geysilega mik-
il rómantík, og ekki má
gleyma mánaskininu, þegar
rökkvar. Það tilheyrir sko róm
antíkinni, ekki sízt á haustin.
Og þar að auki var það fullt í
gærkvöldi.
En hvers vegna láta meun
sér nægja að tala um þetta? Af
hverju em ekki hópferðir út f
náttúruna að haustinu, alveg
eins og um hásumarið a. m. k
þegar veðrið er blítt? Það' yrði
ef til vi'll ekki mikil þátttaka,
en það yrði áreiðanlega ein-
hver þátttaka.
Hér með er beirri tillögu
slegið fram, að fyrirtæki séu
liðle^ vig starfsfólk sitt fagra
haustdaga, gefi því stundum
frí til að fara til fjalla. Sumir
geta setið í bílum og farið al-
faraleiðir. Hinir, sem bratt-
sæknari eru, fara gjarnan upp
í fjöU, þótt dagurinn sé skamm
ur. Það er ekki nauðsynlegt að
vera í alveg eins léttum . og
fínum fötum og í sumar. Mað-
ur getur verið í peysum og
þarf að búa sig vel til fótanna.
En bað sér enginn eftir því að
ganga á fjöll á björtum haust-
degi, Fjallgöngumenn þekkja,
að um hásumarið skiptir land-
ið um svip þegar komið er
Lverri ~ ~í2
'aZá
ÞETTA er svartur dagur í sögu Alþýðublaðsins. Ég er iiftigaíf
kominn til þess að lýsa yfir skilyrðislausri uppgiia' i síríð*
okkar við Vísi. Hér er sverð okkar, Visir. Þú ert vel að sígr-
inum komi'nn.
Vísir hélý því fram snemma í síðastliðinni' viku að náii*
tengsl væru milli Alþýðublaðsins og félagsskaparins Verkleg
mótmæli, sem að undanfömu hefur birt herstjómartiikynn-
ingar (í Vísi) um fyrirhuguð hermdarverk. Vísir rökstudd*
kæru sína rækilega.
í fyrsta lagi': Alþýðublaðið hefði verið gransamlega
fljótt að komast á snoðir um að auglýsing, sem fyrrnefisdur
félagsskapur plataði útvarpig til að biri|a, hefði verið stað-
greidd.
í öðru lagi: Alþýðublaðíð hefði verið grunsamfegar
fljótt að komast á snoðir um að auglýsing, sem fyrrnefndur
félagsskapur plataði útvarpið til að birí'a, hefði verfð stað-
greidd.
Og í þriðja lagi; Alþýðublaðið hefði verið grunsamfega
fljótt að komast á snoðir um að auglýsing, sem 'fyrrnefndur
félagsskapur plataði útvarpið íil að birtV, hefði vertfr Stað-
greidd.
Gegn slíkum rökum varð ekki staðið.
Ég boðaði til skyndifundar Alþýðublaðsmanna .klukkan
fjögur aðfaranótt sunnudags. („Menn mæti með grixrmr.") t
snjallri ræðu, sem ég flutti vig það tækifæri', sagði ég með-
al annars: „Alþýðublaðsmenn, nu er den gal. Hin snjalla
rilstjórn Vísis hefur komið upp uan okkur. Það snjallaata- senv
við gefVim gert er að játa.“
Ég er hér kominn, eins og vængstýfður generáll, ti> þeirr-
ar dapurlegu athafnar.
Alþýðublaðið stofnaði félagið Verkleg mótmæ'ii og ber
ábyrgð á hermdarverkum þess, óiöglegum sem iöglegúm..
Stoi'nfundurinn var haldinn i kartöflugeymslu Reykjavikur-
bæjar hinn 5. febrúar 1937. Meðal stofnenda voru eftirtaldir
•menn: Jón Sþ." Jórissóri~'Svéiriri Sp. Sveinsson, BjöT» Sp.
Björnsson, Karl Sp. Karlsson, Hersteinn Sp. Pálsson og
sp., sem þetta sp. ril(ar. Samþykkt var að sækja um gjald-
eyrisleyfi fyrir nazistamerkjum. Firmanafn félags.ma var
skráð hjá fógeta: Hermdarverk s/f.
Síðan höfum við bókstaflega öslað um hermdarverkaa'kur-
inn.
Hér eru nokkur afrek, sem ég hef ffúllt umboð Alþýðu-
blaðsins ti] að játa:
1.1.’38 — Stálum klórinu úr Sundlaugunum.
3.5.’41 — Hleyptum gufunnj úr gufubaðstofu Flugmála-
stjórnar.
2.9.’53 — Skárum tölurnar af sparibuxum 3. send-'ráðsritþ
ara rússneska sendiráðsins. (Þið hefðuð átt að heyra úifaþýt-
inn þegar hann kom í Stjórnarráðið með allt á hælunnnfc)
7.3.’59 — Máluðum merki Rauða krossins gul.
Margt fleira höfum við gert okkur til dægrastyttingar.
Hinn 5. ágúst 1958 fólum við Indriða G. Þors.þinssyni a3-
grafa undan kaþólsku kirkjunni. (Eftir á að hyggja: Óttaleg-
an tíma er maðurinn að þessu.) Sama ár lögðum við ffram t
bæjarráði teikningu af púðurgeymslu og sóttum um bygg’ng-
arleyfi. (Umsókninni var þv{ miður hafnað. Samkvæmt
byggingarsamþykkt Rvk. er helzt að sjá sem púðurgeymslur
verði að vera með svalir í suðurátt.) Þá var samþykkt á ajð-
alfund; að minnast tuttugu ára afmælis félagsins með því
að gefa Þjóðvarnarmönnum tíu árganga af Vísi.
Hvað get ég nú fært okkur til málsbóta, Alþýðublað;;-
mönnum, úr því uppvíst er orðið hverjir eru raunverulegir
aðstandendur Verklegra mót| næla? Býsna fátt, uggir rnig.
Auk þess verð ég að segja alveg eins og er, að við iðrumst
ekki hermdarverkanna; við erum forstokkaðir skrattar.
En það verða menn þó að viðurkenna, að þegar við játun*»
þá játum við. — G.J.Á.
★
Orðsending til Indriða G. — Allt er glatað. Vísir .'?á vi»
okkur. Skilaðu skóflunni og komdu — G.
upp í nokkra hæð og eftir því
sem ofar dregur verður meiri
fölvi á loftinu og litirnir sval-
ari'. Mörgum þykir þetta hreggi
leg breyting frá hlýju og mýkt
grænna grunda. En að haust-
inu eru þessi há.'jallablær kom
inná aUar heiðar og smátt og
smátt færist hann niður fc
byggðirnar.
Gleymið því ekki, að haustiíP
er fegursta árstíðin. Notið sól-
skinið og farið upp í fjöll, ef“
þess er nokkur kostur.
5. okt 1960

Alþýðublaðið