Alþýðublaðið - 01.12.1965, Blaðsíða 7

SUMUM nægja fá kvæði til
góðrar skáldfrægðar. Svo var
um Magnús Stefánsson, sem
gegndi dulnefninu Örn Arnar
son. Ný útgáfa af ljóðasafni
hans, „Illgresi,” nemur fimm-
tán örkum, og er henni þó skor
inn víður stakkurinn. Slíkt
reyndist ævistarf Arnar Arnar
sonar að fyrirferð. Eigi að síð-
ur mun hann jafnan talinn í
hópi sérstæðra, listrænna og
snjallra skálda tímabilsins
milli heimsstyrjaldanna
tveggja. Þessi fjórða útgáfa af
„Illgresi" er fagnaðarefni.
Kvæði Arnar Arnarsonar skulu
sannarlega ekki liggja í þagn
argildi.
Magnús Stefánsson sá ég
einu sinni af tilviljun, en hafði
aldrei tal af honum. Hins veg
ar bera vinir hans í Vestmanna
eyjum, Hafnarfirði og Reykja
vík manninum þannig sögu,
að mér finnst ég hafa kynnzt
honum sæmilega. Minningar-
grein Bjarna Aðalbjarnarsonar
um hann frá 1942 er glögg og
nærfærin, þó að þar sé stiklað
mjög á stóru, og síðan hafa
Jóhann Gunnar Ólafsson, Stef
án Júlíusson og Kristinn Ólafs
son ritað af þekkingu og skiln
ingi um Magnús og skáldskap
Arnar Arnarsonar. Æviþáttur
inn er fljótrakinn: Magnús
fæddist 12. desember 1884 aust
ur á Langanesströnd og undi
kröppum kjörum í æsku og
bernsku, en fékk samt ávaxtað
hæfileika sína, nam við Flens
borg og konnaraskólann og
varð sér úti um prýðilega sjálfs
menntun. Magnús var sýslu-
skrifari í Vestmannaeyjum
nokkur ár, en fluttist til Hafn
arfjarðar í lok fyrri heimsstyrj
aldarinnar og starfaði þar við
afgreiðslu og skrifstofustörf og
síðast bókavörzlu, en sótti fram
eftir ævi sumarvinnu norður í
land, var íþróttamaður, víðför
ull ferðalangur og einlægur
unnandi íslenzkrar náttúru.
Magnús kenndi snögglega
hjartabilunar 1935 og komst
aldrei til heilsu síðan. Ilann
lézt sumarið 1942.
Örn Arnarson kvaddi sér
hljóðs 1920 með ellefu kvæð
um í Eimreiðinni og var víst
þaðan í frá landskunnur af
kveðskap sínum. Fyrsta útgáfan
af „Illgresi" kom út fjórum ár
um síðar, en eftir það birti
Örn aðeins kvæði sín í blöð
um og tímaritum meðan hann
lifði, nema hvað rímurnar af
Oddi sterka voru prentaðar í
kveri 1938. Önnur og stórauk
in litgáfa ljóðasafnsins kom út
að Erni Arnarsyni látnum 1942,
og mun þriðja útgáfan 1949
óbreytt frá henni. Nýja útgáfan
flytur svo nokkrar þýðingar,
sem önnur útgáfan tók ekki
til, ásamt þeim frumsömdum
kvæðum í fyrstu útgáfunni, er
þar voru niður felld, svo og
þau sem birtust í minningaþátt
um Kristins Ólafssonar um
Örn Arnarson, en þeir voru
18. smábók menningarsjóðs
1964.
Örn Arnarson var orðinn
þroskað skáld, er liann birti
kvæði sín fyrsta sinni, hafði
ort frá barnsaldri og náð mik
illi þjálfun í íþróttinni. Munu
og fá skáld rímhagari en hann.
Erni var hins vegar öll tilgerð
svo fjarri skapi, að hann beitti
SPILAKVÖLD
Alþýðuflokksfélaganna
í Hafnarfirði
verður í Alþýðuhúsinu fimmtudagskvöld
2. desember n.k. kl. 8,30.
Félagsvist — Sameiginleg kaffidrykkja.
Avarp: Gylfi Þ. Gíslason menntamálaráð-
herra flytur. — Skemmtiatriði: Þjóðlaga'-
söngur.
Þett'a er lokakeppni í þriggja kvölda keppn-
inni. — Mætið stundvíslega.
Spilanefndin.
Auglýsingasíminn er 14906
ORN ARNARSON
sjaldan þeirri frábæru leikni
nema í stökum og rímunum
af Oddi sterka, Kvæðin Ásrún,
Stjáni blái, Ljóðabréf til Vest
ur-íslendings og Þá var ég ung-
ur vitna um hæíni skáldsins
að leysa þrautir stórra yrkis
efna. Eigi að síður er sérkenni
Arnar að ljúka erindi boðskap-
ar og listar í stuttu máli.Kvæð
in eru undantekningalitið hnit-
miðuð, sú var aðferð Arnar
Arnarsonar, numin af snillingn
um Heine, en framkvæmd með
athyglisverðum, sjálfstæðum
hætti. Hún ræður þeim úrslit
um, að Örn kann sér jafnan
hóf, freistast ekki til mælgi
í ljóði, kemur skynjun og hugs
un skilmerkilega á framfæri.
Árangurinn sést bezt á því, að
hann lætur naumast lélegt
kvæði eftir sig, þó að þau séu
vitaskuld misjöfn, ljóðasafnið
er líkara úrvali en venjuleg
um kvæðabókum. Örn Arnar
son reyndi ekki að leggja und-
ir sig land eða lieim, þjóð
eða mannkyn í skáldskap sín-
um, en ræktaði garð reynslu
og lífsskoðunar af mikilli alúð.
Yfirbragð flestra ljóðanna er
glettin beiskja og skaprík á-
deila, en bak við kvikar næm-
ur tregi og sár harmur. Skáld-
ið bjó sér til grímu — sem
betur fór. Magnús Stefánsson
myndi sennilega aldrei hafa
ort um sjálfan sig eins og
Örn Arnarson gerði.
Örn Arnarson kvað margan
kíminn brag. Eitt þeirra ljóða
heitir Syndafall:
í Eden ástar þinnar
ég alsæll lengi sat,
las þar epli og aldin
og át, eins og ég gat.
í Eden má ekki syndga,
því útlegðin þá er vís,
og nú er ég eins og Adam
útlagi úr Paradis.
En þar voru epli og aldin
eftir. Því er nú ver.
Og þau londa öll í öðrum —
i öðrum. Guð hjálpi mér.
Annað nefnist Tjaldbúðin og
er þannig:
Hin heilaga Hebreatjaldbúð
var hjartfólgin ísraels lýð,
og helgasti staður hér á jörð
var hún á sinni tið.
í forgarðinn komust flcstir,
en færri í hið heilaga inn.
Hið allra helgasta enginn sá
nema æðsti presturinn.
Ég mætti ungmey áðan,
og ekkert er fegra á jörð.
Mér fannst hún tjaldbúð himin
helg
af höndum drottins gjörð.
Hið heilaga er faðmur hennar.
Hið helgasta þrái ég mest.
Mætti ekki, gæzkan mín góð,
gera mig æðsta prest?
Svo víkur sögunni ag alvör-
unni, treganum og harminum,
eins og í kvæðinu Fylgdar-
laun:
Ég á leið um heiðar og hraun,
hjartað mitt, fylgdu mér.
Annars fer ég villur vegar,
Vel skal ég launa þér.
í sjóði á ég silfur og gull.
Silfrið er ástin mín.
Og gullið, lífs míns leyndu
sorgir,
læt ég falt til þín.
i
Gakktu með mér hinn grýtta
veg.
Gullið í boði er.
Sorgina hálfa, ástina alla
eg vil gefa þér.
Viðhorf Arnar Arnarsonar
sem manns og skálds spegl-
ast þó kannski bezt í ljóðinu
IUgresi.
Löngum er ég einn á gangi,
einkum þegar sólin skín.
Fáum kunn, á víðavangi
víða liggja sporin mín.
Eins og barn með blóm í fangi,
bróðir, kem ég inn til þín.
Undir heiðum himni og víðum
hvílíkt yndi að skemmta sér,
þegar blóm í brekku og hlíðum
brosa, hvar -sem litið er.
En illgresið er oft og tíðum
yndislegast, sýnist mér.
Þessi fjórða útgáfa af „111.
gresi" er vissulega snotur bók
og kærkomin. Samt hefði þurít
að búa hana til prentunar af
samvizkusamari nákvæmni.
Eina prentvillan í annarri út
gáfu gengur hér aftur, og nýj
ar bætast við. Glöp munu og •
að flokka í Eyjum með frum-(
ortum kvæðum, og mér gezt <v
ckki sú ráðabreytni að láta þýð-\
íngarnar ófeðraðar, minnstat
kosti jafn auðrakin ljóð OT'
Hrafna, Rósina, Jón Andcrson,
og íslenzka smávísu. Minningar '
grein Biarna Aðalbianiarson,
ar á hér mætavel heima, þó at> -
þar sé raunar hvergi minnzt,'
áhrifa Arnar Arnarsonar af erf
lendum skáldum. ViðaukinnC
<
með þessari nviu úi.gáfu er,;
hins vegar næsta snubbóttur.i
Kurfeisi væri til dærais að láta(X
skár getið kversins með minn
ingaháttum Kristins Ólafsson:’
ar. Gæt.ir enn beirrar ódvggð-',
ar i fari ..nóbelsverðlaunaforf
lagsins." sem einkenndi útgáf'V
Helgafells af kvæðasafni og'
greinum Rteins Steinarr.
Helgi Sætnundsson.
ALÞÝDUBLAÐIÐ - 1. des. 1965 J
, oA-Al -ú: .At í|