Alþýðublaðið - 09.08.1961, Síða 7

FORSETASKIPTI í Banda-
ríkjunum hafa alltaf í för með
sér miklar breytingar á starfs-
mannaliði hins opinbera. Það
er alltaf hreinsað til, ef svo
mætti að orði komast. Þegar
Kennedy settist í Hvíta húsið
urðu breytingarnar meiri en
oft áður. Þá komu „egghausT
arnir“ fram á sjónarsviðið í
ráðuneytunum.
„Egghaus" er bandarískt
heiti á menntamanni, frjáls-
lyndum og rökfróðum Hann
er venjulega mjög mikill lýð-
ræðissinni og andvígur íhald-
semi. Kennedy setti marga
egghausa í virðingar- og á-
byrgðarstöður, og nokkra sctti
hann við hlið sína sem persónu
lega ráðgjafa, — og þeir áttu
aðeins að vera ráðgjafar, —
Averell Harriman
sjálfur tekur hinn ungi forseti
allar ákvarðanir. Egghausarnir
áttu að koma með ráð og velta
málunum fyrir sér frá hinum
ýmsu sjónarhornum.
Margir ráðamenn á Vestur-
löndum eru óánægðir með hve
lengi Kennedy er að taka á-
kvarðanir. Hann spyr of marga
egghausa, segja menn.
Kennedy endurskipulagði
einmitt ráðuneytin til þess að
auka hraðann. Hann hafði
mestu vantrú á aðferð Eisen-
howers. Eisenhower skipaði
fjölda ráðgefandi nefnda, sem
Kennedy hefur nú leysc upp
að mestu leyti. En samt hefur
lítið breytzt.
Það er erfitt að dæma hvers
vegna' svo er. Sumir telja, að
það stafi af hinni takmörkuðu
reynslu egghausanná. Þarna
eru saman komnir margir vel
menntaðir og hágáfaðir menn,
en þeir hafa fyrst og fvemst
fræðilega þekkingu og margir
þeirra hafa um lengri tíma
Dean Acheson
ekki haft afskipti af stjórnmál
um. Aðrir segja, að með því
að safna öllu valdi í sinar
hendur hafi Kennedy seinkað
öllum ákvörðunum — vanda-
málin séu einfaldlega of mörg
og of erfið viðfangs. Og enn
telja aðrir, að Kennedy velti
málunum betur fyrir sér en
hann sjálfur reiknaði með.
Allt getur þetta verið eðli-
legt meðan verið er að koma
öllu í gang. Ákvarðanirnar
geta komið hraðar þegar bæði
forsetinn og ráðgjafar hans
hafa vanist stjórnarstörfunum.
Annað mál er það, að margir
Bandaríkjamenn telja, að þess-
ir persónulegu ráðgjafar hafi
meiri völd en hollt sé, og jafn-
vel meiri en ráðherrarnlr.
Einkennandi fyrir þessa
Kennedy-menn í ráðuneytun-
um er utanríkisráðherrann
Dean Rusk, Macnamara land-
varnaráðherra, Ribicoff heil-
brigðismálaráðherra, Freeman,
landbúnaðarráðherra og Bob
Kennedy dómsmálaráðherra.
En þeir eru samt ekki eigin-
legir egghausar, — nema kann
ski Rusk. Kennedy þekkti Rusk
Chester Bowles
ekkert er hann bauð honum
stöðu utanríkisráðherra, en
hann kannaðist við skoðanir
hans og vissi, að hann mundi
fara að skipunum forsetans. —
Rusk er þægilegur maður og
rólyndur, hann hefur sínar
skoðanir, en hann er enginn
Dulles.
Egghausarnir eru langtum
f jölmennari í annarri og þriðju
röð í utanríkisráðuneytinu. —
Fyrst skal frægan telja A^lai
Stevenson, aðalfulltrúa Banda
ríkjanna hjá Sameinuðu þjóð-
Maxwell Taylor
unum. Chester Bowles, aðstoð-
arutanríkisráðherra er í þess-
um hópi. Þrátt fyrir andmæli,
er líklegt að hann verði ekki
mikið lengur í því embætti.
Þar er Dean Acheson, fyrr-
verandi utanríkisráðherra,
sem er helzti ráðgjafi Kenned-
ys í Berlinarmálinu, Averell
Harriman, sérlegur sendimað-
ur forsetans, varautanríkisráð-
herran Kohler og fleiri.
Bowles er týpiskur egghaus.
Hann var ráðgjafi Kennedys í
utanríkismálum í kosningabar-
áttunni og hefur mjög frjáls-
lyndar skoðanir, — hann for-
dæmir Portúgal, vill nálgast
Kommúnista-Kína og er linur
í komúnistabaráttunni. Honum
hefur gengið illa að vinna með
starfsfólkj utanríkisráðuneytis
ins enda hefur hann gætt þos=
vel, að láta leka út andstöðu
sína gegn ýmsum ákvörðun-
um forsetans, einkum þó í sam
bandi við Kúbu.
Það eru 1200 starfsmenn for
setans í Hvita húsinu, en að-
eins nokkrir, sem talizt geta
ráðgjafar hans. Sagnfræðingur
inn Arthur Schlesinger og
málafærslumaðurinn Ted Sor-
ensen skrifuðu báðir ræður fyr
ir Kennedy í kosningabarátt-
unni og var um skeið talið, að
þeir hefðu mikil áhrif á forset
ann, en stendur varla lengur.
Áhrifamestur er nú talinn
stærðfræðiprófessorinn Bundy,
sem er ráðgjafi Kennedvs í ör
yggismálum. Hann er einskon-
ar einkautanrikisráðherra fpr-
setans og var til dæmis með
honum á Vínarfundinum með
Krústjov. Bundy er á aldur við
Kennedy, en Sorensen er að-
eins 32 ára.
Elztur þssara einkaráðgjafa
er Maxwell Taylor, hershöfð-
inginn frá Berlín og Kóreu. —
Hann er 59 ára að aldri. —
Sennilegt er, að hann verð;
fyrr eða síðar yfirmaður lnym-
þjónustu Bandaríkjanna. Hann
gekk á sínum tíma úr hernum
í mótmælaskyni við þá stefnu
Eisenhowers að byggja varnar-
mátt landsins eingöngu á kjarn
orkuvopnum. Skoðanir hans á
hvernig skuli farið að í Berl-
ínardeilunni hafa áreiðanlega
eins mikil áhrif á forsetann og
ráðleggingar landvarnaráðu-
neytisins.
Hinn 36 ára Kenneth O’
Donell er eiginlega einkarit-
arj forsetans. Hann ákveður
dagskrá forsetans og ákveður
hvenær aðrir ráðgjafar geta
fengið viðtal hjá honum.
Á ferðalögum eru alltaf ein
hverjir ráðgjafanna með Kenn
edy. í Vínarborg var aðstoðar
landvarnaráðherrann, Paul
Nitze með honum, en hann hef
ur frá dögum Trumans verið
tíður gestur í Hvita húsinu. —
Helzti ráðgjafinn í efnahags-
málum er Walter Wolfgang
Heller, sem einkum fæst við
efnahagsmálin innanlands.
— en jafnframt fjárhagsaðstoð
við erlend ríki.
Þessir ráðgjafar eru á mis-
munandi aldri, en þeir eiga ým
kennedy
islegt sameiginlegt. Þeir cru
lausir við fordóma, þeir eru
alltaf reiðubúnir að fara nýjav
og óvenjulegar leiðir. Þeir cru
egghausar.
Þeir eru ekki alltaí sammóla,
og þeir eru ekki aliir flj'ótir
að ákveða sig. En þeir hat'a
gífurleg áhrif.
Geim
förin
Ferð Titovs (allt ísl. tími), V
Sunnudagur 6. ágúst..
K1 0500: Titov majór komi»
fyrir í Vostok II. byrjað a»
telja.,
0600: Burðareldflauginni
skotið á loft, geimferðin hefst.
07,40: Fyrsta tilkynning um
geimferðina í Moskvuútvarp-
inu.
0800: Titov hefur samfeanA
við rannsóknarstöðvarnar,: cir
fylgjast með ferð hans, cg seg-
ir allt ganga samkvæmt áætl-
un,
0930: Lcsin upp kveðja Tit-
ovs til Krústjovs og miðstjóm-
ar kommúnistaflokksins.
0940: Krústjov þakkar kVeðj
urnar í Moskvuútvarpinu.
1002: Titov yfir Moskvn og
þakkar Krústjov þakkir hans.
1055: Titov segist hafa snætfr
þrjá rétti matar og sér líði vcl.
1530: Titov býður góða nótt
og fer að sofa.
Hann vaknaði sjö og hálfrk
klukkustund síðar og fer aS
undirbúa niðurförina.,
Á leiðinni hafði hann stcðugt
samband við jörð. Hann virtist
barnslega hrifinn, en minntist
aldrei á útsýni, enda þótt ham*
hefði útsýnisglugga. Hann kal>
aði sjálfan sig örninn,. — Hcr*
er örninn — ég er eins og ör».
Ég hef það ágætt“, sagði hanm
hvað eftir annað.
Alþýðublaðið — 9. ágúst 1961 J