Tölvumál - 01.04.1990, Blaðsíða 19

Tölvumál Apríl 1990
vilja og leti í gerfi-geðprýði. Hún
magnar einnig vandamál, sem
tengist því að verðmætir hrossalitir
koma hvergi við sögu í spánni.
Dómnefndir leiðréttar
Með Blöpp-aðferðinni var einnig
reynt að bæta fyrir syndir
dómnefnda með því að vigta
einkunnir eftir árum skapléttra og
skapþungra dómnefnda, en að vísu
ekki gengið svo langt að vigta þær
eftir einstökum sýningum eða
mótum með misgóðu skapi
dómnefndarmanna. Ekki var heldur
reynt að vigta einkunnir eftir því,
hvar í sýningarröð hesturinn er,
meðan dómnefnd er að hita sig upp í
einkunnagjöf.
Með Blöpp-aðferðinni var líka reynt
að byrja á að láta einkunn forfeðra
og ef til vill frænda gefa hestinum
einkunn nýfæddum, nota svo
einkunn hestsins sjálfs sem minnst
og enda á að láta einkunn hans sjálfs
víkja sem fyrst fyrir einkunnum
afkomendanna, svo að það sé
reynslan af þeim, sem gefi hestinum
einkunn frekar en einkunn hans
sjálfs.
Ennfremur var reynt að taka tillit til,
að sumir stóðhestar fá betri merar til
fylgilags en aðrir. Loks var reynt að
taka tillit til, að ung hross og
ómótuð fá lægri einkunnir en þau fá,
sem eru eldri, þegar þau eru sýnd.
Normaldreifing úraðeins
þremurtölum
Tölvuslys hrossaræktar var
viðameira en bara það að nota
mælikvaða á fallþunga eða
kjötmagn til að meta fagurfræðilega
atriði á borð við tölt og skeið, vilja
og geðprýði. Samkvæmt Blöpp-
aðferðinni var búin til vísitala í stað
einkunnar, búin til normalkúrva í
kringum töluna 100, með
meðalfrávik upp á 10 stig, í stað
gamla einkunnaskalans. Gert er ráð
fyrir, að 2,5% hrossa séu með 120
stig eða meira og önnur 2,5% upp á
80 eða minna. Niðurstaðan hefur
verið gefin upp í nákvæmni upp á
einn hundraðasta hluta, og það fyrir
einkunnir, sem upphaflega
voru gefnar í 7,5, 8,0 eða 8,5 og
voru fullar af margvíslegu
ósamræmi og ónákvæmni, svo sem
ég hef hér bent á. Normalkúrvan er
byggð á þessum þremur tölum.
Árlega eru nú birtar tölur, þar sem
stóðhestum er raðað upp í algilda
gæðaröð, þar sem nokkrir
hundruðustu hlutar skilja á milli
feigs og ófeigs, -hestsins, sem ekið
er milli hryssugirðinga um allt land,
unz hann flýr yfir girðingar, ef hann
sér meri, og hins, sem er geltur, af
því að fáir vilja nota hann.
Tölvunni verður kennt um
Og tölvunni sem slíkri verður kennt
um. Hún hefur þó ekki gert annað
en að fylgja reglunni um, að sé rugl
og formúlur sett inn öðru megin,
kemur margfalt meira og flóknara
rugl út úr henni hinu megin.
Þeir sem standa að Blöppinu í
íslenzkri hrossarækt, eru ekki tölvu-
fræðingar og ekki stærðfræðingar.
Það eru búfræðimenn, sem
meðhöndla tölvur og stærðfræði
eins og andskotinn les biblíuna.
Einn þeirra hefur jafnvel orðið
doktor í búvísindum við
búfræðiskóla austur í Svíþjóð upp á
þessi býti og hefur sent hingað
örlagadóm tölvunnar einu sinni á
ári, gamla hrossaræktarráðunautnum
til nokkurrar hrellingar, þótt hann
þori ekki annað en að samþykkja
niðurstöðuna.
Hinar ónákvæmu forsendur grófra
grunneinkunna gefa ekki tilefni til
hinnar nákvæmu tölvuspár. Enda
hafa athuganir á því, hvemig spáin
lítur út fyrir frægðarhesta liðinna
áratuga, leitt í ljós, að sumir hinna
beztu fengju lélega spá ef þeir væru
tagltækir nú á tímum. Enda brosa
nokkrir beztu og reyndustu
merakóngamir að spánni og halda
sínu striki. En sumir yngri og
meðfærilegri hrossaræktarmenn fara
eftir henni. Þeir bíða á hverju vori í
ofvæni eftir hinu árlega og torráðna
guðsorði úr tölvunni, “Deus Ex
Machina” og munu fara halloka í
sinni ræktun.
Tölvumenn fylgist með
blöffi í Blöppi
Nú kunnið þið að efast um, að þetta
spjall mitt eigi erindi til
skýrslutækniffæðinga. Það eigi
fremur erindi á Búnaðarþing eða
einhvem slíkan vettvang opinberra
trúarbragða. En vandamál
hrossakarla em um leið óbeint
vandamál ykkar. Ég held, að
tímabært sé fyrir tölvumenn og
stærðfræðinga að fara að fylgjast
með, hvemig fræðigreinar þeirra em
misnotaðar á öðmm sviðum
- af fræðimönnum, sem kunna sér
ekki hóf, þegar þeir komast í tæri
við nýtt tól, sem getur reiknað
stærðfræðilega út ótrúlega flókna
hluti; -spyr ekki um, hvort forsendur
talnanna séu einhvers nýtar eða
ekki; -og hefur auk þess þann kost
að efla klerkastétt búfræðimanna og
ráðunauta, er vilja stjóma
merakóngum, sem láta illa að stjóm.
Ef Blöppið í íslenzkri hrossarækt
fengi einhverja fræðilega umfjöllun
út fyrir raðir búfræðinga af ýmsum
gráðum, væri fyrr unnt að koma í
veg fyrir að sveitamaðurinn sé enn
einu sinni hafður að fífli,
nýsloppinn frá loðdýmnum. Ef til
vill er einhver héma inni
stærðfræðilega sinnaður, sem nennir
að skoða þetta á fræðilegan hátt og
segja bændum frá blöffinu í
Blöppinu. Hugsanlega viljið þið
sem tölvumenn fá einhverja í ykkar
hópi til að rannsaka, hvemig tölvur
og reikniformúlur em notaðar og
misnotaðar úti í bæ.
Léttgeggjað rugl
Blöppið mun í sumar ná hátindi
hinna léttgeggjuðu áhrifa sinna,
þegar sá stóðhestur landsins, sem
hæsta hefur tölvuspána fyrir
kynbótagildi, fær hinn sögufræga
Sleipnisbikar til umráða í eitt
tímabil. Það er í fyrsta sinnið sem
tölvuspáin er notuð til þess.
En þetta var litla sagan um
léttgeggjaða mglið í tölvumálum
hrossaræktenda.
19