Alþýðublaðið - 27.01.1962, Blaðsíða 7

TIL vinstri er mynd af af skjaldarmerki ættar hans
Lyell lávarði, sem tekin var með kjörorðinu Forti Non
er hann stundaði nám við Ignavo.
Eton. Myndin til hægri er
LISTI fallinna liðsforingja
brezku herdeildarinnar Scots
Guardls í heimsstyrjöidinni síð
ari er líkastur lista yfir sam-
kvæmisgesti frægs héfðarfólks.
Á listanum er fj'öldf ungra að-
alsmanna og á honum miðjum
má sjá nafnið „Captain Lord
Lyell, V. C.“ Hann hafðj erft
lávarðst gnina aðeins 13 ára
gamali er afi hans lézt 1926, en
faðir hans lézt úr sárum, sem
hann fékk í heimsstyrjöldinni
fyrri árið 1918.
Marg r segja, að liðsforingj-
ar Scots Guards séu ,,snobbað-
tr“, en það er eins og fólk hafi
það á tilfinningunni, að þeir
vorkenni öllum, sem ekki eru
í Scots Guards. Sagan um liðs
for.ngja herdeildarinnar í To-
bruk lýsir vel emkennum henn
ar, Þegar Þjóðverjar skipuðu
liðsSoringjanum að gefast upp
sagði hann með megnustu fyr-
irlitningu: „Þessi herdehd hef-
ur aldrei lagt slíkt í vana sinn
í heræfingum á friðartímum,
þess vegna getur hún það ekki
'heldur í styrjöld“.
Þessi e'nkenni Scots Guards
skýra ef til vill dirfsku Lyells
lávarðar, en hann vann eitt
fræknasta afrekið, sem um get_
ur í sögu stríðsins, og stofnaði
glæsilegri framtíð sinni í voða
á kæruleysislegan hátt. Hann
átti allt, sem hægt var að óska
sér: auðæfi, titil hæfileika og
barn, — en á nokkrum ör-
væntingarfullum mínútumfórn
aði hann þessu öllu með hug-
dirfsku, sem sveipaði herdeild
hans frægðarljóma.
+ HÆFILEIKAR.
Á síðustu árunum fyrir
styrjöldina lék allt í lyndi fyrir
Lyell barón. Lýsingin: ,,hár,
dökkhærður og laglegur", sem
er úrelt fyrir löngu vegna
ofnotkunar, hæfði honum vel.
Lífsgleði hans var m kil, og
hann var eftirsóttur i sam-
kvæmi. Hann hafði einnig til
að bera ljómandi gáíur, tók
B.A.-próf í Christ Church' Ox-
ford 1935 og B. Sc.-pró£ ári
síðar. Árið 1938 gekk hann að
eiga Sophie Trafford, sem
þekkt var úr hirðdansle’kjum,
og eftir brúðkaupsferð t:l Evr-
ópu héldu þau til ættaróðalsins
í Skotlandi, og samkvæmt æva
gamalli hefð bar Lyell hana í
fanginu inn i herragarðinn,
sem verið. hafði í eigu ættar-
innar í 2 aldir. Ár.ð 1939 fædd-
ist þeim sonur.
. ^ í HÖLLINNI.
Lafði Lyell hafði nokkrum
hallar og í febrúar 1944 kom
s nnum komið til Buckingham
hún þangað svartklædd. Hún
tók við Viktoríukrossinum, —
æðsta stríðsheiðursmerki Breta
— úr hendi Georgs konungs
VI., sem sagð': „Ég er mjög
stoltur af að afhenda yður
þetta. Ég þekkti eiginmann yð-
ar persónulega“. Lafði Lyell
hafði einn'g ástæðu til að vera
stolt af manni sínum.
* STRANGURAGI.
Aginn í Scots Guards er
strangur og tilvonandi liðsfor-
ingjar urðu að vera vel stæðir.
Þeir máttu ekki ferðast með
strætisvögnum, urðu að hafa
sígarettuhylki en ekki sígarett-
ur í pakka, segja „telephone“
en ekki ,,phone“ þegar þeir
ætluðu að hringja eitthvað, og
máttu umfram allt aldrei kalla
London ,,kaupstað“. Óeinkenn-
isklæddir urðu þeir að bera
regnhlíf og hafa harðan hatt á
höfði. Herdeldin hefur ekki
slakað á kröfum sínum síðan
fyrir stríð, og það var heldur
ekki gert í stríðinu. En I.yell
lávarður fullnægði öllum skil-
yrðum og kröfum Scots Guards
og varð dæmigerðuj- Scots Gu-
ards 1-ðsforingi, án þess að
þurfia nokkuð fyrir því aö hafa
og svo að segja á einu vetfangi.
Árið 1943 var farið að halla
undan fæti fyrir Þjóðverjum í
Norður-Afríku, en sigur á
þeim var nauðsynlegur, áður
enBandamenn hæfu innrásina í
Evrópu. í apríl sótti Anderson
hershöfðingi fram til Túnis-
borgar. Hann vissi að ef stríðið
í Norður-Afriku ætti að fá
skjótan og góðan endi, yrði að
opna vegin til Túnisborgar, en
það yrði erfitt. Hann hugsaði
sig við það, að Scots Guards
voru undir hans stjórn, en þeim
gat hann treyst, á hverju sem
gekk.
+ SÓKN.
Snemma í Túnisstríðinu
varð herflokkur Lyells viðskda
v:ð herdeild sína. Skothríðinni
á þá linnti ekki, hitinn frá sól-
inni var óþolandi og auk þess
lét þorstinn, rykið, sem var að
kæfa þá, og flugnamergðin þá
aldre; í friði. En þetta virtist

engin áhrif hafa á Anthony
Lyell, sem var alltaf þar sem
hættan var mest. Hann bað um
að stórskotalið yrði sent á vett-
vang rétt eins og hann væri að
panta kampavín. Það er því
engin furða að yfirmaður hans
dræg; þá ályktun, að vígstaðan
yrði haldin, en Guardsmenn
hafa það orð á sér, að ef þeir
geti ekki haldið kyrru fyrir í
í varnarstöðu lifandi, þá dauð-
ir. Fjórum dögum síðar leysti
annar herflokkur Scots Guard
herflokkinn af hólmi og nú var
röðin komin að þeim að hefja
sókn.
+ NÝRAKAÐIR.
27. apríi var mönnum Lyells
sk pað að ná hæðinni Bou Aou
kaz á sitt vald hvað sem það
kostaði, en hæð þessi var síð-
asta tálminn á vegi Scots Gu-
ards til sléttunar umhverfis
Túnisþorg. Menn Lyells vissu
hvað skipun þessi þýddi. Þeir
urðu að sækja fram á marflötu
láglendinu rétt eins og þeir
væru á hersýn.'ngunni „Troop.
ing the Colour“. Þeir urðu að
sækja fram yfir þetta bersvæð1
— en það var um 4ra mílna
vegalengd, og þetta gerðu þeir
í skipulagðri fylkingu, í ný-
burstuðum skóm og nýrakað-
ir.
í fararbroddi var Lyell lá-
varður, sem hvatti menn sína
óspart áfram með því að ve'fa
stálhjálmi sínum. Þeir sóttu
hiklaust áfram þar eð sam-
kvæmt fyrirskipunum, sem
menn í Scots Guards fá or þeir
eru í þjálfun verða þeir að
halda áfram þangað til yfir
lýkur. Þessi miskunnarlausi
agi hefur oft verið gagnrýndur,
en þeir, sem tóku þátt í 'árás
þessari eru sannfærðir um, að
án hins harða aga hefðu þeir
aldrei sloppið heilir á húfi. —
Einn þe'rra hrósaði æfingum
Scots Guards, sem hvatti þá
áfram, en þeir höfðu einnig
Lyell lávarð til þess.
VÉLBYSSUR.
Svo virtlst sem ekkert gæti
lifað í hinu ægilega kúlnaregni
LiiJC/Lij iava»uur a
dansleik 1939. Hann varðl
vel að sér í ströngiun sam-| i
kvæmissiðum Scots Guardu'
jafnframt því sem haBn
sýndi, að hinn strangi her-;
agi féll vel við hann.

á sléttunni. Þegar Scots G.»-
ards áttu skammt eftir ófai ð*
til „Bou“ urðu þeir að stöðva
sóknina, og nú voi*u aðeins 75
menn eftir í herflokk Ly.ells.
Vélbyssubyrgi, sem Þjóðverjar
skutu úr skammt þar frá, —
var þannlg staðsett, að úr því
var hægt að stráfella menn Ly-
ells. Hægra megin við byrgið^
var skotgröf og 88 mm. byssa
Þjóðverjanna þar hafði íeilt
flesta menn Lyells. Lyells stððí
upp og skipaði fjórum mönn-
um; Robertson og Lawræ,
Chrisholm og Porter, að koma.
með sér.
Mennirnir fjórir sóttu fram_
meðan hinir menn Lyells-
færðu sig til vinstri, þannig að-
þeir.urðu beint skotmark fyr-
ir Þjóðverjanna, til að dreifa-
athygl; þeirra. Robertson íéll
niður dauður og Lawne og
Chisholm særðust. Þeir, sem
enn voru á lífi í þessum frækna-
herflokk héldu sókninni áfranv
og þegar h'nir særðu gátu ekki
skriðið lengur, skýldu þeir
Lyell.
„ÞAD TÓKST!“
Lyell var nú aðe'.ns 20 m.
frá fallbyssuhreiorinu, og varp-
aði handsprengju þangað. Horv
um hefur tekizt þnð, hrópaði
Chjsholm, sem skaut enn af vel
byssu shni þó:t annar hand-
leggurinn væri flakandi í sár-
um. Enn þann dag í dag segja
Chisholm og Lawrie. að Lyeik
hefðj þá þegar unn'ð Viktoriiv
kross fyrir framgöngu sína, erv
enn var eftir að ráða niðurlög-
um 88 mm. þyssunnar, senv
þegar hafði fellt svo marga air
mönnum Lyell. Þegar hamv
hljóp í áttina þangað voru 12»
Þjóðverjar í þessu fallbyssu-
hre ðri. Hann var rneð skarnrrv
Framhald á 12. síðu.
ÁlþýðublaðLð — 27. jan. 1962 y