Alþýðublaðið - 24.12.1961, Page 33

Sögur af
jólasveinum
og Grýlu
Framlhald af bl. 30.
en á hverjum hala
hundrað belgi,
en í belg hverjum
börn tuttugu.
Og í annarri vísu um Grýlu
segir þetta:
Grýla re'ð með garði
hófar voru á henni.
héngu toppar úr enni.
Bar hún be]g með læri, .
börn trú’ es Þar í væri.
Grýlukvæðin segja, að hún
hafi ót-al hausa — sumlr segja
þrjú hundruð hausa. Það er
ægileg kerling, haldið þið
það ekki, — og ekki nóg með
það, heldur hefur hún þrenn
augu í hverju höfði. Hún er
gift karli, sem. heitir Leppa-
lúði, og ekki er h&nn
skemmtilegri. Þau hjón eiga
mik.ð af stórum pokum eða
gráum belgjum, sem þau láta
óþekk börn í. Sumir segja, að
Grýla hafi kartnögl á hverj-
um fingri, helblá augu í
ihnakkanum og horn eins og
geit, eyrun lafi ofan á axlir
og séu áföst við nefið að fram
an. Hún er iíka með skegg á
hökunni, „og fer skeggið ekki
betur en hnýtt garn á vef og
hang;r Þar við garn eða flóki,
en tennurnar eru eins og of-
anbrunn.ð grjót“.
Sumir segja, að Leppalúði,
maður Grýiu, sé ekki út af
eins Ijótur og hún, — en
hann er ákaflega líkur henni
í sér. Hann er henni alveg
sammála um að taka eigi litla
óþekktaranga og stinga þeim
í poka, — en sjálf eiga þau
hjón hrúgu af börnum. Sum-
ir segja, að Grýla hafi átt
jólasveinana áður en hún
glftist Leppalúða, — en það
er nú svo langt síðan að þetta
allt saman gerðist, að ómögu
legt er um það að segja
hvernig þetta var, og sumir
segja að jólasveinarnir séu
þrettán, aðrir segja þá níu.
Jólasveinarnir byrja að koma
t.l byggða þrettán dögum fyr
ir jól„ — eins og þið vitið,
og sá síðasti Kertasníkir,
kemur á aðfangadag. Eruð
þið nokkuð búin að gleyma
því, hvað karlanir heita? Þeir
heita: Stekkjastaur, Giljagaur,
Stúfur, Þvörusleikir, Potta-
sle'k/r, Askasleikir, Falda-
feykir, Skyrgámur, Bjúgna-
krækir, Gluggagægir, Gátta-
þefur, Ketkrókur og Kerta-
sníki/r.
Saman eiga Grýla og
Leppalúði a. m. k. 20 börn
eða eins og segir í þulunni:
Grýla var að sönnu
gömul herkerling,
bæði á hún bónda
og börn tuttugu.
Eitt heit'/r Skreppur,
annar Leppur,
þrl/ðji Þröstur,
Þrándur hinn fjórði,
Böðvar og Brynki,
Bolli og Hnúta,
Koppur og K/ppa,
Strokkur og Strympa,
Sleggja og Sláns,
Dallur og Dáni,
Djang: og Skotta.
ÓI hún í elli
©rna tvíbura,
Sighvat og Syrpu
og sofnuðu bæði.
En svo seg r í annarri þulu,
að Grýla hafi átt 19 börn,
önnur en þau 20, sem fyrr
eru nefnd. Þulan er svolát-
andi;
Grýla kallar á börnin sín,
þegar hún fer að sjóða t'l jóla:
Komið hingað öll til mín,
Nípa, Típa,
Næja, Tæja,
Nútur, Fútur,
Nafta, Tafav,
Láni, Gráni,
Leppur, Skreppur,
Loki, Pok/,
Völustakkur og Bóla.
Leppatuska,
Langleggur og
Leiðindaskjóla,
•—o—
En það lítur út fyrir, að
jólasveinarnir geti verið
óþekkir stundum, þegar þeir
eru heima hjá mömmu. Því
að ein vísa er svona:
Jólasveinar ganga um gólf
með gylltan staf í hend/,
móð r þeirra sópar gólf
og hýðir þá með vendi.
En svo kunnið þið auðvitað
Jólasvd/nar einn og átta, það
kunna næstum allir, og ef þið
kunn/ð það ekki, þá skuluð
þið biðja mömmu eða pabba,
ömmu eða afa, fóstru eða
fóstra að syngja það fyrir
ykkur.
Og svo skuluð þ/ð öll vera
þæg og góð, því að það væri
nú ekki gaman að hafa látið
illa, — svo væri allt í e/nu
barið að dyrum og spurt eftir
ykkur — þið færuð fram —
og úti stæði Grýla með stóra
pokann sinn. —
OSKAR
JÓNSSON:
HÉR fara á eftir þrjár frá-
sagnir eftir Óskar Jónsson frá
bernskudögum hans í Dýra-
firði vestur. Óskar er fæddur
1897 að Fjallaskaga í Dýra-
firði, og þar ólst hann upp til
14 ára aldurs. Síðar var hann
við nám á Núpi, Hvítárbakka
og í Samvinnuskólanum, en
stundaði sjómennsku inn á
milli á opnuin bátum, þilskip
um og mótorbátum. Hefur
hann stundað ýmislegt um
dagana, sjómennsku á togur-
um og öðrum skipum, verzl-
unarstörf, útgerð og verið í
opinberum nefndum um noklt
urra ára bil.
Upplýsingar þessar um
manninn eru fengnar að
mestu úr inngangsorðum
Óskars sjálfs að bók hans
Á SÆVARSLÓÐUM OG
LANDLEIÐUM, en sú bók.
kom út í Hafnarfirði 1956, en
þar er Óskar nú búsettur.
Frásagnirnar, sem hér birt
ast, liafa ekki komið áður
almenningssjónir, heldur eru
þær svar Óskars við spurn-
ingu Jólabókarinnar, „hvort
liann hefði aldrei orðið „var
við neitt“ á langri ævi?“
h SUNNUDÖGUM var vani
að lesa húslestra á æskuheim-
ili mínu að Fjallaskaga og
voru þeir lesnir á baðstofu-
loftinu, þar sem allt heimilis-
fólkið safnaðist saman. Það
var að loknum húslestri
sunnudag einn um velur, að
allir höfðu farið út til starfa
við skepnuhirðingu, nema
föðursystir mín Soffía, móðir
mín, vinnukona á bænum og
ég. Veður var hið fegursta,
glaða sólskin, en snjór lá yfir
öllu. Hafði móðir mín og
vinnukonan lagt sig, en við
frænka vorum uppi í baðstof
unni.Er þá bankað á útidyra
hurðina, ég fer niður til dyra,
enginn úti. Ég fer upp og
verðum við frænka mín undr-
andi. En ekki höfum við setið
lengi, þegar aftur er barið all
harkaléga. Förum við nú
bæði niður, en engirin gaf sig
fram frekar en í fyrra skiptið.
Fórum við í kringum bæinn
og sáum enga lifandi veru.
Fórum við inn við svo búið.
En þegar við komum upp í
baðslofuna verður mér litið
inn hlíðina, sé ég þá hvar
kemur ferðamaður. Sá ég
strax, að þar var kominn Þór-
oddur Davíðsson, sem þá bjó
á Birnustöðum, næsta bæ
við Skaga, en þaðan var 1 Vi
stundar gangur. Engin skýr-
ing fékkst á banki þessu,
nema við töldum að einhver
sá, sem fylgdi Þóroddi og
okkur var ósýnilegur, hafi
viljað gera okkur viðvart um
komu hans f tíma.
BERDREYMI:
SuMARIÐ 1939 var ég starfs
maður á skrifstofu hjá Síld-
arverksmiðju Siglufjarðar-
kaupstaðar. Var það laugar-
dagskvöld eitt um sumarið, að
ég vann frameftir um kvöld-
ið á skrifstofunni og fór fyrst
heim að sofa kl. að ganga tvö
aðfaranótt sunnudagsins, er í
hönd fór. 'Var ég hvíldinni
feginn og sofnaði strax og
heim kom. Dreymir mig þá
eftirfarandi draum;
Ég þykist vera staddur úti
í himingeimnum og sjá móð-
ir okkar ,,jörð“ svífa um
geiminn. Allt í einu sé ég hvar
gos mikil standa hátt f loft
upp, fyrst f Þýzkalandi, Pól-
landi, Frakklandi, færast
svo til Bretlandseyja, norður
um Danmörku og Noreg og
náðu út til íslands — og
út breiddist það yfir Rúss-
land, og sá ég hnöttinn bylta
sér í loftinu, sá blossana yfir
Ameríku, næst yfir Banda-
ríkjum N-Ameríku. Seinast
virtist mér yfirleitt allur
hnöttur okkar loga í gosum,
misjafnt þó, en mest í Evr-
ópu miðri.
Draumur þessi var hrylli-
legur og ég hrökklaðist upp
af sófanum með andfælum.
Var ég var við, að ég gaf
frá mér hljóð um leið og ég
vaknaði, löðrandi f svitabaði
og hugsaði mikið um morg-
uninn um þennan leiðinlega
draum, sem ég taldi að myndi
boða illt eitt. Datt mér strax
í hug, að hann boðaði al-
heimsstríð. Þegar ég nú kom
niður í bæinn um morguninn
hilti ég fyrstan manna
Snorra Stefánsson verk-
smiðjustjóra í Rauðku, sem
sagði mér, ,að Evrópustríð
væri hafið.
Ráðning draumsins var
auðsæ.
MÓRI BOÐAR GESTA-
KOMU.
Það var nokkru eftir
aldamót, að ég var barn í for
eldrahúsum að Skaga, yzta
bæ við norðanverðan Dýra-
fjörð. Hinum megin norðan
við Skagafjallið er dalur og
byggð í honum nefnd Ingj-
aldsssandur. Fremsti bær að
vestanverðu er bær, sem
Hraun heitir.
Sagt var þá, að fólkinu.
sem þá bjó á Hrauni fylgdi
Móri, er Hraunsmóri var
nefndur. Þóttust sumir sjá
hann á undan fólki, sem kom
frá Hrauni á Ingjaldssandi,
og sumir þóttust sjá hann á
undan öllum, sem komu frá
Ingjaldssandi.
Svo var það einn morgun,
nokkru eftir seinni göngur,
að vinnukona á bænum, sem
var að kveikja upp eldinn,
byrjaði jafnframt að fussa
og sveia Móra. Eg man þetta
svo vel, þar sem ég átti á-
samt öðrum að fara til smala
mennsku. Spyr ég þá vinnu-
konuna hverju hún sé að
fussa. Segir hún mér, að
þegar hún hafi komið niður
í morgun hafi Móri — þ. e.
Hraunsmóri, staðið á miðju
eldhúsgólfi og viljað varna
sér að komast að eldavélinni,
sem hún ætlaði að fara að
kveikja upp í. En með því
að fussa og sveia hrakti hún
hann út f horn, og þar sett-
ist hann og skældi sig og
gretti og reyndi að hræða
vinnukonuna, en í þann
mund, er við komum fleiri
niður, hvarf Móri út í myrkr
ið.
■Var nú strax farið að tala
um, að nú myndi koma ein-
Framhald á bls. 39
ÓSKAR JÓNSSON
Jólabók Alþýðublaðsins 1961 — 33