Alþýðublaðið - 27.04.1963, Blaðsíða 5

99
blýantinn í
ivasanum„
Ragnliíld Mageröy
NORSKUR rithöfw*'>'r, Ragn
hild Mageröy, hefur alizt hér
á landi" síðastliðnar I ”íá vikur
til þess að kynnast ís' nzku og
íslendingum en jaíi.r-amt til
;:>ess að safna efniviff ; rkáldsögu
mn sameiningu Noreg;: Þaff er,
frá þeim tíma, er Har ’^ur hár-
fagri braut undir sig sr ákonung
; na þar í Iandi og ge ?st sjálf-
ur konungur yfir öf'u: Noregi.
Blaðamaffur Á'pv blaffsins
i'æddl við frú Ragnhiid í gær, —
• s bar margt á góma. Triff rædd-
i m meffal annars om stöffu kon-
i nnar í nútímaþjófffélagi, og frú
I'agnhUd sagffi, að þátt lagalegt
? fnrétti hefffi fengizí, væri enn
I ngt í land til hins raunveru-
J -ga jafnréttis. Þetta ætti rót
: na aff rekja til b^js, aff hug-
i -.yndir fólks w >ij|".ma væru
f vlskar. Undireff# -starfsemi
' .’ikmynda, vMpjMrfffn, lélegr?
! >ka og auglýs&ga I, ntu undir
I ssar blekkingar rg gróffursetti
í huga fólksins sk- íkf hugmynd
i .i „hina sönnu konu“. Hin
: nna kona dagsin í dag á aff
a ra fagur líkami sn lítil sál,
: 'jir fxú Ragnhild, en aftur á
j éii er jafnan Iög< áherzia á
; dlega hæfileika kar’mannsins,
í • «m hann er rætt, þar sem út-
I ;iff er taliff skipta litlu máli.
— Þetta leiffir til þess, aff hug
i vndir fólks um framtakssama
* >nu á sviffi bókmcn' ia, stjórn-
3 ila, viðskipta effa því um líkt
< i á þann veg, aff hún hljóti aff
> ra stór og stælt, karlmannleg
í inu orði sagt. Fólk á erfitt meff
> trúa því, aff mei' kvenlegri
1 :>nu geti leynzt einhvcrjir slík-
i ■ hæfileikar, helúur hafi sú
■ na, sem leggur ut á sviff karl
i .annanna, afsalaff sér obbann af
í enlegum eiginleikum. Kven-
í ikiff sjálft er ekki barnanna
T zt, er aff þessu kemur. Viff er-
i 3a allt of gagnrýnar hver á affra.
Auðvitaff heldur kvenfólkiff sín
um kvenlegu eiginleikum, þótt
þaff hafi áhuga á einbverju öffru
en sínum eigin likama. En það
á aff geta fylgzt aff, að konan sé
kvenleg kona og aff hún láti til
sín taka á ýmsum sviffum þjóff-
félagsins. Ég hef gaman af aff
vera í fallegum fötum „punta
mig“ eins og þaff er kallaff. Þaff
er ekki nema efflilegnr eiginleiki
konimnar. En mér þykir mest um
vert, ef aff einhver metur mig —
bæffi sem konu og sem mann-
neskjn.
Eins og kunnugt er eru fimmt-
ugir menn veikir fyrir því, sem
aff kallaff er „lambakjöt“ í Nor-
egi. Maffur á þeim aldri sagffi
einu sinni viff mig: „Þaff ætti að
vera hægt aff elska konuna á
hvaða aidri sem hún er“. Hann
hélt, aff hann gleddi mig með þess
um orffum, en þar á móti varff
ég affeins döpur og hugsaðú —
Erum viff ekld ennþá komin
lengra en þetta!
Eitthvað á þessa leiff fórust
Rcgnhild Mageröy orff viff blaffa
mann Alþýðublaffsins í gær. Og
hún getnr trútt um talaff. Hún
er smávaxin og grönn með sítt
uppsett hár og kvenlega drætti.
Samt mundi engum blandast hng
ur um þaff, aff hún fæst viff eitt-
hvaff annaff en aff ala npp börn-
in sín þrjú, þótt þaff séu nógu
göfugt hlutverk i sjálfu sér. Það
er eitthvaff í fari hennar, sem
ber þess vitni og, sem ekki er að
talta feil af, — eins og danskur-
inn segir. Kannski má sjá þetta
á höndunum, þótt ekki sé lesiff
í lófa? Kannski sést þaff ein-
hverju öffru? — En þaff sést.
Viff sitjum vestur á City-hó-
teli og frúin er aff fara á morgun.
Þaff er skammur tími til stefnu,
því aff scnn líffur aff hádegis-
verffi. En viff höldum áfram viff
aff drekka morgunkaffiff eins og
tíminn standi kyrr og röbbiun
um heima og geima.
Hún sagffi m. a. þetta — (ef
aff lesendur vilja fylgjast meff
spjalli yfir svörtum kaffibolla,
að morgni dags, annan dag sum
ars).
— Ég man ekki eftir því, hve
nær ég byrjaffi aff skrifa. Þaff hef
ur einhvern veginn alltaf veriff
til stáffar rétt eins og andrúms-
loftiff. Líklega hef ég bara byrj
aff strax og ég fór aff draga til
stafs. En þaff var ekki nein al-
vara I leiknum fyrr en ég var
sautján ára. Ég ólst npp á Möre,
sem cr í fylld á Vcsturströnd Nor
egs. Faffir minn var í fyrstu
kennari, en varff aff láta af störf
nm sökum sjúkleika. Þá sneri
hann sér æ mcir aff því, sem aUa
ævi var hon»»m hnglclkið, en
þaff var- aff safna mnnnmælasög-
nm og þjóffkvæffum sem geymd
ust meff fólkinu í landinu. Hann
skrásetti fjölda sMkra þjóffsagna.
En skemmtilegast var aff heyra
hann sjálfan segja þessar sög-
ur. Hann var frábær sögumaffur,
en sú list er nú liðin undir lok
í Norcgi. Ilann lék hvert atriffi
og þá grétn áh?yrendur og hlógu
meff söguhetjunum.
— Ég var yngst £ hópnum,
en það voru fjórir bræffur. Þeg-
ar viff uxum npp voru ekki mik
il fjárráff á heimiíinu, þar eff
faffir minn lifðl á eftirlaunum,
og þegar kom á skólaaldur þótti
nauffsynlegra, aff piltarnir mennt
uffust en stúlkan. En ég Í5r aff
skrifa langa sögu um unga, sak
lausa stúlku. Þcirri sögu var lok
iff, þegar ég vr.r 22 ára. Ég fékk
hana ekki birta, en bókaútgáían
gaf mér 200 norskar krórnr og
hvatti mig fil þess aff h ;Ma á-
fram, því aff þeir þóttust eygja
einhvern neista í mér. Ég skrif
aði þrjá bækur til biffbótar, en
engin þeirra komst á prent. Ég
fann þá, aff mig vantaffi tilfinn
anlega meiri þekítingn á bók-
menntun. Ég hafði aff vísu les-
iff talsvert eftir norska rithöf-
unda, en bókmenníir umlicii; s-
ins voru mér enn lítt kunnar. Ég
fann, aff ég varff aff reyna aff bæta
ur þessu og þótt aff' ég gifti mig
og eignaffist þrjú börn gat ég
ekki hætt aff ganga meff blýant-
inn í svuntuvasanum. Ýmsir erf
iffleikar steffjuðu að, langvar-
andi veikindi og fleira, en eftir
átta ár hafði ég þó lokið við upp
kast aff* langri sögu. Handritið
var óhrjálegt og illa frá geng-
iff, blöðin voru útfyllt viff ýms-
ar affstæður í eldhúsi cg búri,
svo að mig hrast kjark til að
senda þau til útgáfufyrirtæS®f'\
Það varð úr, að ég sendi í þeisr
stað kvæði, sem ég hafði gert.
Ég fékk það svar, að liklega
væri ég efniíegri sem skáldsagna
höfundur en Ijóðaskáld og mín 9
hrjálegu hlöð höfnuðu á skrí^
borði útgefandans. Honum .
famist sagan alltof löng, enáa
var þarna nm að ræða efni, san
að ég hafði gengið með í höíW
inu svo árum skipti og fléttaíl
þar inn í sögur föður míns. Aff
síðustu tók ég út úr þessu hanð
riti eina bók, sem ég kalIaW.
Gunnhildi. Þetta var árið 1957..
En mér fannst, að svo margt
væri ósagt, og ári síffar kom út J
Framh. á 2. síðu 1
Eysteinn jonsscn formað-
ur Framsóknarfloítksins réð-
ist harðlega að ríkisstjórn-
inni í eldhúsdagsræðu
sinni á dögunum fyrir, að
hafa „magnað dýrtíðina“ í
landinu. Sagði Eysteinn, að
rikisstjórnin hefði svikið
fyrirheit sín uin að stöðva
dýrtíðina.
★
Það var sakleysistónn í
Eysteini, er hann ræddi
kaupgjalds- og verðlagsmái-
in, rétt eins og hann hefði
þar sjálfur hvergi nærri
komið. Eysteinn sleppti því
alveg úr ræðu sinni að skýra
frá þeim þætti, er hann sjálf
ur átti í því vorið 1961 að
koma af stað nýju dýrtíðar-
flóði.
★
Vorið 1961 var hörð launa
deila og verkföll. Dagsbrúu
fór fram á mikla kauphæklt-
un, en sjónarmið stjórnar-
flokkanna var það, að kaup
hækkuniu yrði í samræmi
við það, er telja mætti lík-
legt að unnt væri að veita
launþegum sem raunhæfa
kjarabót. Fram kom tillaga
frá sáttasemjara um 6%
launahækkun þegar í stað
og 4% launahækkun ári síð-
ar. Stjórnarblöðin studdu til-
löguna og töldu að leggja
bæri áherzlu á 10% raun-
hæfa kjarabót á 2 árum. i.n
íillagan var feUd.
★
Þá var það, að SÍS. sem
alltaf hefur staffiff harffar
gegn bauphækkunum verka-
fólks en affrir atvinnme.t-
endur í landinu, gckk iram
fyrir skjöldu og lét kaupfé-
lög sín nyrffra semja um
11-12% kauphækkun! Var
enginu vafi á því, aff Ey-
steinn Jónsson, sem sæii i
í stjórn SÍS, réffi mestu um
þá affgerff SÍS Eysteinn gerffi
sér þaff Ijóst, aff ckki yrði
unnt aff íryggja verkamönn-
um 11-12% raunhæfa ltaup-
hækkun, en hann vonaði, að
meff slíkri hækkun yrffi unnt
aff skapa þá verffbólguþróu!!,
er velta mundi ríkisstjórn-
ínni.
★
Eftir aff Eysteinn hafði
látiff SÍS ríffa á vaffiff sömdu
aörjr atvinnurekendur um
jafnmikla kauphækkun. Ef
ríkisstjórnin hefffi ekkert
gert í málinu hcfffi Ey-
steini sennilega orðiff aff von
sinni, þar eff viffreisnin hefði
þá runniff út í sandinn cg
ríkisstjórnin orffiff aff segja
af sér.
~k
En til þcss, aff hinn góffi
árangur viðreisnariimar
yrði ekki eyffilagð'ur, læblraði
rií.isstjórnin gengið og at-
laga Eysteins að ríkisstjórn-
inni mistókst þar með. En
enda þótt Eysteini tækist
ekki að fclla ríkisstiórnina
1961 tókst honum annað.
Honum tókst aff magna dýr-
ííðina. Þaff er því viss.ulega
hámark ósvífninnar, er sá
hinn sami Eysteinn ásakar
nú ríkisstjórnina fyrir aff
hafa magnaff dýrtíffina í
landinu. Sjálfur á Eysteinn
sennilega stærsta þáttinn í
því að dýrtíð hefur vaxið.
1
★
]
Xíminn hélt því fram 1961
að Framsókn og SÍS hefðu
tryggt launþegum meiri
kauphækkim en ríkisstjórn-
in hefði viljað láta ná fram
að ganga. Hið rétta er, að •
SÍS tryggði launþegum fleiri
kyónur en Sambandið
tryggði launþegum ekki
meiri kjarabætur en feng-
izt hefðu með samþykkt sátta
tillögunnar.
★
Ef sáttatillagan hefði ver-
ið samþykkt 1961, má f.elja
líklegt að launþegav hefðu
á því ári fengiff 6% auk-
inn kaupmátt launa sinna.
Og einnig má telja sennilegt
taff þeir hefðu fengiff 4-6%
aukinn kaupmátt launa sinna
1962. Þeir hefðu því fengiff
10-12% raunhæfa kaunhækk
un á 2 árum. En því nvióur
völdu kommúnistar og l r; m •
sóknarmenn affra Ietff iyrir *"
launþega. Og útkoman hef-
ur orðið sú, að þeir l:afa
fengið mun minni raunlvæf }
ar kjarabætur, en
an hefffi fært þeim.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 27. apríl 1963 $
. ^ y-JMx -.. •. ■