Frækorn - 15.08.1902, Blaðsíða 6

94
F R Æ K O R N.
ing á að fá að vita. Að eins um stund-
arsakir^ verður hann dulinn fyrir fólki,
þótt talist geti algjörlega ófullveðja í
andlegum efnum. En með dálítilli gætni
verða menn að fara með það, sem þeir
vita ekki, hvort er satt eða ósatt, kenn-
ingar, sem enn þarf að prófa aftur og
aftur. Þótt náungar þessir geti sjálfir
gengið í gegn um »kritíkina« án þess
að trú þeirra biði af því neitt tjón, og
þótt þeir meira að segja eins og þeir
láta sér um munn fara, styrkist við það
í trúnni, þá ætti þeir þó að hugsa um
hina mörgu, sem alls ekki eru því máli
vaxnir, misskilja það og leiðast út af því
til hinna háskalegustu ályktana. Þeir geta
í truarlegu tilliti orðið fyrir stórkostlegu
tjóni. Menn ætti þó ekki að vera al-
veg tilfinningarlausir fyrir ábyrgð þeirri,
sem á þeim ligur út af framkomu sinni
andspænis öðru fólki. — —
Týndi faðirinn
—o—
XIV.
Ó, að eg hefði einhvern að snúa
mér til í bænum mínum á næturnar.
Því næturnar eru langar og dimmar.
Og þegar eg ligg og byltist andvaka
undir ókunnugs manns þaki, þá verð eg
hræddur, af því eg er einmana.
Kránkleikinn svíður og hjartað skelfur.
En úti þýtur vindurinn, og hafnæðingur
og hrakviðri lemja á rúðunum.
En á dimma loftinu uppi yfir mér og
undir fúna' fjalagólfinu heyrist nagandi
þrusk fog þrammandi fótatak; eg heyri
dunur og stunur og deyfða bresti og eg
á bágt með að greina á milli draums og
virkilegleika.
En þegar^ eg Iigg þannig aleinn og
enginn vakir, og vitfirringin heldur vörð,
og hjartaðjí brjósti méí skelfur af ang-
ist, eins og fugl í búri og vill út, — út,
en allt er lokað, — þá finnst mér sem
hvítt mannslíkan sitji við fótagafl minn,
Og mér stendur“ótti af þessum hvíta
manni.
Fg veit hver það er; eg veit að það
er vinur minn og von mín. En þegar
hann kemur svo nærri mér, þá geispa
eg og stirðna, og köldum svitanum slær
út um mig og hann leggst yfir húðina
eins og mygluskán.
XV.
Margir leita nú eftir guði; og sumir
skrásetja og skýra frá, að þeir hafi fund-
ið hann. Eg les þetta.
En enginn er sá, er öðrum geti að
liði orðið í þessu efni. Menn leggja ekki
næga alvöru og alúð í verk sín. Þeir
skrifa — og skrifa — of gott. Eg legg
svo litinn trúnað á orðin. Og á öllum
lúðraþyt hef eg óhug. Bróðir minn hef-
ur rétt að mæla: verkin eiga að tala.
En eg get ekki heldur lagt trúnað á
verkin. Bróðir minn hefur leyst verk af
hendi; en menn eiga bágt með að skilja
hvað það er, sem hvetur hann til þeirra
verka eða í hvaða tilgangi þau eru gerð.
Líf sitt yrði sá að leggja í sölurnar, er
eg ætti að trúa; og samt sem áður
mundi eg ekki geta trúað honum, svo
framarlega sem hugsanlegt væri að hann
nyti hróss fyrir fórn sína.
Líf sitt yrði hann að leggja í sölurnar,
en á þann hátt, að enginn væri þess vit-
andi; hann mætti jafnvel helst ekki vita
af því sjálfur, að verk hans væri lofs-
vert. Öllum óafvitandi yrði hann að
fórnfæra blóði sinu, með glaðværum orð-
um og brosi á vörum; í hár sitt ætti
hann að bera smyrsli og þvo andlit sitt,
svo enginn veitti blóðrásinni eftirtekt,
en allir hlustuðu á með glaðværð og
sögðu: bara að maður gæti tekið lífið
þessum lipru tökum.
Þegar svo allt þetta yrði uppvíst —
eftirá, þá mundi eg sjá og viðurkenna, að
heimurinnhefði þó nokkuð göfugt að bjóða
Bróðir minn þeytir lúðurinn of hátt.
Þessvegna legg eg ekki trúnað á orð>
hans.
XVI.
Eg ætti að halda bók yfir Iíf mitt og
leita þar lærdóms, laga og samhengis.
En sú bókfærsla verður mér lítið á-