Frækorn - 15.08.1902, Blaðsíða 4

92
F R Æ K O R N.
eins að hafa þann tilgang, að leita sann-
leikans, og þeir verða einnig að hafa i
sér þann anda, sem skyldur er anda
biblíunnar. Niðurstaða su, er þeir kom-
ast að við þær rannsoknir, verður að
vera nokkurn veginn óyggjandi, áður en
hún cr gjörð að eign almennings. Menn
verða að vera varkárir, með þvi að þeir,
sem eru eins og fólk flest, geta svo
hæglega lent í misskilningi og komizt
til ályktana, sem eru þvert á móti til-
ætlan vísindamannanna.
Það, sem vel getur samrýmzt trúnni
og jafnvel verið henni til stuðnings hjá
vísindamanninum, getur hxgiega orðið
hættulegt í trúarlegu tilliti þeim mönnum
sem ekki hafa nægileg þekkingarskilyrði,
og jafnvel svift þá trúnni algjörlega.
Þegar þessa er gœtt, hvað myndi þá
vera að segja um »kritik» þá á gamla
testamentinu, sem nú tíðkast ?
Til stórra muna hefir hún á sér þann
blæ, sem synir, að þar ráða ástríður
hleypidómanna. Mikið af því, sem menn
láta opinberlega til sin heyra því máli
til steð'ings, einkennir sig að þvi, að
þar er svo litið gætt hófs og stillingar,
svo sterklega hrósað sigri fyrirfram, svo
mjög skrumað af ágæti hinna nýju kenn-
inga, að einginn ætti að Iá neinum, þó
að þeir sé ófúsir á að kannast við þetta
sem sönn vísindi. Þetta hlýtur að eiga
rót sina að rekja til persónulegra hleypi-
dóma. Það líkist svo æstum árásum.
Menn vilja fá borð hroðin. Neitanin er
gjörð að eina áreiðanlega einkenninu á
öllum sönnum vísindum. Talsmenn svona
lagaðrar >kritíkar» þola því engin mót-
mæli. Andlitssvipur þeirra og orðalag
þerra allt er svo, að virðast má, að þeir
vildi rr.ega dauðrota hvern, sem þor hefir
til að láta nokkur andæfandi orð til sín
heyra, mcð Þórs-hamri hinnar óskeikulu
»kritíkar».
»Kritíkin» í þessari mynd gjörir nú
víst út af við sig sjálf. En áður en sá
tími er kominn getur hún verið búin að
gjöra ýmislegt illt. Hún er fyrir löngu
komin út fyrir takmörk þess, sem vís-
indum er leyfilegt. Margt, sem hún held-
ur fram sem óyggjanda sannleik, mun
aldrei reynast annað en ósannanlegar
staðhæfingar. Þannig er varið kenning-
um hennar um það, að Kronikubækurnar
hafi í þdim tilgangi verið færðar í letur,
að umturna sögulegum atburðum, að
Jobsbók sé ekki annað en skáldsaga, að
Daníelsbók sé æfintyri, o. s. frv..
Margar ályktanir, sem »kritíkin» kallar
vísindalega niðurstöðu, geta aldrei orðið
annað en getgátur.-------Hver getur t.
a. m. ómótmælanlega sannað, að til hafi
nokkurn tima verið rit þau, er hún nefnir
J. (a : Jehóva-ritið ), E. (Elóhím-ritið), P.
(Prestaritið)? Hefur nókkur séð þær bæk-
ur? Eða eru til nokkrar lýsingar á þeim
frá fornöld ? Nei. Þetta eru að eins
getgátur, meir eða minna sennilegar.
Það tekst ekki, að troða því inn í með-
vitund nútíðarinnar, að þetta sé vísinda-
lega staðfest. Vor tið heimtar áþreifan-
legar sannanir. Skoðan sú á sögu Isra-
els, sem kennd er við þá Graf og Well-
hausen, er getgáta, og ýmsir þeirra, er
áður héldu þeirri getgátu fram, eru nij
frá henni horfnir. ‘ Wilhelm Möller, um-
sjónarmaður prestaskólans í Wéstfalen,
hefur í bók einni um það efni, nýlega
útkominni, að þvi er eg fæ bezt séð,
fullkomlega sannað, að getgáta þessi nær
engri átt. (Höfundurinn aðhylltist þær
kenningar áður.) Eg skal um leið benda
á ummæli nokkur eftir dr. Orelli í for-
mála þeirrar bókar. Hannsegir: »Ekk-
ert vekur meir furðu mína en það, hve
fúsir sumir menn, jafnvet þeir, sem með
mestu elju eru að eiga við rannsóknir á
þessu svæði, eru til að fallast á »kritík«
þessa og hafa eftir öðrum hinar vafa-
sömustu kenningar eins og væri þær þau
trúsannindi, sem einginn að ósekju mætti
andæfa«. Þessi ummæli einkenna marga
áhangendur biblíu-»kritíkar* þeirrar, er
nú við gengst. Ein staðhæfingin er sú,
að saga ritningarinnar um forfeður Isra-
elsmanna sé öil ekki annað en þjóðsaga.
Það er býsna laus getgáta. Foifeðurnir
eiga aldrei að hafa verið til. Nöfn
þeirra eiga að tákna þjóðflokka eða guði.
— 1 augum Elíasar (i. Kg. 18, 36)
og annara spámanna (HÓS’. 12, 13), svo
og í augum Krists og postula hans, voru
þó forfeðurnir sögulegar persónur. Og
vér höfum enga ástæðu til að véfengja
þá skoðun Gyðingaþjóðarinnar. — —
Því er haldið fram, að nú séu menn