Alþýðublaðið - 15.04.1965, Blaðsíða 10

Hentar við íslenzkar aðstæður
TRABANT hefur unnið fjölmörg gull- og silf-
urverðlaun í þolkeyrslu við erfiða staðhætti,
m. a. í Finnlandi, Suður-Ameríku, Póllandi og
víðar.
í Finnlandí var TRABANT ekið meira en 7 þús-
und km. í frosti og snjóþyngslum, á 7 dögum,
án þess að vélin væri stöðvuð.
Pantið TRABANT tímanlega
adeins kr
87.500

Söluumboð
Bergþórugötu 3 — Sími 19032-20070
EINKAUMBOÐ
INGVAR HELGASON
TRYGGVAGÖTU10 SÍMI 19655
i
Aðalfundur
Kaupfélags Hafnfirðinga verður haldinn
föstudaginn 23. apríl og hefst kl. 20,30 í Al-
þýðuhúsinu.
Dagskrá: Samkvæmt samþykktum félagsins.
Hafnarfirði 14. apríl 1965
Stjórn Kaupfélags Hafnfirðinga.
Benzínsðla Hjólbðrðaviðgerðir
■ Opið bænadagana frá kl. 8—23,30.
HJólbarðaverkstæðið Hraunholt
l' Horni Lindargötu og Vitastígs. — Sími 23900.
Opna frh.
og voru það góðar þjóðhátíðar-
fréttir fyrir norðanmenn, en
þeir höfðu beðið herfilegan ó-
sigur í orrustunni við Chan-
cellorsville 2.-4. maí, þegar enn
ein tilraun var gerð til að her-
taka Richmond. í þessari orr-
ustu féll Stonewall Jackson. Lee
lagði upp í annan árásarleiðang-
ur norður á bóginn og Potomac
herinn undir forystu Meade hers
höfðingja véitti honum eftirför.
Þeim lenti saman við Gett-
ysburg 1. júlí 1863, og norðan-
menn sigruðu í þriggja daga
orrustu. Þetta varð til þess að
Englendingar hættu við öll á-
form um að viðurkenna Suður-
ríkin, en líkt og aðrir herfor-
ingjar norðanmanna veitti Mea-
de fjandmanninum ekki eftirför,
og ekkert var barizt á austur-
vígstöðvunum það sem eftir var
ársins.
Á miðvígstöðvunum hafði Ro-
seerans hershöfðingi haldið á-
fram sókn sinni til Chattanooga,
sem hann hertók 9. september,
eftir sigur sinn við Stone River
31. desember til 2. janúar 1863.
En skammt frá bænum biðu
norðanmenn ósigur fyrir her-
sveitum sunnanmanna undir for-
ystu Braxton Braggs hershöfð-
ingja 19.-20. september. Sunnan
menn sátu um Chattanooga og
hungrið svarf að norðanmönn-
um. Grant tók við stjórninni og
sendi eftir liðsauka. Hooker hers
höfðingi og hans menn tóku
Lookout Mountain sunnan við
Chattanooga 24. nóvember. Dag-
inn eftir réðist Grant til atlögu
gegn sunnanmönnum á Mission-
ary Ridge. Áhlaupið virtist mis-
takast, en allt í einu sá hann sér
til undrunar, að menn hans stigu
upp úr skotgröfum sínum án
nokkurra fyrirskipana og sóttu
upp fjallið í hópum. — Sigur
vannst í orrustunni og Grant
skipaði William T. Sherman hers
höfðingja að hrekja James Long
street frá Knoxville, sem hann
hélt í umsátri, og þannig lauk
bardögunum þetta ár á vestur-
vígstöðvunum.
Dregur að lokum
Er hér var komið vissi Lin-
coln hvaða mann hann ætti að
skipa yfirhershöfðingja, og 9.
marz 1864 tók Grant við stjórn
sambandsherjanna. Áætlun hans
var einfaldlega á þá leið, að
veita sunnanmönnum eftirför og
vinna algeran sigur. Hann krafð-
ist skilyrðislausrar uppgjafar,
„unconditional surrender,” og
var kallaður „Unconditional Sur-
render” Grant, en að fornafni
hét hann Ulysses Simpson,
skammstafað U.S. Shermann hélt
áfram eftirförinni og tók Atlan-
ta 2. september eftir harða bar-
daga og sókn langa vegu um
sumarið. Leifar sunnanhersins
undir stjórn Hoods gerðu mis-
heppnaða árás á Nashville 15.-
16. desember, en Sherman hélt
áfram sókn sinni eins og ekkert
hefði í skorizt og hætti henni
ekki fyrr en hann komst alla
leið til Savannah 10. desember.
Meginverkefnið var hins vegar
í höndum Grants og 118 þús-
und manna hans, að vinna al-
geran sigur á 60 þús. manna
liði Lees. Lee réðist til atlögu
í óbyggðunum (Battle of the
Wilderness) 5.-6. maí, og í tvo
daga háðu herirnir harða viður-
eign i skógum og öræfum. Hvor-
ugum varð ágengt og mannfall
var mikið. Grant hörfaði síðan
undan. En Lee til mikillar furðu
hélt Grant til Riehmond en ekki
til Washington, og af þessu til-
efni sagði Lee við herráðsfor-
ingja sína: „Herrar mínir, loks-
ins hefur Potomacherinn yfir-
gbANit
^HELGflSOÍ^
SÖÐftRVOG 20 /«t/
MiiiiiiiiiiiiiuiMiiiiiiiiimunHiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiii
i Veitingastofa
I Sveins
! og Jóhanns
í Háaleitlsvegi 108 A
| tilkynnir: |
I Seljum út smurt brauð; — i
{ Bacon og egg; skeinku og |
i egg, allan daginn. — Kaffið |
I hjá okkur er viðurkennt um i
alla borgina. — Sími 36640. {
T rúlofunarhríngar
Sendum gegrn pófstkröfn
Fliót afgreiðsla
Guðm. Þorsteinsson
gullsmiður
i,10 ' 15- 9Príl 1965 - ALÞÝÐUBLAÐiÐ
mann.” Lee hraðaði sér með her
inn til Richmond og hratt blóð-
ugri árás á Spottsyivania 10 maí
Mannfallið var svo ægilegt, að
mótmælaraddir urðu háværar í
Norðurríkjunum, en Grant
sagði: „Eg hyggst berjast unz
yfir lýkur á þessari víglínu, þótt
það taki allt sumarið.” Grant
gerði árás við North Anna-
fljótið (25.-26. maí), en árás
lians á Cold Harbor 3. júní var
hrundið. Grant taldi sig ekki
geta sigrað sunnanmenn á þess-
um slóðum, svo að hann hélt
við svo búið yfir James fljótið,
og batt hersveitir sunnanmanna
í Petersburg.
Uppgjöf
Her Lees veitti Grant eftir-
för, en hermenn hans voru nú
aðfram komnir. Liðsafli Hoods
var í upplausn, og eina von
sunnanmanna var sú, að Demó-
krataflokknum tækist að tryggja
sigur McClellans í forsetakosn-
ingunum á grundvelli friðar-
stefnu. Lincoln var hins vegar
endurkiörinn. Meðan þessu fór
fram efldi Grant her sinn við
Petersburg, og um vorin gerði
Lee sér grein fyrir því, að eina
von hans væri að losna úr þess-
ari úlfakreonu. Eftir sigur
Sheridans við Five Forks (31.
marz til 1- apríl), sem stofnaði
samgöngnm við Richmond i
hættu hörfaði Lee flrá Pet-
ersburg 2. anríl og hélt vestur
og suður á bóginn í von um að
komast fram hiá liðssveitum
Grants, og ná samhandi við liðs-
afla. sem Josenh Johnston hafði
dregið saman í North Carolina,
veita bar viðnám og reyna að
komast að haestæðu samkomu-
lagi. Sambandsherinn tók Rich-
mond 3, anríl,* og Grant sendi
riddaraiið Sheridans í veg fyrir
Lee. Hinn 8. anríl sá Lee til
ferða Sherídans fram undan við
járnbrautarstöðina í Appomatt-
ox. Grant,. sem nokkrum dögum
áður hafði sent Lee kurteislega
orðsendingu. bar sem hann lagði
fast að andstæð’ngi sínum að
forðast frekari blóðsúthellingar,
sótti fast að baki hersveita Lees,
og átti Lee engra kosta völ og
viðurkenndi ósieur sinn. Hann
gafst formlega unp í dómshúsinu
í Appomattox daginn eftir, 9.
apríl 1865.
Hermenn Johnstons " gáfust
upp fyrir Sherman 26. apríl, er
þeir fréttu um uppgjöf Lees.
Styrjöldinni var lokið.
Grant tók enga sunnanmenn
til fanga heldur sendi þá til
heimila sinni. Þar beið þeirra
mikið viðreisnarstarf eftir hörra
ungar styrjaldarinnar. Hörm-
ungarnar höfðu ekki aðeins sagt
til sín f Suðurríkiunum heldur
einnig f Norðurríkjunum. Mann-
fallið var gffurlegt og eignatjón
mikið. Sambandi rfkianna hafði
verið biargað, og málstaður rétt-
índa ríkianna innan sambandsins
hafði beðið mikinn hnekk. —
Blökkumönnum hafði verið veitt
frelsi, en beim höfðu ekki verið
tryggð full mannréttindi. Stríð-
ið hafði Ievst sum vandamál, en
við tók fiöldi nýrra vandamála,
sem tók mörg ár að leysa. Jafn-
vel enn bann dag í dag eru sárin
ekki að fullu gróin.