Frækorn - 04.12.1903, Page 1

FRÆKORN.
HEIIYIILISBLAÐ MEÐ MYNDUM
-------—
RITSTJÖRI: DAVID ÖSTLUND.
4. árgansur. Seyðisfirði, 4. des. 1903. 20.-21. töiubiað.
Hackel
Og
breytibróunarkenning hans
í
dagsSiósi vísindanna.
Prófessor Ernst Háckel, dýrafræðingur
í Jena, er orðinn alkunnur fyrir þá anti-
kristilegu lífsskoðun, sem hann um mörg
undanfarin ár hefur leitast við að útbreiða.
A Norðurlöndum hefur hans stóra ritverk
»Heimsgáturnar« og fleiri ritsmíði gert
»miklalukku« hjá biblíu-óvinunum. Hans
svo kölluðu »sannanir« fyrir því, að sköp-
arsaga biblíunnar sé ósönn, hafa valdið
þeim mikils fagnaðar. Eiginlega ættu
menn að hafa getað búizt við því, að það
mundi fara eins nú og svo oft fyr: að
slík gleði sé ærið skammvinn, því að
»sannanirnar« sýna sig að vera allt ann-
að en til frambúðar.
Herra prófessor Vitalis Nordström hef-
ur nýlega í hinu mikilsvirta sænska blaði
»Göteborgs Handelstidning« látið menn
vita, hversu haldgóð Háckels heims-skoð-
un, sem er byggð á breytiþróunarkenn-
ingu Darwins, er álitin að vera um hinn
vísindalega heim. Prófessor Nordström
kemst inn á þetta efni, um leið og hann
ritar um nýútkomna bók, sem talar um
Háckel og kenningu hans, og er sú bók
rituð af þýzkum vísindamanni, Dr. Denn-
ert, og heitir: »Die Warheit úber Ernst
Háckel und seine WeltrátseH, Halle a.
S. 1903. Ur ritdómi prófessor Nord-
ströms um þessa bók viljum vér hér setja
stutta útdrætti:
Dennert, sem sjálfur er náttúrufræð-
ingur, leggur til grundvallar fyrir dómum
sínum fyllilega rökstudd ummæli margra
helztu náttúrufræðinga Þýzkalands.-------
— Það, sem hér verkar með ómótstæði-
legu afli, er hin yfirgnæfandi gnægð af
sönnunum, það, að hér tala svo marg-
ir merkir vísindamenn, og loks hin auð-
sjáanlega sannleikselska, sem lýsir út af
bók hans.
Hácksl gaf árið 1868 út sína alþýð-
legu »Náttúrulegu sköpunarsögu«; í hana
setti hann meðal annars tvo flokka af
myndum; annar átti að sýna egg manns-
ins, apans og hundsins, hinn fóstur
hundsins, hænsnisins og skelbökunnar.
Þetta gerði hann til þess að sýna full-
komið samræmi á milli þessara dýrateg-
unda á hinum lægri stigum þeirra. En
nú fór svo óheppilega, að þrír mikils-
metnir prófessorar í líkamsfræði, Rúti-
meyer, His og von Bischoff, sýndu fram á,
að myndirnar í báðum flokkunum voru
prentaðar með sömu myndaplötum (chli-
chéum),að minnsta kosti voru hinar þrjár
myndir í hverju falli eftir sömu mynda-
plötu. Háckel lét blátt áfram eina og
sömu myndaplötu eitt skifti tákna egg
mannsins, næst egg apans og loks
egg hundsins, og svo eins með hin fóstr-
in.
Seinna sannaði Iíka His, að fjöldi mynda
í Háckels alþýðlega verki »Antropogenie«
voru ýmist miður sannar, ýmist breyttar
frá náttúrunni, hugmyndasmíði aðeins, og
loks, að hann tók myndir frá öðrum
náttúrufræðingum, sem hann breytti þann-
ig, að enginn maður hefur séð neitt til-
svarandi í reyndinni. I tilefni af þessu
lýsti His því yfir: »A þann hátt, sem